Hilafet Ülkelerinde Türklerin Arap Dili ve Edebiyatına Hizmetleri

140 Pages·2004·13.92 MB·Turkish

by  Zekeriya Kitapcı

Mo[ollar Dewine Kadar
Orta Asya Tiirk islim Medeniyeti
HII..^AFET ULIGLERINDE
TURKLERiN AII{P Diti ve
EDEBiYATINA HiZIUETLERi
Prof. Dr. Zekeriya KITAPCI
Tiirk islam Medeniyeti Kiilliyalr: 2
&
YED'KUBBE YAYTNTART: 7
T0rk lslAm Medeniyeti K0lliyatr:
Hilafet Olkelerinde TUrkterin Arap Dili ve Edebiyatrna Hizmefleri Mo[ollar Dewine Kadar
1. Bask : Ekim,2004 Orta Asya Ttirk Isl6m Medeniyeti
ISBN:975-98634-4-B
GenelYayn Y6netmeni
Rfat I(AMKOL
Yazrgma Adresi:
Rrfat KARAKOL
$erafettin Caddesi 6z lghanr A Blok Kat 2. KONYA HIIAFET ULKELERINDE
Tel: 0.332.353 00 50 - 353 80 43
-
TUaaRKLERIN AITAP DIU ve
llmiYazrgma Adresi:
Prof. Dr. Zekeriya KITAPCI
K. Karabekir Cad. Hoca Hasan Sk. No: 151407 ED EBiYATINA HIZPTETIf Ri
Tel: [phone] . Meram / KONYA
www.zkitapci.com
[email protected]
@ Kitabrn her hakkr mahfuzdur.
Eserin; M0ellifin yazrh m0sidesi olmaksrzrn tamamen,
!smen veya herhangi bir deligiklik yaprlarak yayrntanmasr
dijital ortamlarda gogaltrlmast veya bir bagka dile gevrilerek
yaytnlanmasr yasaktrr.
Dizgi
DIZGI EVI
Tel:0.332.351 6641
Kapak Tasanm
GBAFIT.o
Prof. Dr. Zekefiya KITAPCI
ire-Pr""s-Baskr-Citt
Ph. D. Karagi Un- Pakistan
SEBATOFSET MATBMCILIK
Tel:0.332.342 01 53 Fax:[phone] Assot. Prof. Jos. Un. Nijerya
www.sebat.com sebalosebat.com
Kor bir inat ve Eovenizme varan bir rrkgrhkla
6trlsoz
Arap ve lran milli $uurunun bizim ktilttir ve medeniyet
binamrzr harabeye gevirmeleri ve bu muhtegem
medeniyet binamrzn temel taglannr galrnalannr ve isl6m Kiiltiir ae Medeniyeti, dzellikle Arap dili ae
kendi gecekondularmr bu ytice ve krymetli taElarla edebiyatmrn geligmesinde miisliiman Tilrkletin yeri neilit?
Onlarm; bu biiyiik edebiyat ae kiiltiir mirastntn biiyiime oe
bina etmeleri hertiirlti mtilahazanrn drgrnda tam bir
geniglemesine geryqkten hizmetleri olmugmuilut? Arap dili
tarih sefaletidir.
ae eilebiyattnm geligme ae yiicelmesine hizmet eden ue emedi
Ne varki bu kendi tarih, kendi ktiltiir ve gegen Tiirk illimleri aarmtdr? $ayed oarsa bunlm kimlerdir
medeniyetimizin hoyratga yafma ve talan edilmesi oe hangi sahalarda hizmet etmigletdit? Bunlar bizim bu
kargrsrnda bir gok Ttirk ilim adamnm inadma korkak kouda ilk akhmrza gelen sorulardr. Bu sorulara tahnin edici
bir cevap vermeden 6nce, bizim dile getirmek istedi$imiz
ve iirkek davranmalarr, ilim Eahsiyetlerini ortaya bazr hususlar vardr. Konunun oneminin bir kere daha iyi
koymaktan gekinmeleri do!rusu her ttirli.i takdirin
anlagilmasr igin, 6nce onlann aEklanmasr gerekmektedir.
iisttindedir( ! ) Onlarr.bu bagarrlarrndan dolayr tebrik Hemen gunu itiraf edelimki; Arapga; dtinyarun birgok
etmemiz gerekmektedir.( ! ) " 6tl" ya siizgrirnrigse dillerine gdre en eski, en mi.ikemmel, dil gramer ve di$er dil
sukut alttnihr." sozii de zaten bizim atalarrmrz bilimleri yontinden en kdklfl kelime ve lu$at baktmrndan en
tarafindan s6ylenilmigtir. zengin dillerinden biridir. Arabistan gol denizinin derin kum
dalgalan iginde olugan bu dil, uzun tarihLi seyri iginde iyiye,
gtizele do$ru giden yolda, btiytik bagarrlar elde etnig
islAmiyetten 6nce ve chhiliye ileari dedi$imiz o karanhk
devirlerde bir, iki asrr iginde, mttazzambit giir, nesir, d:il,
edebiyat, fesahat, bela{at dili hAline gelmigtir.
Araplann cAhiliye devri bir di$er ifAde ile lslAma en
yakrndan devirlerde olugan bu dilin; giir, nesir, giizel sbz
soyleme; giizel konugma, hikmetli anlamh sdz soylemel aynca
hitabet, fesahat ve bela{atta, bu dilin gok btiyrik ve gok guelti
temsilcileri grkmrg ve onlar giir iklimi ve sdz diyanrun
destani kahramanlart olmuglardrr' Bunlardan; lmru'l-Kays
ve benzerleri giirde, Ekrem b. Sayfi et-Temimi ve
benzerleri; hikmetli ae ince manah giizel sdz siiylemede, Kus
7
6
b. Siide ve benzerleri; nasihat etmede Egas b. Kays Di$er taraftan madalyon'un bizim igin daha karanhk
iiaiinmede bu btiytik dil mirasrmn cAhiliye devrinde en timidsiz bir yonti daha vardrr. O da kadim Tiitklefin; tatih
btiytik destani kahramanlan idiler. boyunca Arabistan ve bu ugsuz bucaksrz kum denizinin
derinliklerinde yagayan cAhiliye devri Araplarr ile co$rafi
Bu bakrmdan Kuran-t Kerim, Hira ma{arasmm bal,:.rmdan gok uzak.bolgelerde yagamalarrdrr' Bu bakrmdan
karanhklarrm gimgekleri andrran bir ses ve gtineglerden kadim Tiirklerin, cAhiliye d,evt. Araplan ile, iranhlat'tn
daha parlak bir rgrk, bir nur halinde "Okul" diye, bu dinin aksine, sosyal, siydsi ve hele, hele gok az olan ticAri
Yiice Peygamberine, bir ilAhi ferman olarak hitab ettigi mtinAsebetler bir yana, dil ve ktiltiirel mtinasebetleri de hig
srralarda, griphesiz Arap dili ve edebiyatr, btitrintiyle en bir zaman tatmin edici olmamrgtrr' Zira cAhiliye devrinin
yriksek zirvelere ulagmrg ve goktan bir "alttn deuir" geveze Araplan; iran Kisralanm defalatca ziydret ettikleri
yagamaya baglamrg bulunuyordu. Ne varki bundan sonra, ve Bizans Kayserlerinin kaprsrnt galdrklarr halde, Orta Asya
bu ma$rur do$a dili ve hig bir kudsi de$eri ve yonti olmryan ve Turan Yurdu yani, Tiirk flan ve Hakanlannrn ota$rna hig
bedevi "Qdl AtapgAs{'ntn kargrsrna yeni, medeni manevi bir zaman u$ramamrylardr' Bu giizel aEklamalar, yukarda
de$erleri olan bir dil grkacaktt Bu Kuran ve Hailis dili, yani sordu$umuz sorulara, bizim olumlu cevaP vermede,
"Arapgas{' idi. Bu yeni, medeni ve dini Arapga,'gdhin
ontimtize bir heytila gibi dikilen faktorlerdir'
bedevi Arapgasr ile birlegerek, btittinlegecek "Vahiy
Kiiltiiiiniin- dili, daha aqrk bir ifdde yeri "Rabbi' ye'ilAhf' Biihin bunlara ilAve edece$imiz bir temel faktdr daha
bir dil olacaktr. Biittin bu giizel ifAdeler, yukarda vardrr. O da, Tiirklerin; biiytik kAfileler hdlinde gok geg
sordu$umuz sorulara, bizim olumlu cevaplar vermemizi devirlerde (IX. ve X. asrrlar) miisliiman olmalarrdr'
zorlaghran sebeblerdir. Evetisthm dininin; kutsal beldelerden; Tutan yurilu ve
Ayrrca Hz, Muhammedin biittin insanb$a "Hak Orta Asya'ya do$ru grktr$r gileli, uzun ve megakkatJi "ilAht
Peygambey'' olarak gdnderilmesi, gtiphesiz Arapga'nrn yolculudu" gok uzun stirmtig ve ig'Asya Tiitklii$iine, ancak
Onun, ana dili olmasr, aynca Kutan-t Ketim'in "Atapga" tiq urr. io*u ulagabilmigtir. islAm dininin Ttirkler arasrnda
indirilmesi, onun mukaddes bir kitap olmasr yamsrr4 bir yayrlmasr ve bir hiddyet firtrnasr hAline gelmesi bagh bagrna
fesdhat, beladat ilbidesi olmasr, bir di$er ifAde ile "Vahiy tii Utiytit dtinya olayrdrr. Di$er taraftan Titukler; isl6m diru
Kiiltiiri)"nin gergek dili olmasr Arapgaya yeni yeni, manevi ile, onun bir medeniyet hdline gelmesi ve Arapga ile ise, bagh
zenginlikler, <izellikler, gtizellikler kzandrrmrg ve onu gok bagrna onun mtikemmel bit ilim ae kiiltiir dild olmasrndan
daha etkin, gok daha gtiqlii ve btitiin insanh$a meydan sonra kargr, kargrya gelmigler ve bunu "bit emri ahki" olatak
okuyan bir ilim, ktiltiir ve medeniyet dili hAline getirmigtir. kabul etmiglerdir. Hatta gizel Tihkgemiz bile bu bag
Btittin bu grizel beyanlar, yukarda sorduf,umuz sorulara, ddndtiriicti geligmelerden yeteri kadar nasibini almrg ve
Arapga'run kargtsmda uzun asrrlar boynu bflkiik kalmrqhr'
bizim olumlu cevap vermede srlqnh gekti$imiz hususlardr.
Biittin bu gtizel itiraflar, yukarda sordu$umuz sorulara,
8
9
bizim tatmin edici bir cevap vermede duydu$umuz Tiirkle/e nasip olmug di$er milletlerden gok daha biiytik,
srkrnhlardrr.
qok daha etkin ve gok daha yetkin bu dilin geligme, btiytime
Ne varki Arap dilinin lehine gibi grirtinen btittin bu ve geniglemesine hizmette bulunmuglardrr.
bag ddndtirricti sosyal ve dini geligmeler, kendi gartlarr Ne varki bu ifAdelerimizde hig bir zaman mtib6leSa
iginde ve tarih objektifinde de$erlendirildi$inde, durumun, etti$imizde zannedilmemelidir. Zira TiJlrlrJerin; miisltiman
konumuz agrsrndan higte o kadar vahim ve timidsiz olmalarr ve islAm milletleri cAmiasrndaki gerefli yerlerini
olmadr$r gortilmektedir.
almalanndan sonra Qin Seddinden, Viyana iinleri, Basra
Bilindigi gibi isl6m dint ve Arap dealetinin siyilsi Kiirfezinden Atlas okyanusu sahillerine kadar yayrlan bu
h6kimiyet srnrrlarrmn genigletilmesi sebebiyle islilmiy et; bu genig co$rafi bolgelerde, Arap dili ve edebiyatrmn geligmesi
genig co$ra$ada yagayan; dil, din, etnik kciken itibarr ile gibi ytice bir misyonu kucaklayan islAm Alimleri, Arap dili
farkh, bir qok kavimlerin miigterek dini hAline geldi$i gibi, ve edebiyatr otoritelerinin "Tiirklerle" mutlaka ve her hAl-ri
Arapga da bir Kuran, bir Hadis br Vahiy dili olmasr sebebiyle kArda iligkileri olmugtur. goyleki bu ilim adamlan;
her mrimin tarafindan o$renilmesi nerede ise "oacib bir dil" I- Oz be bz Tilrktiir. Onlar Tiirk bir qna ae Tiirk bir
olmugtur. Asrl bundan sonradrrki; gayr-i Arap ve fakat
babadan dilnyaya gelmigler ae kattksu Tilrk olarak dlmilglerdir.
miisltiman milletler arasrnda, isl6m dini ve onun ytice
gayeleri ve ilay-r kelimetullah yolunda bir hizmet yangr II- Yine onlartn gok bilyiik bir hsmt ana aeya baba yt)niiyle
bagladr$r glbi, Arapganmda; dil, giir, edebiyat ycintinden Tilrk olup, hayatlart boyunca damarlarmda Tilrk kant
tagtmryIardr.
geligmesini sa$lamak, Kuran ve Hadis'in mana zenginli$ini
III-
kegfetmek, dolaysryla daha gok Arapga giir, beyt, kaside, darb-t Aksi halde onlar; Titrk hanedan dileleri dewinde
mesel toplamak,bu dilin btitiin inceliklerini, sarf, nahia, bedi yagamry, EoSu halde Tilrk Han Hakan, Sultan, $ah ae Beylerinin,
beyan fesdhat ve bela{at gibi ilmi disiplinler hAlinde incelemek dealet adamlan ae askeri komutanlann iltifat ae ihsanlartna nail
iginde bir hizmet yarrgr baglamrgtrr. olmug, eserlerine go{u kere onlara ithaf etmiglerdir. Zaten bu iig
Her nekadar Arap dilinin bu manada geligmesi igin ilk ihtimalin dtgmda, bagka bir durumda olmalarmr dilgilnmemiz d.e
hizmet yarrgrm Araplar baglatmrglarsad4 daha sonralarr bu mi)mkitn de{ild.ir. Bu tesbitlerimiz diger islami ilimler iginde
geqerlidir.
hizmet yangma Farslm ae Tifukler de katrlmrgtrr. Ne varki,
islAmrn ytice gayelerine hizmet etmek ve siyAsi hAkimiyet igte btittin bunlar bizim, yukarda sordu$umuz bir kag
bayra$rm dalgalandrrmak gerefi daha sonra Tiirkler'e gegti$i soruya cevap aramak igin grktr$rmrz "kel6m yolculu{unda"
ve bu bdyle uzun asrrlar devam etti$i gibi, Arap dili oe kalemimizin ucundan damhyan sozlerdir. Bu sorulara gergek
edebiyatmur geligmesine hizmet etmek ve onun ytice cevap arayanlar, m{isltiman Ttirk milletinin bu hizmet
bayraSrnr dalgalandrrmak gerefi de her milletten ziyAde yangrndaki yerini 6$renmek, onun gimdiye kadar heniiz
kegfedilmemig medeni karakterini kegfetmek ve bu
n
10
hizmetteki gerefli yerini gormek ve mtisltiman Tiirl(tin onun hocasr Prof. Dr. Abdiilaziz el-Meymeni, hararetle beni
Ka'be-i irfanrna kogmak isteyenler, lutfen bu kitabrn tebrik etmigler ve tath bir tebessiimle ana;
bagrndan sonuna kadar, hele hele "girig ktsmtnt" okuyunuz' " B iraz ileri gitmediniz mi?.diye sormuglardr.
Boylece sizler; mtisltiman Ttirk'iin tarihi gahsiyeti, tisttin
vasfi sa$lam medeni karakterini de$il, kendi oztiniizti, kendi igte, o yrllardan beri gonltimtizde bir kor gibi bizi
yakp tutugturan bu ategi ve hizmet azmimizi bugfln Allahrn
cevherinizi kegfetmig olacaksrmz.
yardrmr ile sanki bir volkan gibi, Tiirk okuyuculanna
MAmdfih bu kiigi.ik 6nsciz'e, bir son soz stiylemeden sunmak istedik ve mtishiman Arap kardeglerimize yine de
once, bu konu ile ilgili kiiqiik bir hatrramr nakletmek isterim' birgey brrakmadrk.
9ttyleki;
Her ttirhi takdir okuyuculanmrzrndrr.
Karagi tin. (Pakistan) Edeb. Fak. De "Doktora"
yaphf,rmrz yrllardr. Bilindi$i glbi "et-Tiitk fi Miiellefht el- KONYA;2004 Prof. Dr. Zekenya KiTApeI
C6fuz-C6htz'tn Eserlerinde Tiirkler" konusunu tez olarak
hazrhyordum. Muhterem tez hocam Prof. Dr. S. M. Yusuf
el-Hindi bir giin bana;
" Arap dili ae Edebiyafi Bdliimilni'in "sebrina Hotel" de
diizenledi{i bir toptanttda kendisinin "Siimiirgecili{in Atap
diline yapt$r olumsuz tesirler" konusundn bir konferans
aerece{ini, biitiin Arap illketeri sefirleri ae daha birEok kigilerin)bu
konferansa kattlacaklarrm si)ylemig ae benimde "Tiitkler'in Atap
diti ae Edebiyatnm geligmesine yapttklan hizmetley''
konusunda bir konugma yapmalru istemigti (Mayrs 1967)'
Ben haftalarca gahgtrktan sonra hazrladr$rm ve bizzat
kendi elimle yazdr$rm Arapga mebri; bagta Arap tilkelerinin
sefirleri olmak iizere orada bulunan kalabahk bir dinleyici
huzurunda okudu$um zaman, iizellikle Arap elgileri hayret
iginde kalmrg ve merhum doktora hocam Prof. Dr. S'M'
Yusufa takrlarak.
Sn. Zekeriya Kitapg bu konuda bizlere (Araplara) hig bir
gey brakmadl" demiglerdi. Daha sonra merhum hocam ve
igiNourirnn
Savfa No.
OwsO2.........................
......................... s
igiNonxirER..............
.....................13
ciRi9........
...............,....... 1e
I.
EMEVILER DEVRiNDE ARAP gEHiRtERlNOsri
iTX TUNXLER VC ONLARIN ARAP PiTi VT
EDEBIYATININ GELi$MESiNE YAPTIKLARI
, BUYUT HIZMETLER
r. ARAa grainrrnrrur wntngrirutnx itx rtiRrurn
CAhiliye Devrinde Arabistanda Gortilen ilk Ttirkler........'... 51
Arap $ehirlerine Yerlegen ilk Mtisltiman Ttirkler ................. 53
Asilzddeleri..........
Medine'deki Ttirk .......'........'.' 55
$am'daki Ttirk Muhahz '\layr.... ...." 56
II. EMEVLLER DEIZRT Tl/tr'K K[iLT[iR MERKEZLEN
VAilr
BASRA a e $EIIIRIERI
Merkezi
Basra Trirklti$tin Yeni ".'...' 58
Ttirkler.
Basra Dil Ekoli.i ve ."....'.......60
Kurulugu...
Yeni bir Trirk gehri; Vasrhn '..........."62
Vasrt $ehrine Tiirkler'in Yerlegtirilmesi ..........'...'....."........'...54
III, EMEViLER DEVRi ARAP OiLi AC EDEBiYATININ
TiiRK ASILLT iLK orucrirrnr
I. BASRA DiL EKOLTNTIT TURUCUSU Ebfr MUhriZ,
Halef b. Hayyan el-Basfi, el-Ma'ruf Bi'l-Halef el-Ahmer,
el-Eergdni
Gegmigi'.....
Halefin Ttirklti$ti ve Tarihi .......'......65
Halefti'l-Ahmer ve Kadim Arap $iiri .."'.....'.".'.' 65
Eski Arap $iirine HAkimiyeti vL Yetigtirdigi Unliiler ........."70
Oliimti
Dini Hayatr ve ....'.""'.'..........71'
15
1,4
tr. EMEvhLER DEvRTNTN tirux rtinx SArRr
Ebu Abdurrahman Abilullah b. el-Miibarck et-Tiirki ruRK HANEDAN ve lllllrun eimsi suLltER
el-Mercezi SULILERTN ARAP DiTi ve EDEBIYATININ
Abdullah b. el-Mtibarek'in Ailesi ve Ttirklii$ti ...................... 7 4 cELigMESiNn YAPTIKLART HIZMETLER
el-Mtibarek et-Ttirki ilim Yolunda.................. .........................75
Kimlerdir?.
Abdullah b. el-Mtibarekin $iirdeki Yeri.....................'..."..'....76 Sul-Tekin Ailesi ve S0liler ..............103
Onun $iirlerinin Durumu..... ....,...'.'..78 Suliler; Bilge Ttirk Devlet Adamlarr ..................105
SCrliler istAm Ktilhirtiniin Hizmetinde ...............108
II. I. ABBAsi DEVLETIDERESIND E iLKTtiNT EDiBi
ABBAsitER DEVRI rrirArnr Urxurnninpr
pirl Mesade b. Sa'd b. Sfrl
ARAP ve EDEBIYATININ GEII$MESiNDE Mesade ve Ba$h Bulundugu Suliler Ailesi .......111
EMEci GECEN irX runxrnn Hizmetinde
Mesade; Bilge Kigi Abbdsilerin .....112
Gelenler.
Mesade Ailesi ve Soyundan ...............113
HilAfet Ulkelerindeki Ttirklerin Genel Durumu .................... 80
Tiirk"BilgeDevlet"AdamrOrne$i.......
...........".81 II, D(vANU,R.RESAIL W BIIYIJK TTIRI( EDiBi
Durumu
Ti.irk Milli $uuru'nun ...........:................82 Ebii'l-Fadl, Amr b. Mesade' b. Sa'd b. Sttl
Mesade......
ilmi Tahsil Yolunda Amr b. ............115
I, ABBASiLER DEVRiNDE AFIAP $EIIIRTERINDE
iLxrtinxl-rn Amr b. Mesade Tevki' Katipli$inde....................................... 115
Amr b. Mesadenin imi rigitigi ...................................... ........ 717
Ttirkler Hizmete "BuytJr!" Ediliyor.....
Harun er-Regid ve Ttirkler. .....'..""'.'87 nt. ARAP oiriMru ciiQnii xeLEMi w ri/r.J<
II, ABBASfiLER DEIZRT TLIRI( TtiTTtiN MERKEZLEN BiLGE DEVLET ADAMI Ebfi ish6K iArAhIm b,
BAGDAD ae SAMARRA el-Abbas b, Muhammed b. SulTekin et-Tiirki
Ba$dad; Orta Asya Trirklti$iintin Yeni Merkezi........'...'..'...' 90 Abdullah b. el-AbbAs es-S0lfl nin ilk Yrllarr.......................... 120
Yeni Ba$dAd $ehrinin Ttirk S6kinleri...........................".'..'."' 91 ibrahim b. el-AbbAs: Devlet Hizmetinde Yeni isim............121
Yeni Bakanhklar ve Ttirkler...... "'."..93 ibrahim b. el-Abbds ve Divanti'r-ResAil ............123
Giinleri
Samarra Tiirkler igin Yaprlan Yeni Bagkent................... .......'. 95 ibrahim b. el-Abbas'rn Srkrnhh ............125
el-Ya'kCrbl Samarra $ehrini Anlatryor ..'..............95 ibrahim b. el-Abbas'rn $ahsiyetinin Yeni Qizgileri ............. 727
Samarradaki Yeni Ttirk Toplumu ve Ti.irkqe...........'.'....'.'.'. " 99
Bu Geligmeler Kargrsrnda Arap Milli $uuru .....100
1,6 17
rv. Btiyt'iK xtimiin ADAMr w sARAy HocAsr IT. TTIRK VARLIEINA GiDEN YOLDAEL-CAHIZ
EbfrBekr Muhammed b. Yahya b. Abilullah b. el-Abbas Ebu Osman Amr b, Bahr b. Mahbrb el-Cdhtz el-Kindni
Muhammed b. Sul-Tekin et-Tiirkt el-CAhrz'm Mtishiman Trirkri Tammasr... .........1.61.
Ebu Bekir Muhammed b. Yahya'run ilk Yr11arr....................130 Asrrn TtirkoloSu Arap Milli $uuiu Kargrsmda .,.................. 1,62
EbO Bekir es-Sfrlf nin Hildfet Qevresindeki Yeri .................. 131 el-CAhrz ve Orta Do$u Tiirk Varh$mm Temeli ...................163
Muhammed b. Yahya'mn Saray Hocah$r..... ....133 el-CAhrz Orhurr Abidelerini Yeniden \ azan Kisi............. .... 764
EbO Bekr'in llmi, Ktilttir ve Medeni Hayah .....135
Ebfr Bekr es-Sfilf nin Arap Diline Hi2metleri ....................... 137 I. EL - CAHIZ,ArtinrIi TANIMA'AG'DEN yoLI,IN
ACILMASI
el-Cdluz'rn Do$ugu ve Hayahmn ilk Yrllar r.................. 767
IV. Tiirkhi$e ve Tiirk Ktilttirtine Giden Yolda el-C61u2..... 168
nirArrr cAMiASr ARAp niri Ttirklerin Ba$dad' a Gelmeleri ve el-C4hr2 .....,............... 772
'ie
EDEBIYATINDA TURK VARLICININ YENI el-CAhrz'rn Ttirkler Hakkrnda Y azilSr ilk fitap .... ....... 17 6
TEMSirCiLEni
Tiirk Milli guuru Arap - iran Milli guuru Kargrsrnda II. EL - CAHIZ'IN BASRA, BACDAD AC SAM.ARRADA
TitrxULUL Rt fur nayan
el-CAhrz ve Basra Ktilttir Merkezi ...............179
Arap $<ivenizmi Tiirk Milli $uuru Kargrsmda ..................... 141
AbbAsiler Dewi Arap Millt $uuru ve Ttirkler ...................... 143 el-CAhrz ve Biiytik Ttirk $Airi el-Hureymi...................... 180
el-CAhrz ve ibrahim b. el-Abbas es-S0li et-Ttirki...........181
el-Hureymi; Azgrn Arap Milll $uuru Kargrsrnda ................\M et-Ttirki
el-CAhrz ve Feth b. HAkan .............183
el-CAhrz; Ttirkti Savunan Arap Tiirkolo$u ........................... 145 Ozilnde Tiirkltik Sevgili Olan Bir Dostluk..................... 186
el-Cdhrz ve Feth b. Hakan Ttirkhi$tin Savunuculart...........L47
tu. Btiyt'iK rtrr.xor;o G EL-c AHIZ' A conr
r. ARAP govrNiz*ti KAR$TSTNDA fux runx gAiRr rrinrrilv ETNiK KiMLi Gi o e T,+nini $AHSiwri
EbuYa'kub ishak b. Hassan b. Kiiht et-Hureymi el-CAhrz ve Fezdihi'l-Ehek......... ...................191
el-Hureymfnin Tarihi Geqmigi ve Trirkiti$ti ....150 el-CAhrz'da Ttirk Sevgisinin Kaynaklan............ ............. 192
el-Hureymfnin Asrl Yurdu SoSdiana ...............151 Fezdilti'l-Etrak ve el-CAhrz'rn Ti.irkltik Sevgisinin
incileri........
el-Hureymi; Turan Yurdunun Kdklti Ailesi .......... ............... 152 .............. 198
el-Hureymi Arap $dvenizmi Kargrsrnda ............................... 154
Tiirk $airinin Yrkrlan Dtinyasr..... ....................... 157 III. TURK VARUGINA GIDEN YOLDA EETH
el-Hureymfnin $iirlerinde Kendi Diinyasr ......158 B. HAKAN W BLjr/.N< ARAB EDiBi EL-CAHIZ
Feth b. Hakan'rn $ahsiyetinin Ana Qizgileri ................. ....... 207
el-C6hrz......
Feth b. Hakan Btiytik Fitne ve .......208
Haksrzhk...
Feth b. Hakan'a Yaprlan Briytik .....21,0