Gilles Deleuze – Spinoza Üzerine On Bir Ders PDF
Preview Gilles Deleuze – Spinoza Üzerine On Bir Ders
ÖTEKİ YAYINEVİ Öteki GILLES DELEUZE FELSEFE YAZILARI Yapım ÖTEKİ - KÖROTONOMEDYA Kapak Tasarımı KASIM HALİS Baskı ve Cilt ÖTEKİ MATBAASI Birinci Basım OCAK 2000 YÖNETİM YERİ Ataç-2 Sokak No: 65/1 06420 Kızılay/ANKARA Tel: 312 435 38 33 Fax: 312 433 96 09 ISBN 975-584-146-6 Gilles Deleuze SPINOZA ÜZERİNE ON BİR DERS Türkçesi ulus_baker@körotonomedya İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ............................................................................................7 BİRİNCİ DERS...............................................................................9 İKİNCİ DERS................................................................................47 ÜÇÜNCÜ DERS...........................................................................83 DÖRDÜNCÜ DERS.....................................................................97 BEŞİNCİ DERS..........................................................................111 ALTINCI DERS..........................................................................121 YEDİNCİ DERS.................................................................... 135 SEKİZİNCİ DERS......................................................................163 DOKUZUNCU DERS................................................................175 ONUNCU DERS.........................................................................193 ON BİRİNCİ DERS....................................................................231 ÖNSÖZ Çağdaş Fransız filozoflarından Gilles Deleuze'ün 1972 ile 1986 arasında özellikle Vincennes'de verdiği derslerin bant çözümleri, o dönemde dersleri takip eden müzisyen Richard Pinhas ve arkadaşları tarafından 1996 yazından itibaren ger çekleştirildi ve Fransızca, İngilizce ve İspanyolca olarak http://www.imaginet.fr/deleuze adresli Deleuze Web sitesine yer leştirildi. Spinoza dersleri başlıklı ilk seri http.//aries.gisam. metu.edu.tr adresindeki körotonomedya web sitesinde Türkçe olarak kısmen yer alıyor. Elinizdeki ilk kitap olan Spinoza Üs tüne On Bir Ders, Kant ve Leibniz üzerine, ardından da sinema, kapitalizm ve şizofreni üstüne dersler körotonomedya-Öteki Ya yınları işbirliğiyle yayınlanacak bir kitaplar dizisi halinde de vam ettirilecek. Deleuze'ün bu konularda yayınlanmış kitaplarının yanı sıra Vincennes Dersleri, konuşma ritmiyle (ve sürçmelerle öğrenci lerin müdahalelerini de içerecek şekilde) tercüme edildi. Bu 7 GILLES DELEUZE yüzden bir kitap biçimini almasının oldukça zor olduğu kabul edilmeli. Bir kitapta gerekli olmayan tekrarların fazlalığı met nin okunmasını ayrıca sıkıcı ve zor bir hale getirebilir. Bütün bunlara ek olarak, banttan çözülemeyen sözcükler ve cümleler de bolca bulunuyor. Buna karşın, Deleuze gibi bir düşünürün hem kendi felsefesini hem de Spinoza, Kant, Leibniz, Bergson gibi filozofların felsefelerini anlatırken ve açıklarken gösterdiği büyük zarafet ve sadelik, bu metinleri yayınlamak doğrultusun daki fikrimizi pekiştiriyor. Bu ilk kitap, Deleuze gibi bir filozofun hep savunduğu bir çabayı somutlaştırmak üzere yayınlandı: Felsefeyi sokaktaki insana, öğrenciye, işçiye, meslek insanına indirmek... Bu, post modern yüzeyselliğin çağında çok daha büyük bir önem taşı yor. Bazen bir felsefeye sahip olmak, felsefe yapmak çok günde lik bir pratiğin parçası olabiliyor. Bu onun yaşayan insanlara sevdirilebilmesinden geçebilir. Felsefeyi hem bir "kavramlar yaratımı" süreci hem de kavramlarla düşünmek diye tanımladı ğınızda onun biri profesyonel, akademik; öteki sıradan insanla ra yönelik olmak üzere iki okuma tarzının kesiştiği noktada an lam kazanacağını kabul etmek gerekir. Elinizdeki metinler bizce bunu kısmen de olsa başarabiliyorlar. Ulus Baker 8 BİRİNCİ DERS DELEUZE - SPİNOZA 24.01.1978 Bugün sürekli varyasyon üzerine çalışmamıza bir ara vere rek, bu ders süresince, felsefe tarihine çok kesin bir nokta üze rinden bir geri dönüş yapacağız. Bu bir parantez olacak; aranız da bazılarının isteği üzerine... Bu çok kesin nokta şununla ilgili: Spinoza'da bir fikir ve bir duygu ne anlama gelir? Spinoza'da fi kir ve duygu. Mart ayı boyunca yürüteceğimiz dersler sırasında, yine bazılarınızın isteğine uyarak, Kant’ta sentez ve zaman problemlerini tartışmak üzere bir ara daha vereceğiz. Tarihe geri dönmek bende ilginç bir etki yaratıyor hep. Ne redeyse bu küçük felsefe tarihi parçasını kısaca bir hikâye olarak almanızı isteyeceğim. Önünde sonunda bir filozof yalnızca mefhumlar icat eden biri olmakla kalmaz; belki algılama tarzları da icat etmektedir. Gelişigüzel sayıp dökerek ilerleyeceğim. Salonun kısmen farklı alanlardan gelen bir karışım olduğunu varsayıyorum. 9 GILLES DELEUZE Sanıyorum ki, felsefe tarihinin bahsettiği bütün filozoflar arasında Spinoza'nın çok istisnai bir konumu bulunuyor: Kitap larına konu olan şeyleri ele alış tarzının eşi benzeri yoktur. Onu okumuş olup olmadığınız önemli değil, yalnızca bir öykü anlatıyorum. Terminoloji konusunda bazı uyanlarla baş lıyorum. Spinoza'nın "Etik" adlı Latince yazılmış temel kita bında iki kelimeye rastlıyoruz: Affectio ve Affectus. Bazı çevir menler çok tuhaf bir şekilde aynı sözcükle karşılıyorlar bu iki sini. Bu tam bir felakettir. Bu iki terimi, affectio ile affectus'u ayırt etmeksizin "affection" (duygulanış) diye çeviriyorlar. Bu nun bir felaket olduğunu söylüyorum, çünkü eğer bir filozof iki farklı kelime kullanıyorsa, ilke olarak, bir nedeni vardır bunun. Üstelik Fransızca da affectio ile affectus'u tercüme edebilecek iki kesin sözcüğü kolayca sunuyor bize: Affectus için affect (duygu) affectio içinse affection (duygulanış). Bazı çevirmenler affec tio'yu affection diye, affectus'u ise sentiment" (his) diye tercüme '' ediyorlar. Aynı sözcükle çevirmekten daha iyi bu; ama Fransız cada affect sözcüğü dururken "his" sözcüğüne başvurmaya bir gerek görmüyorum. Demek ki, affect (duygu) sözcüğünü kullandığımda, Spino za'nın affectus'undan bahsediyorum. Affection (duygulanış) sözcüğüyle ise, affectio'yu kastediyorum. Birinci nokta: Bir fikir nedir? Spinoza'nın en basit önermele rini anlamak için bile, nedir bir fikir? Bu noktada Spinoza özgün değildir. Fikir sözcüğünü herkesin aldığı anlamda almaktadır. Fikir adı verilen şey, herhangi bir şeyi temsil eden bir düşünme tarzıdır. Temsili bir düşünme tarzı. Yine terminoloji açısından, ortaçağlardan bu yana fikrin bu yönünün "nesnel gerçeklik" adı nı aldığını bilmek de çok faydalı olur. 17. yüzyıla ya da daha öncesine ait bir metinde fikrin nesnel gerçekliği gibisinden bir şeyle karşılaşırsanız bu her zaman şu anlama gelir: Bir şeyin 10
The list of books you might like
