H E S I O DI CARMINA RECENSVIT ALOISIVS RZACH EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS TERTIAE (MCMXIII) STVTGARDIAE ET LIPSIAE IN AEDIBVS B.G.TEVBNERI MCMXCII Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Hesiodus: [Carmina] Hesiodi carmma / rec. Aloisius Rzach. Ed. stereotype ed. tertiae (1913). - Stutgardiae ; Lipsiae : Teubner, 1992 (Bibliotheca scriptocum Graecorum et Romanorum Teubneriana) ISBN 3-519-11418-6 NE: Rzach, Aloisius [Hrsg.] Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt besonders für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikro- verfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen. © B. G. Teubner Stuttgart 1992 Printed in Germany Druck und Bindung: Präzis-Druck GmbH, Karlsruhe PRAEFATIO Hesiodi canninum editionem minorem tertium foras da- turo pauca mihi praemonenda sunt. De recensionis funda- mentis quae quidem memoratu digna viderentur, in maioris editionis quam a. ΜΠ ΟΜemisi prolegomenis fusius exposui. ΝΘ autem ii qui hoc volumine uti Tolunt quibus subsidiii nisus verba poetae recensuerim ignorent, de codicum aucto- ritate ceterisque auxiliis quae mihi praesto fuerunt breviter disseram, praesertim cum e papyris Aegyptiis quarum nu- merus in dies augetur nova quaedam accesserint. Ac Theogoniae quidem libros quibus integrum carmen servatum est e communi fonte fluxisse persuasum habeo. Prae- stantioris generis (Λ) codicem Laurentianum XXXII16 anno 1281 scriptum exemplum optimum esse constat: nee altera classis (3^) quamvis poematis formam aliquante deteriorem exhibeat neglegenda est. Ceterum ad verba poetae accura- tius recensenda papyrorum quoque reliquiae non nihil Talent. Praeter eas quae iam prius innotuerunt, papyros dico Pari- sinam, Vindobonensem Raineri arcniducis, Londinensem mu- sei Britannici, Oxyrhynchiam 873, nupeirime alia oblata est vetustate insignis (saec. I a. Chr. exeuntis vel I p. Chr. in- euntis) quam in lucem protulit Hunt (Catalogue of the Greek Papyri in the John Rylands library I n. 54, Man- chester 1911). Multo validioribus fundamentis Operum recensionem niti consentaneum eet. Inter libros medio aevo exaratos qui tribus classibus assign andi sunt facile primum locum obti- net Parisinus 2771 (saec. XI) qui sui generis (ii) cunctos et vetustate et virtute superat; alterius classis (Ψ) quae ex eodem archetype deducta est testem gravissimum codicem IV PRAEFATIO Laurentianum XXXI 39 (saec. XII) esse quivis eoncedet: quae librorum genera quamvis tertium (Φ) quo byzantini cuiusdam grammatici recensio contineri videtur auctoritate non aequiperet, tarnen illud non esse spernendum docui: quam recension em codice Messanio (bibl. univers. cfondo antico 11*) optime nobis traditam esse scimus. Inter papyros quae re- liquias Operum complectuntur maximo usui est insignia Vindobonensis Raineri archiducis (saec. IV) quae ad varias poematis partes pertinet: praeterea papyrus Oxyrhyncbia 1090 (saec. I exeuntis) et fragmenta Navillii (bibl. Genav. pap. 94 saee. fere V) digna sunt quae commemorentur. Scuti codicum quos omnes ex uno f nte derivatos esse manifestum est duo genera statui (Λ et )Ψ : quorum ex- empla praestantissima Ambrosianum C 222 inf. (== 886) atque Laurentianum XXXII 16 esse certis argumentis demonstrasse inihi videor. Nee parvi aestimanda sunt fragmenta carminis quae in monasterio quodam Athonis montis saec. XII scripta nunc in codice Parisino supplem. graec. 663 collecta reperiuntur. Accedunt frusta quaedam voluminum antiquorum quibus Scuti versus continentur, papyri Raineri archiducis et Oxyrhynchia 689 (saec. II ex- euntis), ad quas nuper membrana Oxyrhynchi reperta acces- sit in qua aliquot versuum fragmenta leguntur. Ut praeter libros alia quoque recensionis subsidia attin- gam, me e testimoniis imitationibusque scriptorum veterum non nihil ad carminum Hesiodeorum formam pristinam re- stituendam hausisse arbitror. Studia autem recentiorum quibus versus poetae aut emendati aut illustrati sunt ea qua par est diligentia ut antea sic in hac editione paranda me in usum meum convertisse vix est quod addam. Dab. Pragae Nonis Martiis MCMXHI INDEX Theogonia l Opera et Dies 53 Scutum 99 Index Nominum 131 ΘΕΟΓΟΝΙΑ NOTAE LIBEOKUM N = lacinia papyri 64 quae asservatur in f John By lands bibl.' eaec. I a. Chr. n. exeuutis vel saec. I p. Chr. ineuntis 0 = papyrus Oxyrhynchia 873 saec. Ill A = papyrus Parisina bibl. publicae ('nationalis') 'supplem. graec. 1099' saec. IV—V B = lacinia papyri Londinensis musei Britannici CLIX saec. fere IV B = fragmenta papyri Baineri archiducis Austriae nunc bibl. caeeareae Vindobonensia L. P. 21—29 saec. IV C = fragmenta quae extant in codice Parisino bibl. publicae ('nationalis') 'supplem. graec. 663' saec. XII D = cod. Florentinue bibl. Laurentianae XXXII 16 eaec. XIII (1281) E — cod. Florentinus bibl. Laurentianae conv. suppress. 168 saec. XIV F = cod. Parisinus bibl. publicae ('nationalis') 2833 saec. XV G = cod. Bomanus bibl. Vaticanae 915 saec. XIV H = cod. Parisinus bibl. publicae ('nationalis') 2772 saec XIV I = cod. Florentinus bibl. Laurentianae XXXI 32 saec. XV K = cod. Venetus bibl. Marcianae IX 6 saec. XIV L = cod. Parisinus bibl. publicae ('nationalis') 2708 eaec. XV Ex his adnumerandi sunt ι generi a ( a) codex D cum f'ragmentie C classis & 1 generi b (£b) codices EF I generi c (Si, c) codices GHI classi Ψ codicee KL Libri contaminati 1. recensionis x: cod. Bomanus bibl. Casanatensis 366 saec. XIV cod. Bomanus bibl. Vaticanae 1392 saec. XV cod. Florentinns bibl. Laurentianae LXXXXI sup. 10 saec. XV 2. recensionis t (Triclinii): cod. Venetus bibl. Maroianae 464 saec. XIV (1816—1320) eiueque satellites Μονβάων *Ελιχωνιάδων άρχώμε&' άείδειν, κΙ #' Ελικώνος εχονοΊν 'όρος μέγα τε ξά&εόν τε κκί τε χερί χρήνην Ιοειδεκ πόββ* κπαλοϊβιν δρχεννται xctl βωμον έρίΰ&ενέος Κρονέωνος. XUL· τε λοεββκμεναι τε'ρενα χρόα Περμηΰβοΐο ij "Ιππ0ν κρήνης ^ Όλμειον ζα&έοιο άχροτάτω Έλιχώνι χορούς ένεποι,ήβαντο χκλονς, Ιμερόεντας' έχερρώοαντο de εν&εν άπορννμενκί, χεχαλνμμένοα, ήέρι π ένννχιαι, βτεΐχον περιχαλλέα 'όβοαν Ιεΐΰαι, 10 νμνεϋοκι Λία τ κΐγίογον xca πότνιανΉρην Ι4ργεΐην, χρνβέοιβι πεδίλοις έμβεβανΐαν, χονρην τ' αίγιόχοιο Λι,ος γλκνχώπιν 24ϋ"ήνην Φοΐβόν τ Απόλλωνα χαϊ "Λρτεμιν Ιοχέαιραν ήδε Πο&ειόάαονα γαιήοχον, £vvo<iCyai,oV) 16 χαϊ Θεμιν αίδοίην έλιχοβλε'φαρόν τ' Ι4φροδ£την Ηβην τε χρνοοβτέφκνον χαλήν τε Λίώνην Λητώ τ' Ίαπετύν τε Ιδε Κρόνον άγχνλομήτην 3 άμφΐ περί ex Hoin. B 305 Priscianue Inst. XIV 34 δ ααρ- νηαοϊο D, Τίρμ,ηΰβοΐο Zenodotus iibc β ολμειον D 9 πολλώ D bG, e corr. I ΐδ γεήοχον D 17 "ην ρΗ Plutarchus Mor. 747 f 18 sq. inverse ordine D 18 eiecit Paley άγχνλόμητιν (ι in ras.) Ι, άγχνλομήτι,ν D Arietidie XXVIII 20 K. codd. aliquot l* 4 eeoroNiA Ηώ τ Ήέλιόν τε μέγαν λκμπράν τε Σελήνην Γαΐάν τ Ώχεανόν τε μέγαν χαι Ννχτα μέλαιναν 20 άλλων τ' ά&ανάτων Ιερόν γένος κΐΐν έόντων. αϊ νν nod·' Ήοίοδον χαλην έδίδαζαν άοιδήν, αρνας ποιμαίνον&' Ελικώνος νπο ξα&έοιο. τόνδε δε με πρώτιβτα &εαΓπρος μν&ον εειπον, Μονβαι 'Ολυμπιάδες, χοϋραι Λώς αέγιόχοιο' 26 ποιμένες αγρανλοι, xax έλέγχεα, γα&τέρες οίον, Ιδμεν ψενδεκ πολλά λέγειν έτύμοιοιν α,ιομό ϊδμεν δ\ εύτ έ&έλωμεν, άλη&έκ γηρνβκβ&αι. ως εφαβαν χονραι μεγάλον Λιος άφτιέπειαι xaC μοι ΰκ^πτρον εδον δάφνης έρί&ηλέος όζον 30 δρέψαβαι &yrjTOv' ένέπνενβαν δε μ άοιδήν &έβΛΐν, ϊνκ χλείοιμι τα τ έόβόμενα προ τ' Ιόντα. χαί μ έχέλον&' νμνεΐν μαχκρων γένος α&ν έόντων, ϋφ&ς d* αντάς πρώτον τε χαϊ ϋβτατον αίεν άείδειν. αλλά τί ^ οι μ ταντα περί δρϋν η περί πέτρην, 86 j, Μονοάων άρχώμε&α, ταΐ Λιι πατρι ύμνεϋβαι τέρπονβι μέγκν νόον εντός Όλνμπον, είρενδαι τα τ έόντα τα τ έββόμενα προ τ έόντα, 19 om. Έ post 2β Apollonius Rhod. quaedam videtur de- eideraaee 27 /'βν μσ Athenagoras lib. pro Christ. 24 28 γη· φύΰαΰ&κι Κ, μ,ν&ήΐίαΰ&αι supra ecr. ρ.γ γηρύΰαΰ&ίχι L, /ρ. γηφνΰκα&αι, echol. ; μν&ήααοο'αι ii (superscr. γηρύΰαΰ&αι m. al. E) 29 μοϋΰαι, HI, ρ.γ κοϋραι m. al. marg. I, ttetvui b SO ϊδων Ψ 81 δρέψασαι Ψ, ίρίψάμβναι Tzetzes Vit. Hes., -ϊρί -θσαψ αι Λ 8chol. Arietides XXVUI 23 K., Φρέψασαι Nice- phorus Gregoras in Synea. p. 373 D P. Nicephorua Chumnus Anecd. Gr. III 385 oiss. μ,' άοιδήν Bcripai, οι μ άοιδήν Ari- stidis cod. U, ωδήν Lucianus disp. c. Hes. l, οι μ αάδήν libri et Aristidie codd.'(praeter U) 82 δέβπιν ex Horn, a 328 fr 498 Goettling, &ίΰπέϋιον Lucianus, &εαπΐβίψ> Aristides 1. c. 24, 9-βίην libri 88 μι /ιοΑκΌ1' Abc 84 re om. b, με D νβτκτον ex rest. D, ΰΰτβρον Abc ψ1 87 imbg] αίεν GH Ψ