Fener Dergisi

27 Pages·2010·3.01 MB·Turkish

S
A
Y
I 5
Y
IL
2
0
1
0
K
O
Ç
Ü
N
İV
E
R
S
İT
E
S
İ A
R
A
Ş
T
IR
M
A
D
E
R
G
İS
İ
Üniversitemizde
Araştırma ve Geliştirme:
Yeni Hedefler
Okurlarımızın bildiği gibi Fener Dergisi’nin temel amacı projelerini aydınlatır. Bu sayımızda Seda Ertaç kadınların
toplumun Koç Üniversitesi’ndeki araştırma aktiviteleri ve içgüdüsel olarak erkeklerden daha az rekabetçi olup
F
olanakları hakkında bilgilendirilmesine yardımcı olmak ve olmadıklarını açığa çıkarmaya çalışan deneysel araştırması EN
E
ortak araştırma çalışmalarını teşvik etmektir. 2006 yılından bu hakkında yazmıştır. Kimya ve Biyoloji Mühendisliği R
yana, dergimiz bu amacına hizmet etmiştir. 2010 yılının bahar Bölümü’nden Halil Kavaklı hücre için zamanın anlamı ve
döneminde derginin yeni yayın kurulu toplanmış ve yeni sayı biyolojik saat üzerindeki araştırmasından bahsederken,
01
üzerinde çalışmaları istenmiştir. Araştırma ve Geliştirmeden Barış Coşkunüzer geometrik topoloji ve matematikçilerin
Sorumlu Rektör Yardımcılığı Ofisi’nin teşvikiyle derginin idealizmi üzerine yazmaktadır. Hukuk Fakültesi Dekan
tüm yönleri, içeriği, şekli ve tarzı dahil olmak üzere, basımı Yardımcısı Bertil Emrah Oder, makalesinde Hukuk
Y
A
iyileştirme düşüncesi ile tarafımızdan incelenmiştir. Öğretiminde Güncel Yaklaşımlar hakkında bilgi vermektedir. Y
IN
Direktör Scott Redford Anadolu Medeniyetleri Araştırma K
Temel amacımız aynı kalmakla birlikte, derginin çok daha U
Merkezi’ndeki güncel gelişmeleri dikkatinize sunmaktadır. R
ilgi çekici ve ulaşılabilir olmasını istedik. Bu nedenle derginin UL
Ayrıca Kadın Araştırmaları Merkezi ve Yüzey Teknolojileri U
pek çok yeni özelliği bulunuyor. Dergiyi Koç Üniversitesi
Bilim ve Teknoloji Merkezi’nin araştırma aktivitelerini
araştırma girişimlerinin çeşitli yönlerine odaklanacak şekilde
vurgulamaktayız.
bölümlere ayırarak yeniden düzenledik:
Toplumsal Erişim, resmi ve özel kurum ve kuruluşlarla olan
Haberler, yeni araştırma merkezlerinin kurulması, son
ilişkileri teşvik etmek için Koç Üniversitesi’nin faaliyetlerini
dönemde basılan yeni kitaplar, konferanslar ve bilim
detaylı bir şekilde anlatır. Burada lise ve üniversite
kurullarına seçilen Koç Üniversitesi öğretim üyeleri gibi
öğrencileri için yaz araştırma programımıza dikkat çekmekte
önemli araştırma aktiviteleri ve etkinlikleri hakkında kısa bir
ve 2009 yazı boyunca gerçekleştirilen ve Mühendislik, Fen
genel bilgi verir.
ve Sosyal Bilimler fakülteleri tarafından yürütülen üç örnek
Bakış Açısı, yaratıcılığı ve başarıları ile tanınan bireylerin
projeyi tanıtmaktayız.
geniş vizyonlarına yer verir. Bu sayının ilgili bölümü yeni
rektörümüz, Umran İnan’a adanmıştır. Bu bölümde ayrıca, üniversite dışından desteklenen
Profil, Koç Üniversitesi araştırma topluluğunun ilgi çekici projeleri artırmak hedefiyle kurulan Araştırma ve
fakülte üyelerini, öğrencilerini ve mezunlarını okurlara Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcılığı (AGSRY) Ofisi’ne
tanıtır. Bu sayımızda her ikisi de 2010 yılı TÜBA Genç Bilim yer vermekteyiz.
Adamı Ödülü’nü almaya hak kazanmış öğretim üyelerimiz
Yayıncımız ile birlikte dergiye görsel olarak daha çekici
ekonomist Erhan Artuç ve mühendis Demircan Canadinç
olduğunu düşündüğümüz, daha akıcı bir görünüm
ile öğretim üyesi-müzisyen Evren Kutlay Baydar’a yer
kazandırdık. Sizin de yeni baştan tasarlanmış olan dergiyi
verilmiştir. Ayrıca Ekonomik Araştırma Forumu’nun yeni
ilginç bulacağınızı ve okurken keyif alacağınızı umuyoruz.
direktörü Sumru Altuğ forumdaki son dönem gelişmelerden
ve gelecek planlarından bahsetmektedir. Yayın Kurulu
Yakından Bakış, yeni ve yenilikçi araştırma ve geliştirme Fener Dergisi
İÇİNDEKİLER
F F
E E
N N
E E
R R
02 03
KOÇ ÜNİVERSİTESİ ADINA SAHİBİ
İÇ Umran İnan, Rektör İÇ
İN İN
D GENEL YAYIN YÖNETMENİ D
EK M. İrşadi Aksun EK
İL İL
ER YAYIN KURULU (Soyadı alfabetik olarak) ER
Çağatay Başdoğan
Levent Demirel
Levent Koçkesen
M. Deniz Güner-Özbek
Bruce Rankin
Ebru Tan
4 20 37
Üniversite-Endüstri İlişkileri: Osmanlı’da Batı Müziği
EDİTÖR
Yoğun Gündem
Yenilik ve Değişiklik Yaratımı Deyince... Enis Demirbağ
GÖRSEL YÖNETMEN
6 23 Metaller, Polimerler, Seramikler 38 Senem Ener
Üniversitemizde Ar-Ge:
Malzemeler Üzerine Çalışmalar
Yeni Hedefler ve Diğerleri... KATKIDA BULUNANLAR
Aşkım Demiryürek, Leyla Atay, Levent Pakdamar,
10 26 40 Dudu Karaman, Aykut Karadere (Fotoğraf)
Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri
Kadınlar Daha mı Az Rekabetçi? Haberler YÖNETİM
Araştırma Merkezi’ne Bir Bakış Rumeli Feneri Yolu 34450 Sarıyer / İstanbul
Tel: [phone] Faks: [phone]
13 29 Geometrik Topoloji 46 Koç’ta Yaz Araştırma www.ku.edu.tr
EAF’ın Gücü Artıyor ve Poincaré Sanısı Programları YAPIM
Demirbağ Yayın ve Tasarım
Akkavak Sk. Hacı Ömer Apt. No.18/3
16 32 Küreselleşme: 48 Koç Üniversitesi’nde Teşvikiye, İstanbul
Hücre Açısından Zaman
Gel de Etkilenme! Araştırma Projeleri Tel: [phone]
www.demirbag.net
18 Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: 34 Hukuk Öğretiminde 49 RENK AYRIMI VE BASKI
Ödüller Gezegen Tanıtım
Farkında mıyız? Güncel Yaklaşımlar Nato Caddesi Çınarlı Sk. No:19
Seyrantepe, İstanbul
Tel: [phone] (pbx)
Üniversite-Endüstri İlişkileri:
Yenilik ve Değişiklik Yaratımı Kurumların en vazgeçilmez kaynakları insanları olduğuna göre,
üniversiteleri ayakta ve mükemmel tutmak endüstrinin bencil
görevi olmalıdır. Aynı zamanda endüstrinin güncel ve canlı
Prof. Dr. Umran İnan Koç Üniversitesi Rektörü kalması da üniversitenin bencil çıkarları için önemlidir.
Üniversitenin öğrenci ve öğretim üyesi kalitesi
ortaklık yaptığı veya yapacağı endüstrinin en önemli Üniversitelerin amacı genç dimağları yapılan- Üniversite-endüstri ilişkileri kapsamın- eşleştirilerek son derece yararlı ortaklık- sözleşmesinde belirlenir. Lisans telif ücreti
dırmak, eğitmek ve topluma yararlı bireyler da Ar-Ge kavramının iyi anlaşılması lar kurulabilir. konuya, projeye ve olası pazara göre
ve verimli kaynağıdır.
olarak yetiştirmek ve aynı zamanda da bilim gerekmektedir. En basit ortaklıklar Ar- müzakere edilir ve üniversite telif gelirlerini
üretmek ve ortaya çıkan sonuç ve uygulama- Ge’den çok geliştirmeyi (‘Ge’) içeren Bilinmeyen bilinmeyenlerin takibi ise nasıl dağıtacağını kendisi düzenler (mucit,
ları toplumun yararına yaymaktır. Üniversiteler ve öğretim üyelerinin danışman olarak genelde çok daha zordur. Her alanda fakülte, Ar-Ge birimleri).
öğrencilere endüstride kullanacakları birer çalıştıkları ve genelde kısa vadeli olan öyle yenilikçi gelişmeler olabilir ki bunları
zanaat öğretmektense, temel bilimlere odaklı projeler olabilir. Aynı bağlamda en- bilmediğimizi bilemeyiz ve çoğu kez bir Bilinmeyen bilinmeyenlerin (‘Ar’) aran-
geniş tabanlı eğitim vermelidir. Böylelikle öğ- düstri çalışanları lisansüstü öğrencisi endüstriyi batıran veya sıçratan oluşum- ması için ABD’de defalarca kanıtlanmış
rencilere birşeyleri öğretmek (mesleki eğitim) olarak üniversitede eğitim görebilirler lar işte bu kutunun içinden görüle- bir yöntem endüstri desteği ile üniver-
F F
E E
N yerine öğrenmeyi öğreterek onları kendi başla- ve bu bağlamda bazen master veya meyen problemlerdir. Bu bilinmeyen- sitede oluşturulan tohumlama araştır- N
E E
R rına sorgulayan, araştıran ve değerlendiren doktora tez konusu seçiminde verimli leri yakalamanın tek yolu uzun vadeli maları fonlarıdır. Genel bir başlık altında R
bireyler olarak üniversite sonrasına hazırlamak ortaklıklar kurulabilir. Bu tür eğitim vizyonlar ve alışılagelmişin dışında bir (örneğin nano, enerji, çevre, yüzey fiziği,
esas amaç olmalıdır. tabanlı işbirlikleri aynı zamanda bilgi üniversite-endüstri ilişkisidir. kompozit maddeler, vs. gibi) araştırma
04 05
alışverişini sağlayan ortak seminerler, imkânı anonsu yapılıp öğretim üyelerin-
Öte yanda endüstrinin genel misyonu top- ortak yayınlar ve öğrencilerin endüst- Burada ana olgu gerek üniversite ve den (ve öğrencilerinden) teklifler istenir.
lumun hayat standardını artıracak ürün ve ride yaptığı yaz stajları ile de zengin- gerekse endüstrinin birbirlerinden fayda Bu tamamen kutunun dışından gelecek
B B
A A
K hizmetleri tasarlamak ve üretmek ve bunu leştirilebilir. çıkarmak veya koparmak yerine uzun olan tekliflerden endüstri ve üniversite K
IŞ IŞ
A yaparken de üretim verimini, ürün veya vadede birbirlerine destek verici ortak- birlikte katıldığı bir panel ile projeler se- A
Ç Ç
ISI hizmet kalitesini yüksek tutmak ve devamlı Üniversite-endüstri arasında belki de lılar kurgulamalarıdır. Öğretim üyeleri çilir. Projelerin çoğu ilginç yayın, master ISI
iyileştirmek olmalıdır. Bu amaç doğrultusun- en önemli işbirlikleri birbirini destekle- çaresiz ve alternatifsiz olarak yapa- ve doktora tezleri ve sonuçlar üretir;
da kurumlar için önemli olan çalışanlarını en yen ve birbirinin misyonunu gözeten cak iş ve proje arayan bireyler olarak ama bir iki tanesi endüstriyi gerçekten
geniş havuzlardan seçmek, devamlı eğitim ve Ar-Ge ortaklıkları olmalıdır. Bu bağlam- görülmemelidir. Gerçekten mükemmel sıçratacak veya kurtaracak sonuçlar
gelişmelerini sağlamak, kısa vadeli planlama da Ar-Ge’nin sadece ‘GE’ olmaması olan öğretim üyeleri bir çok projeye üretecektir. Bu projelerden ortaya çıka-
ile yetinmemek, ve orta ve uzun vadeli vizyon son derece önemlidir. Gerçek ‘Ar+Ge’ zaten angaje olmuşlardır, ve dolayısı ile cak fikir mülkiyeti, patentler yine aynı
ve hedefler oluşturmaktır. Araştırma-Geliştirme şeklindeki çalışmalar hem üniversite endüstri onların dikkatini çekebilmek şekilde denetlenip değerlendirilebilir.
(Ar-Ge) için ciddi seviyede kaynak ayırmanın için bilimsel yayın hem de endüstri için için yaratıcı ve destekleyici olmalıdır.
artık bu devirde bir gereklilik olduğunu anla- sonuç üretebilir. Endüstriyi ve dolayısı Üniversitede her öğretim üyesinin ve Özet olarak üniversitenin öğrenci ve
mak da bu uzun soluklu misyonun bir gereği ile toplumu gerçekten sıçratacak fikirler öğrencinin zamanının bir değeri vardır öğretim üyesi kalitesi ortaklık yaptığı
olmalıdır. ise ancak içeriği çoğunlukla ‘Ar’ olan ve Ar-Ge projeleri gerek bu zamanı ve veya yapacağı endüstrinin en önemli ve
çalışmalar ile üretilebilir. gerekse de alt yapı ve işletme giderlerini verimli kaynağıdır. Endüstri de üniversite
Kurumların en vazgeçilmez kaynakları insan- de kullandıkları ölçüde karşılamalıdır. için çalışmalarını uygulamaya geçirerek
ları olduğuna göre, üniversiteleri ayakta ve Ar-Ge problem türleri ve üniversite- topluma kazandırabilmesi için tek ve
mükemmel tutmak endüstrinin bencil görevi endüstri işbirliği konusunda bilinmesi Bilinen bilinmeyenlerin (Ar+Ge) peşinde en verimli kanaldır. Üniversite-endüstri
olmalıdır. Aynı zamanda endüstrinin güncel ve gereken ama çoğu zaman gözardı koşulduğu projeler endüstri tarafından ilişkileri yapıcı ve birbirini uzun vadede
canlı kalması da üniversitenin bencil çıkarları edilen unsur bilinen bilinmeyenler ile desteklenir ve sonuçlar hem yayınlanır destekleyen bir şekilde kurgulanmalı-
için önemlidir. Bu bağlamda, öğrenci bursları bilinmeyen bilinmeyenler arasındaki ve hem de raporlanır. Böyle çalışmalarda dır. Kısa vadeli ‘Ge’ çalışmaları ile orta
ve çeşitli ortaklıklar, doğru kurgulanmış eğitim farktır. Endüstrinin elindeki ‘Ar-Ge’ oluşan fikir mülkiyetlerinin sahibi üniversite vadeli ‘Ar+Ge’ projeleri birlikte gelişti-
ortaklıkları (BS, MS, PhD), ve gerçek zamanlı problem listesi kısa, orta veya uzun olmalıdır ama endüstri patent masraflarını rilmelidir. Bilinmeyen bilinmeyenler ise
uzaktan eğitim programları kazan-kazan vadeli olabilir. Üniversitedeki beceri ve karşılayarak özel kullanım (münhasıran) ‘Ar’ projeleri ve tohumlama araştırmaları
ilişkiler olabilir. bilgi listesi ile bilinen problem listeleri lisansı alabilir ve bu şartlar genelde proje mekanizmaları ile yakalanmalıdır.
Üniversitemizde Ar-Ge:
Yeni Hedefler
Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcılığı (AGSRY) Ofisi üniversite dışından desteklenen proje sayısını artırmak hedefiyle
kuruldu. AGSRY Ofisi’nin gerçekleştirdiği çalışmaları Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İrşadi Aksun ve
Araştırma ve Proje Geliştirme Direktörü Ebru Tan’a sorduk.
F F
E E
N N
E E
R R
06 07
T T
O O
P P
L L
U U
M M
S S
A A
L L
E E
R R
İŞ İŞ
İM AGSRY Ofisi kuruluşlarla İM
araştırma alanında stratejik
işbirlikleri geliştirir ve yürütür.
Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu rulmuştur. Ofisin direktörlüğüne Ebru stratejisini gerçekleştirmesine destek fonlanan proje sayısını artırmayı amaç- larla görüşmeler yapılmış ve işbirlik- Tanı Pazarlama, Tat, Türkiye Cumhu-
Rektör Yardımcılığı (AGSRY) Ofisi’nin Tan’ın atanmasıyla kuruluş çalışma- olur. lamaktadır. Bu amaçla kuruluşlarla en leri geliştirilmeye başlanmıştır: Aksa, riyeti Merkez Bankası, Tofaş, Tübitak,
kuruluş sürecini, misyon ve vizyonunu, larına hız verilmiş, proje uzmanlarının üst seviyede görüşmeler yapmış ve Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Tüpraş, Turkcell, Türk Telekom ve Yapı
organizasyon yapısını anlatır mısınız? da göreve başlamasıyla beraber tam AGSRY Ofisi’nin hedefleri nelerdir? Ofisin müteakip görüşmelerle öğretim üyele- Derneği, Arçelik, Armerkom, Aselsan, Kredi Bankası. Ayrıca AGSRY Ofisi,
Yeni rektörümüz Umran İnan göreve kadro hizmet vermeye başlanmıştır. ana hedefleri arasında yer alan üniver- rini fon sağlayıcı kuruluşlarla bir araya Başbakanlık Özelleştirme İdaresi, Bilgi Sinerjitürk Savunma Sanayi 2010 kon-
başladıktan sonra araştırma ve ge- site dışından proje sayısını artırmak getirerek projelerini eşleştirmiştir. Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Coca feransına iki öğretim üyesiyle beraber
liştirmeden sorumlu Rektör Yardım- AGSRY Ofisi kuruluşlarla araştırma konusunda yaptığınız çalışmaları anlatır Cola, Devlet Planlama Teşkilatı, Ecza- katılmış ve Sinerjitürk Haberleşme ve
cısı olarak İrşadi Aksun’u atamıştır. alanında stratejik işbirlikleri geliştirir ve mısınız? AGSRY Ofisi’nin işbirliği içinde olduğu cıbaşı Holding, Eczacıbaşı İpek Kağıt, Bilişim 2010 konferansına da Mühen-
Üniversitemizde dışarıdan desteklenen yürütür. Ofis kuruluşlarla (kamu kuru- Ofisin ana hedefi üniversite dışından kurum ve kuruluşlar hangileridir? Ford Otosan, Global Bilgi, IBM, Pos dislik Fakültesi Dekanı’nın katılımını
araştırma fonlarını artırmak ve üniversi- luşları, şirketler ve diğer fon sağlayan desteklenen proje sayısını artırmaktır. Ofis kamu fonları ve özel sektör tara- AŞ, İstanbul Sanayi Odası, Katron, koordine etmiştir.
temizin konumunu güçlendirmek için kuruluşlar) uzun dönemli ilişkiler kura- Bu hedefini gerçekleştirebilmek için fından desteklenecek büyük ölçekli Koç Holding, Koç Sistem, Migros, Ma-
gerekli altyapıyı sağlamak amacıyla, rak ve bu kuruluşlar ve öğretim üyeleri fon sağlayıcı kuruluşlarla stratejik ilişki- projeleri artırma amacıyla bir ilişki kine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, MV Koç Üniversitesi araştırma işbirlikleri
Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu arasında bir köprü görevi görerek, ler kuran ofis, öğretim üyelerine proje yönetimi ve proje geliştirme stratejisi Holding, Netaş, RMK Marine, Sanofi kurmak amacıyla
Rektör Yardımcılığı (AGRSY) Ofisi ku- üniversitenin araştırma ve geliştirme hazırlamalarında da destek vererek, belirlemiştir. Bu amaçla şu kuruluş- Aventis, Savunma Sanayi Müsteşarlığı, • Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Proje Uzmanı Gizem Öztimur Toprak,
Araştırma ve Proje Geliştirme Direktörü
Ebru Tan, Araştırma ve Geliştirmeden
Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İrşadi
Aksun, Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu
Rektör Yardımcısı İdari Asistanı Aşkım
Demiryürek ve Proje Finansal Uzmanı
AGSRY Ofisi kamu fonları ve özel sektör tarafından
Meltem İşanlar.
desteklenecek büyük ölçekli projeleri artırma amacıyla bir
ilişki yönetimi ve proje geliştirme stratejisi belirlemiştir.
• Koç Holding Enerji Grubu maları sırasında proje hazırlama, Projenin fonlanmasından sonraki Meltem İşanlar ise projelerin finansal
Şirketleri uygulama ve değerlendirme konu- aşamada ise uzmanlar projenin uygulamalarından sorumlu uzmanı-
• Makine ve Kimya Endüstrisi larında önemli deneyimler edinmiş yaşam eğrisi boyunca olası prob- mızdır. Projelerin başından itiba-
Kurumu (MKE) ve aynı konularda çeşitli eğitimlere lemlerin belirlenmesi ve çözülme- ren sponsorların finansal kuralları
ile işbirliği protokolleri imzalamıştır. katılmıştır. sinde, desteklenen projeler gelir doğrultusunda, teklif bütçesinin
ve harcamalarının ve bütçesinin hazırlanması, ara ve sonuç ra-
F F
E Bu ofiste görev yapan ekip ve ekip Proje Finansal Uzmanı Meltem İşanlar takibinde, talep edilen finansal porların sunulması aşamalarında E
N N
ER üyelerinin özellikleri hakkında bilgi verir ise Amerika Birleşik Devletleri’nde It- raporların hazırlanıp, fon sağlayıcı yürütücülere destek vermektedir. ER
misiniz? haca College’da, İşletme bölümünde kuruluşlara sunulmasında ve proje Meltem İşanlar projelerle ilgili gelir ve
Ofisimizde Gizem Öztimur Toprak - lisans eğitimini tamamlamıştır. Ardın- kapanışlarında ve mutabakatlarında harcamaların muhasebeleştirilmesini
08 09
Proje Uzmanı, Meltem İşanlar - Proje dan Kanada, Türkiye ve Ingiltere’de öğretim üyelerine destek olurlar. ve bütçe raporlamalarını, Mali İşler
Finansal Uzmanı, Aşkım Demiryürek özel sektörde farklı alanlarda çalış- Direktörlüğü ile koordinasyon içinde
de Araştırma ve Geliştirmeden So- mıştır. Türkiye Ekonomik ve Toplum- Uzmanlarımızdan Gizem Özti- çalışarak hazırlanmasını sağlamakta,
T T
OP rumlu Rektör Yardımcısı İdari Asistanı sal Tarih Vakfı’nda Avrupa Birliği ve mur Toprak başvuru süreci ve projelerin mutabakat ve kapanışla- OP
L L
UM olarak görev yapmaktadır. Meltem değişik kurumlarca fonlanmış ulusal sonrasında proje aşamalarının rında destek vermektedir. UM
S S
A İşanlar ve Gizem Öztimur Toprak ve uluslararası proje bütçelerinin ha- uygulanması, projenin fonlanmaya A
L L
E E
R alanlarında uzman ve özellikle Avrupa zırlanması, uygulanması ve raporlan- hak kazanması durumunda ise, Uzun vadede bu ofisin Türkiye’ye, R
İŞ İŞ
İM Komisyonu projelerinde deneyimli ması aşamalarından sorumlu olarak müzakere sürecinde görev yap- üniversiteye, öğretim üyelerine ve İM
İrşadi Aksun akademik kariyerine başladığı kişilerdir. görev yapmıştır. Avrupa Birliği projeleri maktadır. Araştırma projeleri için sanayiye nasıl bir katkı sağlayacağını Ebru Tan, Ekim 2009 yılından beri Koç
Bilkent Üniversitesi’nde 1992-2001 kapsamında çeşitli vakıflara danış- fon kaynaklarının tespit edilmesi, düşünüyorsunuz? Üniversitesi’nde Araştırma ve Proje
yıllar arasında görev yapmıştır. Aksun, Proje Uzmanı Gizem Öztimur manlık yapmış ve eğitim vermiştir. duyurulması, öğretim üyeleriyle eş- Uzun vadede bu ofisin ülkemizde Geliştirme Direktörü olarak görev
2001 yılında Koç Üniversitesi Elektrik yapmaktadır. Mart 2002-Ekim 2009 yılları
Toprak İstanbul Üniversitesi İkti- leştirilmesi, projelerin hazırlanması, yıllardır konuşulup, konjonktür, iki
ve Elektronik Mühendisliği bölümünde arasında Koç Üniversitesi’nde Kurumsal
sat Fakültesi’nde lisans eğitimini AGSRY Ofisi öğretim üyelerine ve araş- gözden geçirilmesi, TÜBİTAK’tan tarafın da ortak bir noktada mutabık
profesör ünvanı ile öğretim üyesi olarak İlişkiler Koordinatörü olarak görev
tamamladıktan sonra yine İstanbul tırma programlarına sunduğu destek ilgili birimlerle koordinasyon içinde kalamaması vb çeşitli sebeplerle
göreve başlamış, 2004-2009 yılları yapmıştır. Koç Üniversitesi’ne katılmadan
Üniversitesi’nde Maliye bölümünde hakkında bilgi verir misiniz? çalışılması işlerinden sorumludur. gerçekleştirilemeyen Üniversite-
arasında da Koç Üniversitesi Mühendislik önce, finans sektöründe kurumsal
Fakültesi Dekanı olarak görev yapmıştır. yüksek lisans yapmıştır. Ardın- AGSRY Ofisi öğretim üyelerine ve Gizem Öztimur Toprak araştır- Sanayi işbirliğinin gerçekleştirilme- pazarlama alanında çalışmıştır.
Eylül 2009’dan itibaren Araştırma ve dan Belçika Katholieke Leuven araştırma programlarına projelerin ya- macılara, fon kaynağına başvuru sine önemli katkılarda bulunacağını
Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcısı Üniversitesi’nde Uluslararası Sosyal şam eğrisi boyunca destek sağlar ve yapılması ve sonrasında müzake- düşünüyoruz. Öğretim üyelerinin
olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Politika Analizi yüksek lisansını ta- desteklenen projeleri yönetir. Verilen relerin tamamlanması işlemlerinde akademik birikiminin sanayiye
M. İrşadi Aksun 1994 yılında TÜBİTAK mamlamıştır. Gizem Öztimur Toprak desteği proje geliştirilmesi ve yönetimi de AGSRY Ofisi ile koordinasyon aktarılmasında, sanayinin orta ve
Teşvik Ödülü’nü, 2001 yılında Bilkent
Koç Üniversitesi’nde çalışmaya diye ikiye ayırabiliriz. Projenin gelişti- içinde destek vermektedir. Bunlara uzun vadeli araştırma problemlerine
Üniversitesi’nde her yıl öğrenci oyları ile
başlamadan önce, Avrupa Komis- rilmesi aşamasında proje uzmanları ek olarak, öğretim üyelerine proje çözüm bulunmasında ve Türkiye’nin
verilen En İyi Eğitim Veren Öğretim Üyesi
yonu ve diğer ulusal ve uluslararası öğretim üyeleriyle olası fon meka- sözleşmeleri, patentleme gibi fikir teknolojik alanda gelişmiş ülkeler
Ödülü’nü, ve 2007 yılında da TÜBİTAK Bilim
kurumların desteklediği birçok de- nizmalarının ve kaynaklarının tespiti, ve sınai haklarla ilgili konularda uz- arasında hak ettiği yeri almasında
Ödülü’nü almıştır.
ğişik ekonomik ve sosyal kalkınma proje önerilerinin hazırlanmasında ve manlara danışarak hukuki destek aracılık ve öncülük etmiş bir ofis ola-
projelerinde çalışmıştır. Bu çalış- müzakerelerinde destek olmaktadır. sağlamaktadır. rak katkıda bulunmayı hedefliyoruz.
Koç Üniversitesi
Anadolu Medeniyetleri
Araştırma Merkezi’ne
Bir Bakış
FE Prof. Dr. Scott Redford ANAMED Direktörü FE
N N
E E
R R
Koç Üniversitesi’nin Türkiye’nin arkeoloji, tarih ve sanat tarihi için
10 11
yüksek araştırma merkezi olan ANAMED, her yıl dünyanın çeşitli
yerlerinden gelen 25 junior ve senior bursiyeri ağırlıyor. ANAMED proje ile meşguldük. 2009 Aralık ayının verici diğer bir gelişme de 2006 yılında
YA Direktörü Scott Redford geçen yılın etkinliklerini anlatıyor. ilk hafta sonu “Türkiye’de Kentler ve düzenlediğimiz ilk ANAMED sempoz- YA
K K
IN Kaleleri” başlıklı 4. yıllık ANAMED sem- yumunun bildirilerinin Türkçe versiyo- IN
D D
AN pozyumu gerçekleştirildi. Üç kıtadan 15 nunun kitapçılardaki yerini alması oldu. AN
B B
AK Anadolu çağlar boyunca mineral ve odalarını diğeri de yemek salonu ve için bir seminer odası, yeni bir kütüp- konuşmacı Demir Çağ’dan başlayarak Bu yayın, planlanan ya da üzerinde AK
IŞ metalleri ile tanınmıştır. Bu kaynaktan kütüphaneyi içeren diğer iki binası hane ile İstiklal Caddesi’ne açılan ve İstanbul’un Osmanlı padişahı Fatih çalışılan diğer ANAMED sempozyum IŞ
Batı Anadolu’daki Lidyalıların ilk elekt- tamamlanalı dört yıl oldu. Geçen kış, Anadolu’nun geçmişi ile ilgili konularda Sultan Mehmed tarafından yeniden inşa yayınları hakkında okuyuculara ön bir
rum sikkesinden Doğu Anadolu’daki Merkez Han olarak da bilinen tarihi sergilerin yapılacağı bir galeri alanına edilmesi ile son bulan geniş bir zaman fikir vermesi açısından da bizim için
Urartular’ın devasa tunç kazanlarına, bir yapı olan üçüncü binayı depreme kavuşacak. Ayrıca, tüm yapıyı kelimenin dilimi boyunca Türkiye’deki kentler ve önem taşıyor.
Hitit tunç standartlarından Osmanlı dayanıklı hale getirmek amacı ile işçiler tam anlamıyla taçlandıran olağanüstü kaleler arasındaki ilişki üzerine sunum-
cami alemlerine kadar birçok Anadolu çelik kirişler yerleştirdiler. Bu çalışma, Koç Üniversitesi Mezunlar Derneği lar yaptılar. Konuşmacılar seremoni, Dünyayı varlığınızdan ve etkinlikleri-
medeniyeti faydalanmıştır. 2010 sonbaharı başında tamamlanma- restoran ve barı bu kompleksin içinde yazıtlar, kale duvarlarındaki kabartmalar nizden haberdar etmenin birçok yolu
sı planlanan ANAMED kompleksi için yer alacak. ANAMED Merkez Han bina- ile ilgili çeşitli yaklaşımlar ile yönetim ve vardır. Bunun güvenilir ve gerçek bir
Koç Üniversitesi’nin Anadolu Mede- önemli bir adım oldu. sının üzerindeki bu iki katlı tesis Boğaz, güç merkezi olan kalelerin nasıl hem yolu akademik yayınlardır ve eğer araş-
niyetleri Araştırma Merkezi’nin (ANA- tarihi yarımadanın silueti ve Marmara idare ettikleri kentin bir parçası hem tırmacıların ve ürettiklerinin kalitesi bir
MED) geçen yılki bursiyerleri Vulcan’ın İnşaat bittiğinde Koç Üniversitesi Denizi’nin nefes kesen manzaralarına de ondan farklı birer olgu olduklarını gösterge olarak alınır ise, ANAMED’in için bir tasarımcı seçilmesi idi. Seçilen
çekiç seslerini sıklıkla duydular ve sadece Türkiye’nin tarih, sanat tarihi ve sahip olacak. Bu manzaraya eşlik eden incelemeyi amaçlayan diğer konu ve Anadolu’nun geçmişi ile ilgili entelektüel tasarımcı ile yaptığımız çalışma ne-
şahmerdanlar, kaynakçılar ve diğerleri arkeolojisi üzerinde çalışan araştırma- güzel sohbetler derneğin tam hizmet metodolojiler üzerinde durdular. söylemler için aranan bir adres olma ticesinde geçen sonbahar yeni web
İstanbul’un Beyoğlu semtinde, İstiklal cılar (her yıl ileri seviye doktora öğren- kapasiteli restoran ve barının sunacağı Bu sempozyumun bildirileri, önceki yolunda emin adımlarla ilerlemekte sitemizi açabildik: http://rcac.ku.edu.tr
Caddesi üzerindeki üç yapıdan oluşan cileri ve doktora sahiplerinden oluşan yiyecek ve içecekler ile renklenecek. tüm ANAMED yıllık sempozyumları gibi, olduğunu söyleyebiliriz. Bu site sadece ANAMED’in etkinliklerini
ANAMED kompleksinin son binası 25 bursiyer) için konaklama imkânı ve İngilizce versiyonu Belçika-Leuven’deki duyurabilmesi için değil, aynı zamanda
üzerinde çalışmaya devam ederken, halka açık konferanslar için 130 kişilik Yoğun çalışmalar Peeters Yayınevi, Türkçesi ise yeni Dünyaya ulaşmanın daha yakın za- potansiyel bursiyerleri için de hayati bir
büyük ihtimalle metal ve sanat arasın- bir oditoryuma sahip olmakla kalmaya- İnşaatın planlanması için büyük zaman kurulan Koç Üniversitesi Yayınları saye- manlara ait diğer bir yolu ise internet önem taşıyor. Bu site sayesinde hem
daki kendi yakın ilişkilerine hayıflandılar. cak, aynı zamanda sınıflar, daha küçük harcanırken, geçtiğimiz akademik yıl biz sinde okuyucularla buluşacak. Bu yılın kanalı. Geçtiğimiz yaz ANAMED’in ana çevrimiçi başvuru formumuza hem de
ANAMED’in biri bursiyerleri için misafir çaplı uzmanlaşmış akademik toplantılar ANAMED’de aynı zamanda farklı birçok Haziran ayında gerçekleşen heyecan faaliyetlerinden biri yeni web sitesi konaklama, çalışma ve yemek alanlarını
Scott Redford İstanbul’daki Haziran 2010’da Prof. Aslıhan Yener
Marmaray Yenikapı kazıları ile “Across the Border: Late Bronze-Iron
Konya ve Antakya’ya geziler Age Relations between Syria and
düzenledi. Anatolia” başlıklı bir sempozyum
düzenledi.
Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme ortamında
dengeli şekilde kalkınmasına katkıda bulunacak
bilimsel bir araştırma platformu olmayı hedefleyen
Ekonomik Araştırma Forumu’nun Direktörü
Prof. Dr. Sumru Altuğ, yaptıkları çalışmaları ve
2009 Aralık ayında üç kıtadan 15 ANAMED Senior bursiyerlerinden
konuşmacının katıldığı “Türkiye’de Latife Summerer ve Yaşar Ersoy hedeflerini anlattı.
Kentler ve Kaleleri” adlı dördüncü sırasıyla Kastamonu ve çevresi ile
yıllık ANAMED Sempozyumu Troya ve Assos’a yapılan araştırma
gerçekleştirildi. gezilerine rehberlik ettiler.
içeren ANAMED binalarının fotoğrafları- Bir ANAMED bursiyeri olmanın sağ- Tunç Çağı’ndan Demir Çağı’na geçiş
na ulaşabilirsiniz. ladığı ayrıcalıklardan biri sonbaharda dönemini konu eden uluslararası bir
araştırmanız hakkında yapacağınız sempozyum ile sona erdi. Haziran ayı
Önümüzdeki yıl ise ANAMED web kapalı bir sunum ve ilkbahardaki Mini- başında Koç Üniversitesi Arkeoloji ve
sitesine yeni bir özellik daha eklemeyi Sempozyumdaki konuşmanız hari- Sanat Tarihi Bölümü üyesi ve Antak-
umuyoruz: ANAMED bursiyerlerinin cinde herhangi bir sorumluluğunuzun ya yakınlarındaki Alalakh kazılarının
F F
E E
N Mini-Sempozyum serilerinin bir parçası olmamasıdır. ANAMED’in yıl boyunca (http://www.alalakh.org) başkanı Prof. N
E E
R olarak ilkbahar döneminde halka açık düzenlediği araştırma gezilerinden birini Aslıhan Yener, “Across the Border: Late R
olarak yaptıkları sunumların podcastleri. önermek, düzenlemek ve/veya bu Bronze-Iron Age Relations between
Bu Mini-Sempozyumlarda ANAMED gezilere katılıp katılmamak da serbesttir. Syria and Anatolia” başlıklı bu sem-
12 13
bursiyerleri kendi panellerini organize Geçtiğimiz yıl ANAMED senior bursi- pozyumu düzenledi. Kronoloji, stil ve
ediyor, kendi moderatörlerini davet yerlerinden Latife Summerer ve Yaşar epigrafi ile diğer konulardaki problemleri
Y ediyor ve her bir Mini-Sempozyumda Ersoy sırasıyla Kastamonu ve çevresi ile tartışmak için konunun uzmanlarını bir P
A R
K O
IN beraber gruplanan sunumları birbirine Troya ve Assos’a yapılan araştırma ge- araya getirmenin yanı sıra, bu sempoz- F
D İL
A bağlayan tema ya da konuları seçiyor- zilerine rehberlik ettiler. Buna ek olarak yum ANAMED’in ana kampus ile ora-
N
BA lar. Geçtiğimiz yıl böyle konular altında ben de İstanbul’daki Marmaray Yeni- daki fakülte elemanları ve öğrencilerin EAF’ın Gücü Artıyor
K
IŞ gruplanan Mini-Sempozyumların konu- kapı kazıları ile Konya ve Antakya’ya aktivitelerine entegre olması gibi diğer
ları arasında arkeolojik kayıtta “Kutsal geziler düzenledim. bir olumlu gelişmenin altını çizmesi açı-
ve Dünyevi” ve erken-modern Osmanlı sından da bizim için önem taşıyor. Bu
Ekonomik Araştırma Forumu hak- gesel konular, kısa vadeli makroekono-
dünyasında “Düzen ve Düzensizlik” Geçtiğimiz akademik yıl ikinci binyıl yılın ilerleyen aylarında, ANAMED’den
kında kısaca bilgi verebilir misiniz? mik durum, vergi politikası dahil maliye
sayılabilir. Bu sempozyum başlıklarının sonu-birinci binyıl başında günümüzde yükselen çekiç sesleri durduğunda ve
2004 yılında hayata geçen TÜSİAD-KÜ politikaları, para politikaları.
tam listesine tabii ki ANAMED web Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye inşaat tamamlandığında bu işbirliğinin
Ekonomik Araştırma Forumu (EAF),
sitesinden ulaşabilirsiniz! olarak adlandırılan bölgede gözlenen artacağını umuyorum.
Türkiye’nin sürdürülebilir bir büyüme Adından anlaşılacağı üzere, EAF iyi
ortamında dengeli bir şekilde kalkınma- tasarlanmış araştırmaların yapılması ve
sına katkıda bulunacak kısa ve uzun yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir.
Scott Redford Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma vadeli ekonomi politikaları alanında Bu bağlamda Koç Üniversitesi’ndeki
Merkezi’nin Direktörü ve üniversitenin Arkeoloji ve Sanat Tarihi bilimsel bir araştırma platformu olmayı Ekonomi grubunun araştırmalarından
Bölümü üyesidir. Sanat, Arkeoloji, Orta Anadolu ve Doğu Akdeniz hedeflemektedir. İktisadi büyümeden faydalandığı gibi EAF çalışanları olarak
Mimarisi uzmanıdır. Türkiye’nin Adıyaman, Hatay, Sinop ve Antalya söz ettiğimiz zaman, bir ekonominin benim, Dr. Sumru Öz’ün ve Dr. Müge
yörelerindeki arkeolojik kazı ve araştırmalarda çalışmıştır. Güncel
uzun vadeli performansını düşünürüz. Adalet’in çalışmalarından da yararlan-
projelerinin arasında Selçuklu hâkimiyeti altında Anadolu’da
Dolayısıyla bu amaca hizmet edecek maktır. Bu araştırma faaliyeti konferans,
şehircilik hakkında bir kitap da bulunmaktadır.
politikalar birçok alanda yer almaktadır söyleşi ve çalıştay serileri ile tamamlan-
–emek piyasasını düzenleyici politikalar, maktadır. EAF ayrıca gerek akademis-
verimlilik ve büyüme, rekabet ortamı, yenlere gerekse politika yapıcılarına yö-
dalgalanmaların kaynağı ve niteliği, böl- nelik kısa dersler de düzenlemektedir.
Prof. Dr. Sumru Altuğ: “Gücümüz AD Başkanı Ümit Boyner günümüz- Başkanı Cansen Başaran Symes ve EAF’ta ayrıca bir Ziyaretçi Araştırma
birleştirici ve yeni fikirlere açık deki küresel kriz hakkında bir konuş- KAGİDER’den Gülseren Onanç katıldı. Programı da başlatmayı düşünüyo-
olmamızdan ileri geliyor. Bu ma yaptı. Koç Üniversitesi Rektörü Raporların tartışmacıları arasında Bo- ruz. Bu program kapsamında seçkin
Umran İnan sanayi-üniversite işbirliği- ğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ayşe bir araştırmacıyı kendi belirlediği bir
bağlamda iş dünyasından, devletten,
nin önemini vurguladı. Konferanstaki Buğra ve Sabancı Üniversitesi’nden Dr. konu üzerine çalışmak üzere davet
ya da akademik dünyadan
önemli konuşmacılardan Sydney’deki Alpay Filiztekin vardı. etmek istiyoruz. İkincisi, yurtdışındaki
okurlarınızın bizimle ortaklaşa
Teknoloji Üniversitesi’nden Prof. Ad- ve yurtiçindeki araştırmacıları bir araya
yapmak istediği bir faaliyet olursa
rian Pagan durgunlukları öngörmenin Son olarak EAF, Dr. Şebnem-Kalemli getirmek üzere Yaz Çalıştayları şek-
ve bize bildirirlerse çok memnun
neden bu kadar zor olduğunu tartıştı. Özcan tarafından 26-28 Mayıs 2010 linde bir hafta sürecek bir etkinliği de
oluruz.” Pompei Fabra Üniversitesi’nden Prof. tarihlerinde “Küresel Bankalar ve 2007- düzenlemek istiyoruz. EAF’ın bölgede
Fabio Canova ise, avronun kuruluşu 2008 Krizinin Yayılması” bir kısa ders önemli bir merkez olma potansiyeli
ya da Maastricht ilkesinin benimsen- dizisi ve Denizbank Baş Ekonomisti olduğuna inanıyoruz. Yakın zamanda
mesi gibi kurumsal değişikliklerin avro Dr. Saruhan Özel tarafından 26 Şubat Ukrayna Bankacılık Akademisi ve Kiel
bölgesindeki iktisadi dalgalanmaların 2010’da verilen “Yunanistan ve Avro Enstitüsü’ndeki Küresel Ekonomik
üzerindeki etkisini tartıştı. Konferans Nereye?” adlı bir seminere de ev sahip- Sempozyum’la birer işbirliği anlaşması
FE akademik dünya ve iş dünyası üyeleri liği yapmıştı. imzaladık. Gelecekte bu tür bağları FE
N N
ER tarafından ilgiyle izlendiği gibi CNBC, ortak araştırma projeleri yaratmak, ER
Yeni dönemde EAF ayrıca Koç Üniver- benim EAF için hedefimdir. Son 20-30 yana EAF 53 Çalışma Raporu yayınla-
HT Bloomberg ve diğer medya kuru- Gelecekte başka neler bekleyebi- konferanslar düzenlemek ve araştırmacı
sitesi dışından da EAF’ın faaliyetlerine yılda Türkiye yüksek öğrenim alanında mıştır. Bunlardan 22’si Ocak 2010’dan
luşları tarafından sürekli yayına alındı. liriz? değişimi yapmak üzere genişletmek
14 katkı yapabilecek üyeler kaydetmekte- gerek vakıf üniversitelerinin kurulması bu yana yayınlanmıştır. RePEc very 15
EAF’daki amacımız önemli ekonomi istiyoruz.
dir. Şu anda 53 üyemiz bulunmaktadır gerekse devlet üniversitelerindeki kalite- tabanında endekslenen serimizin
EAF’ın bu yılki ikinci önemli etkinli- politika konularına ışık tutacak etkin-
ve sayı her geçen gün artmaktadır. Bu nin artırılmasına yönelik bir hayli yol kat görünürlüğü hakkında bir gösterge
ği “Gelecek Nesiller İçin Fırsatların liklere önayak olmaktır. Bu bağlamda Eklemek istediğiniz bir şey var mı?
P P
R sayı içerisinde Koç Üniversitesi Ekono- etmiştir. Ancak bu tür gelişmelerin tüm vermek gerekirse, indirilen özet sayısı R
O Çoğaltılması” ve “Türkiye’de Kadınların Ekim 2010’da işsizlik politikaları üzerine Gücümüz birleştirici ve yeni fikirlere açık O
FİL mi grubundan üyelerle birlikte Finans potansiyelini elde edecek akademik Ocak 2010’da ayda 268’den Temmuz İşgücüne Katılımı” başlıklı raporları bir konferans düzenlemeyi ve Kasım olmamızdan ileri geliyor. Bu bağlamda FİL
grubundan üyeler de bulunmaktadır. ağlar Türkiye’de yeterince gelişme- 2010’da ayda 575’e çıkmıştır. İndirilen
tanıtmak amacıyla 4 Haziran 2010’da 2010’da yeni finansal düzen üzerine iş dünyasından, devletten, ya da aka-
Daha önemlisi Koç Üniversitesi dışında miştir. Bilgi toplumu niteliğini taşıyan tam makale sayısındaki değişim ise,
Dünya Bankası Ankara ofisi ile ger- Avrupa Merkez Bankası Araştırma demik dünyadan okurlarınızın bizimle
Türk ve Türk olmayan araştırmacılar çağımızda dünyanın bir tarafında bir ayda 142’den ayda 263’e çıkmıştır.
çekleştirilen konferanstır. Konferansa Direktörü Dr. Frank Smets tarafından ortaklaşa yapmak istediği bir faaliyet
da EAF’ın faaliyetlerine ilgi göstermeye sorunu çözmek için gerek yerel gerek EAF’ın ayrıca Çalışma ve Politika Notları
Dünya Ulrich Zachau, TÜSİAD Yöne- verilecek bir çalıştay gerçekleştirmeyi olursa ve bize bildirirlerse çok memnun
başlamışlardır. Yurtdışındaki üyelerimiz küresel alandaki gelişmelerden haber- serileri vardır. Bu serilerde küresel eko-
tim Kurulu üyesi ve Kurumsal İlişkiler planlıyoruz. oluruz.
Chicago, NYU, Johns Hopkins, CMU, dar olmak gerekmektedir. İşte, EAF nomik kriz, büyüme, işsizlik ve maliye
Duke, Minnesota, Virginia, Maryland, tam bu anlamda bir akademik ağ ya politikaları gibi güncel ekonomi sorunla-
Houston, Louisiana State, İngiltere’de da network yaratmayı amaçlamaktadır. rı ele alınmaktadır. EAF Mart 2009’dan
Cambridge Üniversitesi, LBS, Gro- Bunu yaparken Koç Üniversite’nin ve bu yana yaklaşık her ay iki Politika Notu Ekim 2010’da işsizlik politikaları
ningen, IMF, Macaristan’da CEU, TÜSİAD’ın konumlarından faydalanmayı üretmektedir. Bu notlardan Milliyet, üzerine bir konferans düzenlemeyi
Yunanistan’da Makedonya Üniversi- da düşünmektedir. Akşam ve Habertürk gibi belli başlı planlayan EAF, Kasım 2010’da
tesi ve Macar Merkez Bankası’ndan ekonomi sütunlarında söz edilmekte-
yeni finansal düzen üzerine
gelmektedir. Türkiye’den ise Bilkent, Direktör olmanızdan bu yana dir. Son olarak EAF web sayfasında
Avrupa Merkez Bankası Araştırma
Sabancı, TOBB ve ODTÜ’den üyeleri- Forum’da yapılanlar ve gerçek- ilgi çeken birçok yeni kitabın duyurusu
Direktörü Dr. Frank Smets
miz vardır. leştirilen etkinlikler hakkında bilgi yapılmaktadır.
tarafından verilecek bir çalıştay
verebilir misiniz?
Kısa bir süre önce Forum direktörü EAF’ın başlıca amaçlarından birisi son Bu yılın ilk konferansı 25 Mayıs gerçekleştirecek.
oldunuz. EAF hakkındaki vizyonu- derece kaliteli bir Çalışma Raporları 2010’da Conrad Oteli’nde gerçekleş-
nuz nedir? serisi yaratmaktır. Böyle bir seride yer ti. Konusu “İktisadi Dalgalanmalar ve
İstanbul’u da içine alan geniş bir bölge- alan çalışmalar ekonomi politikaları ko- Küresel Kriz” idi. Devlet Bakanı Ali Ba-
de araştırma ve ekonomi politikalarına nusundaki tartışmalara güçlü bir temel bacan konferansa katıldı ve hükümet
yönelik birinci sınıf bir merkez olması, oluşturacaktır. Kurulduğu günden bu üyesi olarak bir konuşma yaptı. TÜSİ-
Moleküler Biyokimya laboratuarında biyolojik saat işleyiş mekanizmasını
moleküler düzeyde anlama yönünde çalışmalar yapılmaktadır.
Halil Kavaklı Koç Üniversitesi Kimya ve Biyoloji Mühendisliği’nde 2004 yılından beri öğretim
üyesi olarak çalışmaktadır. Araştırma konuları moleküler ve biyokimya alnında insan ve
bakteride ışık sinyal iletisi ve bitki biyoteknolojisidir. TÜBİTAK, TÜBA ve Avrupa Topluluğu
FP6 tarafından sağlanan desteklerle araştırmalarına devam etmektedir. Uluslararası dergi ve
kitaplarda yayımlanmış 30 üzerinde eseri mevcuttur.
bilgileri beynin diger bölgelerine nörotransmitter aracılığı Şekil 1: Güneş ışığının göz tarafından algılanıp SCN merkezine iletilmesi
ile iletmektedir. Saat bilgisinin yaratmış olduğu değişiklilik-
ler çıktı elementlerine iletilerek Şekil 2’de görülen beyinin Corpus Callosum
Cerebral Cortex
fizyolojik ve davranış özelliklerini düzenlemektedirler.
F Biyolojik saat ve insan sağlığı F
E E
NE Biyolojik saatin düzgün çalışması, organizmaya, günlük NE
R R
çevresel değişimlere karşı davranış ve bir takım fizyolojik
verilerinin düzenlemesinde olanak vermektedir. Bu fizyo-
lojik veriler uyku-uyanma döngüsü, lokomotor aktivitesi
16 17
Hücre Açısından Zaman (hareketlilik), - su-gıda alımı ve bazı hormonların periyodik Cerebral Serebellum
ışık Cortex
Corpus Callosum
salınımıdır (melatonin, kortizon, seratonin gibi). Organiz-
Hipotalamus
mada biyolojik saatin düzgün işlememesi, metabolizma,
Y Dr. İ. Halil Kavaklı Koç Üniversitesi Kimya ve Biyoloji Mühendisliği Y
AK üreme ve hatta yaşam süresi üzerinde hasara sebep Pituitary SerebelSluamat Elementleri SCN de bu- AK
IN SCN lunmaktadır. Aşağıda belirtilen IN
D olmaktadır. Bunlara ek olarak özellikle memeli organizma- proteinler saat yapında rol alırlar. D
AN B Moleküler Biyokimya laboratuarında rını, hormon salınımlarını, çoğalmalarını, gündüz vakti ışığı algılamaya yarayan larda davranış bozukluğu ve bir takım nörolojik ve psiko- -(PPeerri1o,dP eprr2o t evien lPeerri3) AN B
AK insanda biyolojik saatin işleyiş me- büyümelerini, metabolizma hız ayarları- almaç (sensörler) proteinleri bulunmak- lojik hastalıklarla ile ilgisi olduğu da bilinmektedir. Özellikle .. H.i potalamus Pituitary Omurilik -Kriptokrom (Cry1 ve Cry2) AK
IŞ kanizmasını anlamaya yönelik temel nı, ışığın zararlı etkilerini minimize etme- tadır (Şekil 1). Bu almaç proteinleri gün saat genleri çıkarma (knock-out) teknolojisi ile mutasyona . ... . SCN Omurilik --BCLMOACLK IŞ
moleküler düzeyde bilim çalışmaları lerini ve yiyecek bulma gibi aktivitelerini doğumdan itibaren beyinde bulunan uğratılmış fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, farelerin ... -Casein Kinase Iε
..
yapılmaktadır. Uzun vadede elde edi- düzenlemektedir. Bu aktivitelerin yerine saat merkezine (Supra Chismatic uyku-uyanma dengelerinin bozulduğu, buna bağlı olarak Conneess
lecek bulgular sadece biyolojik saatin getirilmesi için hücrelerde biyolojik saat Nucleus-SCN) sürekli ışık bilgisi gön- bu hayvanlarda denge ve davranış bozukluğu, hafıza ışık
anlaşılmasına katkıda bulunmakla kal- proteinleri önemli rol oynamaktadır. dermekte ve insanın gündüz ve gecenin kaybı, duysal davranışlarında, kontrol hayvanlarına göre
mayıp buna bağlı hastalıklara (Jet-lag, farkına varmasını sağlamaktadır. Işığın farklılık olduğu gözlemlenmiştir. Bunlara ek olarak kıtala-
bazı depresyon ve uyku bozuklukları Biyolojik saat üç aşamada gerçek- yanı sıra açlık ve sosyal etkileşmelerin rarası yolculuk ve gece vardiyasında çalışan insanlarda
gibi) karşı rasyonel yöntemler kullanıla- leştirilmektedir. Bunlardan birincisi de biyolojik saati senkronize etmede biyolojik saat ritminin bozulması dikkat ve konsantrasyon
rak ilaç geliştirme çalışmalarına temel hücre saatinin dış dünya ile senkronize önemli faktörler olduğu gösterilmiştir. kaybı ve hatta bayanlarda göğüs kanserine yakalanma Şekil 2: SCN nöron hücrelerinin beyinin diğer bölgeleri ile etkileşimleri
teşkil edecektir. edilmesi için gerekli uyaranın algılanma- Saat merkezi, SCN, ışık bilgilerini alarak riskini artırmaktadır. İnsan ve diğer organizmaları böylesine
Basal Otonomik düzenlemeler
sı, ikincisi algılanan uyarı çerçevesinde vücut saatini ayarlamakta, organiz- derinden etkileyen saatin işleyişinde moleküller düzeyde forebrain
Psikomotor performans
Biyolojik saat beyindeki merkezde saatin senkronize manın diğer sistemlerine saat bilgisi rol alan genler ancak son 10 yılda tanımlanmışlardır. Bu
Dünyanın kendi ve güneşin ekseni edilmesi ve son olarak merkezden aktararak sistemlerin senkronize bir şe- süre içinde bu genlerin birbirleri ile olan etkileşimleri ta- Hafıza
Midline
etrafında dönmesi, gün ve yıl döngüleri- vücudun diğer sistemlerine senkronize kilde çalışmasını sağlamaktadır. Gözün nımlanmıştır. Fakat bu etkileşim mekanizmaları tam olarak thalamus Ödüllendirme meknanizması
nin oluşmasını sağlamaktadır. Organiz- edilmiş bilginin ulaştırılmasıdır. Öncellikle retina tabakasının ganglion (GCL) ve dış bilinmemektedir.
Melatonin salgısı,
maların bu döngüler içerisinde çevreye organizmaların gündüz-gece döngüsü- (ONL) tabakalarında yerleşik hücrelerde SCN SPVZ Paraventricular Otonomik düzenlemeler
nucleus
uyum sağlayabilmesi için birçok fizyo- nü algılayabilmek için dışardan karanlık bulunan ışık almaçları sayesinde ışık, Grubumuz biyolojik saat işleyiş mekanizmasını molekü- HPA axis, Troid bezi
lojik ve davranış biçimlerini ayarlamaları ve aydınlık verilerini algılayıp beyindeki karanlık ve günün saatini algılayarak ler düzeyde anlama yönünde çalışmalar yapmaktadır. Vücut ısı düzenlenmesi,
Preoptic-anterior
gerekmektedir. Dünyanın kendi ekseni saat merkezine iletmesi gerekmektedir. retina hipotalamik nöron hücreleri ile Grubumuz tarafından yapılan çalışmalarda elde edilecek Hypothalamic Üreme fonksiyonlar,
Otonomik düzenlemeler
etrafında dönmesiyle yaratmış olduğu Bu işlev için gözün retina tabakasın- SCN’ye iletirler. Bilgi SCN’ye ulaştıktan veriler biyolojik saat hastalıklarına (Jet-lag, bazı depres- bölgeleri
gece ve gündüz, organizmaların uyuma da bulunan hücrelerin bir kısmında sonra saat proteinleri birtakım genlerin yon çeşitleri, uyuma bozuklukları gibi) karşı ilaç geliştirme Uyku-uyanma döngüsü,
Tuberal-posterior Büyüme hormon salgılanması,
ile uyanıklık süreçlerinde DNA onarımla- melanopsin ve kriptokrom adı verilen ifadesini değiştirmektedir. Değişen gen çalışmalarına temel teşkil edebilecektir. Hypothalamic Prolaktin hormon salgılanması,
bölgeleri Otonomik düzenlemeler