I VËRTETI - ALI AHMETI

304 Pages·2011·1.47 MB·Albanian

Bedri Islami
I VERTETI
(Ali Ahmeti)
Tringa Design
Bedri Islami, I VERTETI
Recensent: Prof. Dr. Shaban Sinani
Prof. Dr. Ylber Sela
Ibrahim Kelmendi
© Autori
Sponsor:
Shtëpia botuese: Tringa Design, Tetovë. 2011
Tirazhi: 10.000 ekzemplarë
ISBN
Ali Ahmeti gjithë jetën kërkoi luftën dhe,
kur e gjeti atë, zgjodhi paqen.
Çdo burrë bart gjurmët e lindjes së tij.
- 4 -
Permbajtja
Prof. Dr. Shaban SINANI:
PAK DRITË KUNDËR “MAKINËS SË PËRBALTJES” ......... 7
Në vend të parafjalës ........................................................ 11
Zanafilla e tregimit .......................................................... 21
“Dosjet” e netëve të errëta ............................................... 31
Fillesa e pyetjes së parë .................................................... 39
Fazli Veliu apo “Daja i madh” ......................................... 47
Musa Xhaferri ose “Ramizi” ............................................ 65
Fillesa e njohjes ................................................................ 71
Kjo është historia e një vendimi ....................................... 81
NJERIU I LUFTËS .......................................................... 91
Një provë miqësie ........................................................... 107
A doli nga hija Ali Ahmeti .............................................. 113
Një ditëjavë e vështirë ................................................... 122
Ali Ahmeti dhe politika ................................................. 129
Ali Ahmeti dhe lëvizja klandestine çlirimtare ............... 155
Unë nuk kam miq për të humbur ................................... 157
Bisedë në dy zëra me Ali Ahmetin ............................... 163
Një shënim i dhimbshëm ............................................... 188
REAGIMI I PARË ........................................................ 213
Reagim ndaj deklaratës së Menduh Thaçit ................... 215
GRUPI I PUNËS ANALIZON ARRESTIMET ........... 223
KRONIKA E NJË GRUPI PUNE .................................. 244
Enigma e mohimit ......................................................... 247
ENIGMA E NJOHJES .................................................. 257
- 5 -
Enigma do të qëndronte në njohjen tjetër ...................... 270
ENIGMA E PERGJIMIT .............................................. 239
ENIGMA E GJURMIMIT DHE E NDJEKJES ............ 283
Në vend të epilogut ....................................................... 296
Prof. Dr. Ylber Sela:
NJË LIBËR NË KOHËN E DUHUR (Recension) ....... 297
Ibrahim Kelmendi:
FAKTET JANË KOKËFORTA!(Recension).............. 300
- 6 -
Prof. Dr. Shaban Sinani
PAK DRITË
KUNDËR “MAKINËS SË PËRBALTJES”
Bedri Islami, autori i librit “I vërteti”, që i kushtohet veprimtarit
të ilegales së vjetër shqiptare në ish-Jugosllavi Ali Ahmeti, ka vite
që shkruan: publicistikë, letërsi, libra jetëshkrimorë, monografi
kushtuar protagonistëve të luftës së fundme çlirimtare shqiptare;
të asaj lufte që i mundësoi popullit të mos i skuqet fytyra duke pri-
tur jubileun e 100-vjetorin e njohjes së shtetit të tij të parë.
Libri i Bedri Islamit është shkruajtur me përgjegjësinë e
një dëshmitari, që ka drojë se historia mund t’u ikë duarsh nje-
rëzve, të kthehet në rrëfenjë, të përqeshet, të kryqëzohet, të
zhvleftësohet, të përbaltet.
Qëkurse filozofi bashkëkohës Francis Fukuyama shkroi li-
brin “The End of History” - “Fundi i historisë”, jo vetëm ndër
shqiptarët, por edhe në botën e madhe rretheqark dyshimi se
njerëzimi nuk është më në gjendje të shkruajë faqe të reja të
jetëshkrimit të vet u përhap në mënyrë epidemike, gati-gati si
një hakmarrje ndaj së shkuarës, që kishte prodhuar aq shumë
luftëra, revolucione, epope, heroizëm.
Nuk është hera e parë që bota rrotullohet në të njëjtin cikël:
prej heroikës në dramatikën dhe prej dramatikës në humor, për-
- 7 -
qeshje, karikaturë. Por njerëzimit, për t’i alternuar këto faza, i janë
dashur shekuj ndërmjet. Ndërsa shqiptarëve me sa duket nuk u
mjaftojnë as dekadat për të filluar varrosjen për së gjalli të historisë.
Kjo ndodhi me një shpejtësi marramendëse ndër shqiptarët e
dalë prej ish-Jugosllavisë së tretë: pikërisht në kohën kur pritej mo-
numentalizimi i së shkuarës, ndodhi demonizimi i saj, sikurse u
dëshmua dhe me përbaltjen e pamëshirshme të Ali Ahmetit dhe
bashkëluftëtarëve të tij; përbaltje që u ndërtua me të njëjtën maki-
neri që shqiptarët shumë shpesh kanë njollosur më me zell njëri-
tjetrin se kundështarin.
Duke e pasë njohur Ali Ahmetin qysh në fillimin e viteve 1990,
në kohën kur lufta çlirimtare ishte më shumë një vullnet i mirë se
një mundësi, nisa ta lexoj librin e Bedri Islamit me një bindje se
më shumë do të përfitoja prej leximit si tekst letrar se prej leximit
si letërsi dëshmuese. Por vetëm pak faqe më mjaftuan për të kup-
tuar se ajo që dija unë për Abazin ishte shumë pak krahasimisht
me pjesën e nëntëshme të ngjarjeve.
Jashtë çdo dyshimi, vlera e këtij libri qendron para së gjit-
hash në atë dritë që autori hedh kundrejt “makinës së përbalt-
jes”, duke rindërtuar situatat e jetuara nga ai vetë, duke hapur
disa dritare të rëndësishme prej burimeve arkivore të organi-
zimit ilegal të shqiptarëve në ish-Jugosllavi e në Perëndim, në
radhë të parë të Lëvizjes Popullore të Kosovës dhe të organiz-
mave që dolën një pas një prej saj.
Me këtë rast bëhet e qartë se mungesa e një historie stabilizuese
të kësaj organizate; për më tepër, mungesa e një historie të Ushtrisë
Çlirimtare të Kosovës dhe të UÇK-së tjetër, përbën një përgjegjësi
të pakryer të dijetarëve dhe të protagonistëve të veprimeve të saj.
- 8 -
Bedri Islami, me librat e tij, është duke e shlyer më së miri përgjeg-
jësinë e vet, si krijues, por edhe si njeriu që drejtoi në periudhën
më të ndërlikuar Lëvizjen Popullore të Kosovës: në periudhën kur
ajo duhej të luante aktin përfundimtar dhe më serioz të saj, si fry-
mëzuesje politike e lëvizjes së qendresës; dhe njëherësh të përbal-
lonte dhe sfidat e brendshme, rrezikun e çintegrimit, për shkak të
ambicieve krejt të natyrshme që lindin kur vjen koha për kthimin
e veprimit për shtet në veprim për pushtet.
Duke e lexuar librin e Bedri Islamit, si një prej atyre nje-
rëzve që nuk u kanë besuar aspak efekteve të “makinerisë së
përbaltjes”, më lindën shumë pyetje, që kanë të bëjnë, më
shumë se me tekstin vetë, me kontekstin historik. Janë të gjitha
pyetje që, duke mbetur ende pa përgjigje; për më tepër, duke
mos qenë ende angazhim i askujt; shumë shpejt, nën misterin
e së fshehtës, mund të inkurajojnë përfytyrime gjithfarëshe,
mund të kthejnë historinë vetë në “urban legend”, “urban
tale”, apo “contemporary legend”, si forma moderne të folk-
lorit, që, të krijuara në shekullin e 21-të, i mbitheksojnë një po-
pulli kujtesën gojore dhe ahistorizmin. Sidomos kur pikërisht
në kohën kur historia duhet të nderohet, i bëhen antentate.
Me sa duket, kjo ka të bëjë me diçka më të thellë se ngatërresat
ndërshqiptare të dy dekadave të fundme: ka të bëjë me psikozat
etnike dhe komplekset historike, që i mundojnë popujt kë më
shumë e kë më pak me lëngime shumëfarëshe, që albanologu i mi-
rënjohur Milan pl. Šufflay i quante “duševne bolesni”. Përbaltja
ndëshqiptare gjithnjë e më shumë po e errëson atë nder që i bënë
historisë kombëtare brezat e qendresës vullnetare në dekadën e
fundme të shekullit të kaluar, ata breza që i shpëtuan fytyrën po-
pullit shqiptar, duke i mundësuar marrjen e fatit të vet në dorë dhe
- 9 -
garantimin e këtij fati prej aleatësh strategjikë, që jo njëherë kanë
qenë përkrah tij.
Ali Ahmeti dhe pasuesit e tij bënë që shqiptarët: autori i kë-
tyre radhëve, Bedri Islami vetë, njeriu që ishte rritur me “Lahutën
e Malcis” dhe e kishte mallkuar Europën me të njëjtën mospërm-
bajtje si Fishta vetë, të ndalej pak në vargjet e idhëta të poetit të
epopesë historike të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, sepse Europa
e sotme nuk ishte më ajo “... e motit”, por qortuesja e padrejtë-
sisë, rivendosësja e rendit të ri gjeopolitik në Ballkan. Kjo do të
thotë se ata ndryshuan njëqind vjet fat historik. E ndryshuan ata,
se po të ishte për bisedime e “dogovor-e”, po e shohim edhe sot
se sa vlejnë.
“Makina e përbaltjes” do të vazhdojë të prodhojë armiq midis
shqiptarëve dhe prej shqiptarëve, sepse kjo për fat të keq, është
mënyrë jetese ndër mjediset tona. Vetëdija në përgjithësi paraur-
bane që sundon ende edhe në qendrat metropolitane; nacionalizmi
negativ (unë jam më i mirë sepse ky tjetri ka qenë spiun); djallëzimi
i kundërshtarit, në përgjithësi të jetuarit me “hate speech”, të jetuarit
me mëritë mesjetare të historisë dhe me urrejtjen tipike të historisë
së luftës së ftohtë; përbëjnë gjinikuesit e përbaltjes, njëherësh dhe
të robërisë intelektuale tipike ballkanike kundrejt mendësisë euro-
piane të ndërtuar mbi konceptin më të ri të sociologjisë politike,
mbi konceptin e empatisë. Do të dëshiroja ta besoja vërtetësisht
pohimin e Arbën Xhaferrit, një prej intelektualëve të matur ndër
shqiptarët në Maqedoni, se ‘zenitizmi antieuropeist” i fillimshekullit
të 20-të shqiptarët nuk i preku, përkundër fqinjëve veriorë, që me
kulturën e tyre fshatare deshën të sfidojnë “le siecle europèene des
lumière”. Por është keq për teoritë kur realiteti provon përditë mbi-
- 10 -