Het handschrift-Van Hulthem Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623 - Band 1: Diplomatische editie

1316 Pages·1999·48.504 MB·Dutch

by  Herman Brinkman, Janny Schenkel

H et
handschrift-Van H u l t h em
Hs. Brussel,
Koninklijke Biliotheek van België,
IS-589-623
Band 1
Uitgeverij Verloren
Cüiistantiji) Huygens Instirnut

Het handschrift-Van Hulthem, band 1
^ t S
Afb. 1. Brussel, KB, 15.589-623, f.25v (verkleind)
Het handschrift-Van Hulthem
Hs. Brussel,
Koninklijke Bibliotheek van België,
15.589-623
Band 1
Diplomatische editie bezorgd door
HERMAN BRINKMAN en JANNY SCHENKEL
Hilversum, Verloren, 1999
Middeleeuwse VII,1
Verzamelhandschriften uit de
Nederlanden
Uitgegeven onder auspiciën van het Constantijn Huygens Instituut voor
tekstedities en intellectuele geschiedenis der Koninklijke Nederlandse
Akademie van Wetenschappen
Projectcommissie: W. van Anrooij, Leiden; J.A.A.M. Bierrans, Amster-
dam; H. van Dijk, Groningen; B.Th. Hogenelst, Leiden; Th. Mertens, Ant-
werpen; G.H.P. Sonnemans, Nijmegen en P.W.M. Wackers, Nijmegen
ISSN 0929-9866 / ISBN 90-6550-060-x
© Copyright 1999 KoninkllijkNNe ederlandse Akademie van Wetenschappen,
Amsterdam
CoppyYrri • fg go httt o'ost oK so Knoi nklijkl Beeiblviothaeekn n 1g iëB(Brussele), ,IRPKA-KI B russe
DDuuood eeci moo (Gee nt) enGemeentearchief (LLeeii dnen
p of this book may^ be reppr oduced in any^ form without written pepr mission from the pu^blisher.
UUiittgge verij1 Verloren>, Postbuus 1741>, 1200 BS Hilversum, te . 003355--6688559988556,6f ax035-6836557
Typografie: RRoommbus,^ HHilivle rrssuumm
Ontwerpp binnenwerk: F.C. Bos,, Amsterdam
OmslagontwerpH: e tL a a–b AAr nn h eemm,^ Joosséeee LLaanngen
Dr uk•WW: iilcc oo, AAmmeerrssff oooort
^
Bindwerk: Abbrigng^h GG, r oonni nnggeenn
Inhoud
BAND 1
Woord vooraf 7
Inleiding 9
Karakteristiek 9
Geschiedenis van het onderzoek 16
Beschrijving van het handschrift 33
1. Materiaal en samenstelling 33
2. Watermerken en datering 42
3. Opmaak 47
4. Schrift 51
5. Rubricatie 55
6. Tekstpresentatie 58
7. Band 60
8. Eigendomsnotities en gebruikssporen 66
9. Geschiedenis 75
Besluit 76
Overzicht van de inhoud 77
Verantwoording van de editie 102
Afkortingen 104
Editie (tekst 2-128) 110
BAND 2
Editie (tekst 129-214) 603
Bijlage: afbeelding van de watermerken in het handschrift-Van Hulthem 1231
Literatuuropgave 1245
Register van opschriften 1255
6 HET HANDSCHRIFT-VAN HULTHEM
Register van incipits 1264
Register van namen en plaatsen 1277
Lijst van tabellen en figuren 1292
Lijst van afbeeldingen 1293
Summary 1295
Woord vooraf
Al sinds de vorige eeuw wordt het handschrift-Van Hulthem gerekend tot de
voornaamste bronnen van de Middelnederlandse letterkunde. Nadat het
handschrift de belangstelling had gewekt van geleerden als J.F. Willems en C.P.
Serrure, die – elk voor zich en complementair ten opzichte van elkaar – het
merendeel van de teksten publiceerden in de door henzelf geredigeerde tijd-
schriften Belgisch museum en Vaderlandsch museum, zijn sommige teksten
vaak, andere echter zelden of nooit meer heruitgegeven. Doordat de kwali-
teit van de negentiende-eeuwse edities sterk varieerde en de editieprincipes
volgens welke de teksten waren uitgegeven eveneens van tekst tot tekst ver-
schilden, werd de voortgang van het moderne onderzoek in hoge mate be-
lemmerd. De verspreiding van de uitgaven en de vaak willekeurige volgorde
waarin de teksten werden gepresenteerd, stonden een juist beeld van de ver-
zameling als geheel in de weg. Dit bezwaar gold des te sterker door de om-
yang en de, zeker op het eerste gezicht, wanordelijke opeenvolging van tek-
sten in het handschrift. Bovendien maakte de medioneerlandistiek sinds de
jaren tachtig een ontwikkeling door waarin aandacht voor het tekstgetuige-
nis van complete verzamelcodices nieuwe onderzoekswegen leek te scheppen.
De behoefte aan een integrale uitgave van alle teksten, volgens één editie-
principe, leidde al tijdens de oorlogsjaren tot een initiatief, dat door de
tijdsomstandigheden helaas niet kon worden gerealiseerd. Plannen voor
een facsimile-uitgave strandden in eerste aanleg eveneens. Dankzij een sub-
sidie van het Vlaams-Nederlands Comité voor Nederlandse Taal en Cul-
tuur (NWO en NFWO) kon echter in 1995 een onderzoeksproject `Ont-
sluiting van het handschrift-Van Hulthem' worden geïnitieerd, waarin
werd voorzien in een conserverende behandeling van het handschrift, een
fotografische reproductie ten behoeve van een kleurenfacsimile, een ten-
toonstelling en een diplomatische teksteditie.
In het kader van dit project werden H. Brinkman en J. Schenkel aangesteld
bij het Constantijn Huygens Instituut voor teksteditie en intellectuele ge-
schiedenis van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen,
voor een periode van ruim drie jaar, met als opdracht de vervaardiging van
een diplomatische uitgave van het gehele handschrift volgens de richtlijnen
van de reeks Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden.
Het verheugt ons zeer dat, na het verschijnen van de facsimile-editie, die werd
verzorgd door prof.dr. R. Jansen-Sieben, nu ook de diplomatische editie be-
schikbaar komt voor eenieder die belang stelt in de rijke inhoud van het hand-
schrift. Tijdens onze werkzaamheden ondervonden wij van vele zijden steun