Val Plumvvood Feminizm ve Doğaya Hükmetmek Val Plumvvood Feminizm ve Doğaya Hükmetmek AvustralyalI bir eko-feminist düşünür olan Plumvvood, ormanları koruma mücadelesine kendini adamış bir ak- tivisttir ve ormanda yaşamaktadır. Avustralya’da Kaka- du Milli Parkı'nda bir timsahın saldırısına uğramış, fakat hayatta kalmayı başarmış ve yaşadığı deneyimi "Being Prey" (Av Olmak) adıyla yayımlamıştır. Çeşitli dergi ve gazetelerde çok sayıda makalesi yayımlanmış olan ya zarın diğer eserleri şunlar: The Fight for the Forest (Or man Uğruna Mücadele, 1973), Envirorımental Cul- ture: the Ecological Crisis of Reasorı (Çevre Kültürü: Aklın Ekolojik Buhranı, 2002). Metis Yayınları İpek Sokak 5, 34433 Beyoğlu, İstanbul e-posta: ¡[email protected] www.metiskitap.com Yayınevi Sertifika No: 10726 Feminizm ve Doğaya Hükmetmek Val Plumwood İngilizce Basımı: Feminism and the Mastery of Nature Routledge, 1993 ©Val Plumwood, 1993 © Metis Yayınları, 1995, 2017 İlk Basım: Ağustos 2004 İkinci Basım: Aralık 2017 Yayıma Hazırlayan: Tuncay Birkan Kapak Resmi: Kumaş pano, Peru el sanatları Fotoğraf: Sevgi Erdoğan Kapak Tasarımı: Emine Bora Dizgi ve Baskı Öncesi Hazırlık: Metis Yayıncılık Ltd. Baskı ve Cilt: Yaylacık Matbaacılık Ltd. Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197 Topkapı, İstanbul Matbaa Sertifika No: 11931 ISBN-13: 978-975-342-481-2 Eserin bütünüyle ya da kısmen fotokopisinin çekilmesi, mekanik ya da elektronik araçlarla çoğaltılması, kopyalanarak internette ya da herhangi bir veri saklama ci hazında bulundurulması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun hükümle rine aykırıdır ve hak sahiplerinin maddi ve manevi haklarının çiğnenmesi anlamına geldiği için suç oluşturmaktadır. Val PI um wood Feminizm ve Doğaya Hükmetmek Çeviren: Başak Ertür metis İçindekiler Teşekkür 7 Giriş 9 I Feminizm ve Ekofeminizm 33 II ikicilik: Sömürgeciliğin Mantığı 63 III Platon ve Ölüm Felsefesi 99 IV Descartes ve İktidar Düşü 143 V Mekanizma ve Zihin/Doğa ikiciliği 162 VI Etik ve Araçsallaştırıcı Benlik 189 VII Derin Ekoloji ve Farklılığın İnkârı 224 Sonuç: Egemen Öyküyü Değiştirmek 257 Kaynakça 267 Teşekkür TEŞEKKÜRÜ borç bildiklerimin başında, yaşamı borçlu olduğumuz yeryüzü geliyor; çok temel bir borç bu ama kültürümüz tarafından kabul görmüyor. Ayrıca bana her gün canlılık ve gıda veren orman evime duyduğum şükranı da belirtmek isterim. Bunlar olmasaydı bu kitap mümkün olamazdı. Destekleri, açıklamaları ve teşvikleri için dostlarıma, komşuları ma, danışmanlarıma ve meslektaşlarıma müteşekkirim. Alison ve Patrick Sexton-Green, Simon Kravis ve Sean Kenan beni can kulağı ile dinleyerek, benimle fikir alışverişinde bulunarak ve ihtiyacım ol duğunda evlerini bana açarak kitabın hazırlanmasına yardımcı oldu lar (evimin enerji ihtiyacını güneş panelleriyle karşıladığımdan an cak güneşli günlerde kitap yazabildiğim ve nemli bir iklimde yaşadı ğım için sık sık evlerinden yararlandım). Müsveddenin çeşitli bölüm lerinin taslaklarını okuyup, yararlı yorumlar yapan Jane Belfrage, Jim Cheney, Simone Fullagar, Jackie French, Jean Grimshaw, Sue Hoffman, Sean Kenan, Brian Martin, Peter Macgregor, Denise Rus sell, Richard Sylvan, Miriam Solomon ve Karen Warren'a teşekkür ediyorum. Teresa Brennan insanı yüreklendiren harika bir editör, sa bırlı ve anlayışlı çalışması kitabı büyük ölçüde düzene sokarak oku ru hayal kırıklığından kurtardı. Ona ne kadar teşekkür etsem azdır. Günümüzden iki bin beş yüz yıl kadar gerilere giden Batı felse fesinin büyük diyaloguna katılanların neredeyse tümü toplumun ay rıcalıklı kesimlerine mensup olan beyaz erkekler olmuş hep. Felsefi arayışları ile bu durum arasında bir bağlantı kurmamış olmaları, tar tışmalarını esasen birbirleriyle ve birbirlerinin yaptıklarını konu ala rak ve filozof sıfatıyla büyük sorunları ortaya atma iddialarına kar şın kendilerini ve çevrelerindeki dünya ile kurdukları siyasal ilişki leri eleştirel bir gözle incelemekte ne kadar yetersiz kaldıklarını gös teriyor. Son yirmi yıl içinde heyecan verici ölçüde farklı sesler de kendilerini duyurmaya başladı. Batı felsefesi geleneğinin tarihinde