Falınızda Rönesans Var - Ferhan Şensoy

306 Pages·1998·0.92 MB·Turkish

by  Ferhan Şensoy

FERHAN ŞENSOY

FALINIZDA
RÖNESANS
VAR

ORTAOYUNCULAR YAYINLARI / 11
Birinci Basım / Kasım 1998
İkinci Basım / Aralık 1998
Kapak Foto / Adil Gümüşoğlu
Dizgi ve Baskı / Tayf Ofset
ISBN / 975-7904-07-04

© Ferhan Şensoy
(Her hakkı yazarına aittir. Kitabı tanıtıcı ya da eleştiri
yazılan dışında, yayıncı izni olmadan hiç bir biçimde, hiç
bir bölümü kullanılamaz.)

ORTAOYUNCULAR
SANAT GÖSTERİLERİ VE YAYINCILIK A.Ş.
İstiklal cad. 140 80060 – Beyoğlu - İSTANBUL
Tel/ 212-2511865 Fax/ 212-2444327
FALINIZDA RÖNESANS VAR

Materyalizmin babası Denis Diderot 1713 yılında bir
bıçakçının oğlu olarak doğdu. Bıçakçı deyince, göz
nuru, el emeği döküp bıçak üreten, çeliğe çift su
verirken kan ter damlatan bir zanaatkar değil de, Bursa
otogarında, gelene geçene, Bursa’dan ne alalım diye
düşünene, bıçak, çakı ve benzeri ve benzemezi kıvır ve
zıvır satan bir dükkân sahibiydi baba Diderot.
Dünyanın, ya da diyelim ki Avrupa’nın dar kafa
günleri, herkes umudunu kiliseye bağlamış, din bizi
nasıl olsa kurtarır, İsa bize mutlaka bir kıyak yapacak,
tanrı bugün yarın bir mucize yaratacak telaşlanmayalım
arkadaşlar, gibi duyguların egemen ve tartışılmaz
olduğu günler, Fransa’nın Langres kentinde. Adam
olmanın karşılığı papaz olmak, çocuğunuz kızsa en iyisi
onu rahibe etmek. Bırakalım da orospu mu olsun kız?
Çünkü orospuluk da var ortada, gözle görülür biçimde.
Kimi çağ tanımaz karılar, onun altından kalkıp, bunun
altına yatıyorlar.
Baba Diderot, aklı başında bir bıçaksatar olarak, aç
parantez insanın üreticisi olmadığı satılacak şeyler,
arasından bıçağı seçmesi de az sapık bir durum değil,
dikkat edin Bursa otogarında bıçaksatar beyler hiç
sıradan, alışılagelmiş, normal tipler değildirler, kapa
parantez, iki oğlunu Cizvit hatip kolejine, bir kızını
manastıra yatılı vermiş. Kızı Emire Diderot Kalkancı’nın
başına gelenleri, ağabeyi “La Religieuse” isimli
romanında uzun uzun anlatmıştır. Bu romanının dilimize
çevirisi var mıdır, bilmiyorum. Çevrilmemişse Mümine
ismiyle çevrilebilir. Televizyonda dizi olarak da
değerlendirilebilir. İşin felsefesine girmeyen, fonda
minareler bir çekimle TGRT’ye bile pazarlanabilir.
Başıma ne geldiyse, alnımın yazısıdır, zaten bunlar
alnımıza biz doğmadan yani daha alnımız ortada
değilken alnımızın ortasına Arap majüskül harfleriyle
yazılmıştır, diye dikiz atan bir pencereden bakıldığında,
Diderot’nun Kaderci Jak’ı, sanki eli öpülesi bir evliya.
Nerden nasıl bakıyorsan dünyaya, oradan tabii, az
biraz yamuk görünür. Görememek de mümkün.
Endişeye kapılmayın, bu bir hastalık değil, bir görsel
özür. Ya da isterseniz kapılın kendi çapınızda mutedil
dalgalı bir mesut ve yılmaz endişeye, çünkü görmemek
de bir kusur.
Bilmiyorum, Ruşen Sezer Diderot’yu çok okuyup da
mı şeyleri sezerek, ilahiyat Fakültesi’nden, Marxisme
Airlines ile uçuyor Montreal’e, kanatları Niyazi Berkes,
bunlar unutulan yıllar ve fakat Diderot’nun bıçaksatar
babası çok şaşırıp kalıyor oğlunun kiliseye bıçak
sokuşuna.
Korkmayınız bu pıtırak kuran kurslarından,
imam”cizvit okullarından, bırakınız bu cinfikir çocuklar
dönüp dönüp okusunlar bilmedikleri bir dilin ibadetini.
Bu çocuklar içinden Diderot’lar çıkacak.
Biz henüz rönesansımızı yaşamadık ki!
ŞİŞE İLE KAPAĞI

Olasılık dışı, dudak uçuklatıcı salaklıklar da var, nasıl
oldurulmuş bir türlü anlayamıyorsunuz. Bir tür mucize
gerçekleştirilmiş oluyor yani. Bu yalnız bize özgü. Hiç
düşünülmese de olur kıvır zıvırıntıyı, ince eleyip sık
overlokluyarak ıcık cıcık düşünüp, usasığmaz uğraşlar
üretmekte üstümüze yok. Böyle bir başarıyı başka hiç
bir millette gözümleyemezsiniz. Bizi farklı kılan da o
zaten.
Örneğin, saat ibreleri yönünde çevrildiğinde, onu altı
noktadan yalnızca zorlanmadan kopmayacak bir güçte
tutan yerlerinden kopup, cırt diye şişenin kolyesi olarak
boynunda kalacak halkadan ayrılıp, bir saniyede rakı
şişesinden uzaklaşması gereken metalimtrak rakı şişesi
kapakları, bir türlü o altı noktadan ayrılamıyorlar. Buna
sinirlenerek rakı şişesinin kuğu boynunu kıl testeresiyle
kesen var. Az biraz cam kırıklı içiyor rakıyı, dili mili
kanıyor, olsun… Karadeniz yöresinde şişeyi dibinden
açan arkadaşlar görülmüş. Bir tornavida ve bir çekiç
yardımıyla, yani her ikisinin hoyrat sevişmesi sonucu,
kapağı delip, o delikten rakıyı imbikle yen var. Rakı
şişesini mengeneye alıp pense ile açan mutlaka
olmuştur. İlk kez benim aklıma gelmiyor ya! Testereyle
altı noktayı eğelemek yoluyla kapağı açanı gözümle
gördüm. Bıçakla kapağın “ka” bölümünü “pak”
bölümünden ayırmak için çaba sarf ederken yaralanan
bir sürü insan var. Gel dikiz ki kapağı açılması gerektiği
gibi, saat ibreleri yönünde çevirerek açmayı başaran
yok.
Bu sanayi üretim hatasını telafi etmek üzere,
uyanığın biri o esrarengiz şişe kapaklarını açıcı bir
kanırtgan açacak üretiyor. Gazoz açacağı mantığından
giderek üretilmiş pipo gibi bir zamazingo. Açılmamakta
direnen rakı kapağının üstüne pipo deliğini
oturtuyorsunuz, kanırtınca zart diye söküp alıyor kapağı
yerinden. Buyurun size hiç gereksiz bir iş kolu. O salak
kapak kendi kendine açılsa, böyle açacaklar üreten bir
fabrikaya ve o herifin fabrikatör diye kart bastırmasına,
yani matbaadaki “İsmim yaldızlı yazılsın, adres italik
harflerle olsun” eks”tralarjlaşmalarına hiç gerek
olmayacak.
Üstelik o açacağın açmayı beceremediği rakı kapağı
da var. Belki bir gün başka birisi de o açacağın
açamadığı şişe kapaklarını açma aygıtı yapacak. Bu tür
renkli Türkçe salaklıklar kendilerine gereksiz yan iş
kolları üretiyorlar. Emek ziyanlığı. O kanırtgan açacağın
üretimi için kim bilir kaç işçi çalışıyor? Üretim sırasında
iş kazası geçiren var. İşi salakça bulup iş hayatına genç
yaşta küsen çıraklar var. Büyüyünce pezevenk oluyorlar.
O salak şişe kapağı kendi kendine açılsa, bütün bunlar
olmayacak. Kimse durup dururken pezevenk olmaz.
O salak şişe kapağı cırt diye açılsa, bu yazıya ne
gerek var?
İŞSİZLİĞİN UZMANLARI

Ne diyorlar bu ağustos böcekleri? Nedir bu şamata?
Derdini tam anlatamadan cırcır ederken çatlayıp öleni
var. Belli ki bu bir feryat! Anlatmak istedikleri bir şey var
besbelli. Sırf karıncayı gıcık etmek için çıkarılmaz ki bu
ağaç dolusu ses.
“Şu tuttuğum balığı oltamdan çıkarır mısınız?”
“Siz balığı kendi cici ellerinizle tutmadınız mı?”
“Evet, ama balığı oltadan çıkarmayı hiç sevmem.”
Kimin neyi sevdiği çok iyi belirlenmiş değil. Neyi
yapmayı en sevdiğimizi öğrendiğimizde, yani ölmeden
önce öğrenirsek, çünkü öğrenemeden bir
koşuşturmanın ortasında böcek gibi ölmek de olası,
belki de onu yapmak için çok geçkin bir yaşta oluyoruz.
“Dünyaya yeniden gelseydiniz gene böyle salak mı
olurdunuz?”
Alçak matematik sorusunu da mutlaka treni
kaçırınca aklı başına gelen bir Venedik yolcusu
keşfetmiştir.
Birden topluca susuyorlar ağustos böcekleri.
Kalabalık bir orkestranın parçanın bir yerinde çok
etkileyici bir biçimde topluca duruşları gibi. Bunu nasıl
beceriyorlar lafonten açıdan çok aptal bu böcekler?
Devlet Senfoni Orkestralarında bile zart diye nota
osuran var, o muhteşem suskunlukta! Hepsi aynı anda
öldüler mi yani bu böcekler? Hayır, birdenbire gene
topluca giriyorlar müziğe!
“Oltama yem takar mısınız?”
“Niye kendiniz takmıyorsunuz? Yem ile küs
müsünüz?”
“Yemi elle tutmayı hiç sevmem!”
“Yemi neyle tutmayı seviyorsunuz? Neyi el le tutmayı
seviyorsunuz?”
“Genelde elleme sevmiyorum.”
Ellemeden yapılan pek bir iş yok aslında… Var mı
acaba? Örneğin ağustos böceklerinin cırcırı hiç bir el
becerisi gerektirmiyor. Islık çalınabilir el işe
bulaştırılmadan fakat bu da belirli bir iş sayılmaz. Futbol
oynanabilir, elin kullanılması penaltıya yol açacağından,
kullanılmaması yeğ tutulur. Ancak rakip oyuncuyla
birlikte kafaya çıkıldığında, onun hayalarını sıkabilmek
için el gene devreye girmek zorundadır… Ayrıca dokuz
metre on beş santim baraj kompozisyonunda da, üreme
organlarımızı korumak için iki el birden gündeme gelir.
Uyku sırasında ellere pek bir iş düşmüyor, ancak o
sırada diğer organlarda belirli bir çalışma içinde değiller.
Bütün organlar için genel bir tatil söz konusu. Uyku bir iş
sayılamayacağı için, uyuma saatleri iş saatleri dışında
bırakılmıştır.
“Eyvah, balık tuttum!”
“Niçin eyvah? Bir saattir o zavallı hayvanı tutmaya
uğraşıyorsunuz…”
“Oltadan kim çıkarıcak?”
“Biz burada eşekbaşı mıyız? Çıkarırız! Görevimiz!”
“Yalnız benim gözümün önünde çıkarmayın,
iğrenirim.”
“Anlıyorum. Siz aslında ne iş yapıyorsunuz?”
“Boştayım, iş arıyorum.”
“Bence balık tutmayı deneyin, size yakışıyor. Ben de
sizin yardımcınız olurum, yem takıcı, kazara tutulursa
balığı çıkarıcı olarak. Yalnız bana da bir yardımcı alsak
iyi olur. Bu ağzını parçaladığımın balığını ne
yapıyoruz?”
“Kediye ver yesin!”
“Sonra kediyi denize mi atıyorum?”
Ağustos böcekleri yeniden makara çekmeye
başladılar. Suyun üstü durgun, yanlış bir güvercin
uçuyor tepemizde, giderek büyüyen çemberler çiziyor
gökyüzünde. Bir gemiyle yanlışlıkla gelmiş buraya,
uçuşundan belli. Derken zart diye sustu ağustos
böcekleri, yanlış güvercinin de pat diye düşmesi gerek o
anda, eşuyumsal açıdan ve fakat düşmedi, yelyepelek
uçuyor. Kedi balığı bitirdi. Onu denize atıp atmamak
konusunda kararsızlık geçiriyorum. Kediyle göz göze
geldik.
“Sakın öyle bir şey yapmaya kalkma, yüzünü gözünü
tırmalarım!” diye baktı kedi gözümün içine.
“Peki!” diye sevecen bir bakış attım kediye.
“Yemi kaptılar!”
“Adiler! Biz bu yemleri oltaya takacağımıza, direk
kediye versek? Aynı hesap. Ya da kediye şuradan bir
lokantadan buğulama balık yaptıralım. Biz de yeriz.”
“Siz ne iş yapıyorsunuz?”
“Yardımcınızım ya!”
“Yani yanımda çalışmaya başlamadan önce nerde
ne yapıyordunuz?”
“Burada böyle oturup denize bakıyordum.”
“Görevli olarak mı?”