Heidegger’de Varlık ve Zaman A. KADİR ÇÜÇEN 3. Baskı A.KADİR ÇÜÇEN e-mail: [email protected] Web: www20.uludag.edu.tr/~kadir Doç. Dr. A. Kadir ÇÜÇEN, 1961 yılında Erzurum’da doğdu. İlk, orta ve lise tahsilini İzmit’te tamamladı. 1985 yılında Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi’nin Felsefe Bölümü’nü bitirdikten sonra Yüksek Lisans ve Doktora çalışmalarını Amerika Birleşik Devletleri’nde tamamladı. Doktora çalışmasını Alman felsefeci Martin Heidegger’in varlık kuramı üzerinde yaptı. 1993 yılında Türkiye’ye döndü. 1995’de Yardımcı Doçent ve 1997’de Doçent oldu. Yazarın Mantık (1. baskı 1997, 2. baskı 1999), Heidegger’de ]'arlık ve Zaman (1. baskı 1997, 2. baskı 2000), Felsefeye Giriş (1, baskı 1999, 2. baskı 2001), Orta Çağ Felsefesi Tarihi (2000), Bilgi Felsefesi (2001) ve Liseler İçin Mantık Ders Kitabı (2001) adlı kitapları vardır. Yurt içinde çok sayıda sundu ğu bildiri ve yazdığı makalelerinin yanı sıra Rusya ve ABD’inde Heidegger üzerine iki bildirisi; Rusya, Fransa ve ABD’inde yayınlanmış birer makalesi bulunmaktadır. 1999 yaz dönemi TÜBA burslusu olarak ABD’nin Duquesne Üniversitesi’nde teknoloji felsefesi üzerine araştırma yaptı. Halen Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesi ola rak çalışmaktadır. Evli ve bir çocuk babasıdır. ©Asa Kitabevi 2003 A. Kadir Çüçen © Her hakkı saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında hiçbir yolla çoğaltılamaz. Asa Kitabevi: 2 ISBN 975-8149-01-6 3, Basım Bursa 2003 Kapak: Verka (0224) 223 72 10 Baskı & Cilt: Özal Matbaası (0212)565 25 99 Heidegger'de Varlık ve Zaman A. KADİR ÇÜÇEN 1 ^7 ASA ünlü Cad. Sönmez İş Sarayı, No: 20 Bursa Tel: (0 224) 220 40 74 Faks; (0 224) 223 93 20 İÇİNDEKİLER üçü ıcü Baskıya Önsöz............................................................................................7 İkinci Baskıya Önsöz................................................................................................9 ÖNSÖZ......................................................................................................................11 GİRİŞ...........................................................................................................................13 i. BÖLÜM MARTIN HEIDEGGER: DÜŞÜN YAŞAMI VE ESERLERİ...........19 I. HEİDEGGER’İN TEOLOJİ ÖĞRENCİLİĞİNDEN FELSEFE ÖĞRENCİLİĞİNE GEÇİŞİ:..............................................................................19 II. BİR FİLOZOF OLARAK HEİDEGGER..................................................24 III. BİR NAZİ OLARAK HEİDEGGER.........................................................27 IV. DÖNÜŞ: KEHRE.........................................................................................28 Martin Heidegger’in Eserleri.............................................................................30 Türkçe Eserler.......................................................................................................33 II. BÖLÜM VARLIK FELSEFESİ...........................................................................................35 I. VARLIK VE ZAMAN..............................................................................35 Giriş: Varlığın Anlamı Sorununun Serimlenmesi.........................................37 1. Varlık Sorusunun Öncelliği, Yapısı ve Zorunluluğu.........................38 2. Varlık Sorusunun Açılması İçin İki Görev.........................................43 A- Araştırmanın Metodu..........................................................................43 BÖLÜM BİR Zamansallık Açısından Dasein’ın Yorumlanması ve Varlık Sorusunun Transendental Ufku Olarak Zamanın Açıklanması..................55 KISIM BİR: Dasein’ın Hazırlayıcı Temel Çözümü...............................55 1. Dasein’ın Hazırlayıcı Çözüm Taslağının Serimlenmesi...............55 2. Dasein’ın Temel Yapısı Olarak Genelde Dünya-İçinde-Varlık Olmak...................................................................................................59 3. Dünyanın Dünyasallığı........................................................................62 A. Genel Olarak Dünyasallığın ve Çevreselliğin Serimlenmesi 65 B. Descartesün “Dünya” Yorumu ve “Dünyasallık” Serimlenmesinin Karşılaştırılması...........................................67 C. Dasein’ın Uzamlılığı ve Çevrenin Yakınlığı...........................69 4. Birlikte-Olmak ve Kendi-Beni-Olmak Olarak Dünya-İçinde- Varlık: “Onlar”...................................................................................70 5. Kendisi İçin Kendisi Olan Varlık......................................................72 A. “Orada”nın Varoluşsal Yapısı...................................................72 B. Dasein'ın Düşüşü ve “Orada” Varlığın Günü-birlikteliği.... 75 6. Dasein’ın Varlığı Olarak KAYGI..................................................78 KISIM İKİ: Dasein ve Zamansallık..........................................................85 1. Dasein’ın Tüm-Varlığının Olanağı ve Ölüme-Doğru-Varlığı ....86 2. Varlık-İçin-Olanak Otantikliğini Dasein’ın Belgelemesi ve Kararlılığı.............................................................................................88 3. Dasein’ın Otantik Varlık-için-Olanaklılığının Bütünlüğü ve Kaygının Ontolojik Anlamı Olarak Zamansallık........................90 4. Zamansallık ve Günü-Birlik-Yaşam (Gündelilik)..........................93 5. Zamansallık ve Tarihselcilik..................... 95 6. Zamansallık ve Olağan Zaman Kavramının Kaynağı Olarak Zaman-lılık...........................................................................................96 Genelde Varlığın Anlamı Olarak Temel Ontoloji Sorusu Ve Dasein’ın Varoluşsal-Zamansal Serimlenmesi:....................................100 II. “VARLIK’TN ANLAMI ÜZERİNE...................................................101 III. ZAMAN VE VARLIK.............................................................................109 IV. DESCARTES‘IN VARLIK KURAMININ ELEŞTİRİSİ........121 1. Descartes’ın Varlık Kuramı:.......................................................................122 2. Descartes’ın Eleştirisi...................................................................................124 3. Descartes’ta Orta Çağ İzleri.........................................................................128 4. Descartes’ın Kendisinden Sonrakilere Etkisi...........................................128 5. Heidegger’in Eleştirisinin Değerlendirilmesi..........................................129 V. İNSAN PROBLEMİ..................................................................................131 III. BÖLÜM BİLGİ VE BİLİM FELSEFESİ......................................................................141 I. GİRİŞ.................................................................................................................141 II. HAKİKATİN/DOĞRULUĞUN ÖZÜ ÜZERİNE........................147 1. Geleneksel Doğruluk Kuramları ve Eleştirisi..........................................150 2. Doğruluğun Özü Nedir?...............................................................................153 3. Felsefe, Varlık ve Doğruluk........................................................................157 III. FENOMENOLOJİ VE HERMENEUTİK AÇIDAN BİLİM VE TEKNOLOJİNİN YORUMLANMASI...................................................161 1. Husserl’in Bilim Eleştirisi...........................................................................162 2. Heidegger’in Bilim ve Teknoloji Yorumu................................................166 3. Hans-Georg Gadamer’in Bilim Yorumu...................................................169 IV. BÖLÜM TEKNOLOJİ FELSEFESİ.................................................................................175 I. GİRİŞ.................................................................................................................175 II. TEKNOLOJİYE İLİŞKİN SORUŞTURMA....................................181 Martin Heidegger V. BÖLÜM TARİH FELSEFESİ...........................................................................................211 I. GİRİŞ.................................................................................................................211 II. TARİH, KALITIM VE YAZGI............................................................215 Richard Polt III. TARİH VE DÜNYA ZAMANI...........................................................225 Michael Inwood Olagelme. Tarih ve Kader................................................................................228 Otantik Olmayan Tarihsellik...........................................................................231 Tarihsellikten Tarih Bilimine..........................................................................233 Tarih Bilimi ve DaseinTn Olanakları.............................................................234 Nietzsche’nin Olanakları..................................................................................235 Orada Bulunmuş Olan Dasein.........................................................................236 Dünya Zamanı.....................................................................................................237 '‘Olağan Zaman”................................................................................................239 Heidegger - Hegel Kıyaslaması......................................................................241 Dinginlik Sessizliktir........................................................................................242 SÖZLÜK.................................................................................................................245 KAYNAKÇA.........................................................................................................253 DİZİN........................................................................................................................255 üçüncü Baskıya Önsöz Martin Heidegger’in felsefesi -özellikle ilk dönemini içeren düşünceleri- üzerine yaptığım çalışmalar gittikçe yoğunlaşarak devam etmektedir. 1998 yılında düzenlenen XX. Dünya Felsefe Kongresi’nde sunduğum “Heidegger’s Reading of Descartes’ Dualism: The Relation of Subject and Object” bildiri birçok yabancı üniversite felsefe bölümleri ve öğretim elemanları tara fından kaynak makale olarak gösterildi. (Bakınız http:// www.bgsu.eduAVCP) Ayrıca 2003 Ağustos ayında düzenlene cek olan XXI. Dünya Felsefe Kongresi’nde yine Heidegger’in Varlık felsefesi üzerine bir bildiri sunacağım. 2000-2001 öğre tim yılında verdiğim yüksek lisans dersinde Heidegger üzerinde ayrıntılı olarak duruldu. Öğrencilerimin katkısıyla Michael Inwood’un Düşüncenin Ustaları: Martin Heidegger adlı eseri Türkçe’ye kazandırıldı. Üçüncü baskıda, ikinci baskı büyük ölçüde korunarak bazı güncellemeler yapıldı. Ülkemizde Heidegger üzerine yazılmış Türkçe eserler arasında önemli bir yere sahip olan bu çalışma okuyucuların büyük ilgisini uyandırmaya devam edeceğine ina nıyorum. Tüm felsefe sevenlere gösterdikleri ilgiden dolayı şükranlarımı sunarım. A. Kadir Çüçen Ocak 2003, Bursa