Het Tandheelkundig Jaar 2009 PDF
Preview Het Tandheelkundig Jaar 2009
Het Tandheelkundig Jaar 2009 Het Tandheelkundig Jaar 2009 Onder redactie van: Prof. dr. C. de Baat Hoogleraar, afdeling Orale Functieleer, Universitair Medisch Cenrum St Radboud, Nijmegen Dr. J.K.M. Aps Kliniekhoofd afdeling Pediatrische Tandheelkunde en Centrum Bijzondere Tandheelkunde; Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Universiteit Gent, PAECAMED onderzoeksgroep Mr. dr. W.G. Brands Tandarts, Vaassen, afdeling Preventieve en Sociale T andheelkunde, Universi- tair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen, plaatsvervangend rechter Rechtbank Utrecht Prof. dr. J. Duyck Hoogleraar, afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven Prof. dr. R. Jacobs Hoogleraar, hoofd Centrum Orale Beeldvorming, School voor Tandheelkunde, Katholieke Universiteit Leuven Prof. dr. A. Vissink Hoogleraar, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere T andheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. W. van Welsenes Tandarts, Amsterdam © 2009 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveel- voudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het o vernemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen a ansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 52760 ISSN 0771-3223 NUR 887 Ontwerp omslag en binnenwerk: TEFF (www.teff.nl) Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl Auteurs Prof. dr. C. de Baat Hoogleraar, afdeling Orale Functieleer, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen Dr. A.G. Becking Kaakchirurg, VU medisch centrum, Amsterdam Prof. dr. L.G.M. de Bont Hoogleraar, Universitair Medisch Centrum Groningen Prof. dr. R.R.M. Bos Hoogleraar, Maxillofaciale Traumatologie, afdeling Mondziekten, Kaak- chirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, U niversitair Medisch Centrum Groningen Mw. A.M.W.T. van den Broek Mondhygiënist, Centrum Bijzondere Tandheelkunde Rijnmond, Rotterdam Drs. G.J. Buijs Tandarts-onderzoeker, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch C entrum Groningen Dr. R.P. Coppes Disciplinegroep Celbiologie, secties Straling en Stress Celbiologie en a fdeling Radiotherapie, Universitair Medisch Centrum Groningen Prof. dr. P.J. De Coster Hoogleraar, afdeling Orale ontwikkelingsbiologie, -pathologie en toegepaste orale histologie aan de Faculteit Geneeskunde en Gezondheids- wetenschappen, Universiteit Gent Auteurs Drs. W.J. van Driel Tandarts, Tandheelkundepraktijk, Sassenheim Prof. dr. J. Duyck Hoogleraar, afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven Prof. dr. L. Feenstra Emeritus-hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde, Rotterdam Drs. R. Fransman Tandarts-endodontoloog, Amsterdam Dr. J.E.F.M. Frencken Tandarts, WHO Collaborating Centre for Oral Health Care Planning and Future Scenarios, Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen Dr. P.F.M. Gielkens Kaakchirurg in opleiding, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. A. Hoekema Tandarts, kaakchirurg in opleiding, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. R.M.A. Kiekens Orthodontist, afdeling Orthodontie en Orale Biologie, Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen Drs. D.G. Kuiper-Geertsma Reumatoloog, Isalaklinieken Zwolle Drs. M.K. Leijsma Reumatoloog, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. I.M.A. Lombaert Discipline groep Celbiologie, secties Straling en Stress Celbiologie en S tamcelbiologie, Universitair Medisch Centrum Groningen Drs. P. Maes Orthodontist, afdeling Orthodontie, U niversiteit Gent vi Auteurs Drs. K. Michiels Tandarts-parodontoloog, afdeling Parodontologie, School van Tandheel- kunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven Dr. B. van Minnen Kaakchirurg in opleiding, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzon- dere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Prof. dr. I. Naert Hoogleraar, afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven Ir. D.J.M. Niesten Projectbeheerder/onderzoeker, WHO Collaborating Centre for Oral Health Care Planning and Future Scenarios, Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen Prof. dr. G.A.M. De Pauw Hoogleraar, afdeling Orthodontie, Faculteit Geneeskunde en Gezondheids- wetenschappen Universiteit Gent Dr. P.G.H.M. Raijmakers Nucleair geneeskundige, VU medisch centrum, Amsterdam Dr. M. Rober Dierenarts, Wilsele Leuven Prof. dr. J.L.N. Roodenburg Hoogleraar, afdeling Mondziekten, kaakchirurgie en bijzondere Tandheel- kunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. C.P. Saridin Kaakchirurg, VU medisch centrum, Amsterdam Dr. P. Semal Anthropology and Prehistory Museum of Natural Sciences, Brussel Drs. S.H.B.J.M. Smit Tandarts, Duiven Dr. F.K.L. Spijkervet Kaakchirurg, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tand- heelkunde, Universitair Medisch Centrum G roningen vii Prof. dr. B. Stegenga Kaakchirurg, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tand- heelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. M.A. Stokman Mondhygiënist, afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tand- heelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen Dr. R.J. Swart Orthodontist, afdeling Orthodontie en Orale Biologie, Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen Dr. I.B.Tan Afdeling Heelkunde Hoofd-hals Chirurgie, Antonie van Leeuwenhoek Z iekenhuis Amsterdam Dr. P. Thevissen Tandarts, Master forensische en gerechtelijke tandheelkunde. Afdeling Forensische tandheelkunde, Katholieke Universiteit Leuven Dr. K. Vandamme Tandarts, afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven Drs. J. Vandenbulcke Afdeling Pediatrische Tandheelkunde en Bijzondere Tandheelkunde, Onderzoeksgroep PAECAMED, Faculteit Geneeskunde en Gezondheids- wetenschappen, Universiteit Gent Prof. dr. Guy Willems Hoogleraar, Katholieke Universiteit Leuven. Groep Biomedische Weten- schappen. D epartement Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie. Afdelingshoofd afdeling Orthodontie en afdeling Forensische T andheelkunde F.R. de Winter Orthodontist, afdeling Orthodontie, Universitair Centrum Tandheelkunde Amsterdam Dr. M.J.H. Witjes Kaakchirurgie, afdeling Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen viii Inhoud Auteurs v Woord vooraf xi 1 R.J. Swart en R.M.A. Kiekens, Geïmpacteerde gebitselementen begin 21ste eeuw 1 2 M. Rober, De gespecialiseerde tandheelkundige dierenarts 16 3 K. Michiels, De mondvloeistof als diagnostisch hulpmiddel 35 4 C. de Baat, L. Feenstra en A.M.W.T. van den Broek, Behandeling van halitose 47 5 M.A. Stokman en F.K.L. Spijkervet, Behandeling van mucositis 55 6 M.J.H. Witjes, I.B. Tan en J.L.N. Roodenburg, Photodynamische therapie van tumoren in het hoofd-halsgebied 67 7 R.P. Coppes en I.M.A. Lombaert, Regeneratie van door straling beschadigde speekselklieren: is stamceltherapie een optie? 78 8 S.H.B.J.M. Smit, D.G. Kuiper-Geertsma en C. de Baat, Mondzorg bij reumatoïde artritis 88 9 A. Hoekema, Behandeling van snurken en het obstructief slaapapneusyndroom 99 10 P.J. De Coster, Tandheelkundige afwijkingen bij het ehlers-danlos syndroom 116 11 C.P. Saridin, A.G. Becking en P.G.H.M. Raijmakers, Unilaterale condylaire hyperactiviteit (UCH): een zeldzame, maar goed te herkennen groeistoornis van de condylus mandibulae 131 12 J. Vandenbulcke, Polymerisatielampen: welke lamp voor welke toepassing? 141 13 L.G.M. de Bont, M.K. Leijsma en B. Stegenga, Het doelmatig gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire farmaca 156 14 D.J.M. Niesten en J.E.F.M. Frencken, De Atraumatic Restorative Treatment (ART-)aanpak: mogelijkheden voor zorgbehoevende ouderen 166 15 F.R. de Winter, Invisalign: van virtueel naar werkelijk 176 16 B. van Minnen, G.J. Buijs, P.F.M. Gielkens en R.R.M. Bos, Toepassing van bioresorbeerbare materialen in de tandheelkunde 196 17 P. Semal, Tandheelkunde in de paleoantropologie 209 18 K. Vandamme, J. Duyck en I. Naert, Overzicht implantaatsystemen 222 19 P. Thevissen en G. Willems, Nieuwigheden in de forensische tandheelkunde 234 20 W.J. van Driel en R. Fransman, Biomechanische preparatie van geïnfecteerde w ortelkanalen 247 ix 21 P. Maes en G.A.M. De Pauw, Retentie is geen evidentie 270 Register 2009 285 Register 1989-2008 287 Auteursregister 298 x Woord vooraf Bij het selecteren van onderwerpen voor een uitgave van Het Tandheelkundig Jaar moet de redactie telkens weer een juiste balans vinden tussen onderwerpen die direct van belang zijn voor de tandheelkundige beroepsuitoefening, onder- werpen die recente ontwikkelingen binnen de tandheelkunde laten zien, onderwerpen die de tandheelkunde in een breder kader plaatsen en onderwer- pen waarbij de interactie tussen de tandheelkundige en de algemene gezond- heid wordt belicht. Ook dit jaar komt weer een breed scala aan bijdragen aan de orde binnen elk van deze categorieën. Derhalve kan ook Het Tandheelkundig Jaar 2009 als zeer waardevolle literatuur voor de tandarts-algemeen practicus wor- den beschouwd. De tandarts-algemeen practicus is gebaat bij bijdragen die hij direct kan toe- passen in zijn of haar dagelijkse bezigheden. Ook dit jaar is weer een aantal van dergelijke bijdragen opgenomen. Onderwerpen die binnen dit kader vallen zijn onder andere: welke spoelmiddelen in de endodontie te gebruiken, wan- neer en welke polymerisatielamp toe te passen, de zin en onzin van retentie na orthodontische behandeling, en de (on)mogelijkheden van Invisalign® in de orthodontie. Binnen het kader van het signaleren van nieuwe ontwikkelingen in de tand- heelkunde worden onder andere onderwerpen belicht als recente verworven- heden met betrekking tot diagnostiek van aandoeningen met behulp van mondvloeistof, recente ontwikkelingen in de behandeling van mondholte- tumoren met fotodynamische therapie en de mogelijkheden om beschadigd speekselklierweefsel door middel van stamceltherapie te herstellen. Mond- vloeistof blijkt veel bestanddelen te bevatten die kenmerkend kunnen zijn voor een scala van aandoeningen, ook buiten de mond. Fotodynamische thera- pie biedt nieuwe behandelmogelijkheden voor tumoren in de mondholte. Met stamceltherapie lijkt het mogelijk te zijn om in de (nabije) toekomst speeksel- klieren die zijn beschadigd door een ziekteproces (bijv. syndroom van Sjögren) of een ingestelde behandeling (bijv. radiotherapie), opnieuw te laten functio- neren. Herstel van de speekselklierfunctie zal niet alleen leiden tot minder monddroogheid, maar ook, mogelijk nog belangrijker, tot een betere mond- gezondheid. xi
The list of books you might like
