Foucault ve İran Devrimi Janet Afary - Kevin B. Anderson m 111! * : .... X,X,X*X,X,X,,,X*X,X,X,X,X,X*X FOUCAULT VE IRAN DEVRİMİ TOPLUMSAL CİNSİYET VE İSLAMCILIĞIN AYARTMALARI / Mehmet Doğan 1976 Bursa doğumlu. ODTÜ Biyoloji mezunu. NYU Biyoloji’de master yaptı. Şerbet çevirmenlik yapıyor. Başlıca çevirileri: Genom, (Matt Ridley) 2007, Gen Çeviktir, (Matt Ridley) 2009; Haklı Savaş Haksız Savaş (Michael Walzer), 2010; Neo-Liberal Genetik (Susan McKinnon), 2010. Boş Sayfa (Steven Pinker) 2010. Çift Görmek (Peter Pesic) 2010, Kent Paryaları (Loıc Wacquant), 2012, Yok Oluş (David M. Raup), 2012. e-posta: [email protected] FOUCAULT VE IRAN DEVRİMİ TOPLUMSAL CİNSİYET VE İSLAMCILIĞIN AYARTMALARI Janet Afary Kevin B. Anderson Çeviren: Mehmet Doğan Janet Afaıy & Kevin B. Anderson Foucault and Iranian Revolution Gender and the Seductions oflslamism The University of Chicago Press’in izniyle basılmıştır, Chicago, Illinois, ABD © 2005. University of Chicago. Tüm haklan saklıdır. Foucault ve İran Devrimi Toplumsal Cinsiyet ve İslamcılığın Ayartmaları © BÜTEK A.Ş. 2010. Tüm haklan saklıdır. BÜTEK Boğaziçi Eğitim Turizm Teknopark Uygulama ve Dan. Hiz. San. Tic. A.Ş. Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs, 7. Lojman, 3. Kat, P.K. 34342, Bebek-Beşiktaş/İstanbul Telefon: 0212 359 46 30 Yönetim Yeri: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi Boğaziçi Üniversitesi Uçaksavar Kampüsü Garanti Kültür Merkezi, 2/3A, Arka Giriş Etiler/İstanbul [email protected] www.bupress.org Telefon ve faks: (90) 212 257 87 27 Sertifika No: 10821 Genel Yayın Yönetmeni: Murat Gülsoy Kapak tasarımı: Kerem Yeğin Yayıma Hazırlayan: Zeynep Cansu Başeren, Ergun Kocabıyık Baskı: G.M. Matbaacılık ve Ticaret A.Ş. 100 Yıl Malı. Matbaacılar Sitesi, 1. Cadde, No: 88 Bağcılar / İs tanbul Telefon: (0212) 629 00 24 Birinci Baskı: Ağustos 2012 Boğaziçi University Libraıy Cataloging in Publication Data Afaıy, Janet. Foucault ve Iran Devrimi: Toplumsal cinsiyet ve İslamcılığın ayartmaları / Janet Afaıy ve Kevin B. Anderson; çeviren Mehmet Doğan. 376 p. ; 23 cm. ISBN 978-605-4238-86-6 Includes index. 1. Foucault, Michel, 1926-1984 - Political and social views. 2. Iran-History-Re- volution, 1979. I. Title. II. Anderson, Kevin, 1948- III. Doğan, Mehmet. B2430.F724 A6319 Batılı liberal sol, değişime aç toplumlar için şeriatın ağır yük haline gelebileceğini bilmeli. Sol, belki hastalıktan da kötü olan tedavinin kendisini baştan çıkarmasına izin vermemeli. — "Atoussa H.,” İranlı feminist, Michel Foucault’ya cevaben, Kasım 1978 İÇİNDEKİLER Teşekkür, 9 Sunuş, 15 BİRİNCİ KISIM FOUCAULT’NUN SÖYLEMİ: DORUKLAR VE TUZAKLAR ÜZERİNE Birinci Bölüm FOUCAULT’NUN ÇELİŞKİLİ DÜNYASI MODERN VE GELENEKSEL TOPLUM DÜZENLERİ, 29 Foucault’nun Özgün Katkısı: İktidar, Söylem ve Beden, 30 ❖ Heideggerci ve Şarkiyatçı Bir Alt Metin?, 34 ♦> Foucault’nun Büyük Anlatısı, 39 ❖ Foucault ve Feminizm: Karşılıksız Bir Aşk mı?, 46 ❖ Mesihçil Günah Çıkarışlar, 52 ♦> Ölüme-Yönelik-Özgürlük: Yaratıcılık İçin Eşikte Bir Mekân, 55 ♦> Tahran Sokaklarında “Güç İstenci”, 59. İkinci Bölüm GEÇİT TÖRENLERİ, ÇİLE MERASİMLERİ VE KEFARET AYİNLERİ FOUCAULT, ŞİİLİK VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RİTÜELLERİ, 62 Kerbela Paradigması, 64 ❖ Muharrem Ritüellerinin Soykütüğü, 68 ❖ Muharrem ve Benlik Pratikleri, 71 ❖ Foucault ile Ölüm Söylemi ve Hıristiyan Günah Çıkarma Ritüelleri Hakkında, 75 ❖ Şii ve Hıristiyan Çile Merasimlerinin Benimsenmesindeki Sıkıntılar, 81 ❖ Gelenekleri Baştan Yaratmak: Şehadet ve Sahihlik, 84 ❖ Kerbela Paradigmasının Yeniden Canlandırılışı: Devrim, 93. İKİNCİ KISIM FOUCAULT’NUN İRAN DEVRİMİ VE SONRASINA DAİR YAZILARI Üçüncü Bölüm İRAN’A ZİYARETLER, “ATOUSSA H.” VE MAXIME RODİNSON’LA İHTİLAFLAR, 99 İran’da Toplumsal Cinsiyet ve Siyaset Üzerine Kısa Not, 1906-1978, 102 ♦> Aydınlar ve Devrim Üzerine İran’da Yapılmış Bir Sohbet, 106 ❖ Foucault’nun İran’dan İlk Haberleri: Ulema ve Yerel Konseyler, 108 ❖ Şah ve Modernliğin Kof Ağırlığı”, 110 ❖ “Şaha Karşı İman”, 113 ❖ Foucault’nun Ayetullah Humeyni’yle Buluşması,ve “Siyasal Maneviyat”, 118 ❖ İranlı Solcu Bir Kadın, “Atoussa H.” ile Tartışma, 124 ❖ Kasım 1978: “Küresel Sistemlere Karşı İlk Büyük İsyan”, 128 ❖ Kasım 1978: Foucault’nun İran’a İkinci Yolculuğu, 131 ❖ Maxime Rodinson’un Foucault Eleştirisi: “Arkaik Faşizm Türü” Olarak Humeynicilik, 134.