Yapı Kredi Yayınları - 3188 Edebiyat - 937 Gimihmiz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Podgoriçe, İştib, Vidin, Peçoy, Budin, tIstürgon [Estergon], Ciğerdelen, Macaristan, Öziçe, Taşlıca, Dobra-Venedik, Mostar, Kanije Evliyâ Çelebi 6. Kitap - 2. Cilt Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman Düzelti: Alev Özgüner Kapaktaki "Mostar" gravürünün kaynağı: Heinrich Penner, Dıırch und die Hercegovina, 1896 Kapak tasarımı: Nahide Dikel Ofset hazırlık: Arzu Yaraş Dizin: Ruşen Deniz Baskı: Promat Basım Yayım San. ve Tic. A.Ş. Sanayi Mahallesi, 1673 Sokak, No: 34 Esenyurt / İstanbul 1. baskı: İstanbul, Ekim 2010 ISBN 978-975-08-1860-8 Takım ISBN 978-975-08-1858-5 © Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. 2010 Sertifika No: 12334 Bütün yayın hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. Yapı Kredi Kültür Merkezi İstiklal Caddesi No. 161 Beyoğlu 34433 İstanbul Telefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23 http:/ / www.ykykultur.com.tr e-posta: [email protected] İnternet satış adresi: http: / / alisveris.yapikredi.com.tr İçindekiler Ciğerdelen Ovası ve Muradova Vadisi'nde Sadrazam Fâzıl Ahmed Paşa zamanında Kadızâde İbrahim Paşa eliyle yapılan büyük savaşın anlatılması.......................................383 Kadızâde İbrahim Paşa'mn bozguna uğramasının sebebi , . 393 Ciğerdelen Ovasındaki büyük savaşın sonucu.......................396 Bütün vezir ve beylerbeyilerin getirdikleri ganimet malları, esirleri ve kelleleri bildirir.....................................................404 Cenab-ı Hakkın ihsanıyla şenlik olduğunu bildirir..............407 Ciğerdelen Ovası'ndan batı tarafa, Uyvar Kalesi fethine gittiğimiz menzilleri ve kuşattığımızı bildirir..................411 İskender Şeddi gibi Uyvar Kalesi kuşatmasına başlanması . 412 Köprülü Mehmed Paşa oğlu Serdar Ahmed Paşa'mn, sapık ve dinsiz Fargaçi Kaptan'a gönderdiği mektubun suretidir. 413 Beğko Paşa'mn Şuran Kalesi'ne serdarlığım bildirir............414 Kale döven topların isimlerini bildirir.....................................422 Üç yüz yiğit çeteye gittiğimizi bildirir.....................................424 Kuburun şeklini bildirir..............................................................427 Kuburun yararını bildirir............................................................427 Tatar Hanzâde'nin yardıma gelip alay gösterdiği surettir . . 427 Boğdan askeri alayını bildirir.....................................................429 Eflakân keferesi askeri alayını bildirir.....................................429 Erdel Kralı Apopi Mihal adlı tabi kralın alayını bildirir.... 430 Bucak Tatarı İslâm ordusunu bildirir.......................................431 Alman diyarına giden Kurt Paşa'mn ganimetle geldiğini bildirir......................................................................................435 Reisülküttab Şamîzâde Mehmed Efendi ve damadı............440 V Kadızâde İbrahim Paşa'nm sadrazamlık iddiası ve örf gereği öldürülmeleri, Safer 9 sene 1074.......................................... 440 İşbu 1074 Saferinin 21. Pazartesi günü Veziriazam Kolu'nda Beç Kapısı üzerine beyaz bayraklar dikilip "El-aman ey Osmanoğîu askerleri" diye vere ile kaleyi verdiler..........451 İmansız yurdu Komaran Kalesi'nin özellikleri.......................457 Şehitlerin hikâyeleri....................................................................459 Litre Kalesi, Leve Kalesi ve Novigrad Kalesi'nin isyanını bildirir......................................................................................464 Litre gazasına gittiğimizi bildirir.............................................465 Şuran Palankasının özellikleri.................................................465 Nitre Kalesi'nin kuşatılması........................................................466 Litre Kalesi zemininin anlatılması...........................................467 Litre Kalesi varoşunun özellikleri.............................................469 Âlem seyyahı gösterişsiz Evliyâ'nm başından geçen olayı bildirir.....................................................................................470 Uyvar Kalesi altından tam 40.000 adet düşman avlayan Tatar ile Alman vilâyetine, Bahr-i Muhit kenarına, Holandiye vilâyetine ve İsveç vilâyetine gittiğimiz menzilleri bildirir....................................................................478 Tot vilâyetinin özellikleri............................................................479 Holandiye vilâyetinin özellikleri...............................................479 Korol Vilâyeti'nin özellikleri.....................................................480 Şivekoron Kalesi'nin özellikleri.................................................480 Heyvaroş'un özellikleri................................................................481 Çek Hıristiyanları vilâyetinin özellikleri.................................481 Taçsız, haraçsız İsveç vilâyetinin özellikleri...........................482 Eski büyük Kallevine Kalesi şehrinin özellikleri...................482 Bu diyarın ibretlik Tanrı eseri eşyaları ve otlarını bildirir .. 483 Holandiye şehrinin özellikleri...................................................484 Bu Holandiye vilâyetinden geri selâmete gittiğimiz yolları bildirir......................................................................................484 Felemenk Frengi vilâyeti, büyük Kariş şehrinin özellikleri . 485 Cengci Felemenk dilini bildirir................................................. 485 * Felemenk vilâyetinde Tanrı işi harikaları bildirir...................486 Diğer Tanrı eseri seyri..................................................................487 VI Felemenk kralı taht merkezi, yani büyük şehir Amsterdam Kalesi'nin özellikleri...............................................................487 Hâlık-ı Kevneyn'in eserini bildirir...........................................488 Prandaporosk vilâyetinin özellikleri.......................................489 Amansız Alman sınırım bildirir...............................................490 Nemse çasarı taht merkezi, yani büyük İsinriye şehrinin özellikleri..................................................................................490 Alman diyarından Orta Macar vilâyetine gittiğimiz konakları bildirir...................................................................492 Orta Macar sınırını bildirir.........................................................492 Saf gümüş madeninin özellikleri.............................................493 Derikmaden Kalesi'nin özellikleri.............................................494 Sağlam hisar, serhatboyu suru, yani Uyvar Kalesi'nin özellikleri Allah müşriklerin tehlikesinden korusun [130b] ............495 Uyvar Kalesi'nin ibret verici sanatlarını bildirir....................499 Uyvar Kalesi cebehanesinin özellikleri...................................500 Uyvar varoşunu bildirir.............................................................502 İşbu 1074 yılı Rebiülevvel ayının (—) günü Uyvar Kalesi altından Leve Kalesi ve Novigrad Kalesi gazasına gittiğimiz menzilleri bildirir....................................................................503 Silçat Köyü menzili......................................................................504 Aşağı Maden Kalesi menzilinin özellikleri.............................504 Leve Kalesi Ovası menzili.........................................................505 Havaleli hisar, yani eski Leve Kalesi'nin özellikleri.............506 1074 yılı Rebiülâhir ayının ilk Cuma günü Novigrad gazasına gittiğimizi bildirir....................................................................508 Diregel Kalesi'nin özellikleri.....................................................509 Diregel Kalesi'nin şeklini bildirir.............................................509 Şeddâd Şeddi, Ferhad dağı, yani sağlam Novigrad Kalesi'nin özellikleri................................................................................ . 509 Novigrad Kalesi zemininin şeklini bildirir.............................513 Vaç Kalesi'nin özellikleri.............................................................516 Vaç Kalesi zeminin şeklini bildirir...........................................518 Vaç Dış Kalesi'nin özellikleri................................................. 518 Peşte Kalesi menzili......................................................................519 Budin Kalesi altından cennet benzeri Belgrad'a gittiğimiz menzilleri bildirir....................................................................520 VII BelgracTdan Semendire Sancağı'na ve Pojagacık kazasına zahire-baha almaya gittiğimiz köy ve kasabaların menzillerini bildirir...............................................................522 Eski Rodnik Kalesi'nin özellikleri.............................................522 Baçka toprağı benzeri, yani hoş havalı Çaçka kasabasının özellikleri..................................................................................524 Kocacık yurdu, yani mamur Pojagacık kasabasının özellikleri................................................................................525 Pojagacık'dan Belgrad'a gittiğimiz menzilleri bildirir..........526 Belgrad'dan Demirkazık seferine gittiğimizi ve çektiğimiz şiddetli acıları bildirir............................................................527 Rahmet yurdu kasaba, îrem gibi Mitrofçe şehri menzili.... 529 Veziriazamın Mitroviçse kasabasından tekrar Belgrad kışlasına döndüğü menzilleri bildirir................................531 Cihat yurdu, sağlam Belgrad Kalesi.........................................531 Zemon Kalesi Sahrası menzili...................................................532 Bu hakir kusurlu Evliyâ Belgrad'dan Bosna Eyaletinde Hersek Sancağında Sührâb Mehmed Paşa'ya muhafaza emirleri götürdüğüm menzilleri, kale ve şehirleri bildirir............533 Kraliçse taht merkezi, yani yüksek Öziçse Kalesi'nin özellikleri..................................................................................534 Hersek vilâyetinde Roda kasabasının özellikleri...................541 Pirboy kasabası..............................................................................542 Marjik Manastırı menzili............................................................542 Harap Kovin Kalesi'nin özellikleri ............................................543 Sırfol şehri, yani Pirepol kasabasının özellikleri.....................544 Aşağı Pirepol Vakfı kasabası.....................................................544 Miloşva tahtgâhı, yani Mileşova Kalesi'nin özellikleri........ 546 j Mileşova Kalesi'nin fethinin sebebini bildirir......................... 546 . Hersek Sancağı taht merkezi, süslü Taşlıca şehrinin * j özellikleri.................................................................................. 548 Ledenice Deresi, yani ibretlik Çayniçse kasabası'nı I özellikleri.................................................................................. 552 | Gazi Murad Baba Tekkesi mesiresi...........................................555 Namazgâh Mesiregâhı................................................................ 555 v Çaynice kasabası şehrengizinin tamamlanması.................... 556 * ı VIII Taht merkezi Hersek Koca şehri, yani eski işlek belde Foça şehrinin özellikleri (—) (—) [146a].......................................556 Osmanoğlu vezirleri camileri ve diğer müminlerin hayratları..................................................................................557 Nehrin karşı doğu tarafındaki camileri bildirir.....................558 Tihotine Nehri'nin özelliği..........................................................562 Foça şehri şehrengizinin tamamlanması.................................562 Foça şehrinin ibret verici köprülerini bildirir.........................563 Üstikolina kasabasının özellikleri.......................................... 564 Dobropol Köyü menzili...............................................................564 Baçsız kasaba, yani eski Yelaç Kalesi'nin özellikleri..............564 Çengizâde atasının türbesi..........................................................565 Çengizâde menzili, hayatta olan Ali Paşa Ocağı.....................566 Yeleçse kasabası.................................................................... 566 Oluk kasabasının özellikleri.......................................................566 Mamur ve şirin belde, yani Nevesin kasabasının özellikleri 567 Osmanoğlu sultanları camilerini bildirir.................................568 Zobdol Köyü menzili....................................................................570 Dabra Köyü menzili......................................................................570 Dol kasabasının özellikleri.......................................................... 570 Mamur Ustolça kasabasının özellikleri...................................571 Tin Kalesi zemini benzeri, yani şenlik yurdu Lubin kasabası'nm özellikleri...............................................572 Dobra-Venedik vilâyeti kâfiristanma gittiğimiz konakları ve gezip gördüğümüz kaleleri, köyleri, kasabaları, batıl inançlarını, acayip ve garipliklerini bildirir.......................573 Hazine ile Venedik'den elçi çıkarmaya gittiğimiz konakları bildirir......................................................................................574 Dobra-Venedik vilâyeti sınırında Islana Kulesi menzili .... 574 Bandışka Nazarete Hanı menzili...............................................574 Latin kavmi taht merkezi, yani Dobra-Venedik Kalesi'nin özellikleri..................................................................................575 Dobra-Venedik Kalesi zemininin şekli.....................................577 Acayip ve garip kâfir âyinlerinin seyri...................................578 Ertesi gün ban ile buluşmayı bildirir.......................................581 Korta Ban Sarayı'nm özellikleri.................................................581 Latin dilini bildirir........................................................................584 IX Mirsinçe Kalesi'nin özellikleri...................................................584 Sağlam iki hisar, yani Nova kalelerinin özellikleri..............585 Aşağı Nova Kalesi'nin özelliği.. /.............................................589 Nova Kalesi şehrengizinin tamamlanması.............................592 Nova Kalesinden Dobra-Venedik'e gittiğimizi bildirir........594 Venedik'den çıkıp İslâm diyarına gittiğimiz konaklan bildirir....................................................................595 Sührâb Mehmed Paşa ile Bileyke'den Kotur ve Perast kalelerini yağmalamaya gittiğimizi bildirir.......................596 Perast Kalesi'nin özellikleri........................................................597 Soltat yurdu, yani taşlık Kotur Kalesi'nin özellikleri............598 Veriga Boğazı Kulesi menzili.....................................................601 İbret verici Risna Kalesi'nin özellikleri............................... 602 Risna Kalesinden asi olan Pive ve Nikşik dağlarına gittiğimizi bildirir..................................................................603 Kulibuk Ovası menzili................................................................604 Kulibuk Kalesi'nin özellikleri...................................................605 Gaçkaluc Ovası, yani sağlam yapı Köylüç Kalesi'nin özellikleri..................................................................................606 Çerniçse kasabasının özellikleri...............................................606 Büyük Gaçka Ovası menzili.......................................................606 Gaçka O vasinin anlatılması........................................................606 Gaçka Sahrası'ndan Venedik hâzinesi yardımına gittiğimiz menzilleri bildirir....................................................................608 Çemerne Dağı Yaylağı panayırını bildirir...............................609 Hersek diyarından Yenikale seferine gittiğimiz konakları bildirir......................................................................................611 Melay Dağı, yani benzersiz Bolagay Kalesi'nin özellikleri .. 611 Buna Nehri'nin doğduğu mağaranın özelliği..........-.............612 İbretlik tepe, yani acayip set Poçetel Kalesi'nin özellikleri.. 614 İbretlik Popova ..........................................................................617 İslâm yurdunun serhaddi, yani İslâm şeddi Gabele Kalesi'nin özellikleri.................................................................................618 Yeni Gabele Kalesi........................................................................619 Tanrı'nm garip hikmeti..............................................................621 Korpi Kulesi'nin özelliği.............................................................. 622 ^ Norin Kulesi'nin özellikleri........................................................622 X Mamur ülke, büyük şehir Mostar Kalesi'nin özellikleri___625 Mostar şehri kalelerinin zemini ve şeklini bildirir................625 İbret verici Mostar Köprüsü'nü bildirir...................................626 Ademoğlunun cesaretini bildirir...............................................628 Foniçse kasabası menzili [167b].................................................638 Bosnasarayı şehrinden Kanije yakınında Yenikale gazasına gittiğimiz menzilleri bildirir.................................................639 Gönül açıcı yüksek yapı Kolşad Kalesi'nin özellikleri..........641 Voynuk kral taht merkezi, yani sağlam İzvornik Kalesi .... 643 Mamur ve süslü Beline kasabasının özellikleri.......................646 Siremçe vilâyeti, yani eski hisar Raça Kalesi'nin özellikleri. 647 Erik Ovası, yani süslü Moravik Kalesi'nin özellikleri..........649 Nemse kasabası'nm özellikleri. . ................................................649 Kanije Kalesi'nin kurtarılmasına gittiğimiz menzilleri ve çektiğimiz sıkıntıları bildirir...............................................650 Şirin Valpova Kalesi'nin özellikleri..................................... 651 Yüksek ve sağlam hisar, yani güzel bina Şikloş Kalesi'nin özellikleri..................................................................................653 Sokollu Vezir'in bir diğer güzel tedbiri...................................662 Sultan Süleyman'ın geçici dünyadan kalıcı yurda gittiğini anlatır........................................................................................666 Sigetvar Kalesi'nin zemini ve şeklini bildirir.........................669 İskender Şeddi, Sigetvar'm sağlam İç Kalesi...........................671 Bobofça Kalesi................................................................................674 Beklenmedik kazayı bildirir.................................................. 675 Berezense Kalesi'nin özellikleri........................................... 676 1074 tarihinde Kanije Kalesi yardımına gidip küffarm taburunun bozulduğunu bildirir.........................................681 Kanije Kalesi'ni kurtarılması ve yok edilen kâfir taburunun şekli ve özelliği.......................................................................681 1074 senesi (—) ayında sadrazam Yenikale seferine gittiler . 683 Kanije'nin yok edilen taburunun büyüklüğü ve şekli.......... 683 İslâm Şeddi, sağlam hisar, dayanıklı sur, Kanije Kalesi'nin özelliklerini bildirir................................................................686 Kanije Kalesi'nin şekli ve tarzım bildirir.................................688 Kanije'nin kuşatılması musibetini bildirir...............................687 Kanije Kalesi'nin Topraklık varoşunu bildirir.........................692 XI
Description: