T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DOĞU DİLLERİ VE EDEBİYATLARI (JAPON DİLİ VE EDEBİYATI) ANABİLİM DALI HARUKİ MURAKAMİ’NİN ESERLERİNDE TOPLUMSAL BELLEK VE KİMLİK Yüksek Lisans Tezi Esma SANCAKLI 2015- ANKARA T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DOĞU DİLLERİ VE EDEBİYATLARI (JAPON DİLİ VE EDEBİYATI) ANABİLİM DALI HARUKİ MURAKAMİ’NİN ESERLERİNDE TOPLUMSAL BELLEK VE KİMLİK Yüksek Lisans Tezi Esma SANCAKLI Tezin Danışmanı Prof. Dr. H. Can ERKİN 2015-ANKARA üİİ İıİüü Ğİıİİ İııİİ İ İ ışı ü ı üı ı üş€ üı€ İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ........................................................................................................i ÖNSÖZ .....................................................................................................................iv GİRİŞ ....................................................................................................................... 1 I. BÖLÜM HARUKİ MURAKAMİ VE ESERLERİ 1.1. Yazar Hakkında...................................................................................................5 1.2. Eser Özetleri.........................................................................................................8 1.2.1. İmkansızın Şarkısı............................................................................................8 1.2.2. Haşlanmış Harikalar Diyarı ve Dünyanın Sonu..........................................11 1.2.3. Zemberekkuşu’nun Güncesi..........................................................................13 1.2.4. Sahilde Kafka..................................................................................................15 1.2.5. 1Q84.................................................................................................................17 II. BÖLÜM TOPLUMSAL BELLEK VE KİMLİK 2.1. Toplumsal Belleğin Tanımı...............................................................................23 2.2. Küreselleşme Sürecinde Kimliğin Tanımı.......................................................26 2.3. Eserlerde Toplumsal Bellek ve Kimlik............................................................32 III. BÖLÜM JAPONYA’NIN TOPLUMSAL BELLEK VE KİMLİK YAPISINA ŞEKİL VEREN UNSURLARIN ETKİLERİ 3.1. Kuşaklar Arası Amerika’ya Farklı Bakış Açıları ve Doğu-Batı Unsurları....................................................................................................................57 3.2. Öğrenci Hareketleri...........................................................................................64 i 3.2.1. 1960’larda Öğrenci Hareketleri.....................................................................64 3.2.2. 1970’lerde Öğrenci Hareketleri.....................................................................68 3.3. Eserlerde Geçen Öğrenci Hareketleri..............................................................70 3.4. Kapitalizm..........................................................................................................75 3.4.1. Küreselleşme Sürecinde Kapitalizmin Gelişimi...........................................75 3.4.2. Eserlerde Geçen Kapitalizm Unsurları.........................................................84 IV. BÖLÜM HARUKİ MURAKAMİ’NİN ESERLERİNDE BÜYÜLÜ GERÇEKLİK 4.1. Büyülü Gerçeklik Tanımı..................................................................................96 4.2. Büyülü Gerçeklik Mekanları............................................................................98 4.3. Murakami’nin Eserlerinde Geçen Büyülü Gerçeklik Unsurları.................100 4.3.1. İmkansızın Şarkısı........................................................................................101 4.3.2. Sahilde Kafka................................................................................................105 4.3.3. Haşlanmış Harikalar Diyarı ve Dünyanın Sonu........................................108 4.3.4. Zemberekkuşu’nun Güncesi........................................................................110 4.3.5. 1Q84...............................................................................................................113 V. BÖLÜM KADIN-ERKEK İLİŞKİLERİ ÇERÇEVESİNDE KARAKTERLERE YÜKLENEN ROLLER VE CİNSELLİK 5.1. Gurme Erkek....................................................................................................115 5.2. Yaşça Büyük Karşı Cinsle İlişkiler............................................................... 118 5.3. Eserlerde Araç Olarak Cinsellik ...................................................................120 SONUÇ....................................................................................................................125 KAYNAKLAR........................................................................................................128 ii KELİME İNDEKSİ...............................................................................................136 ÖZET.......................................................................................................................140 ABSTRACT ............................................................................................................141 要旨..........................................................................................................................142 iii ÖNSÖZ İkinci Dünya Savaşı’na kadar militarist bir tutum sergileyen Japonya, güçlü bir devlet olmanın yolunun globalleşen dünyada kapitalist ekonomiden geçtiğinin farkına varmış ve diğer güçlü devletler gibi hammadde ve pazar arayışı içine girmiştir. Bu güç arayışı arzusu da ülkeyi savaşlara sürüklemiştir. İkinci Dünya Savaşı’na kadar militarist çizgide ilerleyen Japonya, bu güç arayışı içinde hareket ederken ABD tarafından Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan bomba ve bunun doğurduğu sonuçlar, ülke için dönüm noktası olmuştur. Japonya, İkinci Dünya Savaşı’na kadar olan tutumunu değiştirerek daha ılımlı ve barışçıl bir politika sergilemeye başlamıştır. Savaşın hemen ardından ABD tarafından demokratikleştirilen Japonya, dış tehditlere karşı ülkenin savunma işini de yaptığı güvenlik anlaşması doğrultusunda ABD’ye bırakmıştır. Japonya, ordu için harcayacağı bütçeyi ekonomisinin gelişmesine harcayarak kısa zamanda atom bombasının verdiği maddi tahribatları kapatarak ekonomik feraha ulaşabilmiştir. Ancak hızla globalleşen dünyadan Japon toplumu da nasibini alarak yoğun şekilde tüketim ürünlerinin esiri haline gelmiş ve bireylerin kendi toplumuna aidiyetlik hissi zayıflamaya yüz tutmuştur. Kendilerini belli bir guruba dâhil etmeye çabalama ve toplumda tutunamama bireylerde dışlanma, ötekileşme, içine kapanma gibi bazı sorunlara neden olmuştur. İkinci Dünya Savaşı hemen sonrasında işgal döneminde dünyaya gelen çağdaş edebiyat yazarlarından Haruki Murakami de bu ekonomik ferah döneminde Japonya’da yetişmiş bir yazardır. Çalışmamızda işgal döneminin ardından değişen ülke ideolojisinin bireyler üzerinde yarattığı etkilerle kapitalist düzenin birer kölesi iv haline dönüşen bireylerde oluşan birtakım tahribatları, yazarın belirlediğimiz beş eseri üzerinden toplumsal bellek ve kimlik çerçevesinde yansıtmaya çalıştık. Tezin konu seçiminden ortaya çıkışına kadar olan süreçte büyük katkısından dolayı benden yardımlarını esirgemeyen değerli danışman hocam Prof. Dr. H. Can ERKİN’e; tezim hakkında gerekli tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Ayşe Nur TEKMEN ve Prof. Dr. A. Merthan DÜNDAR’a; Sapporo Üniversitesi’nde tezimle alakalı yabancı kaynaklara ulaşmama yardımcı olan Prof. Dr. Makiko YAMAZAKİ’ye, maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen aileme, nişanlıma ve çalışma arkadaşlarıma teşekkürü bir borç bilirim. Esma SANCAKLI 03.11.2014 ANKARA v GİRİŞ Hiç kuşkusuz devletlerin ideolojileri ve uyguladıkları politikalar, o ülkelerin sosyal yapısı üzerinde her daim büyük etki bırakmış, toplumsal bellek ve kimlik yapılarının form oluşturmasında belirleyici etken olmuştur. Batı etkisinden korumak amaçlı 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar tecrit politikası uygulayan Japonya’nın dış devletlerle olan ilişkisini minimuma indirmiş olması, kendi iç dinamiğinden hareketle Japonya’nın o güne dek ülke genelinde uyguladığı kapitalist ekonomiyi sekteye uğratmıştır. ABD’nin baskısıyla limanlarını açmak durumunda kalan Japonya, Avrupa’nın açık hedefi haline gelmiştir. Japonya çok geçmeden güçlü bir devlet olma yolunun dünya kapitalist ekonomisine dâhil olmaktan geçtiğinin farkına varıp, hammadde ve pazar arayışına geçerek ülkeler arası sömürge rekabetine girmiştir. 1929 yılında yaşanan dünya ekonomik buhranında ABD ve Avrupa bu buhranın sarsıntılarıyla uğraşırken, bunu fırsat bilen Japon militarist güçlerin kömür ve demir yatakları bakımından zengin Çin’in kuzeydoğu sınırlarında kalan Mançurya’yı ele geçirerek büyük bir pazar elde etme arzusu da bunun sonuçlarından biridir. Çin ve Japonya arasında gelişen ikili mücadele, 1931 Mançurya işgaliyle başlayıp 1945 yılında 2. Dünya Savaşı’nda Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombasının ardından gelen Japonya’nın düşüşüne kadar sürmüştür. İkinci Dünya Savaşı’na kadar militarist ve maskülen bir tutum sergileyen Japonya, 16. yüzyılda uyguladığı tecrit politikasında olduğu gibi bir kez daha ABD’nin baskısıyla karşı karşıya gelmiştir. Savaşın hemen ardından ülkenin 1
Description: