Hans Ḳrisṭyan Andersen mayśe'lekh af Yidish

2015·6.1 MB·Yiddish

by  Andersen, H. C. (Hans Christian), 1805-1875

51£¥£9 5 ? 1 £ 1 6 £ £ 0 01011^1 ¥10 0 15 9 1 1 6 £ ^ £ ¥
.
9 0 1 7 7 3 5
א££3£ם^ ^137¥ממ §ז^מ
¥101511 7^ 11>££1׳£14¥5£
0. (113115 011*1841311) 1^11 (.1615611
?1
מ7£זא[0£ >1 0 0 £ 1811סס¥1
5£775ט11נ)^55^1\1 ,1111££57^
^ ( ^ ^
11(1718 0 1718 1(171 71 67"8671

8X011128 1>1 ¥1001811
האנס קריסטיאן אנדערסען מעשהלעך אויף יידיש
איבערגעזעצט פון איציק לײב גאלדשטײן
רעדאקטירט פון חנה־פײגל טערטלטויב
6111;ז§^1ס0 ב1ץ1,6 ^1181 ץנ\ 1)0;311813.1מ7
^1)£-1716)££ .ז£((£ 1)£16)£
״(16*1)001^8(< ׳(ר1 2015 (£>
1)6׳\ז686"1 1118§0 411,
(■ס׳גסס!)^!) 978-0-7977042-5-3 (<188
1111011)£ 81״<
2013982945 :■61ר1ח1ח(< 1סז1חס0 --סזסחס0'1ס 1:317(£11
,חס;431חחס£ 11811)1)1')< 1ע1816)1ס0 01116ח3 ח;1816)1ס0 ח31113(< 7< 1)118116 ר1ח£
60077 18סח£16.1111ס8£
:ס1חס §ס1 16386ק .:)ח1611)וס 1)311 חס311חב1ס1ת1'וס1
.1חס10§13ח11ס13חסס זס 1חס811.6;1)1);¥ח681;-1ס81ח161-86)ח\)ח3;81;-80111ח3]£.¥\¥\¥\
-!)זסססז ,§1עחח863 131;§;!) ,§מ71קס6ס1ס<ק §1ע1)ח1סח31,1ס;ח113ס16ח זס ,6;חסז61661 ,6;11ק3ז§
-6111118ר| 111611'1\\ '101'1ר| 016 11)1)י11| \\ .8¥8161118 31'\16'|61'1 '01 306'8101 חס;;13מ־1ס)ח1 311¥ '01 ,§1ע
.1סי|18 |ר1))רן 1116 '1ס'||13|סר1 חס §ח0ס3 1חס§3 יוס 1סי|18 |ר|])רן 016 1חס'ו1 חס81
.סח68,1;11ק3ז0 3;1)6<< 1חס10§13ח1
6חח76<) ■¥1\3]¥ חץז£ ¥י 8770
1300 06ח8
60631 1£.ס§3ס;0
113.60111)1113111001111110; .\\\\\\
איציק לײב גאלדשטײן
איציק לײב (איזידאר לויס) גאלדשטײן איז געבױרן געװארן אין סאקי,
ליטע אין 1891 און געשטארבן אין עװאנסטאן, אילינױ אין 1966. װי א קינד
אין ליטע האט ער עטלעכע יאר געלערנט אין א ישיבה. ער איז אנגעקומען אין
די פאראײניקטע שטאטן אין 1907 און האט שטודירט ענגליש און ליטעראטור
אינעם העברעישן אינסטיטוט אויף דער מערב זײט שיקאגא. ער האט חתונה
געהאט מיט שײנע רײזל (ראז) קאפלאן פון װײסרוסלאנה וואס האט אויך
איציק לײב איז געװען א שטילעה באשײדענער מאן מיט א סובטילן
חוש פאר הומאה װאס האט צו אים צוגעצויגן אלערלײ מענטשן.
אין די פאראײניקטע שטאטן געארבעט ווי א פרעסער אין דער
פרויענס קלײדער אינדוסטריע זײן גאנץ לעבן, אבעה ער האט זיך אלע
מאל פאראינטערעסירט אין קונסט. ער איז געווען א טאלענטירטער מאלעה
סקולפטור און אפדרוקער פון זײנע אריגענעלע בילדעה ער האט זיך אויך
פארנומען מיט איבערזעצן פארשײדענע אינטערנאציאנאלע שרײבערס
אויף יידיש. כאטש ער האט זיך גיך אויסגעלערנט דײטש, פראנצײזיש און
איטאליעניש, איז אים, א חוץ יידיש, געפעלן דעניש מער ווי אלע אנדערע
שפראכן און ער האט זיך אונטערגענומען איבערצוזעצן אויף יידיש די
מעשהלעך פון דעם באװוסטן דענישער שרײבעה האנס קריסטשאן אנדערסען.
דער לײענער װעט דא געפינען 35 פון אט די מעשהלעך װאס איציק
לײב האט זײער געוואלט ארויסברענגען בײם לעבן. צום באדויערן איז דאס
אים ניט געווען באשערט. ווילן מיר איצט געבן כבוד זײן אנדענק מיט דעם
דאזיקן באנה אילוסטרירט פון ליז עלזבי אין ישראל און געשטיצט פון זײן
זון, נחמן גאלדשטײן.
ווידמונג
דאס בוך איז געווידמעט דעם ליכטיקן אנדענק פון מײן טאטן, איציק לײב
גאלדשטײן, א מענטש פון פאלק און פארט א שרײבער און איבערזעצער.
איך דערמאן זײן חוש פאר הומאר און זײן אפטן שמײכל מיט ליבשאפט.
א ווארט צום לײענער
דער דענישער שרײבער האנס קריסטיאן אנדערסען האט
פארכאפט די פאנטאזיע פון איציק לײב גאלדשטײן ווען עה גאלדשטײן,
איז שוין געווען אין די שפעטע זעכציקער יארן. ער האט געהאט
עטלעכע דענישע באקאנטע און ניצנדיק א דעניש ווערטערבוך
אנגהויבן איבערצוזעצן אנדערסענס מעשױת אויף יידיש. עטלעכע
יאר האט ער אפגעגעבן דער ארבעט, ווײל ער האט מסתמא געזען/
גלײך ווי א סך אנדערע שרײבערס און קריטיקערס פאר אים, אז
אנדערסענס מעשױת זײנען מער ווי אויבנאויפיקע דערצײלונגען פאר
קינדעה די פסיכאלאגישע יסודות אויף וועלכע די דערצײלונגען
שטײען זײנען פונקט אזוי אמת פאר דערוואקסענע ווי פאר קינדעה
למשל, ״דאס מיאוסע ענטל" דערמוטיקט אלע וואס פילן ,אז זײער
פאטענציאל איז אנדערש פון זײערע פרײנד אדער זײערע מיטקינדעה
און זײערע לעבנס גײען אויף אנדערע וועגן. ״דעם קײסערס נײע
קלײדער" גיט צו פארשטײן, אז מע קען זיך ניט אלע מאל פארלאזן
אויף די מײנונגען פון אנדערע; מע מוז האבן צוטרוי צו זיך אלײן און
גלײבן דאס וואס מע זעט מיט די אײגענע אויגן און דאס וואס מע
פארשטײט מיטן אײגענעם שכל, און אזוי ווײטעה
א. ל. גאלדשטײן איז אויך געווען א מבין אויף אנדערסענס
פשוטן, דערצײלערישן סטיל און אים געוואלט איבערגעבן אויף
מאמע־לשון. צו די אריגענעלע חנעוודיקע מעשױת האט ער צוגעגעבן
א יידישן חן. כאטש דער ניסתר האט אויך איבערגעזעצט א סך פון
אנדערסענס מעשיות אויף יידיש, האט ער זײ איבערגעזעצט פון
רוסיש. אויף ווי ווײט מיר ווײסן האט קײן אנדער שרײבער זײ ניט
איבערגעזעצט אויף יידיש דירעקט פון דעניש.
דא אין דעם בוך האבן מיר א ביסל מאדערניזירט גאלדשטײנס
ליטוויש יידיש, כדי עס זאל זײן נענטער צו כלל־יידיש און גרינגער
פאר סטודענטן פון מאדערנעם יידיש צו לײענען.
כאטש האנס קריסטיאן אנדערסען האט אנגעשריבן אן ערך 168
מעשױת, האבן מיר נאר אויסגעקליבן 35 פון די וואס א. ל. גאלדשטײן
האט איבערגעזעצט. דא זײנען זײ אײנגעסדרט לויטן יאר וואס זײ
זײנען ארויס.
אינהאלט
1. דאס צינדקעסטל (1835).1
2. גרויסער קלאוז און קלײנער קלאוז(1835).15
3. די פרינצעסין אויף דער ארבעס (1835).33
4. דער קלײנער אידאס בלומען (1835).37
5. דעם קײסערס נײע קלײדער (1837).51
6. די מארגעריטקע (1838).59
7. די אויפגעשטעלטע צינענע סאלדאטן(1838).67
8. דער פליענדיקער קופערט (1838).75
9. בושלען (1838).85
10. א רויז פון האמערס קבר (1842).95
11. די רעטשקע (1842).99
12. אלע־לוקאיע (1842).103
13. דער חזרים פאסטעך (1842).123
14. דאס מיאוסע ענטעלע (1844).133
15. די פאסטיכקע און דער קוימען־קערער (1845).149
16. דער גלאק (1845).159
17. די שטאפנאדל (1846).169
18. דאס קלײנע מײדעלע מיט די שוועבעלעך (46 18).175
19. די גליקלעכע משפחה (1848).181
20. דער קאלנער (1848).189
21. דאס איז טאקע אמת (1852).195
22. פינף ארבעס אין אײן שויט (1853).201
23. האנס פויערקאפ (1855).209
24. דאס פלאשהעלדזל (1858).217
25. דאס מײדלוואסהאט ארויפגעטראטן אויף א ברויט(1859).235
26 דאס זומער־פײגעלע (1861).249
27. א מיסט־באבלקע (1861).255
28. וואס דער אלטער זאל ניט טאן איז ער תמיד גערעכט(1861).269
29. דער פעטער שנײער (1861).279
30. דער שנעק און דער רויזנקוסט (1861).289
31. דער זילבערנער שילינג (1862).295
32. דאס שנײ־גלעקל (1863).303
33. די װינטמיל (1865).311
34. די בראסקע (1866).317
35. זוניקע געשיכטעס (1869).329
רשימה געוויקסן. 335