III. Murad Devri Kanunnameleri

734 Pages·1994·17.412 MB·Turkish

by  Ahmed Akgündüz

ProDfr.A. h medA kgündüz
OSMANLI
KANUNNAMELERI
"' .
VE
HUKUKIT AHLILLERI
• •
A A
İSTANB1U9L9 4
-
OSMANALRIA ŞTIRMAVL AARKIYF AIY lNLANROI: 4
İLMAİR AŞTIRMASLEARRİN SOİ: 3
OSMANALRIA ŞTIRMAVLAAKRF(IIO SAV)
P.K.B EYAZID-iSTTALNFB.U L
6 212-51571 6 3
ISB9N7 5-7268-04-3
BasCkiıh:Mi\ ant baası
CilSte:z gCiilnt 51e68v 5i2 2-5l1l66 3
İSTANBEUKLİ,M1 994
V II.IK •l TAP /I
MURAD DEVRI
•
ID.
KANUNNAMELERİ
·
�

VIII CİLDİT AKDİME DERKEN
.
"OsmanKlaın unnameVel_ eHruik uTkaih lilaldelarıri a"ş tırma
serimiziCni lddienb ei zulia ştAılrlaanhh a'maüd s envae O 'nun
VIIL
ResilollüaH nz M_u hammesda'leva est e loalms un.
"OsmaKnalnıu nnamveeHl uekruiTk aih lialdllpeırr oij"e mizin
cildinde, artık Odsumraanklldıae mvDare ibvnalişenlt aid'ınğiınn ı
VIII.
kanunnamealnelrıdyeBonur c uizl.t tMeu radde vraiin6te0 v e
IIL llL
Mehmedde vraiin6te K anunnarnneeyşir edeBcuenğdiaszno. n raki
ciltlheePrrad dei dşeavhr aiinaten cvaeka ncbaiki rk tia nKea nunname
olduğguönrue ceKğıiszaO.cs am,a nDleıv letyiünkisne ldmuer,a klama,
gerilveeym ıek ılına dKöanneumnlnearrnivenelhi eu,rk eum keiv zil'ata
bakatreaskeb timtem kü mkündür.
Buc iltte begleirrethkmueesnmu isbzla aşrıınnd ag eşlumnelkatre dir:
1)B ilingdiibİğisi,l aalme vmeiö zellMiıkslbıeirb r,u çuaskı rbdaışrt,a
OsmanDleıv lveetö iz elmdües lümTaünrm ki llaelteiy hbianteiı,ll iım
adamltaarrıi,hv çemi ilseyro ntearrlaefrşı anrdtalna ndıBruınluamncı ış tır.
neticemlielrliyenatişç ıey Aosruızr.lO asrmcaanD leıv letkiennidni lerini
sömürdüoğnülnatüre al kinilnearnldeı rmıBşutl ealrkdiıonrrl.te ardia n
kaldırmak içCiunm,h uRrabhamşekTtaulnriıg Ömuzıtaz l s'oıMnnı sır
seyahöantcie si kenneyd aipsıilygmleaers eık htuisğuis umnedşav eret'
etmişBteindk ea. s ırlbairzceiacm d adıMmııszııış rne' r ş'e-rivi ehf a la
elimibzudleu nMaıns Kıarn unnaimleiesd ia ertet iğMiınsiDı;er v let
BaşkaHnüıs nMüü bareMkı'seı Kra nunuarneshia'znıirnl anıp
verilmbeisgriü nzijenel os lta cabğeılniırA tltliramah.h meeytl eosd ian ,
hüsnk-aüb iullke a rşıvlega edrıç enketteindc eeg süizo elld u.
1994E'yülnaü ylı nşdiam dCiukmih urbaşkSaünlıemyDımezam ni rel,
MacarisgtiatMnta'ica.a C ru mhurbaşvkearniılnümaze ekhr aez ırlanan
hediyeblaesrıinö dğarne nidnocğer,uü szuü ldÇüümn.k güö türülecek
6 MURADDE VRKIA NUNNAMELERI
ITI.
hediyeblaeşrıinMnda ac,a risBtuadniE'nyı a laedtaıil tı2n0d0sa e neye
yakiıdna erdeeO ns manDleıv letBiundiinn EKyaiinluentnia mvealredrıi.
Bub,i zhiemy ettiamriazf yıanpdıalna Amnacdabıki. z yiamp amadığımızı,
MacaCru mhurbayşakpavtneyıı a pıplraont okol konOusşmmaanslıın da,
Devletkiennidni leecrdiandviıenMn aıc aTro praklaasrıırnlçıao,rak cd ai l
kanunliadraelrtaet ikilfetriiahnçaiır kllaa dı.
2)" OsmaKnalnıu nnamaedlleeısr eir"i mBiizriicnni clid indeki
uzuinz ahianvıend ıizğaec ri ltlmeurhitne yleirfl eriknıdseak i
beyanlarraığmmıehzniia,l b aik rı saırma ştıvreom kaucyıu cularımızın,
Fatei,Yh a'v uzv'eayK aa nunia'iUytme u mKia nunnarnveelb eernizne ri
kanuhnü kümlecreiznoailina ,n loakruıynuıp , FatYiahv'uizn' uvne ya
nedeİns lcaemz hau kukauinştae rh'üik ümlteerrik ekdeinpd isbianziın
cezaltaesrb yiotliu gniat tisğoirnmia lbairzhıia, y rethtaeynr ete
düşürmekZtieredanki ürç.üv keİ slhaumk ukçaurlaasrıiınh dtaio llaafnl ı
birm eseleddaehşi e rh'üik ümlmeurhea leeftemte yOesnm anlı
Padişahlaaçrııksnçaıarşn ie,hr h 'ü!k ümlmeurhea lefet veebd uencue ğini
yazhıiillıgee tiredcüeşğüinndmiae hkhi a talBıudnıuarns. ı l sebebi, İslam
cezhau kukunsduaçvk eic eztaa snifinin biGleirnçmeekmteesni dir.
İslhaumk uhkaudv ek ıscaesz altaarnızneiıtm t iğit 'ahz adilerdn ei,l en
cezçae şitlteersibniuitlniü n'il,y- aenmdire ev lyeett kilbiılrearkimnıeş tır.
Eğezri nsau çunhuand, cezası yoalhauende lrdteiacntm b iiçkiin
gereokllauinn surmleavrcıdu edğ iellsbee,t rteecykmai h cuetl cde zaları
tatebdiikl meyeOc zeakmtaidnre,.v lteetsiebnti ttci üğricm e,r iymaeh ut
tazibri l-mdaeln iltean' zcierz algaürnıd emgee leceİkşttier .
kanunnamelceerzhdaüe kküim lebruinngaiö nr dee ğerlendirilmesi
gereAkkisrti.a kdihradtead leavrae md ecektir.
Şimdbiu k ısgae niezla hdsaonn Fraa tKiahn unnameisligniilni
kısımltaarheıltmit li ğşiupm airza ğraftıe kbarularmraiak ys at iyoruz:
"FatKiahn unnamielünkçif na slı1 2-(7m)cd,e. zh au kukunav ea ittir
dahzai yatdae'c zeizra ltaarnızneiıtm m ektBeudü içfr a.s ıhladvdae k ısas
cezalakraılndıınr ılmbaidlıabğkuıic nseı z,a ltaartıbnii çkigine reken
unsurblualru nmatdaıkğdıit r'adz eic re zaoslıa ruaykg ulanpaacraak
cezalyaarncıiü rmü cinayceetz ala(rkıbinu ınna tbai'lz-imra l
denmektteedsibrei)dt i ldi1ğ.Ci inli,dG iinr işiunzduuenz adıya
açıklamBıusş etbıekFp alteKi ahn unuarnesİis'lnhaiumnk ukunhdaadk i
vek ıscaesz aldaerğıinşıt şierkdliiğndide eğkeir lenidlimor!lm mea,k dan
daö tgeü lünçZtaütreK.na nunnarnbeudleu n"aenğ aedra öml dürse,
GiR! 7
yeriknıese atsm es"e "leeğrae t.ru . ğ urlaerlsikane, s e.l ge"i rb i
.
ifaddeelk earn aattiemyieiztdim ektedir."!.
Fatiahi'2te n umarkaalnıu nnamneadkelne daiylnzeıan m,a nda
II.
BayezYiadv,u vze K anunia'iyUtem umiK anunnarnedlee r1i.n
maddetseişnekidi eln m addeİysil,ha umk ukauynkıavr eıB izaCnesz a
I.
Kanunur'ensutno raoslyaortnaaukk deitmm etkı,pB kaır kaKnö,p rülü,
BerkveesH atenıgli'bİlise,lr ca emz hau kukuvnebu u i lanhiiz amın
Osmanlı devletindeki tadtebğiekralte nşdeikrleimneim eyke terince
demektirö.n cBteia rhalzi linaik taayrndeıFnğa ıtmiıahzi'2 te n olu
kanunnamielünkçif na stlııp,dki ığ uemru mkia nunnagmieblciee,rz a
hukukauintavt edi arh zai yatdae'c zeizra ltaarnızneiıtm m ektİesdliarm.
hukukuünçdg au rup bcuelzuan duğhuandvu e,k ıscaesz alarını
uygulaimçaigkne reuknlsiu rblualru nmazdaımğauınl ,u l-etmarnczei m
edilet'caze ciker z aladreıvnrıgeniy ree cdeağhiöann icb ee lirtBmui ştik.
üçf asılkdaankuimn a ddeldeer,hi a dv ek ısasc ezalarını
kaldırmamabketlabkduicı erz;a ltaartıbnii çkigine rekuenns urlar
bulunmatdaıkğdıiu rydgeu,l anta'acz aciker z altaerseıbd iitl mektedir.
MeseKlaan unnamem'andidne sziinndsaeu çununc etzaazyliaarnr iı
1.
fıkkıiht apltaarzbıiinrld a-d meanli clüernüm c inayyaenptia rcae zaları
tayoilnu nmakZtiandsaıu rç.u nuunns urtlaaomrl ım advıehğ aıcd e zaları
tatebdiikl emteadkidğbiiru cd eez algaürnıdneg meel ecaeyğnmiıa, d deyi
tekrardliağykeaarnn unnmaamded elerinde,
"eğheardu rulmazsa"
denilaeçrıekkl agnidbFıiağ,tı di ehv rinşdeieryk'sei i cillgeörriünvldeee n
kitabııcniıltdıminun kiand dimkeosyidnueğ uzmiunszau çiula el akah
II.
şer'siiyceöi rln eğidnedb eunn aun lıyoZrautzeF.na tihk'einnd i
kanunnamedsebi enndzeie fraid evlaerrd1 ı6rm..a ddede
"Eğaetr
uğurlealsikane, s elkeers;m ezleraskeçc eü raml ına"
200
denilmeYkatnehidı irrs.ıs zulçıuknu unns urtlaamor lıu reslaik ne seler
demektir.
Bibra şmkias vaelr eDliiyme.kl iiA,m a daöml dürcdeüz,ad ask ıı sasdır
�
Ancamka ktüvleülni alfeevrt it iklekrıisenatdsme end Biulde urr.u md
miradsiçyıe atlianciva esk u çslauml ııv erilecHeakytıDirer.v? l edtei n
kamdua vaasçıa ryaakr gıtlaazyiırp vceerzmhaeas kkıvı a rdEığrek.rı sas
yapılsbauyh daıko, r takdaalnk acİaşktKteaı n.u nnatmaezc,ie rz ası
olar4a0k0 5i0l aak çaer asıpnadraca e zasçıanrap mtaısrıınlı
emretmekÖtneedmiilfrea. ed dee lkiiOm,s manKlaın unnamaedlelesıre ir ,
OsmanDleıv letbiiİ'rsn lidanem v loeltdiu ğunu; yuksaarydıal ains imleri
OsmanKlaın unnftmeIlF,efit riiKh,a nunn-S.2m'Tenasihinl ili
c.
I
8 IIMIU.R AD DKEAVNRUiN NAMELERİ
baziıl iamd amlairdıdniıanl taerrısnİiısnnle ha umk ukhuanyua hteırn
satbasuıyngdual adıvkeal kasrgiıö nrıü şlbeerligned laeyraen madığını
ibsa itç kianl eamleı nmBıuşg taıyre.m tiazmi ,ti edrdsiiav leha erlFleaa tih
gibbii zİzsaltaa lmi omliab ni r Padişakha'nau nBlriaezrsaıtnnosır e etme
isnialdtıee rsine çheakvsibıriizmrt e hka,rn g eorleiskraVd. em ukaddime
okunmaOdsamna nKlaın unnamelaenriia'şnıilna mkaaynaacaatğiın de
bihzaik çlıık armıştır.
3)O smanPlaıd işahlbiagrrü ınnlıhünak y atlmaerrıaenkdı e nvlee r
OsmanPlaıd işahdleavrlıientşıilnne b rıirnaiek ğılpe ncdealledrıek larını
iddeidae nlkearrşeşu Sı i yasetnammaed'ddezeyikiki r eztamreuhkra lie
gemliştir:
"Vee vkaşte-rıi fdealheeikr size arm anmduat e'aoylyuebn,
Meseyliar misdaö'ratüt çsü an' 'aitbia vdete itl avveie ktsiea 'ati
tevavreis ha ilra tkiift ambultaarl a'vaeds öırsntaa ' aaltıiv al-i
memlemküettee' oallalnı ku vmüfizreı'r,ia z-vaiesm a 'iark sle-lıi m
vet abm'ü-sıt akmiamloeil ka n sahikbu-lili almtreüeı şd abvierr eye
vea lstaı' saetyüirş ikavreka a lhbu-mia yfimnülnaşreır ih olacak
karvae t okusza 'a'tail efme-ria vğeab ta br-aıh amtaes rfif
huyurumlümnaabksd iir."
YanPia dişaghülnalrvüıaknk itvlepe rroiğ raemklsaerrıii tyiebta riyle
bell2i4ds iara.tü içs na aitbia dveeKt u ra'no kumaiykasi;a attairv ieh
benzkeirtia opkluamra dyöars;ta amteim lekmeetsienl elerini vezirleri ve
diğmeürş aviirllgeeö rriü şmaelysteaı;a g teiz meyaev a vvei arnvaey a
benzteernie zzüdholkeusrzae ad;te ai i lielsbeie raoblemra vyeau ykuya
ayrılmBıuşm taıdrd.eo ykiu dukstoannOr sam anPlaıd işahlbairrı nın
günlhüaky atidaarhiıayöm i ğ renomliuşr uz.
4)B uc ilodritna çyıak arednöı nğeım bliigr e rçdeekv,ln eitz airnlıe
hukunki zarnının başbaşbaib riy rüirmnüuimknea svivu invmse u ru
olmasıYdaın"ri.K uvvkeatn undadırk;u vkvaednteutğnei ldir"
prensbiubi ik,i lairnaisnı nednaö knie mblaiğ o lmalıOdsımra.n lı
DevletiSneilndi emv rkiandead re,v lielhteu kunki zaarnrıa sıbnud aki
II.
kaidaeyynee n odlakm ıassmae- kıs erir'yiea tyleet edAinlcmaikş tir.
III.
Murad devrindekna iisdtaeir bsaırlbemanaş ylbaavu me dı eşv ldeeet n
azınbdiadrnu raklvaemtai rgeisrimnieAş rttiırkM. u rad'dan itibaren
III.
merkveezui m umkia nunnaimlehele eeryr a lveest aen caaiğetay alveet
sanckaakn unnamyeolketyruaier s;k ialyenrey nü rürlüdkityteeed kirra r
vardvıery ahduaht i kça nunnambeadheins yoktmuery.d aBneal ki
gelheank sızlöınkllemaierçkıiy naz ıaldaanl etnvaamredlıerr; kuvvetin
GİRİ 9
kanunddeağ kialn unkuunv veotltdeu ğzuannun edeinklaezrlea rda
bulunümzaekyr aez ılsmiıyşa setvnaarmdeİılnres.raO nsm,a nDleıv letinin
yüksedlumrea,k lgaemrai,lv eeym ıek ıslaıtnhaa lhaurkıumnkeıiv, z uatına
veb unlatraıtnbe idki lşdeirğ'imi ayhek emelkearrianrilnba arkıanraa k
tayvient esbeidti leBbuia lçiırd.a n,C ilOts,m anDleıv letinin
VIII.
duraklsaamfah abseılniırnt tielşeehrdiiesnn i ilyaib obriavrte ku lvianri k
mahiyetDienvdleert.vi emm iilzl etbiemnizzde,er ğibi ell bkeioş n k at
daha dkuörtuüm Yliarrmıi,An scribı int mebsiikrna seç e nkea lmaa,a lesef
yenidyeanş amakTtaardiıhrid.be rnae ltı nımressae,l eçlöezrüimnü nde
dahiayn ie ticeleedri leelckdeaeğ'n iiinz e.
5)" OsmanKalnıu nnamveelH eurkiu kTia hlilaldelır i"
projeıYneİdziicnnic lind eiş redislodnibrkaadş,ePt nra o Dfr.A. b dülkadir
Şener, Doç. Dr. veMY erhdmD.eo dçD .r Ş.Se akieÖdrz tügrikb i
kıymemtelsil ekdaşlbaarzkııüm çıüzikdk aavnzet enkigtellBedurin .l arın
çoğunlbuiğzruu ,he usle orlia rdaakhö,an ceckiil tlerded odğerfua larca
okuduğuvmemu azn askıanyıd ettiinğcİyarnasin ezir ikke limesini 7.
Ciltte ogköusmtaekrtdati eğriemdiiddzBüi it.dr e p irmiannça siıfnaıd e
ede"ne rkze"l imedseiy nanil oılşa roakku duğumiufzaued tet iler.
Anca"ke rkze"l imedsuirnudbmeö ydleeğ iZlidriaa.s A lrıa pçab uo lan
kelimenin "deorğüvrzeu"ys "auü rzş"e klionldsbeai lOes,m anlı
Kanunnamelegrailnadtme-e ış hutra rzı"nedraz ş"e klinde
okunmaktBauynlduüı g.a dtelk eary detmekİtleiaymdd aimll.a rbıum ızın
yaktıank diobğir iuksnuio ktadsae vbiinzdii rdi:
BirinEcsiesriiil;ni m alemibnişcree k ittliadtkeivi zept edkik
edilmeEssieyrdniien.ş rignadyedeneb ui di.
İkinciisesd,ia h öan ceckiil tldeerğdeebr,ül yiü ğüMmi that
Sertoğlyua'pnıbucanızt ıe nkidtılşeıcrniidd abd iitr e nkigdeilnm evyei şi
bunuinl maiç ıdeasne rciind diyaeHtiirnnoeelt m asıKyadhıv.e
köşeleyraipnıdlseaö nz ltüe nkiitsleeşr,ee v kimkiızria cşaekk ilde
ehhemmvieyremte dimğailmuimzd ur.
Buradşau ndua t ekrtaerb eyeytütni rmfeakyddema ü lahaza
ediyokriu,ze sbeurö dzee llyieikrsl iem lbearzıiısntiı,l vilenh ilhaarbyıie rt
kısım kedloiğmorekulu eyraim aomlıaşbi lecbeağşitmai zbAien lciarkt tik.
okunhaenmr e tnoirni jindaekl iitnaaiblnaı nmbaues kıs iğiismtiizkib alde
dahraa hgaitd eirmmkea nbıinzvıee receğeimnidneinz .
ŞemseSdadmKiian,m usT-üır k8i9,
I