Foundation(2008 REVISED).

300 Pages·2010·1.52 MB·Tagalog

by  Drue Freeman

Mga Pundasyon
Pagtatayo sa Pananampalataya

Pagtatayo ng Pundasyon sa Malaking Bato, si Jesu-Cristo
Lucas 6:48

ni
Pastor Drue Freeman

isang paglilimbag ng

Village
Ministries

International

www.villageministries.org
2
© 2001 ng
Village Ministries International, Inc. (VMI)

Ang VMI ay nagpapahintulot sa sino mang indibiduwal na kopyahin at ipamahagi ang mga materyales na ito
at gamitin ang mga ito para sa layunin ng pagtuturo sa iba tungkol kay Cristo at sa Salita ng Diyos; subalit,
walang sino man ang maaaring magpalit, mag-iba o gumawa ng anumang mga pagbabago sa nilalaman
(gaano man kaliit ang mga pagbabagong ito). Walang sino man ang maaaring humingi ng bayad sa
indibiduwal o mga grupo ng indibiduwal para sa paggamit ng mga materyales na ito, bagay na naunawaan na
ang VMI ay may patakaran na biyaya at hindi nagpapabayad para sa paggamit ng mga materyal nito.

Ano mang pagkopya, pagpapahayag, pamamahagi, pag-iimprenta o iba pang paraan ng paggamit ng Mga
Pundasyon Ay kailangang ihayag o banggitin nang buo sa bandang hulihan ng kinuhang bahagi ng Mga
Pundasyon ang pagkilala na ginagamit ang:

Karapatang May-ari © 2001 Village Ministries International, Inc. Muling nilimbag na may pahintulot.
Mga Pundasyon ay isang paglilimbag ng Village Ministries International, Inc. www.villageministries.org

Lahat ng Kasulatang ginamit ay hango sa New American Standard Bible®, Karapatang May-ari © 1960, 1962,
1963, 1968, 1971, 1972, 1973, 1975, 1977, 1994 ni

The Lockman Foundation
A Corporation Not for Profit
La Habra, CA

3
4
MGA NILALAMAN

Mga Pagkilala ........................................................................................................................ 8
Paunang Salita ........................................................................................................................ 8
Kabanata 1: Pagsisimula ................................................................................................... 9
Seksiyon 1 Personal na Paghahanda ............................................................................... 10
Seksiyon 2 Ang Biblia ........................................................................................................ 12
Seksiyon 3 Pagtanaw sa Kasaysayan .............................................................................. 14
Seksiyon 4 Ang Pagtanaw sa Kronolohiya........................................................................ 17
Seksiyon 5 Paghahanda sa Pag-Aaral ng Biblia ............................................................... 21
Kabanata 2: Pagsisiyasat sa Lumang Tipan ................................................................... 25
Panimula ........................................................................................... 26
Seksiyon 1 Ang Kautusan: Ang Unang Limang Aklat ....................................................... 28
Genesis .......................................................................................... 28
Exodo.............................................................................................. 29
Levitico ........................................................................................... 31
Mga Bilang ...................................................................................... 32
Deuteronomio ................................................................................. 34
Seksiyon 2 Ang Mga Aklat ng Kasaysayan ....................................................................... 36
Josue .............................................................................................. 36
Mga Hukom .................................................................................... 37
Ruth ................................................................................................ 39
1 Samuel ........................................................................................ 40
2 Samuel ........................................................................................ 42
1 Mga Hari ...................................................................................... 43
2 Mga Hari ...................................................................................... 44
1 Mga Cronica ................................................................................ 46
2 Mga Cronica ................................................................................ 48
Esdras............................................................................................. 50
Nehemias ....................................................................................... 51
Ester ............................................................................................... 52
Seksiyon 3 Ang Mga Patulang Aklat ................................................................................. 54
Job .................................................................................................. 56
Mga Awit ......................................................................................... 58
Mga Kawikaan ................................................................................ 63
Ang Mangangaral ........................................................................... 65
Ang Awit ni Solomon ...................................................................... 66
Seksiyon 4 Ang Mga Pangunahing Propeta...................................................................... 68
Isaias .............................................................................................. 70
Jeremias ......................................................................................... 72
Mga Panaghoy ............................................................................... 74
Ezekiel ............................................................................................ 75
Daniel.............................................................................................. 76
Seksiyon 5 Ang Mga Minoryang Propeta .......................................................................... 78
Oseas ............................................................................................. 79
Joel ................................................................................................. 80
Amos............................................................................................... 81
Obadias .......................................................................................... 83
Jonas .............................................................................................. 83
Mikas .............................................................................................. 84
Nahum ............................................................................................ 86
Habacuc ......................................................................................... 87
Sofonias .......................................................................................... 88

5
Ageo ............................................................................................... 89
Zacarias .......................................................................................... 90
Malakias ......................................................................................... 91
Kabanata 3: Pagsisiyasat sa Bagong Tipan .................................................................... 93
Panimula ........................................................................................................ 94
Seksiyon 1 Ang Mga Aklat ng Kasaysayan ....................................................................... 98
Mateo .............................................................................................. 99
Marcos ............................................................................................ 101
Lucas .............................................................................................. 103
Juan ................................................................................................ 106
Mga Gawa ...................................................................................... 109
Seksiyon 2 Ang Mga Sulat ni Pablo .................................................................................. 112
MgaTaga-Roma .............................................................................. 114
1 Mga Taga-Corinto ........................................................................ 117
2 Mga Taga-Corinto ........................................................................ 119
Mga Taga-Galacia .......................................................................... 121
Mga Taga-Efeso ............................................................................. 122
Mga Taga-Filipos ............................................................................ 123
Mga Taga-Colosas ......................................................................... 124
1 Mga Taga-Tesalonica .................................................................. 125
2 Mga Taga-Tesalonica .................................................................. 125
1 Timoteo ........................................................................................ 126
2 Timoteo ........................................................................................ 127
Tito .................................................................................................. 128
Filemon ........................................................................................... 129
Seksiyon 3 Ang Mga Panlahatang Sulat ........................................................................... 131
Mga Hebreo .................................................................................... 131
Santiago ......................................................................................... 133
1 Pedro ........................................................................................... 135
2 Pedro ........................................................................................... 136
1 Juan ............................................................................................. 137
2 Juan ............................................................................................. 139
3 Juan ............................................................................................. 140
Judas .............................................................................................. 141
Seksiyon 4 Ang Aklat ng Propesiya: Pahayag .................................................................. 142
Kabanata 4 Mga Pangunahing Panuntunan o Prinsipyo sa Pagpapaliwanag ............ 145
Panimula ........................................................................................................ 146
Seksiyon 1 Unang Alituntunin: Alamin ang mga Katotohanan .......................................... 147
Prinsipyo 1: Pag-aralan ang Mga Katangian ng Diyos ................... 147
Prinsipyo 2: Hanapin kung Paano Nahayag si Cristo .................... 148
Seksiyon 2 Ikalawang Alituntunin: Hangarin na Maunawaan .......................................... 151
Prinsipyo 3: Isa-isip na ang Kapahayagan ay may Pag-unlad ....... 151
Prinsipyo 4: Ipaliwanag nang Literal ............................................... 152
Prinsipyo 5: Isaalang-alang ang Mga Bagay na Tiyak ................... 153
Prinsipyo 6: Pag-aralan ang Mga Pangunahing Talata .................. 153
Prinsipyo 7: Kilalanin ang Pagpapasiya ng Tao ............................. 155
Prinsipyo 8: Alalahanin ang Mga Kasunduan ng Diyos at ng Tao . 155
Seksiyon 3 Ikatlong Alituntunin: Hangarin na Maging Matalino ........................................ 159
Prinsipyo 9: Hanapin ang Mga Pagkakaiba ................................... 159
Prinsipyo 10: Isaalang-alang ang Mga Nilalaman .......................... 161
Prinsipyo 11: Ipaliwanag nang may Paghahambing ...................... 162
Prinsipyo 12: Hanapin ang Pagkakasundo .................................... 164
Prinsipyo 13: Isaalang-alang ang Iba’t-Ibang Dispensasyon ......... 165
Prinsipyo 14: Maging Maingat sa Mga Propesiya .......................... 167
6
Seksiyon 4 Ika-apat na Alituntunin: Sikaping Ipamuhay ................................................... 169
Prinsipyo 15: Wastong Pagsasabuhay ........................................... 169
Kabanata 5: Mga Doktrina ng Persona ng Diyos ............................................................ 175
Seksiyon 1 Ang Trinidad.................................................................................................... 176
Seksiyon 2 Ang Mga Pangalan ng Diyos .......................................................................... 180
Seksiyon 3 Ang Diyos Ama ............................................................................................... 183
Seksiyon 4 Ang Diyos Anak .............................................................................................. 189
Seksiyon 5 Ang Diyos Espiritu Santo ................................................................................ 200
Kabanata 6: Mga Doktrina ng Paglikha ng Diyos ........................................................... 209
Seksiyon 1 Ang Paglikha ................................................................................................... 210
Seksiyon 2 Ang Mga Anghel ............................................................................................. 211
Seksiyon 3 Ang Tao ........................................................................................................ 218
Seksiyon 4 Ang Pang-Anghel na Laban ............................................................................ 229
Kabanata 7: Mga Doktrina ng Plano ng Diyos................................................................. 231
Seksiyon 1 Ang Kapahayagan: Ang Biblia ........................................................................ 232
Seksiyon 2 Ang Suliranin: Kasalanan ............................................................................... 233
Seksiyon 3 Ang Kalutasan: Kaligtasan .............................................................................. 236
Seksiyon 4 Ang Kasiguraduhan: Ang Mga Pangako ng Diyos ......................................... 240
Seksiyon 5 Ang Hinaharap: Hula ...................................................................................... 243
Kabanata 8: Mga Doktrina ng Layunin ng Diyos ............................................................ 247
Seksiyon 1 Ang Personal na Pamumuhay Kristiyano ....................................................... 248
Seksiyon 2 Ang Nagkakaisang Buhay Kristiyano (Ecclesiology) ..................................... 259
Kabanata 9: Pagpapatupad ............................................................................................... 263
Panimula ........................................................................................................ 264
Seksiyon 1 Kasanayan sa Aklat ........................................................................................ 265
Seksiyon 2 Gumawa ng Balangkas ng Aklat..................................................................... 267
Seksiyon 3 Paliitin ang Saklaw ng Iyong Pag-Aaral .......................................................... 269
Seksiyon 4 Paghahanap ng mga Kaugnayan ................................................................... 271
Seksiyon 5 Pagsusuri ng Malalayong Konteksto .............................................................. 274
Seksiyon 6 Pagpapalawak ng Iyong Pag-Aaral ................................................................ 277
Seksiyon 7 Paggawa ng Mga Puntos ................................................................................ 280
Panghuli Isang Maikling Liham ....................................................................................................... 281
Mga Sagot ........................................................................................................................ 282
Bibliograpiya ........................................................................................................................ 297
Panghuling Mga Tala ........................................................................................................................ 298
7
Mga Pagkilala

Ang Mga Pundasyon ay binuo at ipinagpatuloy sa ilalim ng pangangalaga ng Village Ministries International,
Inc. Mula pa lang sa konsepto nito, ang misyon ng VMI ay upang ipaabot ang ebanghelyo ni Jesu-Cristo sa
mga villages at malalayong bahagi ng mundo. Kadalasan, ang bintana ng oportunidad para sa mga gawaing
pagmimisyon ay bukas lamang sa maiksing panahon. Ang layunin ng aming organisasyon ay upang kilalanin
ang mga taong may kakayahan na nagmula sa mga lugar na ito at ihanda sila sa pagpapatuloy ng pagdadala
ng wastong katuruan ng Biblia matapos ang gawain ng mga taga-ibang bansa, ito ang “pagdidisipulo” bilang
pagtupad sa Dakilang Komisyon na ibinigay sa atin ng ating Panginoon at Tagapagligtas.

Ang ika-2 at 3 Kabanata ay kinuha nang may pahintulot mula sa The Concise Old and New Testament Survey
ni J. Hampton Keathley III. Ang kumpleto at walang pagbabagong ginawang ito ni Mr. Keathley ay maaaring
gamitin sa internet sa pamamagitan ng pakikipagkasundo sa Biblical Studies Foundation, isang non-profit na
Foundation na nasa: www.bible.org

Nais pasalamatan ng Village Ministries International si Mr. Keathley para sa pagkakagamit ng survey niyang
ito. Tunay na naging mahalagang kasangkapan ito sa pag-aaral ng Biblia. May ilang pag-aangkop na
isinagawa sa survey niya upang mapanatili ang mga petsa sa Biblia na nakatala sa mga naunang mga aklat
ng Mga Pundasyon.

Naglalayon ang VMI na makapagbigay ng mga materyales ng pagsasanay sa Biblia sa mga bahagi ng mundo
kung saan labis ang pangangailangan at pagnanais ngunit walang pagkukunan. Sa pamamagitan ng gawaing
ito, ang VMI ay nakapagbibigay ng epektibong suporta sa pamamagitan ng wastong kasanayan sa Biblia at
materyales sa pagtuturo sa mabilis na pagpapalago ng bilang ng mga pastor at guro na taga-rito mismo.

Maraming tao ang kailangan naming pasalamatan sa kanilang dedikasyon at pagsusumikap sa paghahanda
ng materyales na ito. Una at higit sa lahat, nais naming kilalanin ang Panginoong Jesu-Cristo na sa Kaniyang
biyaya ay nagbigay ng dakilang kaligtasan at lahat ng nauukol sa buhay at pagiging maka-Diyos (2 Pedro
1:3). Ikalawa, si Pastor Drue Freeman na may isang masidhing pagkalinga at pag-ibig para sa Salita ng Diyos
na totoong nagbigay inspirasyon. Ang kaniyang debosyon sa pag-aaral ng Kasulatan at ang kaniyang
tinatayuang paniniwala para sa makatotohanang interpretasyon ay mababanaag sa aklat na ito. Panghuli,
gaya ng iba pang mga pagsusumikap na may kaparehong layunin, marami din ang nagsakripisyo ng sarili
upang makapaghandog ng kanilang oras, mga talento at kaloob na biyaya upang maging kaganapan ang
pangarap na ito. Sila ang mga bayaning hindi nakikita.

Paunang Salita

Ang bahaging ito ng VMI’s Equip program ay tinatawag na Mga Pundasyon, na dinesenyo upang tulungan
ang bagong mag-aaral ng Salita ng Diyos na “mula sa kagandahang loob ay lumago sa kabutihan at
pagkakilala sa ating Panginoon at Tagapagligtas na si Jesu-Cristo” (2 Pedro 3:18). Kaya nga, hindi lang ang
pag-unawa sa ibig sabihin at lalim ng Salita ng Diyos ang binigyang diin sa buong aklat ng Mga Pundasyon
kundi upang gabayan din ang mag-aaral sa paglago ng kaniyang sariling buhay espirituwal.

Ginawa din ang Mga Pundasyon upang ihanda ang mag-aaral sa pagtuturo sa iba pa kapag sumasakaniya
na ang mga prinsipyo. Ito ay isang mahalagang kasangkapan sa “pagdidisipulo” bilang pagtupad sa Dakilang
Komisyon (Mateo 28:18-20).

Ang aklat na ito ay naglalaman ng pangunahing impormasyon na kinakailangang malaman ng mag-aaral ng
Salita ng Diyos. Sa Kabanata 1, “Pagsisimula,” tinatalakay ang kahalagahan ng paghahandang espirituwal at
pagkatapos ay nagbibigay ng pangkalahatang pananaw ng Salita ng Diyos.

Ang Kabanatang 2 at 3 ay nagtatampok sa isang maiksing pagsusuri ng bawat aklat sa Biblia upang bigyan
ang mag-aaral ng pangkalahatang impormasyon tungkol sa may akda at sa tinatalakay nito. Ang Kabanata 4
naman ang nagdadala sa mag-aaral sa mga pangunahing prinsipyo ng interpretasyon na ginawa upang
gabayan ang ating pang-unawa sa mga Kasulatan.

Ang Kabanata 5 hanggang 8 ang nagpapakilala sa mag-aaral ng pangunahing teolohiya, nagbibigay ito ng
buod ng mga termino at konseptong pang-Biblia at ang Kabanata 9 ay ginawa upang magturo sa mag-aaral
kung paano isasakatuparan ang mga natutunan, sa pamamagitan ng aktuwal na paghahanda ng aralin sa
Biblia.

Isang tapat naming panalangin na matulungan kayo ng Mga Pundasyon na mas yakapin nang buong-buo ang
ating Panginoong Jesu-Cristo sa pamamagitan ng espirituwal na pamumuhay ng pananampalataya na
inihayag sa Kaniyang Salita.

Malugod na pagtanggap sa pag-aaral sa Salita ng Diyos!
8
Kabanata 1

Pagsisimula
9
Seksiyon 1
Personal na Paghahanda

A. Anim na Prinsipyo ng Personal na Paghahanda para sa Pag-Aaral ng Biblia
1. Manampalataya kay Cristo Jesus
Hindi matatawaran ang kahalagahan ng paghahanda ng sarili para sa pagaaral ng Kasulatan. Ang
nag-aaral ay nararapat munang manampalataya kay Cristo Jesus bilang kaniyang Tagapagligtas
sapagkat ang natural na tao (ang taong wala kay Cristo) ay hindi makatatanggap o makakaunawa ng
mga bagay na galing sa Diyos (1 Mga Taga-Corinto 2:14). Samakatuwid, ang kaligtasan ay tanging
sa pamamagitan lamang ng pananampalataya kay Cristo Jesus (Mga Taga-Efeso 2:8-9). Ang Espiritu
ng Diyos/ Banal na Espiritu ang magpapahintulot upang maunawaan ng mag-aaral ang mga bagay na
pang-espirituwal.

2. Tanggapin na ang Biblia Aynagmulasabanalna Espiritu
Ipinahahayag ng Salita ng Diyos na ang Kasulatan ay kinasihan Niya (2 Timoteo 3:16-17). Ano mang
pag-aaral na gagawin ay dapat lang na magsimula sa pagtanggap nito. Hindi kailangan ang malaking
hakbang ng pananampalataya kundi isang simpleng pagtanggap lamang na ang Biblia ay totoo at
tumpak.

3. Manalangin
Kailangan ang panalangin upang maunawaan ang Kasulatan. Itinuturo ng Salita ng Diyos na sa
sinumang nangangailangan ng karunungan at humingi sa Kaniya nito, malayang ibibigay ng Diyos ito
(Santiago 1:5). Sasagutin ang tapat na panalangin ukol sa tamang kaalaman at pang-unawa dahil
malinaw na ito’y sang-ayon sa Kaniyang kalooban (1Juan 5:14 ikumpara [cf.] Mateo 7:7-8).

4. Magsikap sa Pag-Aaral at Magkaroon ng Tiyaga
Dahil maraming nakasaad sa Salita ng Diyos ang hindi kaagad-agad mauunawaan, ang
pagsusumikap at pagtitiyaga ay kailangan sa pag-aaral nito (2 Timoteo 2:15). Kapag tayo, mga
nilalang na may hangganan, ay sumubok na unawain ang walang hangganang kaisipan ng Diyos,
dapat nating isipin na gugugol tayo ng oras upang magkaroon ng sapat na kaalaman.

5. Ugaliing Ipahayag sa Diyos ang Iyong Mga Kasalanan
Mahalagang ihayag natin sa Diyos ang ating mga kasalanan tuwina, upang linisin Niya ang ating
buhay at nang sa gayon ay mas lumalim ang pakikipagugnayan sa Kaniya (1 Juan 1:6-10). Kapag
nakita natin ang pangangailangang ihayag ang mga kasalanan sa tuwina, tayo ay nagiging sensitibo
sa ano mang isip, salita, o gawa na hindi ayon sa kalooban ng Diyos.

6. Naisin ang Mamuhay Ayon sa Kalooban ng Diyos
Ang ating Panginoong Cristo Jesus ang nagsabing, “matatalos ng sino mang ibig tumupad sa
Kaniyang kalooban kung ang katuruan ay mula sa Diyos” (Juan 7:17). Kung ang layunin ng mag-
aaral ay upang pagyamanin ang relasyon niya sa Buhay na Diyos, ano mang matutunan niya ay
dapat umayon at magbigaylinaw sa relasyong ito. Ang kaalamang walang pag-ibig ay nagdadala ng
kahambugan (1 Mga Taga-Corinto 8:1). Kung ang tanging layunin mo ay maghanap ng katalinuhan
at hindi ang pakikipag-ugnayan sa buhay na Diyos, ang kaalamang natutunan ay kulang at hindi
makatotohanan.

B. Limang Kapakinabangan sa Personal na Pag-Aaral ng Salita ng Diyos
1. Ibayong Lakas ng Pananampalataya
Sinabi ng pinakadakilang mangangaral ng Teolohiya na si Apostol Pablo, “mamumuhay ako ayon
sa pananalig sa Diyos at hindi ayon sa mga nakikita” (2 Mga Taga-Corinto 5:7). Lahat tayo ay
nagkamit ng kaligtasan dahil sa kagandahang loob ng Diyos sa pamamagitan ng ating
pananampalataya (Mga Taga-Efeso 2:8-9); at ayon kay Pablo, kung paano natin nakamit ang
kaligtasang ito, ganito din dapat tayo mamumuhay (Mga Taga-Colosas 2:6-7).

2. Bagong Kaalaman
Palaging mayroong bagong dapat matutunan sa Salita ng Diyos habang tayo’y “lumalago sa
kabutihan at pagkilala sa ating Panginoong Jesu-Cristo” (2 Pedro 3:14-18). Ang kaalamang ito
ang nagbibigay daan upang mas lumalim ang pagpapahalaga natin sa Kaniyang biyaya. Pero
kasama sa paglago ng kaalaman, lumalago din ang ating pananampalataya bunga ng “pakikinig” sa
Kaniyang Salita na nasa Kasulatan (Mga Taga-Roma 10:17) at pagtitiwala sa Kaniya sa lahat ng
bagay.

10