Finndin anndal 1

84 Pages·2000·0.483 MB·Fula

by  coll.

1
FINNDIN ANNDAL
Ekkitinol Jannde
e Fulfulde
Janginki Winndugo Gam Ekkitinol 1.
¼ e d r n l
b i m o nd y
u s w h t k
+ ~ = g ¨
Ko hakkilane:
To a ekkitinay booɗɗum, doole a tokka TINNDINOORE
EKKITINKI. Mo ekkitinta ekkitinolji ɗi’i WAAWATAA ekkitinki
booɗɗum to jangaayi “Ko ekkitinoowo wi’ata” e nder
TINNDINOORE EKKITINKI. Doole janginoowo janga, jangito e
taska ekkitinki koo ngole ekkitinol, o ekkitina pukara’en maako.
Ekkitin fodde “Kuuje Jowi Ko Ekkitinta” e tinndinoore nder
TINNDINOORE EKKITINKI.
a aa i e o u
da daa di de do du
na naa ni ne no nu
ra raa ri re ro ru
ba baa bi be bo bu
la laa li le lo lu
ma maa mi me mo mu
nda ndaa ndi nde ndo ndu
ya yaa yi ye yo yu
sa saa si se so su
wa waa wi we wo wu
ha haa hi he ho hu
ka kaa ki ke ko ku
ta taa ti te to tu
ɓa ɓaa ɓi ɓe ɓo ɓu
ga gaa gi ge go gu
ɗa ɗaa ɗi ɗe ɗo ɗu
ja jaa ji je jo ju
ca caa ci ce co cu
pa paa pi pe po pu
a A
b B
ɓ Ɓ
c C
d D
ɗ Ɗ
e E
f F
g G
h H
i I
j J
k K
l L
m M
n N
ŋ
(cid:3381)
o
O
p
P
r
R
s
S
t
T
u
U
w
W
y
Y
ƴ
Ƴ
Ɗum waaway heɓugo defte ekkitinki Ekkitinoowo e
Binndoowo Ekkitinol, e ko ɗowata Ekkitinol ngo’ol e heɓee to:
1
FINNDIN ANNDAL
With thanks for assistance from Fulani helpers in
Niger Republic, Nigeria, and the Cameroon,
this primer series was supervised by
R. and S. Rice of the U.S.A.
1. a, aa, e, b, r, n 9. y 17. k
2. l 10. ee 18. ’, aw
3. d 11. u 19. ɓ, oy
4. i 12. s 20. ɗ, ƴ
5. m 13. w, ii 21. oo
6. o 14. h, ow, I, A 22. g
7. nd 15. ay, aay 23. Capitalization
8. -- 16. t
Copyright © 2000 Literacy International
All rights reserved.
TINDINOORE
Leydi mum neɗɗo mawɗo baawɗo jangugo e windugo
e nafa ummaatoore e ekilisiya mum. Mawɗo janguɗo waaway
faamugo e tokkugo dooka leydi muuɗum. To o waaway jangugo
o faama booɗɗum, o waaway do’aago booɗɗum gam leydi e
ardiiɓe maari.
Mawɗo mo waawi jangugo lattoto nuɗɗinɗo cemmbiɗɗo e
jangugo Deftere Allah koondeye nyalaande. O wallay Pastoojo
makko e yimɓe Ekilisiya makko.
Deftere Allah e wi’a: “Aran, mi wi’i on ngaɗa do’aare
gam koo moye. Tora Allah walla e barkiɗinaɓe ɓe fuu, kadi
boo wi’u Allah no a yettirimo gam koo moye maɓɓe. Do’a gam
laamɓe e ardiiɓe, haa en njooɗo e de’ere e salaama en teddina
Allah. Iri do’aare nde’e e wooɗi, e nde fottana Allah Kisnoowo
men. Allah e yiɗi koo moye hisa annda goonga timmuka.”
1 Timotawus 2:1-4.
Haani nuɗɗinɗo fuu latto jangoowo Deftere Seniinde koo
ndeye. Gam en mballootira mbaawen jangugo e winndugo.
Nuɗɗinɗo mo waawi jangugo fuu haani ekkitina goɗɗo go’oto
mo waawaa jangugo. “Go’oto fuu ekkitina go’oto,” Bono nihi
koomoye heɓay jannde.
FINNDIN ANNDAL ɗum aartuɗum ekkitingo nuɗɗinɗo
jangugo Deftere Seniinde. E woodi defte ngooduɗe kawtal
ekkitinolji 60. Doole ekkitinoowo tokka TINNDINOL EKKITINKI
gam ekkitina pukara’en ekkitinolji ɗi’i deydey. Karfeeje mawɗe
tinndinaama nder ekkitinol 23. Ko woni nder Deftere Seniinde
fuɗɗiri e ekkitinol 14, ngol wanngini innde Iisa Almasiihu. E
woodi aayaaji e tinndinoore to heɓata aayaaji gam sarwingo ko
jangetee. Janginoowo jangayɗi bono seedanku to timmoode
ekkitinol fuu.
Lambaaji, limgal, e winndugo harfeere e ekkitinee nder
ekkitinolji 33 e 34. Habaruuji Deftere Seniinde ɗum bakkeeje
jangugo nder ekkitinolji 35 yaago 60.
2
DOOKAAJI GAM EKKITINOL BOOƊNGOL
1) Wolwu e hakkiilo. Latta jankiniiɗo sey a mawnina yimɓe.
2) Haɓdu a rammitina boliiɗe.
3) Koo ndeye sey a semmbiɗina pukaraajo ma. Mantumo
ɗuuɗɗum gam tiiɗal makko. Taa tikkan boofol sam.
4) Taa wi’u, “Aa’a, ɗum wooɗaayi. A anndaaɗum?”
5) Latta jankiniiɗo, teddin pukaraajo ma. Hoccumo deydey e
ma; taa hollu a ɓurɗo mo.
6) Taa jalan boofi taa boo alu yimɓe feere njala.
7) Yiɗ pukaraajo ma nden boo a wi’a mo no o waaway
ekkitaago e jawɗum.
SIBTOR: Haa a ekkitina bono no haani, doole ekkitinoowo
dursa “Kuuje Jowi Ko Ekkitintee,” huutindi haa ekkitingo
ekkitinol 1 e ekkitinolji tookuɗi. Raaru wakkere 22 e 24.
Raaru TINNDINOORE EKKITINOL. Ekkitinolji nder Deftere 1
haani ekkitinee e “Kuuje Jowi Ko Ekkitintee” tan naa e dabare
feere.
3
TINNDINOORE EKKITINKI NO
EKKITINTA E SEEDINTA
A. NO SEEDINIRTA
I. Taskara gam seeda
II. Ko Nuɗɗinɓe Mbi’ata
B. NO EKKITINIRTAA
I. Taskara Ekkitinki
II. Kuuɗe hidde jangugo
III. No ekkitinirtaa jangugo
IV. No ekkitinirtaa winnduki
V. Kuugal wuro
VI. Karfeeje mawde
TIMMINIRDE
Ekkitinol jangugo fuu e woodi bakkee tati: Jangugo, winndugo e
seedingo. Bakkee ɗe’e fuu ngoodi saman gam ardiiɗo keso waawa ekkitinki
booɗɗum.
A. NO SEEDINIRTA
I. Taskara gam seeda
Huunde mawnde to kuugal ekkintinki woni ekkitingo pukaraajo jangugo
Deftere Seniinde, e bono ni semmbiɗina ngeendam nuɗɗinki e semmbe
seedamku nder Ekkilisiya. Sey moodibbo tasko laawol ngol o heɓata waɗugo
seedamku nder koo ngole ekkitinol. Wakkati ɗum mballataa pukaraajo maaɗa
janga, a waaway wanngingo nafuuji ruuhinkeeji to pukaraajo. Fuɗɗugo koo
timmingo ekkitinki e do’aare e maɓɓita laawol seedaago. Ekkitinoowo booɗɗo
sey taskitina hoore muuɗum e do’aare ko mo fotootira e pukaraajo (en) gam
koo ngole ekkitinol.
Doole moodibbo waɗa seedamku to timmoode koo ngole ekkitinol.
E woodi tinndinoore aayaaji to wakkeere ɗiɗawre nde koo ngole ekkitinol.
Moodibbo waaway jangango pukaraajo (en) to timmoode koo ngole ekkitinol:
koo boo o suɓana hoore makko aayaaji Deftere Seniinde diga go’o nder
Linjiilaaji koo boo aayaaji goɗɗi. Fuɗɗira ekkitinol 14, innde IISA ALMASIIHU
wannginaama, nden boo to jangugo koo ngole ekkitinol e woodi huunde diga
Deftere Seniinde. Sey moodibbo tasko eftugo Iisa Almasiihu koondeye gam
pukaraajo yi’amo. Iisa Almasiihu wi’i, “Miin, to mi eftaama (dow gaafaagal) mi
wadday yimɓe fuu to am”. Kuugal ekkitinki to walaa seedamku, ngal yahaayi.
Seedamku to kuugal walaa banye waawataa jaalaago. Ammaa do’aare,
4
kuugal nder yidde, e seedamku . . . Tati ɗi’i hawtaade . . . kokki’en laawol
waddugo ɗuuɗɓe to Iisa Almasiihu.
To fuɗɗoode ekkitinol, wallu de’itingo pukaraajo. O siwtoto to
timmoode ekkitinol e tasko gam seedamku moodibbo. Dabare tokkaynde ɗo’o
nafay gam kuugal hokkuki Linjiila nder janginki.
II. Ko Nuɗɗinɓe Mbi’ata
To e a ekkitina e do’aare nder ɓernde ma nden e yidde Almasiihu,
pukaraajo ƴamay hoore mum: “Gam ɗume moodibbo am yiɗiiyam bono
ni?” Moodibbo ƴama ƴamol ngo’ol to timmoode koo ngole ekkitinol: “A anndi
gam ɗume nuɗɗinɓe ekkitinta yimɓe jangugo?” Nden moodibbo wi’a: “E min
mbaɗa ɗum gam Iisa Almasiihu yiɗi min mbaɗa. Iisa Almasiihu ɗum jaagorɗo
e higo, Mo ɓurdi moƴƴere nder yeeɗuɓe fuu. O yamɗitini nyawɓe, nyaamni
weelaaɓe, wumtini gite wumɓe.... Ammaa ko ɓuri ɗu’um, O yiɗiiyam ɗuuɗɗum
haa o torri o maayi gam hakkeeji am, e ɗi maaɗa ma. Iisa Almasiihu maayi
bono cakkol gam hakke koo moye. Nden Allah ummitini Iisa Almasiihu diga
maayɓe, hannde Iisa Almasiihu e jooɗodi e Allah Baabiraawo ton dow. To a
woodi nyiwre nder ɓernde maaɗa, Iisa Almasiihu waaway lilugo jayngol Allah
gam hakkita nyiwre nden. To e a woodi kulol koo caɗeele nder ɓernde maaɗa,
Iisa Almasiihu waaway lilugo salaama Allah nder ɓernde maaɗa gam itta kulol
e caɗeele diga ɓernde meeɗen. Iisa Almasiihu lilanay nuɗɗinɗomo Ruuhu
Ceniiɗo. E mi yiɗi a annda mo, a ekkito jangugo habaru makko nder Deftere
Seniinde. Iisa Almasiihu o higo am, Kisnoowo am. O waaway lattaago higo
ma e Kisnoowo ma boo.
To ekkitinki nder higaaku e a heɓa laawol wolwango pukaraajo maaɗa
haala Iisa Almasiihu. Hoolaare nde keɓata a diga pukaraajo maaɗa e laawol
higaaku, maɓɓitay laawol higaaku e moƴƴere kisndam hakkunde pukaraajo ma
e Iisa Almasiihu.
To a ekkitini ekkitinol ɗiɗaɓol kadi boo a taskoto e laawol manugo
e semmbiɗingo gam seedamku ɗiɗaɓum. A waaway wi’ugo: “Mi wi’inoma
habaru yidde Iisa Almasiihu kayɗiniinde, Mo maayi gam meeɗen e jooni e
Mo yeeɗa gam meeɗen. Haa mi janganma habaruuji Iisa Almasiihu kayɗiniiɗi
nder Deftere Seniinde. Yimɓe ɓe mbaawaayi jaŋde ɓe wumɓe haa ko woni
nder defte. Ammaa no timminirɗa a ekkitinolji ɗi’i a waaway jangango hoore
maaɗa habaruuji ɗin. Habaru ɗu’um ɗum habaru goɗɗo danyaaɗo bumɗo. . .”
(Yahaya 9:1-7, 35-41).
Seedamku moodibbo ɓaawo koo ngole ekkitinol sey latto dammungu
. . . mintiiji seɗɗa tan. Sey modibbo raara aayaaje binndaaɗe (to wakkeere
tokkunde) gam seedamku makko nder Deftere Seniinde to pukaraajo (en)
to timmoode koo ngole ekkitinol. Koo boo, a yiɗay janguki aayaaje diga
go’o nder Linjiilaaji ɗin koo boo aayaaje goɗɗe. Noota ko pukaraajo maaɗa
ƴamatama fuu. Heɗita Ruuhu Ceniiɗo. O hollete ko mbi’ataa. O haɗete
wi’ugo ko haanaayi.
5
B. NO EKKITINIRTAA
I. Taskara Ekkitinki
Ko ekkitina pukaraajo ma, wi’umo no a numirta to mo ekkitake
jangugo, o ekkitinay goɗɗo go’oto boo jangugo. Bono no pukaraajo maaɗa
waawi jangugo saahu non boo o jaɓa wallugo goɗɗo go’oto ekkito jangugo.
Jangingo mawɗo e feerootiri e jangingo sukaaɓe. Mawɗo e wara
ekkitaago wattu ɗum mo yiɗi. O doolataake warugo. Mawɓe ɗuuɗɓe e numa
mbaawataa ekkitaago. E ɓe numa ɗum tokkay semtingoɓe e boofi ɗi ɓe
ngaɗata. Ammaa mawɓe e ngiɗi ekkitaago, jaawɗum e koyɗum. E numol
ngo’ol, sey puɗɗen ekkitinki pukaraajo mawɗo e ekkitinol aranol. A yiɗaa
monningo pukaraajo maaɗa. A yiɗi mo tokka warugo gam ekkitinolji tokkayɗi.
Gam maajum, ekkita ko tokkata ley ɗo’o e hakkiilo.
1. Wolwu e hakkiilo. Lattooɗa jankiniiɗo, a mawnina pukaraajo on.
2. Semmbiɗin pukaraajo mo koo ndeye. Taa yejjutu mantugomo koondeye
gam tiiɗal makko. Taa monnan boofi maako.
3. Yankina, hollu manngu to pukaraajo ma. Taa hollu peerootiral: Taa hollu a
ɓuriimo.
4. Taa jalan boofol; taa alu woɗɓe boo njala. Taa ɗuuɗɗinan pukaraajo maaɗa
kuuɗe; taa waɗu numa wi’ugo o waawataa ekkitaago.
5. Yiɗu pukaraajo maaɗa nden mbi’aamo no a tabbitini o waaway ekkitaago e
jaawɗum. Welnu ekkitinol maaɗa keerol baawɗe ma.
6. Wakkati a waawataa ekkitinki, koo a heɓa moodibbo mo jaɓantama koo
boo on ndawa pukaraajo maaɗa dow wakkati goɗɗum ɗum a ekkitintamo.
Sey a kakkilana kuuje ɗe’e:
1. Taa wolwu ɗuuɗɗum.
2. Taa wi u, “Aa’a naa ɗum non”. Koo boo, “A anndaaɗum?” Haɓdu a
wallamo heɓtugo jawaabu e hoore makko. Sey to ɗum waɗaaki,
mbi’aamoɗum.
3. Ƴamu ƴamɗe ɗe pukaraajo maaɗa waawata nootaago. Taa ƴamu
pukaraajo ko ekkitaaki tawo. Jawaabu makko booɗɗum fuu e
semmbiɗinamo.
4. To a ƴami ƴamol nden heɓaayi jawaabu haa maƴƴanɗe seɗɗa, wallu
pukaraajo ma nooto ƴamol ngol e hoore mum. Sey to ɗum lattake doole
nden mbi’aamo jawaabu ɗum.
5. Taa ƴamu ƴamol pukaraajo maaɗa nde ɗiɗi.
6. Taa wi’utu wolde gaɗa pukaraajo wi’i nde booɗɗum. Waɗugo non wannay
pukaraajo mawɗo. Taa hebbin noppi makko e ko o woowi nanugo.
6