Filipino sa Piling Larang Isports

164 Pages·2016·1.64 MB·Tagalog

Filipino
sa Piling Larang
Isports

Patnubay ng Guro

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at
sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong
paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang
mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-
email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa [email protected].

Mahalaga sa amin ang iyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
i
Filipino sa Piling Larang - Isports
Patnubay ng Guro
Unang Limbag 2016

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa
Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng
pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda/materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.)
na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.
Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Eduaksyon at Filipinas Copyright
Licensing Authority (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng
pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit ditto. Hindi
inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang
karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD

Mga Bumuo ng Patnubay ng Guro

Corazon L. Santos, PhD
Ma. Althea T. Enriquez, PhD
Czarina Joy T. Santos, MA

Tagasuri ng Sining ng Pagtuturo: John Roger M. Maghuyop, MA
Tagasuri ng Wika: Jayson De Guzman Petras, MA
Pabalat: Teresa Bernadette L. Santos

Tagapamahala sa Pagbuo ng Patnubay ng Guro
Bureau of Curriculum Development
Bureau of Learning Resources

Inilimbag sa Pilipinas ng __________________________

Department of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd – BLR)
Office Address: Ground Floor Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634 – 1072; 634 – 1054; 631 – 4985
Email Address: [email protected] * [email protected]

ii
TALAAN NG NILALAMAN

Gabay Pangkurikulum ........................................................................................... iv
Kabanata 1: Introduksiyon sa Wika at Pananaliksik ............................................. 1
Aralin 1 – Ang Varayti ng Wika ............................................................................. 5
Aralin 2 – Kahulugan at Kabuluhan ng Pananaliksik ............................................ 16
Aralin 3 – Makrong Kasanayan sa Pagsulat ......................................................... 23
Kabanata 2: Ang Wika sa Isports at Pagsulat Tungkol Dito ............................. 37
Aralin 4 – Ang Varayti ng Filipino sa mga Balitang Isports sa Diyaryo .................. 40
Kabanata 3: Mga Pagbabalita sa Isports ............................................................. 49
Aralin 5 – Pagbabalita sa Basketbol at Boksing ................................................... 52
Aralin 6 – Pagbabalita sa Iba pang mga Palaro.................................................... 57
Aralin 7 – Pagbabalita sa iba pang Kaganapan sa Isports ................................... 62
Kabanata 4: Mga Opinyon/Analisis sa mga Pangyayari sa Isports.................... 71
Aralin 8 – Pagsulat ng Opinyon . .......................................................................... 74
Aralin 9 – Pagsulat ng Analisis ng Isang Balitang Isports ..................................... 84
Kabanata 5: Mga Tampok na Lathalain sa Isports .............................................. 92
Aralin 10 – Panimula sa Olympic Movement ........................................................ 95
Aralin 11 – Kalis: Ang Pilipinong Sining ng Pakikipaglaban noong Dating Panahon
.......................................................................................................................... 103
Aralin 12 – Paraan ng Paglalaro ........................................................................ 108
Aralin 13 – Karanasang Pang-Isports (mula sa salaysay nina Tuvilla at Huelgas)
.......................................................................................................................... 115
Aralin 14 – Pangangalaga sa Kalusugan............................................................ 119
Kabanata 6: Iba pang Natatanging Lathalain ..................................................... 127
Aralin 15 – Lathalaing Profile ............................................................................. 130
Kabanata 7: Pangwakas na Gawain ................................................................... 141
Aralin 16 - Brainstorming at Pagtatalaga ng Gawain .......................................... 141
Aralin 17 - Editing ng mga Artikulo ..................................................................... 144
Aralin 18 - Graphics/Layout ................................................................................ 147
Aralin 19 - Pinal na Editing at Pag-apruba ng Grupo .......................................... 149
Mga Sanggunian .................................................................................................. 155
iii
iv
v
vi
vii
viii
KABANATA 1
Introduksiyon sa Wika at Pananaliksik

Ang unang kabanata ay magsisilbing lunsaran ng mga gawain sa
pananaliksik at pagsulat na siyang mga batayang kasanayan sa paglikha ng isang
pahayagang pang-isports. Sa pamamagitan ng mga babasahin mula kina Propesor
Eugene Evasco at Dr. Josefina Mangahis, mabibigyang-tuon ang makrong
kasanayan sa pagsulat at pananaliksik.

Sa artikulo ni Dr. Nilo Ocampo, naipupwesto ang iba-ibang paggamit at
wikang nalilikha sa panlipunang konteksto. Ang isports bilang isang speech
community ay nagluluwal ng maraming termino at paraan ng paggamit ng wika na
wala sa ibang speech community at kung gayon ay nakalilikha ng varayti sa wika.

Panimulang Pagsusulit sa Kabanata 1

I. TAMA o MALI: Isulat ang TAMA kung tama ang pahayag. Kung MALI, isulat ang
salitang MALI at ilagay ang wastong sagot. (20 puntos)

1. Ang isang istandard na wika ay malaya sa mga pagbabago bunga ng
paggamit ng wika sa lipunan.
2. Bilingguwalismo ang tawag sa pagkakaiba-iba sa loob ng isang wika.
3. Mahalaga ang pagpaplanong pangwika upang higit na mapayaman ang wika
ng isang bansa.
4. Layunin ng pagsulat na makapagpahayag lamang ng mga saloobin.
5. Nakakalikha ng isang mahusay na pangangatwiran sa pamamagitan ng
paningin, pandinig, panlasa, pang-amoy, at pansalat.
6. Pangunahing layunin ng paglalarawan ang magpaliwanag.
7. Sa paghanda ng paksa naihahanda ang estruktura ng buong organisasyon
ng gagawing pananaliksik.
8. Balangkas ang tawag sa listahan ng mga sangguniang ginamit sa
pananaliksik.
9. Ang paglalarawan ay naglalahad ng mga katuwiran at panig.
10. Mahalaga ang pagtatakda ng limitasyon sa pananaliksik upang maging tiyak
ang sakop ng pag-aaral.

1
II. PAGKAKAPAREHO/PAGKAKAIBA: Punan ng katangiang pareho at magkaiba
ang mga sumusunod na salita. (10 puntos)

Konsepto Pagkakapareho Pagkakaiba

1. Sosyolek at Dayalek
2. Idyolek at Sosyolek
3. Istandard at Varayti ng wika
4. Paglalarawan at
Pangangatuwiran
5. Pagsasalaysay at Paglalahad

SANAYSAY: Sagutin ang tanong: Ano ang ugnayan ng wika, kultura, at lipunan?
Ipaliwanag ang sagot gamit ang mga tinalakay sa buong kabanata. ( 20 puntos)

Pamantayan sa Pagmamarka:

Nilalaman ng sanaysay 10 puntos
Wikang ginamit sa pagsulat 5 puntos
Organisasyon ng sanaysay 5 puntos

2