ebook img

farklı oranlarda kaba ve karma yem içeren rasyonların sıcak stresi altındaki koyunlarda azot PDF

90 Pages·2006·2.42 MB·Turkish
by  
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview farklı oranlarda kaba ve karma yem içeren rasyonların sıcak stresi altındaki koyunlarda azot

T.C. ADNAN MENDERES ÜN(cid:13)VERS(cid:13)TES(cid:13) FEN B(cid:13)L(cid:13)MLER(cid:13) ENST(cid:13)TÜSÜ ZO-DR-2006-001 FARKLI ORANLARDA KABA VE KARMA YEM (cid:13)ÇEREN RASYONLARIN SICAK STRES(cid:13) ALTINDAK(cid:13) KOYUNLARDA AZOT DENGES(cid:13) VE HAM BES(cid:13)N MADDELER(cid:13)N(cid:13)N S(cid:13)ND(cid:13)R(cid:13)M(cid:13) ÜZER(cid:13)NE ETK(cid:13)LER(cid:13) HAZIRLAYAN Zir.Yük.Müh. Hulusi AKÇAY DANI(MAN Prof.Dr. Mustafa SARI AYDIN - 2006 Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlü3ü’ne, Ayd7n Bu çal(cid:7)(cid:8)ma a(cid:8)a(cid:10)(cid:7)da isimleri bulunan jüri üyeleri taraf(cid:7)ndan Doktora Tezi olarak kabul edilmi(cid:8)tir. 23.05.2006. Ünvan7 : Ad7 Soyad7 : Üniversitesi : (cid:13)mzas7 : Prof.Dr. Mustafa SARI Adnan Menderes Üniversitesi ………………. Prof.Dr. Y(cid:7)lmaz ,AYAN Ege Üniversitesi ………………. Prof.Dr. Ahmet Gökhan ÖNOL Adnan Menderes Üniversitesi ………………. Prof.Dr. Tufan ALTIN Adnan Menderes Üniversitesi ………………. Prof.Dr. Orhan KARACA Adnan Menderes Üniversitesi ………………. Yukar(cid:7)daki jüri üyeleri taraf(cid:7)ndan kabul edilen bu Doktora Tezi, Enstitü Yönetim Kurulu’nun ………………………. tarih, ………………….. say(cid:7)l(cid:7) karar(cid:7) ile onaylanm(cid:7)(cid:8)t(cid:7)r. Prof.Dr.Kemal BENL:O;LU Enstitü Müdürü -ii- ÖZ Farkl7 Oranlarda Kaba ve Karma Yem (cid:13)çeren Rasyonlar7n S7cak Stresi Alt7ndaki Koyunlarda Azot Dengesi ve Ham Besin Maddelerinin Sindirimi Üzerine Etkileri Farkl(cid:7) oranlarda kaba ve karma yem (80/20, 65/35, 50/50 ve 35/65) içeren izonitrojenik rasyonlar(cid:7)n, s(cid:7)cakl(cid:7)k stresi alt(cid:7)ndaki koyunlarda ham besin maddelerinin sindirilebilirli(cid:10)i, azot dengesi ve baz(cid:7) rumen parametreleri üzerine etkileri bu çal(cid:7)(cid:8)mada incelenmi(cid:8)tir. Ara(cid:8)t(cid:7)rma, 4 ba(cid:8) erkek Karya toklu ile Latin kare deneme deseninde ve yaz(cid:7)n en s(cid:7)cak döneminde (17 Haziran – 31 A(cid:10)ustos) yürütülmü(cid:8)tür. Rasyonlarda karma yem oran(cid:7) artt(cid:7)kça kuru madde (p<0.01), organik madde (p<0.01), ham protein (p<0.05) ve NDF (p<0.05) sindirilebilirlik de(cid:10)erleri ile rumende propiyonik asit oran(cid:7)n(cid:7)n artt(cid:7)(cid:10)(cid:7) (p<0.01), buna kar(cid:8)(cid:7)l(cid:7)k ADF sindirilebilirlik de(cid:10)erleri (p<0.01) ile asetik asit (p<0.01) ve pH de(cid:10)erlerinin (p<0.01) azald(cid:7)(cid:10)(cid:7) belirlenmi(cid:8)tir. Rumendeki bütirik asit ve NH -N düzeyleri ise rasyon 3 farkl(cid:7)l(cid:7)klar(cid:7)ndan etkilenmemi(cid:8)tir. Rasyondaki karma yem miktar(cid:7)n(cid:7)n artmas(cid:7)yla, elde edilen azot birikim de(cid:10)erleri artm(cid:7)(cid:8)t(cid:7)r(p<0.01). ANAHTAR SÖZCÜKLER: Koyun, sindirilebilirlik, azot dengesi, uçucu ya(cid:10) asitleri, pH -iii- ABSTRACT The Effects of Rations Containing Different Levels of Roughage to Concentrate on Nitrogen Balance and Crude Nutrient Digestibility by Sheep Under Heat Stress In this study, the effects of isonitrogenic rations containing different levels of roughage to concentrate (80/20, 65/35, 50/50 ve 35/65) on the crude nutrient digestibility, nitrogen balance and some rumen parameters of sheep under heat stres were investigated. The study was conducted in Latin-square experimental design the hottest period of the with four Karya wethers. With the ascending ratios of concentrate; digestibility of dry matter (p<0.01), organic matter (p<0.01), crude protein (p<0.05), NDF (p<0.05) and, rumen propionic acid level (p<0.01) were increased, on the contrary ADF digestibility values (p<0.01), acetic acid levels (p<0.01) and pH (p<0.01) were reduced. Meanwhile, butyric acid and NH -N levels 3 were not effected by different levels of rations. As the roughage in rations increases, nitrogen retention values were also increased (p<0.01). KEY WORDS: Sheep, digestibility, nitrogen balance, volatile fatty acids, pH -iv- (cid:13)Ç(cid:13)NDEK(cid:13)LER Sayfa No ÖZ................................................................................................................................ii ABSTRACT................................................................................................................iii :Ç:NDEK:LER...........................................................................................................iv Ç:ZELGELER L:STES:.............................................................................................vi ,EK:LLER L:STES:.................................................................................................vii EK Ç:ZELGELER L:STES:.....................................................................................viii 1. G:R:,...................................................................................................................1 2. KONU :LE :LG:L:ÇALI,MALAR...................................................................4 2.1. Temel Bilgiler..............................................................................................4 2.1.1. Hayvan – Çevre Etkile(cid:8)imleri..................................................................4 2.1.2. Sindirim ve Emilme.................................................................................9 2.1.3. Sindirimi Etkileyen Faktörler.................................................................11 2.1.3.1. Hayvanla :lgili Faktörler............................................................11 2.1.3.2. Yemle :lgili Faktörler.................................................................11 2.1.4. Sindirim Denemeleri..............................................................................13 2.1.4.1. (cid:12)nvivo yöntemler........................................................................15 2.1.4.1.1. Klasik yöntem............................................................................16 2.1.4.1.2. :ndikatör yöntemi.......................................................................18 2.1.4.2. (cid:12)nvitro yöntemler.......................................................................19 2.1.5. Azot Dengesi Denemeleri......................................................................19 2.2. Önceki Çal(cid:7)(cid:8)malar......................................................................................20 3. MATERYAL VE METOT................................................................................31 3.1. Materyal.....................................................................................................31 3.1.1. Hayvan Materyali...................................................................................31 3.1.2. Yem Materyali.......................................................................................32 3.1.3. Metabolik Kafesler.................................................................................33 3.1.4. :klimsel Veriler......................................................................................34 3.2. Metot..........................................................................................................36 3.2.1. Deneme Düzeni ve Yemleme................................................................36 -v- 3.2.2. Örneklerin Al(cid:7)nmas(cid:7) ve Analizler..........................................................37 3.2.2.1. S(cid:7)cakl(cid:7)kveNem Verilerinin Al(cid:7)nmas(cid:7).......................................37 3.2.2.2. Feçis Örneklerinin Al(cid:7)nmas(cid:7)......................................................39 3.2.2.3. :drar Örneklerinin Toplanmas(cid:7)...................................................39 3.2.2.4. Rumen S(cid:7)v(cid:7)s(cid:7) Örneklerinin Toplanmas(cid:7).....................................40 3.2.3. Örneklerin De(cid:10)erlendirilmesi.................................................................40 3.2.3.1. Ham Besin Maddelerinin Belirlenmesi......................................41 3.2.3.2. Sindirilme Derecelerinin Belirlenmesi.......................................41 3.2.3.3. Azot Dengesi..............................................................................41 3.2.3.4. Rumen Parametrelerinin Belirlenmesi.......................................42 3.2.4. Uygulanan :statistik Analiz....................................................................43 4. BULGULAR VE TARTI,MA..........................................................................44 4.1. Hayvanlar(cid:7)nCanl(cid:7) A(cid:10)(cid:7)rl(cid:7)klar(cid:7) veCanl(cid:7) A(cid:10)(cid:7)rl(cid:7)kArt(cid:7)(cid:8)lar(cid:7)...........................44 4.2. Deneme Süresince Elde Edilen :klimsel Veriler........................................45 4.3. Besin Maddelerinin Sindirimi....................................................................48 4.3.1. Rasyonlara Göre Besin Maddelerinin Sindirimi....................................50 4.3.2. Dönemlere Göre Besin Maddelerinin Sindirimi....................................52 4.3.3. Hayvanlara Göre Besin Maddelerinin Sindirimi...................................54 4.4. Rumen Parametreleri..................................................................................55 4.4.1. Rasyonlara Göre Rumen Parametreleri..................................................55 4.4.2. Dönemlere Göre Rumen Parametreleri..................................................57 4.4.3. Hayvanlara Göre Rumen Parametreleri.................................................59 4.4.4. Rumen pH De(cid:10)erleri..............................................................................60 4.5. Azot Dengesi Bulgular(cid:7)..............................................................................61 5. SONUÇLAR VE ÖNER:LER...........................................................................64 ÖZET..........................................................................................................................66 SUMMARY...............................................................................................................68 TE,EKKÜR...............................................................................................................70 KAYNAKLAR..........................................................................................................71 EK Ç:ZELGELER......................................................................................................ix ÖZGEÇM:,..............................................................................................................xiv -vi- Ç(cid:13)ZELGELER L(cid:13)STES(cid:13) Çizelge No Çizelgenin Ad7 Sayfa No Çizelge 1. Deneme rasyonlar(cid:7)n(cid:7)nkurulu(cid:8)lar(cid:7),%.......................................................32 Çizelge 2. Deneme yemlerinin kimyasal bile(cid:8)imi, %................................................33 Çizelge 3. Deneme rasyonlar(cid:7)n(cid:7)nkimyasal bile(cid:8)imi..................................................33 Çizelge 4. Uzun y(cid:7)llar ortalamalar(cid:7)na göre Ayd(cid:7)nili meteorolojik verileri...............35 Çizelge 5. Deneme süresince hayvanlar(cid:7)ncanl(cid:7) a(cid:10)(cid:7)rl(cid:7)kde(cid:10)i(cid:8)imi..............................44 Çizelge 6. Deneme süresince hayvanlar(cid:7)n bulunduklar(cid:7) ortamda elde edilen iklimsel veriler.................................................................................................................46 Çizelge 7. Deneme süresince elde edilen iklimsel verilerin de(cid:10)erlendirmesi............48 Çizelge 8. Artan yemlerin kimyasal bile(cid:8)imleri.........................................................49 Çizelge 9. Rasyonlara göre kuru madde tüketimi ve besin maddelerinin sindirilme dereceleri............................................................................................................50 Çizelge 10. Dönemlere göre kuru madde tüketimi ve besin maddelerinin sindirilme dereceleri............................................................................................................52 Çizelge 11. Hayvanlara göre kuru madde tüketimi ve besin maddelerinin sindirilme dereceleri............................................................................................................54 Çizelge 12. Rasyonlara göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri.........................56 3 Çizelge 13. Dönemlere göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri.........................58 3 Çizelge 14. Hayvanlara göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri........................59 3 Çizelge 15. Rasyonlar, hayvanlar ve dönemlere göre pH de(cid:10)erleri...........................60 Çizelge 16. Rasyon, hayvan ve döneme göre azot dengesi de(cid:10)erleri, g/gün.............62 -vii- (EK(cid:13)LLER L(cid:13)STES(cid:13) (ekil No (eklin Ad7 Sayfa No ,ekil 1. Çevre s(cid:7)cakl(cid:7)(cid:10)(cid:7) ve termal ku(cid:8)aklar..................................................................7 ,ekil 2. Yemlerin hayvanlarda sindirilebilirli(cid:10)i ve emilebilirli(cid:10)i..............................14 ,ekil 3. Uygulama çiftli(cid:10)i koyunculuk üniteleri........................................................31 ,ekil 4. Denemede kullan(cid:7)lan metabolik kafesler......................................................34 ,ekil 5. Ayd(cid:7)niline ait uzun y(cid:7)llar iklimsel verileri...................................................35 ,ekil 6. Deneme süresince hayvanlar(cid:7)n bulunduklar(cid:7) ortamda elde edilen iklimsel veriler.................................................................................................................47 ,ekil 7. Rasyonlara göre besin maddelerinin sindirilme dereceleri...........................51 ,ekil 8. Dönemlere göre besin maddelerinin sindirilme dereceleri...........................53 ,ekil 9. Hayvanlara göre besin maddelerinin sindirilme dereceleri..........................55 ,ekil 10. Rasyonlara göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri.............................57 3 ,ekil 11. Dönemlere göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri.............................58 3 ,ekil 12. Hayvanlara göre uçucu ya(cid:10)asitleri ve NH -N de(cid:10)erleri............................59 3 ,ekil 13. Rasyon, dönem ve hayvana göre belirlenen pH de(cid:10)erleri..........................61 ,ekil 14. Rasyon, dönem ve hayvana göre düzenlenmi(cid:8) azot dengesi de(cid:10)erleri.......62 -viii- EK Ç(cid:13)ZELGELER L(cid:13)STES(cid:13) Ek No Çizelgenin Ad7 Sayfa No Ek 1. Kuru madde sindirilebilirli(cid:10)ine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi........................ix Ek 2. Organik madde sindirilebilirli(cid:10)ine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi...................ix Ek 3. Ham protein sindirilebilirli(cid:10)ine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi.......................ix Ek 4. ADF sindirilebilirli(cid:10)ine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi....................................x Ek 5. NDF sindirilebilirli(cid:10)ine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi....................................x Ek 6. Rumende olu(cid:8)an asetik asit düzeyine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi...............x Ek 7. Rumende olu(cid:8)an bütürik asit düzeyine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi............xi Ek 8. Rumende olu(cid:8)an propiyonik asit düzeyine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi......xi Ek 9. Rumende olu(cid:8)an di(cid:10)er uçucu ya(cid:10) asitleri düzeyine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi...............................................................................................................xi Ek 10. Rumende olu(cid:8)an NH -N düzeyine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi................xii 3 Ek 11. Azot dengesine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi..............................................xii Ek 12. pH de(cid:10)erlerine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi..............................................xii Ek 13. Kuru madde tüketimine ili(cid:8)kin varyans analiz çizelgesi...............................xiii -1- 1. G(cid:13)R(cid:13)( Türkiye, kanatl(cid:7) hayvanlar bir yana b(cid:7)rak(cid:7)l(cid:7)rsa, toplam hayvan varl(cid:7)(cid:10)(cid:7) aç(cid:7)s(cid:7)ndan dünyan(cid:7)n say(cid:7)l(cid:7) ülkeleri aras(cid:7)nda yer al(cid:7)rken, hayvan ba(cid:8)(cid:7)na dü(cid:8)en verim düzeyi aç(cid:7)s(cid:7)ndan oldukça alt s(cid:7)ralarda bulunmaktad(cid:7)r. Ülkemizde hayvan ba(cid:8)(cid:7)na dü(cid:8)en verim düzeyinin dü(cid:8)üklük olmas(cid:7)n(cid:7)n pek çok nedeni vard(cid:7)r. Bunlar(cid:7)n ba(cid:8)l(cid:7)calar(cid:7) (cid:8)öyle s(cid:7)ralanabilir: (cid:127) Toplam hayvan varl(cid:7)(cid:10)(cid:7) içerisinde verim gücü, di(cid:10)er bir deyi(cid:8)le genetik kapasitesi yüksek olan kültür (cid:7)rk(cid:7) hayvan oran(cid:7)n(cid:7)ndü(cid:8)ükolmas(cid:7), (cid:127) Hayvan hastal(cid:7)klar(cid:7) ile yeterince sava(cid:8)(cid:7)lamamas(cid:7), (cid:127) Hayvan yeti(cid:8)tiricilerinin e(cid:10)itim düzeyinin dü(cid:8)ük olmas(cid:7), (cid:127) Devletin hayvanc(cid:7)l(cid:7)(cid:10)a yeterince sahip ç(cid:7)kmamas(cid:7), (cid:127) Çevresel faktörler vb. S(cid:7)ralanan faktörlerden tez konusu ile do(cid:10)rudan ba(cid:10)lant(cid:7)l(cid:7) olan çevresel faktörler; (a) iklim ko(cid:8)ullar(cid:7) (havan(cid:7)n s(cid:7)cakl(cid:7)(cid:10)(cid:7) ve ba(cid:10)(cid:7)l nemi, ya(cid:10)(cid:7)(cid:8), rüzgar vb), (b) bar(cid:7)nak hijyeni ve (c) beslenme gibi alt faktörleri kapsar. Her hayvan türü için optimum çevre ko(cid:8)ullar(cid:7) vard(cid:7)r. Hayvanlar, optimum çevre ko(cid:8)ullar(cid:7)nda hem kendilerini rahat hissederler hem de mümkün olan en dü(cid:8)ük yem tüketimi ile en yüksek verim düzeyine ula(cid:8)abilirler. Optimum ko(cid:8)ullardan uzakla(cid:8)(cid:7)ld(cid:7)kça hayvanlar(cid:7)nverimi ve sa(cid:10)l(cid:7)(cid:10)(cid:7) olumsuz yönde etkilenmeye ba(cid:8)lar. Çevre faktörleri içerisinde çevre s(cid:7)cakl(cid:7)(cid:10)(cid:7), yem tüketimini do(cid:10)rudan etkiledi(cid:10)i için önemli bir yer tutmaktad(cid:7)r. Çevre s(cid:7)cakl(cid:7)(cid:10)(cid:7)n(cid:7)n optimum üzerine ç(cid:7)kmas(cid:7) yem tüketimini dü(cid:8)ürmekte, optimum alt(cid:7)na inmesi ise yem tüketimini artt(cid:7)rmaktad(cid:7)r. Ülkemiz ko(cid:8)ullar(cid:7)nda, genel olarak, yaz aylar(cid:7) oldukça s(cid:7)cak geçmektedir. Ayd(cid:7)n çevresinde ise yaz s(cid:7)caklar(cid:7) hayvanlar üzerinde stres olu(cid:8)turacak boyuttad(cid:7)r. Bu

Description:
Farklı oranlarda kaba ve karma yem (80/20, 65/35, 50/50 ve 35/65) içeren izonitrojenik rasyonların, sıcaklık stresi altındaki koyunlarda ham besin
See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.