HADİS İLİMLERİ AÇISINDAN AHMED ZİYÂÜDDÎN GÜMÜŞHÂNEVÎ (V.1311/1893) VE LEVÂMİU'L ...

349 Pages·2008·2.05 MB·Turkish

T. C.
SELÇUK ÜN(cid:13)VERS(cid:13)TES(cid:13)
SOSYAL B(cid:13)L(cid:13)MLER ENST(cid:13)TÜSÜ
TEMEL (cid:13)SLÂM B(cid:13)L(cid:13)MLER(cid:13) ANA B(cid:13)L(cid:13)MDALI
HAD(cid:13)S B(cid:13)L(cid:13)MDALI

HAD(cid:13)S (cid:13)L(cid:13)MLER(cid:13) AÇISINDAN AHMED Z(cid:13)YÂÜDDÎN
GÜMÜ(cid:28)HÂNEVÎ (V.1311/1893) VE LEVÂM(cid:6)U’L-UKÛL ADLI
ESER(cid:13)
DOKTORA TEZ(cid:13)
DANI(cid:28)MAN
DOÇ. DR. MEHMET EREN

HAZIRLAYAN
MAC(cid:13)T DEM(cid:13)RER

KONYA 2007
(cid:1)(cid:2)(cid:1)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:6)(cid:1)(cid:7)(cid:5)(cid:8)(cid:9)

(cid:1)Ç(cid:1)NDEK(cid:1)LER.............................................................................................................................................1
ÖNSÖZ...........................................................................................................................................................5
KISALTMALAR...........................................................................................................................................9
G(cid:1)R(cid:1)(cid:17)............................................................................................................................................................10
GÜMÜ(cid:4)HÂNEVÎ’N(cid:12)N YA(cid:4)ADI(cid:18)I ASRA GENEL B(cid:12)R BAKI(cid:4)..............................................10
I. S(cid:5)YASAL DURUM...............................................................................................................................11
A. 1813–1839 Aras(cid:12) Olaylar(cid:12)........................................................................................................11
B. 1839–1893 Aras(cid:12) Olaylar(cid:12)........................................................................................................20
II. YÖNET(cid:5)MVE TOPLUM YAPISINDA MEYDANA GELEN YEN(cid:5)L(cid:5)KLER.................................24
A. Siyasal, Toplumsal ve Ekonomik Hayat..............................................................................24
B. Kültür-Sanat ve E#itim-Ö#retim...........................................................................................26
B(cid:1)R(cid:1)NC(cid:1) BÖLÜM.....................................................................................................................................29
GÜMÜ(cid:4)HÂNEVÎ'N(cid:12)N HAYATI VE ESERLER(cid:12)............................................................................29
I. HAYATI..................................................................................................................................................30
A. Hayat(cid:12)na Dair Genel Bilgiler.................................................................................................30
1. Kimli(cid:27)i..........................................................................................................................................................30
2. Ailesi.............................................................................................................................................................31
3. I. Hac yolculu(cid:27)u........................................................................................................................................32
4. Evlili(cid:27)i...........................................................................................................................................................33
5. 93 Harbine Kat-lmas-..............................................................................................................................34
6. II. Hac Yolculu(cid:27)u......................................................................................................................................35
7. Vefat-............................................................................................................................................................37
B. Tahsil Hayat(cid:12).................................................................................................................................39
1. Hocalar-........................................................................................................................................................40
2. Talebeleri.....................................................................................................................................................42
C. Tasavvufla +li,kisi........................................................................................................................46
1. 1eyhleri........................................................................................................................................................46
2. (cid:5)ntisab- ve Tekkesi...................................................................................................................................49
3. Zühd Hayat-................................................................................................................................................54
4. (cid:5)r7ad Faaliyetleri.......................................................................................................................................56
II. ESERLER(cid:5)...........................................................................................................................................58
A. Hadis................................................................................................................................................58
1. Hadîs-i erbaîn............................................................................................................................................58
2. Garâibü'l-ehâdîs........................................................................................................................................65
3. Letâifü'l-h-kem..........................................................................................................................................80
4. Râmûzü'l-ehâdîs.......................................................................................................................................86
5. Levâmiu'l-ukûl.........................................................................................................................................100
B. Di#er Eserleri..............................................................................................................................103
1. Tasavvuf ve Ahlâk..................................................................................................................................103
2. Akaid...........................................................................................................................................................108
(cid:1)K(cid:1)NC(cid:1) BÖLÜM......................................................................................................................................110
LEVÂM(cid:12)U'L-UKÛL'UN GENEL ÖZELL(cid:12)KLER(cid:12) VE (cid:4)ERH METODU.................................110
I. GENEL ÖZELL(cid:5)KLER(cid:5)......................................................................................................................111
2
A. Eserin Bask(cid:12)lar(cid:12)..........................................................................................................................111
B. Bilgi ve Bask(cid:12) Hatalar(cid:12).............................................................................................................113
C. Kullan(cid:12)lan Rumuzlar.................................................................................................................119
D. Muhtevas(cid:12)....................................................................................................................................125
1. Birinci Bölüm............................................................................................................................................126
2. (cid:5)kinci Bölüm.............................................................................................................................................137
II. 1ERH METODU...............................................................................................................................141
A. Kelime Bilgileri...........................................................................................................................144
B. Rivayet Farkl(cid:12)l(cid:12)klar(cid:12)...................................................................................................................147
C. 2erhte Kullan(cid:12)lan Malzeme....................................................................................................151
1. Ayet.............................................................................................................................................................152
2. Hadis...........................................................................................................................................................153
3. Sahabe Sözleri........................................................................................................................................156
4. Sufîlere Ait Sözler..................................................................................................................................157
5. 1iir...............................................................................................................................................................158
6. Rüya............................................................................................................................................................159
7. (cid:5)srailiyyat..................................................................................................................................................161
D. Hadislerin S(cid:12)hhat De#erlendirmeleri................................................................................164
1. Süyûtî.........................................................................................................................................................165
2. Münâvî........................................................................................................................................................166
3. Azîzî.............................................................................................................................................................169
4. Gümü7hânevî...........................................................................................................................................171
E. 2ahit Hadisler.............................................................................................................................174
III. 1ERHTE YARARLANILAN KAYNAKLAR..................................................................................180
A. Hadis Kaynaklar(cid:12)........................................................................................................................180
1. el-Câmiu's-sa(cid:27)îr 1erhleri.....................................................................................................................181
a. Feyzu'l-kadîr........................................................................................................................................181
b. es-Sirâcü’l-Münîr...............................................................................................................................196
c. Hâ7iye ale's-Sirâci'l-Münîr..............................................................................................................198
d. el- Kevkebü'l-münîr..........................................................................................................................198
2. Mi7kâtü'l-Mesâbîh ve Mirkâtü'l-mefâtîh.........................................................................................199
3. Me7âriku'l-envâr ve Mebâriku'l-ezhâr............................................................................................201
4. Buhârî ve Müslim 1erhleri...................................................................................................................203
a. (cid:5)r7âdü's-sârî........................................................................................................................................204
b. Fethu'l-bârî..........................................................................................................................................206
c. el-Minhac..............................................................................................................................................207
B. Di#er Kaynaklar.........................................................................................................................209
1. Tefsir...........................................................................................................................................................210
2. F-k-h.............................................................................................................................................................212
3. Tasavvuf....................................................................................................................................................214
C. De#erlendirme...........................................................................................................................215
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM...................................................................................................................................218
HAD(cid:12)S (cid:12)L(cid:12)MLER(cid:12) AÇISINDAN LEVÂM(cid:12)U'L-UKÛL...............................................................218
I. BAZI KAVRAMLAR...........................................................................................................................219
A. Sünnet ve Hadis........................................................................................................................219
B. Di#er Kavramlar........................................................................................................................223
II. BAZI HAD(cid:5)SMESELELER(cid:5)VE ÇE1(cid:5)TLER(cid:5)..............................................................................233
A. Zay(cid:12)f Hadisle Amel....................................................................................................................233
B. Mürsel Hadis...............................................................................................................................236
C. Münker..........................................................................................................................................237
D. Metrûk...........................................................................................................................................240
3
E. Mevzû............................................................................................................................................242
III. HAD(cid:5)S(cid:5)L(cid:5)MDALLARI..................................................................................................................247
A. Nâsih-Mensûh.............................................................................................................................247
B. Esbâbu vürûdi'l-hadîs..............................................................................................................253
C. Garîbü'l-hadîs.............................................................................................................................255
D. Muhtelifü'l-hadîs........................................................................................................................258
IV. LEVÂM(cid:5)U'L-UKÛL'DAK(cid:5)HAD(cid:5)SLER(cid:5)NALINDIFIKAYNAKLAR.......................................263
A. Ana Kaynaklar............................................................................................................................263
1. Süyûtî.........................................................................................................................................................264
2. Kenzü’l-ummâl........................................................................................................................................269
3. Feyzu’l-kadîr............................................................................................................................................272
4. Di(cid:27)er Kaynaklar......................................................................................................................................276
5. De(cid:27)erlendirme.........................................................................................................................................277
B. Gümü,hânevî Taraf(cid:12)ndan +lave Edilen Kaynaklar.........................................................278
1. Birinci Bölümdeki Kaynaklar..............................................................................................................279
2. (cid:5)kinci Bölümdeki Kaynaklar................................................................................................................286
3. Birle7tirilmi7 Ek Kaynaklar..................................................................................................................289
a. Kütüb-i Tis'a ve Levâmiu'l-ukûl....................................................................................................294
4. De(cid:27)erlendirme.........................................................................................................................................296
SONUÇ.......................................................................................................................................................299
TABLOLAR................................................................................................................................................304
TABLO 1. B(cid:5)R(cid:5)NC(cid:5)BÖLÜMDEK(cid:5)HAD(cid:5)SLER(cid:5)NKONULARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI.....................304
TABLO 2. (cid:5)K(cid:5)NC(cid:5)BÖLÜMDEK(cid:5)HAD(cid:5)SLER(cid:5)NKONULARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI........................319
TABLO 3. EL-CÂM(cid:5)U'S-SAFÎR'DE BULUNAN HAD(cid:5)SLERE (cid:5)LAVE ED(cid:5)LEN KAYNAKLAR.........................322
TABLO 4. Z(cid:5)YÂDETÜ'L-CÂM(cid:5)(cid:5)'S-SAFÎR'DE BULUNAN HAD(cid:5)SLERE (cid:5)LAVE ED(cid:5)LEN KAYNAKLAR..........326
TABLO 5. EL-CÂM(cid:5)U'L-KEBÎR'DE BULUNAN HAD(cid:5)SLERE (cid:5)LAVE ED(cid:5)LEN KAYNAKLAR..........................328
TABLO 6. KENZÜ'L-UMMÂL'DE BULUNAN HAD(cid:5)SLERE (cid:5)LAVE ED(cid:5)LEN KAYNAKLAR..............................329
TABLO 7. 1EMA(cid:5)LBÖLÜMÜNDEK(cid:5)HAD(cid:5)SLERE (cid:5)LAVE ED(cid:5)LEN KAYNAKLAR..........................................330
TABLO 8. KAYNAKLARLA (cid:5)LG(cid:5)L(cid:5)B(cid:5)RLE1T(cid:5)R(cid:5)LM(cid:5)1 TABLO....................................................................331
TABLO 9. ZAYIF HAD(cid:5)SLERE A(cid:5)TTABLO (GÜMÜ1HÂNEVÎ'YE GÖRE)................................................335
B(cid:1)BL(cid:1)YOGRAFYA..................................................................................................................................336
4
(cid:10)(cid:3)(cid:11)(cid:10)(cid:12)(cid:9)
Hamd kâinat(cid:22)n Rabbi olan Allah'a, salât ve selâm âlemlere rahmet olarak
gönderilen Peygamberimiz'e, onun âl ve ashâb(cid:22)na olsun.
Hz. Peygamber'in sünneti, *slam ve Müslümanlar için hayati bir de-er ta.(cid:22)maktad(cid:22)r.
Müslümanlar, dinleri hakk(cid:22)nda Kur’an'(cid:22) temel kaynak kabul ettikleri gibi, sünneti de esas
almak zorundad(cid:22)rlar. Sünnet olmadan Kur'an(cid:22)kerim'in do-ru bir .ekilde anla.(cid:22)lmas(cid:22)
mümkün de-ildir. Çünkü o, ayet-i kerimeleri aç(cid:22)klar, onlar(cid:22) teyit eder ve yeni hükümler
ortaya koyar. Sünnet, Kur'an(cid:22)kerim'de yer alan hükümlerin hem do-ru anla.(cid:22)lmas(cid:22)n(cid:22), hem
de do-ru bir .ekilde hayata intikalini sa-lar.
Tasavvuf, ki.iyi manevi yönden e-itmeyi ve onu iyi bir insan olarak yeti.tirmeyi
hedefler. Bir zühd hareketi olarak ba.layan tasavvuf, kendi ilkelerini tespit ederken, hem
Kur'an'dan hem de sünnetten yararlanm(cid:22).t(cid:22)r. Mutasavv(cid:22)flar daima sünneti ba. tac(cid:22)
yapm(cid:22).lar, ona uyman(cid:22)n bir Müslüman için zaruri oldu-unu (cid:22)srarla vurgulam(cid:22).lard(cid:22)r.
Bidatten sak(cid:22)nmay(cid:22) ve sünnete ittiba etmeyi emreden mutasavv(cid:22)flar, ki.inin faydal(cid:22) olan
bilgiyi sünnetle elde edebilece-ini ve iman(cid:22)n tad(cid:22)n(cid:22) o zaman tadabilece-ini belirtmi.lerdir.
Bundan dolay(cid:22), ilim ve amel dengesini muhafaza etmeye çal(cid:22).m(cid:22).lar, öncelikle hadislerin
yaz(cid:22)l(cid:22)p ö-renilmesine, sonra amele yönelinmesine özen göstermi.lerdir. K(cid:22)sacas(cid:22), hadis
ö-renmeyi ve onunla amel etmeyi kendilerine .iar edinmi.lerdir.
Bugüne kadar, *slâmî ilimlerin muhtelif dallar(cid:22)nda, toplumlar(cid:22) derinden etkileyen
birçok eser yaz(cid:22)lm(cid:22). ve yaz(cid:22)lmaya da devam etmektedir. Bugün, elimizde, hiçbir topluma
nasip olmam(cid:22). derecede k(cid:22)ymetli ve bol miktarda kaynak eser bulunmaktad(cid:22)r. Hadis ile
Tasavvuf ilimleri birçok k(cid:22)ymetli eserin verildi-i sahalar(cid:22)n ba.(cid:22)nda gelmektedir. Hakîm et-
Tirmizî, Gülâbâdî, Konevî ve Münâvî gibi âlimlerin çal(cid:22).malar(cid:22) bunlar için birer örnektir.
Tasavvuf erbab(cid:22)n(cid:22)n hadis ile olan birlikteli-i hiçbir zaman kesintiye u-ramam(cid:22)., günümüze
kadar devam etmi.tir. XIX. Yüzy(cid:22)l ilim erbab(cid:22)ndan olan Gümü.hânevî de bunu devam
ettiren âlimlerden birisi olmu.tur.
Gümü.hânevî, XIX. Yüzy(cid:22)lda ya.am(cid:22). ve Osmanl(cid:22) toplumunda kayda de-er bir
etkiye sahip olmu. Osmanl(cid:22) âlimidir. Medrese e-itiminden sonra tasavvufa intisap eden
5
Gümü.hânevî, bir yandan tedris ve telif ile i.tigal ederken, di-er yandan tarikat ne.rini de
sürdürmü.tür. Onun Tasavvufa dair eserleri bulundu-u gibi, hadis sahas(cid:22)nda da çok
k(cid:22)ymetli eserleri bulunmaktad(cid:22)r. Eserleri, günümüzde bile hâlâ etkisini sürdürmektedir.
Bizce bunlardan özellikle hadisle ilgili olanlar(cid:22)n tan(cid:22)t(cid:22)m(cid:22) önem arz eder. Çünkü o, hadislere
çok önem vermi. ve hadisle ilgili eserlerini tekkesinin bir el kitab(cid:22) haline getirmi.tir.
Medrese-tekke sürtü.mesi ile Bat(cid:22)l(cid:22)la.ma sürecinin h(cid:22)zla devam etti-i bir ortamda
ya.am(cid:22). olan Gümü.hânevî'nin, her iki sürece de bir tak(cid:22)m etkilerinin oldu-unu
gözlemlemekteyiz. O, medresede yeti.ip tasavvufa intisap ederek, iki müessese aras(cid:22)nda
bulunan çeki.meyi dengeleyici bir görev üstlenmi. ve ayn(cid:22) zamanda tedris, telif ve tarikat(cid:22)
bir arada götürerek bireylerin yeti.mesine ve toplumun .ekillenmesine ciddi manada katk(cid:22)
sa-lam(cid:22).t(cid:22)r. Bir yandan müritlerinin manevi e-itimi için gayret sarf ederek dünyan(cid:22)n dört
bir yan(cid:22)na gönderdi-i halifeleri ile ir.ad sahas(cid:22)n(cid:22) s(cid:22)n(cid:22)rlar ötesine ta.(cid:22)yan, di-er yandan
bilfiil vatan savunmas(cid:22)nda bulunan Gümü.hânevî'nin, tüm bu çal(cid:22).malar(cid:22)n(cid:22)n Müslüman
toplumu için ne kadar mühim oldu-u a.ikârd(cid:22)r.
Gümü.hânevî hakk(cid:22)nda daha önce yap(cid:22)lm(cid:22). bir doktora çal(cid:22).mas(cid:22) bulunmaktad(cid:22)r.
"Gümü(cid:15)hânevî Ahmed Ziyâüddin, Zaman(cid:30), Eserleri, Tarikat Anlay(cid:30)(cid:15)(cid:30) ve Halidiyye
Tarikat(cid:30)" ad(cid:22)yla *rfan Gündüz taraf(cid:22)ndan yap(cid:22)lan bu çal(cid:22).mada, bilhassa Gümü.hânevî'nin
ya.ad(cid:22)-(cid:22) dönemdeki tekkelerin durumu ele al(cid:22)nm(cid:22)., hayat(cid:22) ve tarikat anlay(cid:22).(cid:22) üzerinde
durulmu.tur. Eserlerinin tan(cid:22)t(cid:22)ld(cid:22)-(cid:22) bölümde, hadise dair eserleri hakk(cid:22)nda k(cid:22)saca bilgi
verilmi.tir. Ancak bu bilgilerin yeterli oldu-u söylenemez. Ayr(cid:22)ca *lim Kültür Sanat Vakf(cid:22)
Tasavvuf Kültürünü Ara.t(cid:22)rma Enstitüsü taraf(cid:22)ndan 11-12 Temmuz 1992'de Gümü.hane'de
düzenlenen Ahmed Ziyâüddîn Gümü.hânevî sempozyumundaki tebli-ler bir kitap haline
getirilmi.tir. Gümü.hânevî'nin hadisçili-i ile ilgili, Abdullah Ayd(cid:22)nl(cid:22)'n(cid:22)n "Bir Hadisçi
Olarak Ahmed Ziyâüddîn Gümü(cid:15)hânevî" isimli bir tebli-i bulunmaktad(cid:22)r. Mesele bir tebli-
çercevesinde ele al(cid:22)nm(cid:22). bulunmaktad(cid:22)r. Kanaatimizce, Gümü.hânevî'nin hadisle ilgili
eserleri ile onun hadis ilmine yapm(cid:22). oldu-u katk(cid:22)n(cid:22)n tespitine dair müstakil bir
ara.t(cid:22)rmaya ihtiyaç duyulmaktad(cid:22)r. Bu yüzden, böyle bir çal(cid:22).man(cid:22)n faydal(cid:22) olaca-(cid:22)n(cid:22)
dü.ündük.
6
"Hadis *limleri Aç(cid:30)s(cid:30)ndan Ahmed Ziyaüddin Gümü(cid:15)hanevî (v. 1311/1893) ve
Levâmiu'l-ukûl Adl(cid:30) Eseri" ad(cid:22)yla haz(cid:22)rlanan bu çal(cid:22).mam(cid:22)z, bir giri. ve üç bölümden
olu.maktad(cid:22)r. Giri. bölümünde, Gümü.hânevî'nin ya.ad(cid:22)-(cid:22) dönemdeki siyasî geli.meler ile
Osmanl(cid:22) toplumsal hayat(cid:22)nda meydana gelen de-i.im üzerinde durulmu.tur.
Birinci bölümde, Gümü.hânevî'nin hayat(cid:22) ve eserleri anlat(cid:22)lm(cid:22).t(cid:22)r. Hayat(cid:22)nda;
kimli-ine, ailesine, tahsil hayat(cid:22)na, tasavvufa intisap edi.ine, tekkesine, hocalar(cid:22)na ve
talebelerine dair bilgilere yer verilmi.tir. Hadisle ilgili eserleri hakk(cid:22)nda oldukça ayr(cid:22)nt(cid:22)l(cid:22)
bilgi verilirken, di-erlerinin sadece isimlerini zikretmekle iktifa edilmi.tir.
*kinci bölümde, Levâmiu'l-ukûl'un tan(cid:22)t(cid:22)m(cid:22)na geçilmi., eserin bask(cid:22)lar(cid:22), baz(cid:22)
hatalar, kullan(cid:22)lan rumuzlar ve muhtevas(cid:22) hakk(cid:22)nda bilgi verildikten sonra, .erh metoduna,
rivayet farkl(cid:22)l(cid:22)klar(cid:22)na, .ahit hadislere ve s(cid:22)hhat de-erlendirmelerine dair bilgiler
sunulmu.tur. Bu bölümde ayr(cid:22)ca .erhte kendisinden yararlan(cid:22)lan kaynaklar hakk(cid:22)nda,
özellikle de hadis kaynaklar(cid:22) hakk(cid:22)nda de-erlendirilmelerde bulunulmu.tur.
Üçüncü bölümde, baz(cid:22) kavramlar ve hadis çe.itleri ele al(cid:22)nm(cid:22)., daha sonra
Levâmiu'l-ukûl hadis ilimleri aç(cid:22)s(cid:22)ndan de-erlendirilmi.tir. Eserin hadislerinin seçildi-i
kaynaklara ve ilgili tablolara i.aret edilmi.tir. Sonuçta, genel bir de-erlendirme yap(cid:22)lm(cid:22).,
çal(cid:22).madan elde edilen neticeler alt alta s(cid:22)ralanm(cid:22).t(cid:22)r.
Ara.t(cid:22)rmam(cid:22)zda, müelliflerin vefat tarihlerinin verilmesine itina gösterilmi.tir.
Vefat tarihlerinde ilk rakam hicri, ikinci rakam ise miladi tarihi göstermektedir.
Dipnotlarda kaynaklar verilirken, ilk önce tam .ekli ile verilmi., daha sonra k(cid:22)saltmalar(cid:22)
kullan(cid:22)lm(cid:22).t(cid:22)r. Bibliyografyada da isimler uzun haliyle verilmi.tir. Müellif ve kitap
isimlerindeki lâm-(cid:22) tarifler ak(cid:22)c(cid:22)l(cid:22)-(cid:22) sa-lamak için kullan(cid:22)lmam(cid:22).t(cid:22)r.
Levâmiu'l-ukûl, alfabetik olarak haz(cid:22)rlanm(cid:22). bir eserdir. Eserde bulunan hadisler
numaraland(cid:22)r(cid:22)lmam(cid:22).t(cid:22)r. Biz çal(cid:22).maya ba.lamadan önce tüm hadisleri numaraland(cid:22)rd(cid:22)k ve
dipnotlarda hadis numaras(cid:22)n(cid:22) parantez içinde verdik. Di-er hadis kaynaklar(cid:22) için de ayn(cid:22)
uygulamay(cid:22) devam ettirmeye çal(cid:22).t(cid:22)k.
Ara.t(cid:22)rma konusunun belirlenmesinde, planlanmas(cid:22)nda ve çal(cid:22).ma esnas(cid:22)nda
rehberliklerini esirgemeyen, k(cid:22)ymetli dü.ünceleriyle ufkumuzu açan muhterem hocam
7
Prof. Dr. Ali Osman KOÇKUZU'ya ve dan(cid:22).man hocam Doç. Dr. Mehmet EREN'e
te.ekkürlerimi arz ederim.
Çal(cid:22).mak bizden, muvaffakiyet Cenab-(cid:22) Hak'tand(cid:22)r.
Konya, 2007 Macit Demirer

8
KISALTMALAR
a.g.b.: ad(cid:22) geçen bildiri
a.g.e.: ad(cid:22) geçen eser
a.g.m.: ad(cid:22) geçen makale
A.Ü.: Ankara Üniversitesi
b.: ibn
bkz.: bak(cid:22)n(cid:22)z
bl.: bölümü
bs.: bask(cid:22)
bt.: bint
h.: hicrî
hn.: hadis no
kr..: kar.(cid:22)la.t(cid:22)r(cid:22)n
M.Ü.: Marmara Üniversitesi
n.r.: ne.reden
r.a.: rad(cid:22)yallâhü anh
s.: sayfa
S.B.E.: Sosyal Bilimler Enstitüsü
thk.: tahkik eden
trc.: tercüme eden
ts.: tarihsiz
v.: vefat(cid:22)
vd.: ve devam(cid:22)
vr.: varak
yy.: yay(cid:22)m yeri yok
9
G(cid:13)R(cid:13)(cid:28)
GÜMÜ(cid:14)HÂNEVÎ’N(cid:6)N YA(cid:14)ADI(cid:23)I ASRA
GENEL B(cid:6)R BAKI(cid:14)
10