ebook img

Historia Antigua II. El mundo clásico. Historia de Roma PDF

858 Pages·2015·20.338 MB·Spanish
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview Historia Antigua II. El mundo clásico. Historia de Roma

Historia Antigua II. El mundo clásico. Historia de Roma Javier Cabrero Piquero Pilar Fernández Uriel Historia Antigua II. El Mundo Clásico. Historia de Roma JAVIER CABRERO PIQUERO PILAR FERNÁNDEZ URIEL UNIVERSIDAD NACIONAL DE EDUCACIÓN A DISTANCIA HISTORIA ANTIGUA II. EL MUNDO CLÁSICO. HISTORIA DE ROMA (cid:1) Quedan rigurosamente prohibidas, sin la autorización escrita de los titulares del copyright, bajo las sanciones establecidas en las leyes, la reproducción total o parcial de esta obra por cualquier medio o procedimiento, comprendidos la reprografía y el tratamiento informático y la distribución de ejemplares de ella mediante alquiler o préstamos públicos. © Universidad Nacional de Educación a Distancia Madrid 201(cid:22) (cid:88)(cid:88)(cid:88)(cid:15)(cid:86)(cid:79)(cid:70)(cid:69)(cid:15)(cid:70)(cid:84)(cid:16)(cid:81)(cid:86)(cid:67)(cid:77)(cid:74)(cid:68)(cid:66)(cid:68)(cid:74)(cid:80)(cid:79)(cid:70)(cid:84)(cid:1) © Javier Cabrero Piquero, Pilar Fernández Uriel Ilustración de cubierta: Musa Polimnia. Foto de J. Cabrero. (cid:1) ISBN(cid:1)(cid:70)(cid:77)(cid:70)(cid:68)(cid:85)(cid:83)(cid:216)(cid:79)(cid:74)(cid:68)(cid:80): 978-84-362-(cid:23)(cid:25)(cid:24)(cid:19)(cid:14)(cid:17) (cid:1) (cid:38)dición(cid:1)(cid:69)(cid:74)(cid:72)(cid:74)(cid:85)(cid:66)(cid:77): ma(cid:90)o de 201(cid:22) (cid:1) ÍNDICE Índice de mapas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Prólogo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Notas a la edición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Tema 7 ETRUSCOS Y PUEBLOS ITÁLICOS. LA MONARQUÍA ROMANA Guion resumen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Introducción. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 (cid:2) CONDICIONANTES GEOGRÁFICOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Culturas y lenguas itálicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 (cid:2) CULTURAS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Culturas de la Edad del Cobre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Culturas de la Edad del Bronce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 La cultura de los Palafitos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 La cultura der las Terramaras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 La cultura Apenínica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Las culturas del sur de Italia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Los campos de urnas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Culturas de la Edad del Hierro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Cultura Villanoviana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Culturas de Golaseca y de Este. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 La «Fossakultur». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 La cultura Nurágica de Cerdeña . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 (cid:2) LENGUAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Las lenguas de la península Italiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 A. LOS ETRUSCOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 (cid:3)(cid:4)7.1. ORIGEN Y FUENTES DE CONOCIMIENTO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 7.1.1. Origen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 a. Teoría del origen oriental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 b. Teoría del origen autóctono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 c. Teoría del origen septentrional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 7 HISTORIA ANTIGUA II. EL MUNDO CLÁSICO. HISTORIA DE ROMA 7.1.2. Fuentes para el conocimiento de los etruscos . . . . . . . . . 48 a. Fuentes literarias clásicas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 b. Fuentes arqueológicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 (cid:3)(cid:4)7.2. LAS CIUDADES ETRUSCAS: AUGE Y DECADENCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 7.2.1. Formación y desarrollo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 7.2.2. Debilitamiento del poder etrusco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 7.2.3. Decadencia etrusca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 (cid:3)(cid:4)7.3. LA ORGANIZACIÓN POLÍTICA DE LAS CIUDADES ETRUSCAS . . . . . . . . . . . . 58 7.3.1. La monarquía. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 7.3.2. Las magistraturas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 7.3.3. Las asambleas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 7.3.4. La sociedad etrusca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 (cid:2) ORGANIZACIÓN MILITAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 El Ejército. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 El armamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 La Marina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 (cid:2) LA ECONOMÍA ETRUSCA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 (cid:2) LA RELIGIÓN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Los dioses etruscos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 La interpretación de los prodigios. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Los relámpagos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Las vísceras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Otros prodigios naturales. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 La vida de ultratumba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 (cid:2) EL ARTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 La arquitectura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 La escultura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 La pintura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Otras manifestaciones artísticas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 B. PUEBLOS ITÁLICOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 (cid:3)(cid:4)7.4. LOS PUEBLOS ITÁLICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 7.4.1. Pueblos de la Italia septentrional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 a. Vénetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 b. Ligures. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 c. Pueblos alpinos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 d. Los galos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 7.4.2. Pueblos de la Italia centro-meridional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 7.4.3. Pueblos de las islas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 8 ÍNDICE C. LA MONARQUÍA ROMANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 (cid:2) EL LACIO PRIMITIVO (LATIUM VETUS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 La cultura lacial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Los latinos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 (cid:3)(cid:4)7.5. LOS ORÍGENES DE ROMA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 7.5.1. La fundación de Roma: la tradición. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 a. Los mitos de la fundación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 7.5.2. Datos arqueológicos y época preurbana . . . . . . . . . . . . . . . . 90 7.5.3. Unificación de la ciudad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 (cid:3)(cid:4)7.6. LA MONARQUÍA LATINO-SABINA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 7.6.1. Rómulo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 7.6.2. Numa Pompilio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 7.6.3. Tulo Hostilio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 a. La guerra con Alba Longa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 7.6.4. Anco Marcio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 (cid:3)(cid:4)7.7. LA MONARQUÍA ETRUSCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 7.7.1. Lucio Tarquinio Prisco (616-579 a.C.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 7.7.2. Servio Tulio (579-534 a.C.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 7.7.3. Tarquinio El Soberbio (534-509 a.C.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 7.7.4. El significado de la monarquía. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 (cid:3)(cid:4)7.8. INSTITUCIONES DE LA MONARQUÍA ROMANA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 7.8.1. El rey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 a. Poderes políticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 b. Poderes militares. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 c. Poderes religiosos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 7.8.2. El Senado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 7.8.3. Las asambleas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 a. Comitia Calata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 b. Comitia Curiata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 c. Comitia Centuriata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 7.8.4. Las magistraturas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Tema 8 LA CONQUISTA ROMANA HASTA FINALES DEL SIGLO IV a.C. Guion resumen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 A. LA FORMACIÓN DE LA REPÚBLICA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 (cid:3)(cid:4)8.1. LA CAÍDA DE LA MONARQUÍA Y EL ORIGEN DE LA REPÚBLICA . . . . . . . . 122 9

See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.