Hayvan Hakları (Turkish Edition)

226 Pages·2016·4.556 MB·Turkish

by  Çetin Nerse

ÇETIN NERSE
1984 yılında Mardin'in Delik ilçesinde doğdu. 2004'te
PKK'ye katıldı. Üç yıla yakın örgütün farklı kampların-
da gerilla olarak kaldı. 2007 yılında tutuldamp Batman
M Tipi Cezaevi'ne kondu. 2011 yılı başlarında tahliye
edildi. Aynı yılın sonunda Van'da yaşanan depremde
zarar görenlere yardım etmek amacıyla Van'a gitti ve
uzun bir süre gönüllü olarak çalıştı. 2012 yılının Mart
ayında "KCK Operasyonları" adı altında yapılan siyasi
operasyonlar çerçevesinde gözaltına alındı ve tutuklandı.
Van'daki bir askeri cezaevinde geçirdiği beş aylık tutuk-
luluk sonrasında serbest bırakıldı.
2005 yılında gerilla olarak kaldığı yoksunluk dolu koşul-
larda ahlaki gerekçelerle önce et yemeyi, daha sonra tüm
hayvansal gıdaları tüketmeyi bıraktı. Her tür tahakküm
ve sömürü biçiminin ortadan kaldırılması, eşit ve özgür
bir dünya yaratılması için mücadele etmeyi ahlaki bir
görev olarak gören yazar Derik'te yaşamaktadır. Temel
çalışma alanı ahlak olan yazarın Demokratik Modernite
ve Ahlak (Belge Yayınları, 2014) adında bir kitabı daha
bulunmaktadır.
Ayrıntı: 968
ScholaAyrıntı Dizisi: 35
Hayvan Hakları
Çetin Nerse
Son Okuma
Berfu Ayhan
@ Çetin Nerse, 2015
Bu kitabın tüm yayım hakları
Ayrıntı Yayınlarına aittir.
Kapak Fotoğrafı
Debi Dalio / Moment / Getty Images Turkey
Kapak Tasarımı
Gökçe Alper
Dizgi
Esin Tapan Yetiş
Baskı ve Cilt
Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2
Topkapı/İstanbul Tel.: [phone]
Sertifika No.: 12156
Birinci Basım: İstanbul, Şubat 2016
Baskı Adedi: /000
ISBN 978-605-314-076-4
Sertifika No.: 10704
AYRINTI YAYINLARI
Basım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu-İstanbul
Tel.: [phone] Faks: (0212) 512 15 11
www.ayrintiyayinlari.com.tr 8r [email protected]
Wir
twitter.com/ayrintiyayinevi(cid:9) facebook.com/ayrintwayine(cid:9) instagram.com/ayrinnyayinlari
Hayvan Hakları
Çetin Nerse
Akif
\
RRINT1
ScholaAyrıntı Dizisi
Doğu Mitolojisinin Edebiyata Etkisi Orpheus'un Bakışı
Derleyen: Mehmet Kanar Ahmet Bozkurt
Medya Mahrem Yoksulluk ve Kadın
Deneyen: Hüseyin Köse Abdullah Topçuoğlu &
Gamze Aksan & Duygu Alptekin
Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık
Dr. Deniz Sezgin Yeni Medya Çalışmalarında
Araştırma Yöntem ve Teknikleri
Uç(ur)amayan Balon
Derleyen: Mutlu Binark
Derleyen: Hayri Kozanoğlu
Keçi Medeniyeti
Nefret Söylemi
Neolitik Dönemden Günümüze Uzanan
Deneyen: Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu
Doğa Kültürü
Marx ve Weber'de Doğu Toplumları Cemal On
Lütfi Sunar
şovenist inşa
Benjaminia: Dil, Tarih ve Coğrafya Medya Gösterisinin Ahlaki Kapsam Alanı
Besim F. Dellaloğlu Üzerine Eleştirel Metinler
Hüseyin Köse
Ortak Benlik/Nörofelsefi Ternellendirme
Tahir M. Ceylan Türkiye'de Kapitalist Yöneticiler Sınıf:
Kültür, Sınıf ve Sosyal Sınırlar
Kamusal Alan
Özgür Budak
Derleyen: Eric Dacheux
Neoliberal Muhafazakar Medya
İletişim Bilimlerinin Serüveni
Derleyen: U. Uraz Aydın
Michel Bourse-Halime Yücel
Internet ve Sokak
Varlık Tutulması
Sosyal Medya Dijital Aktivizm ve Eylem
Ahmet Bozkurt
Derleyenler: Prof. Dr. Yasemin Inceoğlu
Nesne Benliği/Psikofelsefi Bütünleştirme Dr. Savaş Çoban
Tahir M. Ceylan
özyönetim Düşüncesi
İmgeden Yoruma Rousseau'dan Marx'a özgürlük Arayışı
Halime Yücel Caner Sancaktar
Bauman Sosyolojisi Skolastik Fantazya
Derleyen: Zülküf Kara Hayalden Endüstriye Popüler Kültür °dağın-
da Masal Çözümlemeleri
Metodolojik Bireyciliğin Eleştirisi
Derleyen: Hüseyin Köse
Sosyal Bilimlerin Nesnesine Dair
Realist Bir Girişim özne Hayati Konuşunca
Vefa Saygın Öğütle Derleyen: Aytül Kasapoğlu
Hannah Arendt'te Göçler Ülkesi
"Radikal Kötülük" Problemi Derleyenler: Lülüfer Körülunez
Berrak Coşkun İlkay Südaş
Azınlıklar, ötekiler ve Medya Kadın ve Bedeni
Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu 8c Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmahnda
Dr. Savaş Çoban Yasemin İnceoğlu & Altan Kar
Gezi ve Sosyoloji
Derleyen: Vefa Saygın öğütle
Emrah Göker
Içindekiler
1. Iyilik ve Kötülük (cid:9) 7
İNSAN DIŞI HAYVANLARDA IYILIK VE KÖTÜLÜK 10
2. İnsan Özünde İyi midir? 22
NEDEN İYİYIZ? 36
KORKU VE IYILIK İLE KÖTÜLÜK 49
KAVRAMLAR VE YANILGILAR (cid:9) 59
"İNSANIN YVCELİĞİ"NE DAIR 73
Din Açısından "İnsanın Yüceliği" 73
Hümanizm Açısından "İnsanın Yüceliği" 75
Us Açısından "İnsanın Yüceliği" 76
Yaratıcılık Açısından "İnsanın Yüceliği" 80
Varoluş Açısından "İnsanın Yüceliği" 82
Narsisizm Açısından "İnsanın Yüceliği" 88
5
(cid:9)(cid:9)
Cinsellik Açısından "İnsanın Yüceliği" 91
Günah Keçisi ve Yansıtma-Rahatlama Açısından
"İnsanın Yüceliği" 94
3. Hepimiz Hem Aympz Hem Farklıyız! 98
US (cid:9) 98
RUH (cid:9) 100
DIL (cid:9) 102
BILINÇ (cid:9) 104
ZIHIN VE DUYGU (cid:9) 108
4. Bazı Temel Ahlaki Ilkeler 109
Herkes Bir Eder ve Hiç Kimse Birden Fazla Etmez "Şey" 111
"Özne" (cid:9) 113
Başkasına Zarar Vermediği Müddetçe Herkes Her şeyi
Yapmakta Ozgürdür (cid:9) 118
Sana Yapılmasını İstemediğin Bir Şeyi Başkasına Yapma 119
Evrende Sadece Sen Yaşamıyorsun 121
Masum Bir Canlıyı Razı Olmayacağı Bir Sona Sürükleme 123
5. İnsan Dışı Hayvanların Algılanış Hal(ler)i 124
NORMALCILAR (cid:9) 125
ESBABIMUCİBECİLER 126
Bu Doğanın Bir Kanunudur 128
"Öteden Beri Yiyoruz" (cid:9) 131
"Herkes Yediğine Göre Demek ki Yanlış Değildir" 132
"Yanlış Olduğunu Biliyorum Ama Et Yemeyi Seviyorum" 132
"Tanrı Hayvanları Bizim İçin Yaratmış" 133
"İnsan Dışı Hayvanlar İnsanlar İçin Vardır" 135
"Bitkiler de Canlıdır" 138
"Et Yemesek Ölürüz" (cid:9) 139
"Biz Yemesek Çöpe Gidecek" (cid:9) 140
6. Eski Ahit ve İnsan Dışı Hayvanlar 143
YENI AHİT VE İNSANDIŞI HAYVANLAR 154
KURAN-I KERIM VE İNSANDIŞI HAYVANLAR 158
7. Bir İnsan Aynı Anda Hem Dindar Hem de Hayvan Hakları
Savunucusu Olabilir mi? (cid:9) 187
8. İnanç 202
9. Kurban Ritüelleri (cid:9) 210
6
iyilik ve Kötülük
yiliğin ve kötülüğün bir tarihi var mıdır? Benim yanıtım evettir.
İİster somut, ister soyut olsun, varolan her şeyin bir tarihi vardır.
iyiliğin ve kötülüğün de bir tarihi vardır ve bu tarih, ilk hayvanlara
kadar götürülebilir.
İlk hayvanlar bitkilerle besleniyorlardı, henüz diğer hayvanların
eti yenilmiyordu. Bu canlılar üreyerek çoğaldılar ve zamanla evrim
geçirerek çeşitlendiler ve sonra da muhtelif türler meydana getir-
diler. Bu türler de çeşitlendiler, çeşitler tür düzeyine eriştiler. Bu
türler herhangi bir olay sonrasında yaşam zincirinin birer halkası
olarak hem bitkilerden hem birbirlerinin etlerinden beslenerek etçil
türlerin soyunu oluşturdular ve yaşamlarını bu şekilde sürdürdüler.
7
Hayvan Hakları
İlk etçil türün hangi tarihte ve nasıl bir olay sonrasında ortaya çıktı-
ğını bilmiyoruz, bu konudaki fıkirlerimiz tamamen varsayımsaldır.
Mesela, ilk canlıların henüz tek bir tür iken birbirlerini yemiş olma
ihtimali vardır. Bu etçillik, kendiliğinden ölmüş veya başka bir canlı
tarafından öldürülmüş bir canlının leşinin yenmesiyle de başlamış
olabilir. Bazı canlıların et yemeye başlamasıyla birlikte, hem salt
bitkilerle hem bitki ve etle hem de salt etle beslenen türlerin olu-
şumu gerçekleşmiştir.
Etçil türler oluştuktan sonra, birisi için yaşamak bir diğerinin
ölmesi veya öldürülmesi ile mümkün olabiliyordu. Bu da, "doğanın
temel bir kanunu" olarak tarihte yer edindi. "Öldür, ye, yaşa" ilkesi
veya kanunu diye tanımlayabileceğimiz bu gerçek, doğadaki den-
genin sağlanabilmesi ve canlının kendi hayatını idame etmesi ve
aynı zamanda türün varlığını süreldileştirmesi açısından zorunlu
bir gereklilik oldu. Bu diyalektik, tarihsel olarak günümüze değin
geldi. Bugün de pek çok tür için söz konusu olan bu diyalektik
oluş hayati bir misyona sahiptir. Bir örnek vermek gerekirse, yılan-
fare diyalektiğini ele alalım. Bu her iki canlı, birden çok gıda ile
beslenmektedir. Bu gıdalardan bir tanesi kendileridir. Yılan fareyi,
fare de yılanı yiyerek hayatta kalmaya çalışır. Yılanlar, kışın dışarı
çıkamadıldarından uzun bir dönem yuvalarında hareketsiz katırlar.
Bu süre zarfında açlıktan halsiz düşerler. Bunu fırsat bilen fareler
harekete geçer ve onları deliklerinde sıkıştırıp yerler. Havaların
ısınmaslyla beraber bu sefer, henüz farelere ve diğer hayvanlara yem
olmamış yılanlar dışarı çıkarlar ve farelerin ve diğer hayvanların
peşine düşerler, onları avlarlar. Ve böylece hayatta kalarak soylarını
devam ettirirler. Bunun gibi, örneğin, kuşlar böcek vb hayvanlarla
beslenirken, birçok yırtıcı hayvan da bu kuşlarla beslenir. Bu "öldür,
ye, yaşa" kanunu doğadaki birçok varlık için geçerlidir. Biz bunlara
kısaca "etçil" veya "etobur" deriz. İlk etçil canlılar bu kanunu hep
uyguladılar. Biri öldürdü, diğeri öldürüldü; biri avcı, diğeri av oldu.
Iyiliğin ve kötülüğün ilk biçimi böylelikle gerçekleşmiş olmaktadır.
Etçil canlı, bir canlı öldürüp yediğinde kendisi için iyi fakat öldürüp
etini yediği canlı için kötü bir şey yapmış olmaktadır. Onu yiyerek
kendi hayatını sürdürebildiğinden kendisi için iyi, yediği canlının
hayatına son verdiğinden dolayı da yediği canlı açısından kötü bir
edimde bulunmuştur. Bununla birlikte ekosistemin varlığı ya da
canlı yaşamın uyumlu bir formda sürdürülebilmesi açısından da
iyi bir edimde bulunmuştur.