Genel BAĞ ÖNEMLİ HASTALIK VEZARLILARI

56 Pages·03.246 MB·Turkish

by  Anonim

BAĞA AİT ATA —SÖZLERİ
— Bağa bak üzüm olsun; üzüm yemeğe yüzün olsun.
— Aşısız Bağa, ağaçsız dağa güvenme.
— On dönüm Bağ diktim, yoksulluğumu silktim.
— Bağın ufak taşlısı, Kızın çatık kaşlısı.
— Bağ toprağı kızıl olur, bağ bozumu güzün olur.
— Sık Bağda seyrek üzüm olur.
— Bağ babadan, Zeytin dededen kalmalı.
— Kızıl Yurtta Bağım var, yaslandığım dağım var.
— Aşısız Bağdan, otsuz dağdan ne beklenir?
— Bakarsan Bağ olur, bakmazsan dağ olur.
— Bağa girmeğe iz gerek, üzüm yemeğe yüz gerek.
— Aşı bilmeyen bağcı, büyük küfeyi neylesin.
— Bağ ağlamalı ki, bağcı gülsün.
— Bağa baktım budanmış, o bağa bülbül dadanmış.
— Yapma yol kıyısına bağ bahçe, eline geçmez bir akçe.
— Iradım var bağ gibi, güvencim var dağ gibi.
— Üzümün olur akı karası, bağı olanın çoktur parası.
— Dağa bak, bağ olsun; arıya bak bal olsun.
— Elini bağdan çekmez, yer küp dolusu pekmez.
— Kuzeyde bağ gelişmez, üzümü İyi erişmez.
— Çekirdeksiz üzüm, odur benim gözüm.
— Üzümün karası, şarabın anası.
— Bülbül şakıyan bağı yok, ağaç dolu dağı yok.
— Derede bağ, güneşte yağ bulundurma.
— Bağı yamaca, yaklaşırsın amaca.
— Gördün mü üzümü, doyurdu gözümü.
— Üzümcünün gözü omcada, seyisin gözü yoncada.
— Bağımdaki gümele, lüzum görmez temele.
— Ko desinler. Şah Maranın bağı var, üzümü yok yaprağı var.
— Üzüm üzüme baka baka kararır.
— Ev dolusu üzüm var, kim der onda hüzün var.
— Baba oğluna bir bağ bağışlamış da, oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş.
— Bağ ile bahçe kardeştir, Çiftçi yoldaştır.
— Erişmeyen bağa, köpek bile yanaşmaz.
— Armutun sapı var, üzümün çöpü var.
— Bağ bozuldu, yanaşma üzüldü.
— Bağım bahçem, çoktur akçem.
—• Bağ, çapa; tınaz, yaba ister.
— Artık işi bağa düştü, bağı olmayan yoğa düştü.
— Üzümünü ye, bağını sorma.
— Bağın yola yakın, kara olur akın.
— Bahçeyi suluya, bağı kuruya.
— Pembe çavuş, sen ona kavuş.
— Budanmış bağ gibi ağlıyor, çiğerimi dağlıyor.
— Bağı hayrat, işi hoyrat.
— Bağları çok dikte, pekmezleri ibrikte.
Ö N S Ö Z
Müstahsil, Bağ sahasında görülen Hastalık ve Haşerelere karşı kullandığı çe­
şitli ilâçların önemini benimsemiş ve normal hasat garantisi için elinden gelen
gayreti esirgcmemektedir. Fakat buna rağmen, ilâcın seçiminde, Doz ve atış
zamanının ayarlanmasında yapılan hatalar yüzünden mahsûl kaybına mani
olamamaktadır.
Aynı zamanda, son yıllarda, Avrupa piyasasının, Memleketimiz üzümlerine
göstermiş olduğu yakın ilgi dolayısile Bağcımızın, kullanacağı ilâçlar üzerinde
de hassasiyetle durması icab etmektedir.
«Bağ — önemli Hastalık ve Zararlıları» mevzuunu kapsayan bu kitabın aslı, Ana
Firma Bayer tarafından hazırlanırken, zararlının biyolojisi, zarar şekli ve müca­
delesinden başka mevcut renkli resimlerin yanı sıra bazı şekillerin ilâvesiyle
Bağcıya faydalı olunmaya çalışılmıştır.
Biz burada, Kitabın aslına bağlı kalmakla beraber, Memleketimiz şartlarında,
Bağcımızın daha iyi ürün elde edebilmesi için, karşılaşacağı hastalık ve zarar­lıların
biyolojilerini tanıtmak ve bunlara karşı kullanacağı ilaçların seçiminde yararlı olmak
amacıyle, işlediğimiz konularda, İlgili mütehassıs arkadaşlarımı­zın neşriyatından da
faydalanmış bulunuyoruz.
Bu kitabın dağıtılmasından, Bağcılıkla yakın veya dolaylı İlgisi olan Müstahsi­
limize ve Ziraatçi Arkadaş lara yardımcı olduğumuzu ummaktayız.
Ayrıca, kitabın tercümesi ve derlenmesinde, konuların Memleketimiz şartları­
na uygun bir şekilde hazırlanmasında yardımcı olan Ziraat Yüksek Mühendisi Dr.
Zeki öge’ye bilhassa teşekkür ederiz. öd
BAYER —TARIM
İlâçları Sanayi Ltd. Şti.

»73uy&ı« Bağlarda kullanılan Ziraat İlaçları
1. ANTRACOL % 70 W. P.:
Aktif madde: Zink-propylen-bis-dithiocarbamat’tır.
Formülâsyonıı: Memleketimizde % 70 aktif maddeli suda ıslanabilir Toz (W.P.)
halinde piyasaya arzedilmiştir.
Letal Dozu : LD50 = 8500 mg/kg (Erkek farelerde ağızdan)
ilâca temas edip, müteessir olana tesadüf edilmemiştir. İlâcın su ile karışımı
esnasında teneffüs edilse dahi zehirlenme alâmeti görülmez.
Antraco!: Kültür bitkilerinde zarar yapan bir çok mantari hastalığa karşı terci­
han kullanılmaktadır.
Antracol: Benzerlerine nazaran daha uzun tesirli, organik bir Fungisittir. Te­
sirinin uzun süre devam etmesi aktif maddesinin ışık ve ısıdan müteessir ol­
mamasından ileri gelir. Bakırlı preparatiara tercih edilmesindeki en büyük
neden ise, tavsiye edilen Doz'da, bitkinin gelişmesine mani olacak hiç bir
etkisi (Bakır şoku, Sıkma, Pas) bulunmayışıdır.
Antracol: Ani tesirliliğinin yanında, süspansiyon kabiliyeti çok yüksek oldu­
ğundan yaprak üzerinde gayet ince, yapışıp kalan, yağmurdan yıkanmayan mü­
tecanis ve koruyucu bir film tabakası teşkil eder .Neticede, sıhhatli gelişen
bitkide, fazla mahsûl verimine hizmet etmiş olur. Ayrıca, yaprakta teşkil etti­
ği beyazımsı bir örtü ile ilaçlamanın kontrolünü kolaylaştırır.
Antracol: Don'dan müteessir olmaz, normal depolama şartlarında en az 2 se­
ne, biyolojik aktivitesini tam olarak muhafaza eder.
Antracol: Modern Bağcının tercih ettiği bir preparat olup, arılar için tehlike­
siz olduğundan, çiçek zamanı dahi tatbik edilebilir.
Antracoî: Hazırlanması kolaydır, tortu bırakmadığı için mücadele âletlerinin me­
melerini kat'iyen tıkamaz.
Bağ'da Antracol kullanılması: Yukarıda belirttiğimiz üstün özelliklerinden do­
layı Pronos (Mildiyö - Plasmopara viticola Berk) ve Kızıl yanıklığa (Pseudope-
ziza tracheîphila Müll.-Th.) karşı direkt tesir gösterirken; Külleme (Oidium-
Uncinula necator Burr.) ve Kırmızı örümceklere (Tetranychus urticae) karşı
5
tatminkâr bir yan etki sağlıyarak epidemik bir hal almalarına mani olmaktadır.
Ayrıca, dane’de Gri Küf mantarlarının (Botrytis cinerae PersJ, gelişmesini ön­
lemek suretile de, faydalı olmaktadır.
Antracoi, bağlarda genellikle % 02 dozunda (100 litre su 200 gr. ilâç] uygula­
nır. Atomizör kullanılacaksa, bunda genel prensibi bir dönüme lüzumlu ilâcı
daha az su içinde tatbik etmektir. Ancak bütün ilâçlar için geçerli olan bu
kaide, bilhassa hastalıklarda koruyucu bir ilaçlama önem kazandığından su
miktarının bitki üzerinde İyi bir kaplama yapacak şekilde ayarlanmasını şart
koşar. Bunu bir misalle açıklayacak olursak, Bağda ilaçlamayı icab ettiren has­
talık 200gr/dk doz İle kontrol ediliyorsa ve atomizörle yapılan kalibrasyonda
40 litre su/dak ile arzulanan kaplama temin edilebilmişse, 200 gr. ilâcın 40 litre­
ye karıştırılması ve bir dekara atılması uygun olacaktır. Pronos mücadelesin
de, Küllemeye karşı kükürtlü bir ilâç atılması icab ettiği hallerde, Antracol’ün
bu hastalığa karşı olan yan tesiri dolayısile, bu mahlüle ilâve edilecek Bayer
kükürdünde (Netzschvvefel «Bayer» % 80) 1/3-1/4 nisbetinde bir eksiltme
yapmış olmakla, daha İktisadi bir mücadelenin tahakkukuna hizmet edilmiş
olur.
Antracoi, bir çok Insektisit Akarisit ve Fungisit ilâçlarla karıştırılabilir; Meselâ,
Folidol E 605, Folidol M 35, Gusathion M %25 W.P. ve %20 Em., Dîpterex S.P 80,
Morestan % 25 W.P., Metasystox R % 25 Em., Mesurol % 50 W. P., Netzschvve­
fel % 80 W.P., Cupravit (Ob-21) gibi. Ayrıca, Azotlu veya Kompoze suni yaprak
gübresi İle karışabilir, fakat bekletilmeden hemen pülverize edilmesi lâzımdır.
2. LONACOL % 72 W. P.:
Aktif maddesi: Zineb = Çinko-etilen-bis-dithiocarbamat.
Formuiasyonu : Memleketimizde %72 aktif maddeli, suda ıslanabilir Toz (WP)
olarak piyasaya arzedilmiştir.
Letal Dozu: LDS0 = 5200 mg/kg. dır.
Lonacol: Bakırsız Organik bir Fungisit olup, çeşitli kültür bitkilerine arız olan
mantari hastalıkların mücadelesinde muvaffakiyetle kullanılan ve gayet iyi ne­
tice veren bir preparattır.
Lonacol: Bitkilerin yeşil akşamı üzerinde hiç bir kötü tesir (Fitotoksisite) gös­
termeden, koruyucu tesirini icra eder. Bu sayede bitki, normal gelişmesini ya­
parak fazla mahsûl verme imkânını sağlamış olur.
Lonacol: Bakırlı ilâçlara karşı hassasiyet gösteren bitkilere emniyetle tavsiye
edilebilir. Arılara karşı zehirsiz olduğu için, çiçek zamanı dahi tatbik edilebilir.
Lonacol: Mahlül hazırlanırken yeteri kadar ilâç evvelâ az suda iyice karıştırıl­
dıktan sonra, pülverize veya varildeki suya ilâve edilmelidir. Preparatın suda
gayet iyi karışması ve süspansiyon kabiliyetinin çok yüksek olması neticesi,
memelerde kafiyen bir tıkanıklık yapmaz.
Lonacol: Yaprak sathında, gayet iyi yapışarak teşkil ettiği film tabakası yağ­
murla kolayca yıkanmaz.
Bağcılıkta Kullanılması: Lonacol, Bağda bilhassa Pronos-Mildiyö'ye (Plasmopara
viticola Berk.) ve Kızıl Yanıklığa (Pseudopeziza tracheiphila Müll.-Th.) karşı,
çiçeklenmeden evvel, çiçek zamanı veya sonrası ve koruk devresinde %0,2-0,3
(200-300 g. ilâç 100 litre su) Doz’da tatbik edilir.
Diğer ilâçlarla karıştırılması: Lonacol, bir çok Insektisit ve Fungisitlerle karış-
tırılabilir. Meselâ, Gusathion, Folidol, Metasystox R, Lebaycid, Dipterex ve
Netzschvvefel «Bayer», Cupravit fOb-21), gibi.
3. NETZSCHVVEFEL «Bayer» :
Aktif maddesi: Gayet ince zerreler haline getirilmiş serbest kükürttür.
Formulasyonu: Memleketimizde %80 aktif maddeli ve su ile karıştırılıp pülve-
rize edilecek özellikte (WP) piyasaya arzedilmiştir.
Bayer kükürdü : Bitkilerde mantarl hastalıklara karşı kullanılan bir Fungisittir.
Her mikdar su ile gayet iyi karışma hassasına sahiptir. Suda kolayca dağıl­
ması neticesi, uzun zaman çökelti yapmamasından dolayı meme tıkanmalarına
sebebiyet vermemektedir.
Bayer kükürdü: Bilhassa Bağlarda Küllemeye karşı gayet müessirdir.
Ayrıca yapraklarda kırışma ve gal yapan Akarlara karşı da yan tesire
sahiptir. Normal Doz’larda, insan, hayvan ve arılar için zararsızdır. Omcanın
yaprak ve diğer akşamı üzerinde gayet iyi yapışma hassasına sahiptir. Bu se­
beple, yağmur dolayısiyle yıkanıp zayi olmaz. Neticede, bitkiyi, hastalığa karşı,
uzun zaman koruma imkânı sağlanmış olur.
Bayer kükürdü: Bağlarda Küllemeye karşı % 0,3 (300 g./100 litre suya) Doz’­
da kullanılır. Hastalık kesif ise, Doz %0,5şe (500g./100 litre suya) kadar
arttırılabilir.
İlk ilâçlama, çiçeklenmeden önce, sürgünler takriben bir karış boylandıktan
sonra yapılır. Müteakip ilâçlamalar ise, çiçek sonrası ve koruğun saçma bü­
yüklüğüne ermesinde uygulanmaktadır. Hastalık fazla ise ilâçlamayı, yapılacak
kontrollaıa göre, muayyen fasılalarla (Meselâ, 10-15 günde bir) 3-4 defa tek­
rarlamak icap eder. Bu arada, salkım ve sürgünlerin gayet iyi ilaçlanmasına
da dikkat etmelidir. Eğer bağda, Bağ uyuzu (Eriophies vitis, Epitrimerus vitis,
Phyllocoptes vitis) problemi var ise, o zaman, budamadan sonra ve gözlerin
uyanmasından evvel % 0,75 (750 g./10O litre su) nisbetinde tatbik et­
melidir. Kırmızı örümceklerle mücadeleyi icap ettirecek bir husus var ise,
o zaman Bağ uyuzu ile yapılacak ilaçlamada kullanılan kükürdün içine %0,1
nisbetinde Metasystox R ilâve etmelidir.
Dikkat edilecek hususlar: Sıcak ve güneşli Yaz günlerinde, uzun süren kurak
havalarda ilâç tatbikatı yapılmamalıdır. Umumiyetle ilâçlamayı rüzgarsız, sakin
havada, akşam üzerine doğru veya sabah çiğ kalktıktan sonra, erken saatlerde
yapmayı tercih etmelidir.
7
Diğer ilâçlarla karıştırılması:
Bayer kükürdü, insektisitlerin hemen hemen hepsi ile (Folidol E 605, Folidol
M 35, Gusathion, Dipterex, Metasystox) ve Fungisitlerden Cupravit, Bordo bu­
lamacı, Pomarsol forte ile karıştırılıp kullanılabilir. Buna mukabil, umumiyetle
Organik cıvalı preparatlarla karıştırılması tavsiye edilmemektedir.
4. CUPRAVİT (Ob-21) :
Aktif maddesi: % 84 Bakır oksiklorid’de % 50 Bakır ihtiva eder.
Formuiasyonu: İçinde % 84 Bakır Oksiklorid ile birlikte, bitki akşamı üzerinde
gayet kuvvetli yapışıp, film teşkil eden ilâve maddesinden yapılmış olarak,
yeşilimsi veya mavi yeşil renkte, çok ince zerreli, suda kolayca dağılıp iyi bir
süspansiyon teşkil eden bir preparat halinde senelerdir piyasaya arzedilmek-
tedir.
Cupravit (Ob-21), bakırlı bir fungisit olup, çeşitli kültür bitkilerine arız olan
mantari hastalıklara karşı muvaffakiyetle kullanılır. Pratik olarak zehirsiz adde­
dilir. LDBOsi = Preparat olarak 1500 mg/kg. dır.
Cupravit (Ob-21) i, bitkiyi hastalıktan koruyan bir ilâç olması dolayısiyle, zama­
nında kullanılmasına çok dikkat etmelidir.
Cupravit (Ob-21) bağda, bilhassa Pronos’a (Plasmopara viticola), Kızıl yanığa
(Pseudupeziza tracheiphila) karşı, % 0,4-0,5 nisbetinde (400-500gr. ilâç/100
litre su) tavsiye edilir. Bilhassa çiçekten sonra atılması daha doğru olan bu
ilâç Bağ antraknozu, çelik marazı (Gloesporium ampelophagum) mevzuubahis
olunca, % 0,4 nisbetinde (400 g. ilâç/100 litre su) budamayı müteakip, göz­
ler uyanmadan önce atılması icap eder. Hastalık yaprakların alt yüzünden baş­
ladığından, ilaçlama esnasında omcanın her tarafının ıslanmasına dikkat etme­
lidir. iki ilâçlama arasındaki zaman 15 günü geçmemelidir. Bitkinin bu zaman
zarfında gelişmesiyle büyüyen yaprak sathında ilâçsız yerler husule geleceğin­
den, yeni bulaşmalara sebebiyet verilir. Buna mani olmak İçin, daha düşük
Doz'da; meselâ, % 0,3 ile 8-10 günde bir ilâçlama yapılacak olursa, bulaşma­
nın ve dolayısiyle hastalığın önü alınmış olur. Cupravit (Ob-21) yağmur ile
kolay kolay yıkanmaz, Bordo bulamacı gibi, memelerin aşınmasına ve tıkan­
masına sebebiyet vermez.
Çiçekten sonra, Pronos ve küllemeye karşı % 0,5 Cupravit : (Ob-21) ile % 0,2
Netzschwe(el «Bayer» karışımı ile ilâçlamayı İhmal etmemelidir.
ilâcın hazırlanmasında, evvela, yeteri kadar Cupravit (Ob-21) az bir suda iyice
karıştırılarak bulamaç haline getirilmeli ve sonra varildeki suya dökülerek ya­
vaş yavaş karıştırılmalıdır.
Tedbirler: Cupravit (Ob-21), ıslak yaprakların üzerine atılmamalıdır. Yağışlı ve
rutubetli havalarda Pronos’a karşı ilâçlama yapılması zorunluluğu karşısında,
Cupravit (Ob-21) yerine Antracol'û tercih etmelidir. Çünkü, omca yaprakların­
da gelişme yavaşlar, sertleşen yapraklar küçük kalır ve zamanından evvel sa­
rarır veya yanıklıklar husule getirir (Bakır şoku).
Cupravit (Ob-21) ile ilâçlı yapraklar, iyice yıkanmadan hayvanlara verilmeme­
lidir. İlaçlamadan sonra sırt pülverizatörleri iyice yıkanmalıdır.
Diğer ilâçlarla karıştırılması:
Cupravit (Ob-21) hemen hemen bütün insektisitlerle (Folidol E 605, Folidol
M 35, Gusathion, Lebaycid, Metasystox, Dipterex) ve Fungisitlerle (Lonacol,
Netzschvvefel «Bayer») karıştırılabilir. Fakat, Organik cıvalı ve TMTD terkipti
(Pomarsol forte) preparatlarla karıştırılması umumiyetle tavsiye edilmez.
5. POMARSOL Forte :
Aktif maddesi: Tetramethylthiuramdisulfid (TMTD).
Formulasyonu: İçinde % 80 aktif maddesi olan ve su ile karıştırılıp gayet
iyi pülverize edilebilecek evsafta (WP) piyasaya arzedilmektedir.
Kullanış Doz’u: Normal olarak % 0,2 (200 g. ilâç/100 litre su) dozunda kullanılır.
Bağ’da Pomarsol forte, bilhassa Gri küfe (Botrytis cinerea) karşı % 0,3 nisbe-
tinde (300 gr/100 İt. su) kullanılmaktadır. Umumiyetle dane'nin tatlılaşmaya baş­
ladığı andan itibaren, muntazam üç haftada bir tatbik edilmeli ve salkımların
İyice ilâçlanmasına dikkat etmelidir.
Tedbirler: Arılar, insan ve hayvanlar için tehlikesizdir. Buna rağmen. Bekleme
müddeti, yani son tatbikat zamanı, hasattan veya üzümün yenmeye başlama­
sından 7 gün evvel olmalıdır. Bu sebepten, omca akşamını, tavuk ve evcil
hayvanlara ancak bir hafta sonra yedirmelidir. LD50 = 865 mg/kg. (Aktif mad­
de) dir.
Diğer ilâçlarla karıştırılması:
Pomarsol forte, hemen hemen bütün Insektisit ve Akarisitlerle (Folidol E 605,
Folidol M 35, Gusathion, Dipterex, Lebaycid, Metasystox R) ve Fungisit olarak
Netzschvvefel «Bayer» ile karışabilmektedir. Yalnız, Bakırlı, Org. cıvalı ve Mores-
tan ile karıştırılması tavsiye edilmemektedir. Bu sebepten, bakırlı ilâç atılan
bağlara 3 hafta sonra Pomarsol forte tatbik etmelidir.
6. EUPAREN :
Aktif maddesi: N, N-Dimethyl-N-phenyl-(N-fluordichloromethylthio)-sulfamide
Formulasyonu : % 50 W. P. olup, Türkiye'de henüz ruhsatlandırıimamıştır. Ruh­
satlandırma çalışmaları devam etmektedir.