Table Of Content

GUY DEBORD XX. yüzyılın ikinci yarısının en önemli düşünürlerinden. Filozof, yazar, sinemacı. 1950’de yıkıcı bir “sanat” akımı olarak ortaya çıkmış olan Lett-rist Enternasyonal’e katıldı. 1952'de yaptığı deneysel Hurlements en favoeur de Sade filminin ilk gösterimi sırasında çıkan olaylarla ve aynı yıl Paris’e gelen Charlie Chaplin’in yaptığı basın toplantısına baskın yaparak onu faşistlikle suçlayan dört kişilik grupta oynadığı rolle adını duyurdu. İlk önemli yazıları, grubun çıkardığı Potlatch adlı dergide yayımlandı. 1957'de Memoires adlı bir kitap yayımladı. Kitabı kendisi yazmamış, çeşitli kitap, dergi ve gazetelerden aldığı paragrafları, cümleleri, sözcükleri, bina ve şehir planlarını, reklam panolarını, karakterler, reprodüksiyon ve fotoğrafları gelişigüzel bir biçimde bir araya getirmiş, arkadaşı Danimarkalı ressam Asger Jorn da çeşitli leke ve renkli çizgilerle “kitaba” katkıda bulunmuştu. Aynı yıl Avrupalı birkaç avangard ve devrimci grubun bir araya gelmesiyle oluşan ve 1968 olayları üzerinde çok önemli bir etkisi olan Sitüasyonist Enternasyonal'in kurucuları arasında yer aldı. Sanat ile devrimci pratik arasındaki kopukluğu ortadan kaldırmayı hedefleyen grup “şiiri devrimin hizmetine” değil “devrimi şiirin hizmetine” sokmaktan yanaydı. 1972’de Sitüasyonist hareket kendini feshetti. Debord, temel eseri Gösteri Toplumu'nun ilk baskısında kendi portresini şöyle çizer: "Guy Debord. Kendine soracak olursanız sinemacıdır. 1957 yılında kurulmuş olan Sitüasyonist Enternasyonal'in kurucularından ve üyesidir. Enternasyonal'in Fransa yayınlarının sorumluluğunu uzun süre üstlendi. Sitüasyonist ajitasyonun yayıldığı birçok ülkede, özellikle Almanya, İngiltere ve İtalya'da bu örgütlenmenin çeşitli faaliyetlerine de (Gondi veya Decayeux adı altında) kimi zaman katıldı. 1967 yılında Gösteri Toplumu'nu yayımladı. Ertesi yıl, 1968 Mayıs karışıklıkları sırasında en aşırı akımın öncüleri arasında yer aldı. Bu olayların ardından, Avrupa ve Amerika'daki aşırı- solcular üzerinde tezlerinin büyük etkisi oldu. Fransız. 193l'de Paris'te doğdu." (1994'de öldü.) KİTAPLARI: La société du spectacle (1967; Gösteri Toplumu), Com-mentaires sur la société du spectacle suivie de Preface â la quatriéme edition italienne de ‘la société du spectacle’ (1988; Gösteri Toplumu Üzerine Yorumlar ve 'Gösteri Toplumu'nun İtalyanca Dördüncü Baskısına Önsöz), Panégyrique (1989; Övgü), Considerations sur l'assasinat de Gérard Le-bovici (1985; Gerard Lebovici’nin Öldürülmesi Üzerine Mülâhazalar), Cette mauvaise reputation... (1993; Şu Kötü Ün...), (Euvres cinémato- graphiques completes (1978; Sinematografik Bütün Eserler) FİLMLERİ: Hurlements en favoeur de Sade (1952; Sade İçin Ulumalar), Sur le passage de quelques personnes â travers une assez courte unite de temps (1959; Çok Kısa Bir An Boyunca Birkaç Kişinin Geçip Gidişi Üstüne); Critique de la Séperation (1961; Ayrılığın Eleştirisi) ve In girum imus nocte et consumimur igni (1978). Ayrıntı: 141 İnceleme dizisi: 26 Gösteri Toplumu ve Yorumlar Guy Debord Çevirenler Ayşen Ekmekçi- Okşan Taşkent Yayıma hazırlayan Işık Ergüden Son okuma Murat Kocadağlı Ayrıntı’nın istemeden kalbini kırdığı için özür borçlu olduğu arkadaş Melih Başaran Çeviride kullanılan metinler La Société du Spectacle Editions Gallimard /1992 Commentaires sur la société du Spectacle-1988 Preface a la quatrieme edition İtalienne de "La Societe du Spectacle" -1979 Editions Gallimardl 1992 Society of the spectacle Çeviri: Kolektif Black & Red/Detroit /1977 Comments on the Society of the Spectacle Çeviren: Malcolm Imrie Versol 1990 © Editions Gallimard Bu kitabın tüm yayım hakları Ayrıntı Yayınları'na aittir Gösteri Toplumu’nun Fransa ve İngiltere'de yapılan ilk basımları “yayın hakları serbesttir" notuyla yayımlanmıştır. Kapak düzeni Arslan Kahraman Düzelti Sait Kızılırmak Basıma hazırlık Renk Yapımevi (0212)516 94 15 Baskı ve cilt Mart Matbaacılık Sanatları Ltd. Şti. (0 212)212 03 39-40 Birinci basım Şubat 1996 ISBN 975-539-016-3 AYRINTI YAYINLARI Fiver Loti Cad. 17/2 34400 Çemberlitaş-İstanbul Tel: (0 212) 518 76 19 Fax: (0 212) 516 45 77 GÖSTERİ TOPLUMU VE YORUMLAR AYRINTI Gösteri Toplumu FRANSIZCA 3. BASKI İÇİN OKURUN DİKKATİNE Gösteri Toplumu ilk olarak, Kasım 1967'de Paris'te Buchet- Chastel yayınevi tarafından yayımlandı. 1968 olayları kitabın tanınmasını sağladı. Tek bir kelimesini bile değiştirmediğim kitabın, yeni baskıları 1971 yılından itibaren Champ Libre yayınevi tarafından yapıldı; bu yayınevi, editörü Gerard Lebovici’nin 1984 yılında öldürülmesinden sonra Gerard Lebovici adını aldı. Yeni baskılar 1991 yılına kadar düzenli bir şekilde bu yayınevinde birbirini izledi. Şimdiki baskı da 1967 baskısının kelimesi kelimesine aynısı olarak kaldı. Zaten aynı kural Gallimard'dan yayımlanacak bütün kitaplarımın yeni baskıları için de geçerli olacaktır. Ben kendini düzelten biri değilim. Böyle bir eleştiri teorisi değiştirilmemelidir; ilk kez bu teorinin doğru bir şekilde tanımladığı uzun tarihsel dönemin genel koşulları çürütülmediği sürece bu teori de değiştirilmemelidir. Dönemin kaydettiği gelişmenin sürekliliği gösteri teorisini doğrulamaktan ve sergilemekten başka bir şey yapmamıştır, dolayısıyla burada tekrarlanan açıklama pek seçkin olmayan bir anlam içinde tarihsel yanıyla ele alınabilir: 1968 mücadeleleri esnasında ulaşılan en aşırı konumun ne olduğuna ve dolayısıyla da daha 1968'de neyi bilebileceğimize tanıklık eder. Bu dönemin en enayileri bile o günden bugüne bütün yaşamlarındaki düş kırıklığıyla; “yaşamın görünür hale gelmiş yadsınması”nın, “meta- biçimine bağlı nitelik kaybı”nın ve “dünyanın proleterleştirilmesi”nin ne anlama geldiğini anlayabilmişlerdir. Bununla birlikte, aynı sürecin devamında ortaya çıkan en belirgin yeniliklerden söz eden diğer gözlemleri de zamanı içinde ekledim. 1979 yılında, kitabın İtalyanca yeni bir çevirisine yazdığım bir önsöz vesilesiyle, gösteri gücünün kullanılmasının tıpkı hükümet etme tekniklerinde olduğu gibi, endüstriyel üretimin doğasında da yol açtığı fiilî değişiklikleri ele aldım. 1988 yılında yazdığım Gösteri Toplumu Üzerine Yorumlar, daha önceleri “yoğunlaşmış gösteri” ile “yaygın gösteri”nin birbirine rakip saltanatları arasında var olan “gösterinin dünya çapındaki işbölümü”nün, ortak biçim olan “bütünleşmiş gösteri”de bu iki türün kaynaşmasıyla sona erdiğini net bir şekilde göstermiştir. 1967'den önce olup bitenlerden söz ederek eski biçimleri bazı karşıt uygulamalara göre ayırt eden 105. tez düzeltilerek bu birleşme kısaca özetlenebilir. Sınıf iktidarındaki Büyük Bölünme'nin uzlaşmayla tamamlanması sonucunda ortaya çıkan bütünleşmiş gösterinin birleşik uygulamasının, günümüzde, bir yandan algıyı “polisiye yöntemlerle değiştirirken” (bu koşullarda polis de tamamen yenidir) diğer yandan da “İktisadî yöntemlerle dünyayı değiştirdiğini” söylemek gerekir. Bu kaynaşma bütün dünyanın İktisadî ve politik gerçekliği dahilinde zaten üretilmiş olduğu içindir ki dünya nihayet kendini resmen birleşmiş ilan edebilmektedir. Ve aynı zamanda güç ay-rılığının evrensel olarak geldiği durum o kadar vahimdir ki bu dünya tez elden birleşme ihtiyacını; ve gösteri tarafından tahrif edilmiş ve güvence altına alınmış olan dünya pazarının uzlaşımsal örgütlenmesine tek bir bütün halinde katılma ihtiyacını duymuştur. Ama sonuçta birleşemeyecektir. Totaliter bürokrasi, yani “pazar ekonomisini ikame eden hâkim sınıf" hiçbir zaman kendi kaderine çok fazla inanmamıştı. Kendisinin “hâkim sınıfın az gelişmiş biçimi” olduğunu biliyordu ve daha iyisi olmak istiyordu. 58. tez, uzun zaman önce şu aksiyomu kurmuştu: “Gösterinin kökeni zenginleşmiş iktisat alanında yatar ve nihai olarak gösteri pazarına hâkim olmaya kalkışan ürünler buradan kaynaklanır.” 1989 yılında Rus bürokrasisini, mevcut demokrasi ideolojisi'ni (yani seyirci insanın haklarını tanıyarak ılımlı hale gelen, diktatörlüğe dayalı Pazar özgürlüğü ideolojisi) tek vücut olarak aniden benimsemeye iten şey, gösterinin, toplumun basitleşmesinin diğer bütün yönlerine bağlı olan modernleşme ve birleşme isteğidir. Batı'da hiç kimse böylesine olağanüstü medyatik bir olayın anlamı ve sonuçları üzerinde bir tek gün bile uzun uzadıya durmamıştır. Gösteri tekniğinin kaydettiği ilerlemenin kanıtı buradadır. Bir tür jeolojik sarsıntının ortaya çıkmasını kaydetmek dışında yapılan bir şey yok. Tıpkı bütün diğer demokrasi işaretleri kadar tartışmasız olan çok basit bir işareti -Berlin Duvarı’nın yıkılışını- tekrarlamakla yetinerek olay tarihe geçirilir ve yeterince anlaşıldığı sanılır. 1991 yılında modernleşmenin ilk sonuçları Rusya'nın tamamen dağılmasıyla birlikte ortaya çıktı. Rusya'da, ekonominin genel gelişmesinin yol açtığı feci sonuçlar Batıya