TÜRKLER CĠLT 3 ĠLK ÇAĞ YENĠ TÜRKĠYE YAYINLARI 2002 ANKARA 1 YAYIN KURULU 2 DANIŞMA KURULU 3 KISALTMALAR 4 ĠÇĠNDEKĠLER TÜRKLER1 YAYIN KURULU DANIġMA KURULU KISALTMALAR Eski Türklerde Toplum ve Ekonomi .................................................................................. 8 Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat / Prof. Dr. Salim Koca [s.15-37] .................. 8 A. Sosyal Gelenekler ........................................................................................................ 54 Orun ve "ÜlüĢ" Meselesi / Prof. Dr. Abdülkadir Ġnan [s.38-43] ...................................... 54 Türklerde YılbaĢı ve Bahar Geleneği / Prof. Dr. Ahmet Pirverdioğlu [s.44-50] ............ 65 Eski Türklerde Bayram ve Festivaller / Prof. Dr. Salim Koca [s.51-57] ......................... 79 Eski Türklerde Evlenme Gelenekleri / Prof. Dr. Ali Erkul [s.58-66] ............................... 90 Eski Türklerde Yas ve Ölü Gömme Âdetleri / Yrd. Doç. Dr. Yıldız KocasavaĢ [s.67-75] .......................................................................................................................................... 107 Türklerde Mezar Geleneği / Dr. Alım Karamürsel [s.76-79] ......................................... 122 Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi / Türkiye ..................................... 122 Cuci Ulusu'nun Cenaze Törenlerinde At Kurban Edilmesi / Dr. Dmitry Dubrovsky [s.80-87] ........................................................................................................................... 129 Toplum ............................................................................................................................. 142 Eski Türklerin Hususî Hukuku / Ord. Prof. Dr. Sadri Maksudi Arsal [s.88-96] ........... 142 Eski Türklerde Aile / Prof. Dr. Ali Erkul [s.97-106]........................................................ 159 Eski Dönemlerden Anadolu'ya Türk Sosyal DayanıĢma Kurumları / Prof. Dr. M. Alemdar Yalçın [s.107-122] ............................................................................................ 176 Erken Dönem Türklerinde Defin ĠĢlemleri / Dr. Ciro Lo Muzio [s.123-128] ................. 204 Anadolu Öncesi Türk Kenti / Doç. Dr. Yılmaz Can [s.150-160] .................................... 259 Vı-Ix Yüzyıllarda Kazakistan'daki ġehirler ve YerleĢik Kültür / Prof. Dr. Karl Baipakov [s.161-166] ....................................................................................................................... 279 Kırgızlarda Dinî ve Sosyal Hayat / Prof. Dr. Mustafa Erdem [s.167-176] .................... 289 Kıpçaklarda Sosyo-Kültürel ve Dinî Yapı / Doç. Dr. Ahmet Gökbel [s.177-190] ........ 308 Eski Türk Çocuk Oyunlarından Tepük ve YaĢayan Varyantları / Prof. Dr. Ġbrahim Yıldıran [s.196-200] ......................................................................................................... 352 C. Ekonomi ...................................................................................................................... 363 Kağanlar ve Armağanlar / Prof. Dr. Sencer Divitçioğlu [s.201-208] ............................ 363 TürgiĢlerden Büyük Uygurlara Türk Kağanlıklarının Para Birimleri / François Thierry [s.209-221] ....................................................................................................................... 378 Ġpek Yolu ve Ġnsanlık Tarihinideki Önemi / Prof. Dr. Boris Ya. Stavisky [s.222-233] . 401 Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük Ġpek Yolu Üzerindeki Orta Asya Türkleri / Prof. Dr. Yuriy F. Buryakov [s.234-242] .................................................................................. 421 Ġpek Yolunda Kafkaslar / Prof. Dr. Anna A. Ierusalimskaya [s.243-250] ..................... 436 III-X. Yüzyıllarda Doğu Türkistan'da Dokumacılık / Prof. Dr. David Gudiashvili [s.251- 257] ................................................................................................................................... 450 ONYEDĠNCĠ BÖLÜM Eski Türklerde DüĢünce, Din ve Bilim ........................................................................... 463 A. DüĢünce ve Din .......................................................................................................... 463 Eski Türklerde Din ve DüĢünce / Prof. Dr. Harun Güngör [s.261-282] ........................ 463 Türklerde Ahlâk / Ziya Gökalp [s.283-289] .................................................................... 504 5 Eski Türklerde Gizli Tabiat Kuvvetlerine Ġnanma (Ġye Ġnancı) / Doç. Dr. Celâl B. Memmedov [s.330-337] ................................................................................................... 585 Eski Türklerde Tabiat Kuvvetlerine Ġnancın Destanlarda Tasviri / Doç. Dr. Nezaket Hüseyn Kızı [s.338-344] .................................................................................................. 599 Eski Oğuzların ĠnanıĢları ve Mitolojik GörüĢleri / Doç. Dr. Nazim PaĢayev - Doç. Dr. Valide PaĢayeva [s.345-357] .......................................................................................... 613 Seyahatnamelere Göre Göktürklerde Budizm / Dr. Erkin Ekrem [s.358-374] ............. 636 Türkistan'da ZerdüĢtlüğün Yayılması ve Etkileri / Yrd. Doç. Dr. Ġskender Oymak [s.375-384] ....................................................................................................................... 670 Avrupa Hunları ve Hıristiyanlık / Yrd. Doç. Dr. Turhan Kaçar [s.385-391] .................. 687 Müslüman Türklerde ġamanizm Kalıntıları / Prof. Dr. Abdülkadir Ġnan [s.392-399] .. 700 B. Bilim ............................................................................................................................ 715 Eski Türklerde Bilim / Prof. Dr. Esin Kahya [s.400-418] ............................................... 715 Türklerde Sayı Sistemleri / Doç. Dr. Zeki Kaymaz [s.419-426] .................................... 749 Türk Kültüründe Yönler / Doç. Dr. Ali Rafet Özkan [s.427-433] .................................. 768 Türklerin Kullandıkları Takvim ÇeĢitleri / Dr. Tevfik Temelkuran [s.434-440] ............ 781 Uygurlarda Matbaa / Ġsmet Binark [s.441-448] .............................................................. 794 Ġslam Öncesi Orta Asya Türk Dünyasında Tababet / Prof. Dr. Ali Haydar Bayat [s.449- 459] ................................................................................................................................... 808 Eski Türklerde Müzik Ġle Tedavi / Yrd. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç [s.460-467] ..... 830 Eski Türklerde Silah / Prof. Dr. Yuliy S. Hudyakov [s.468-477] ................................... 845 ONSEKĠZĠNCĠ BÖLÜM Eski Türklerde Dil ve Edebiyat ....................................................................................... 864 Eski Türklerde Dil ve Edebiyat / Prof. Dr. Sema Barutçu Özönder [s.481-501] .......... 864 A. Eski Türk Destanları ve Mitolojisi ............................................................................. 907 Türk Destanının Tasnifi / Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan [s.502-510] ....................... 907 Oguz Kağan-Oğuz Han Destanı / Prof. Dr. Mehmet Kaplan [s.511-519] ..................... 920 Oğuz Kağan Destanı Üzerine Yeni DüĢünceler / Prof. Dr. Fuzuli Bayat [s.520-526] .. 935 Ergenekon Destanı / Prof. Dr. Dursun Yıldırım [s.527-543] ......................................... 948 Bozkurt Efsanesi / Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan [s.544-546].................................. 981 Manas Destanı ve Kırgız Halk Edebiyatı / Yrd. Doç. Dr. Naciye Yıldız [s.547-553]..... 986 Destanlarda ve Tarihî Kaynaklarda Alp Er Tunga (Efrâsiyâb) / Dr. Mustafa Aksoy [s.554-568] ....................................................................................................................... 997 Altay-Türk Destancılık Geleneği ve Maaday-Kara Destanı / Dr. Selahaddin Bekki [s.569-579] ..................................................................................................................... 1026 Eski Bir Türk Boyu Müytenler ve MenĢe Efsaneleri / Prof. Dr. Ahmet Nahmedov [s.580-583] ..................................................................................................................... 1047 Türk Destanlarında Bazı Ortak Motifler / Yrd. Doç. Dr. Hasan Köksal [s.584-596] .. 1053 Eski Türk Destanlarında Metrik Sistem / Yrd. Doç. Dr. Esra Karabacak [s.597-599] ..................................................................................................................... 1080 Türk Kültüründe ve Tarihinde Nevruz / Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Tepekaya [s.600-610] ..................................................................................................................... 1086 Tarihte ve Mitolojide Nevruz / Yrd. Doç. Dr. Hasan Tutar [s.611-621]....................... 1109 Türk Mitolojisinde Su Kültü ve Yada TaĢı / Ekrem Ayan [s.622-629] ........................ 1127 B. Eski Türklerde Dil ..................................................................................................... 1142 Türk Dili Tarihine Kısa Bir BakıĢ / Prof. Dr. Tuncer Gülensoy [s.630-635] ............... 1142 Türk Lehçelerinin Sınıflandırılması / Dr. Ufuk Tavkul [s.636-644] ............................. 1155 Eski Türk Tarihi ve Kültürü Üzerine DüĢünceler / Prof. Dr. Vasily V. Barthold [s.645-665] ..................................................................................................................... 1180 6 Halaç Dilinde Oğuzca Unsurlar / Dr. Gábor Vörös [s.666-670] .................................. 1216 Eski Uygur Dönemi Türk Dili ve Edebiyatı / Yrd. Doç. Dr. Cevdet ġanlı [s.671-677] 1226 Macar Dilinde Bulunan Osmanlı Öncesi Türkçe Kelimeler / Dr. Rishat Saifutdinov [s.678-683] ..................................................................................................................... 1240 Avarların Dil Sorunu ve Karpat Havzasında Ġki Avarca Kelime / Dr. Sandor Szatmari [s.684-691] ..................................................................................................................... 1252 Kıpçakların Dili / Yrd. Doç. Dr. Can Özgür [s.692-698] ............................................... 1267 Codex Cumanicus / Yrd. Doç. Dr. Jale Demirci [s.699-703] ...................................... 1282 Ġngilizcedeki Türkçe Kökenli Sözcükler / Irek Bıkkinin [s.704-710] .......................... 1292 C. Eski Türklerde Yazı .................................................................................................. 1307 Moğolistan'daki Eski Türkçe Kitâbeler / Prof. Dr. Wilhelm Thomsen [s.711-726] ... 1307 Eski Türk Yazıtları / Prof. Dr. Hüseyin Namık Orkun [s.727-734] .............................. 1336 Göktürk Yazıtları / Prof. Dr. Mehmet Kaplan [s.735-739] ........................................... 1349 Türklerde Alfabe ve Kimlik / Dr. Hatice ġirin [s.740-753] ........................................... 1358 Orhun Yazıtları / Yrd. Doç. Dr. Cengiz Alyılmaz [s.754-764] ...................................... 1385 Göktürk Yazısı / Yrd. Doç. Dr. Ġsmail Doğan [s.765-775] ............................................ 1405 Avrasya'da Runik Yazı / Turgay Kürüm [s.776-785] ................................................... 1425 D. Eski Türklerde Edebiyat ........................................................................................... 1442 Budist Uygur Edebiyatı / Prof. Dr. Geng Shimin [s.786-800] ..................................... 1442 Dede Korkut Kitabı ve Türk Tarih Öncesi / Prof. Dr. Süleyman Aliyarlı [s.801-805] 1470 Dede Korkut Kitabı'nda AlkıĢlar ve KargıĢlar / Yrd. Doç. Dr. Dilaver Düzgün [s.806- 810] ................................................................................................................................. 1480 Türk Kültürünün Değerlendirilmesi Ġle Ġlgili Bir Öneri ve Kültür DeğiĢtirme Alanında Önemli Bir Örnek: Kutadgu Bilig / Prof. Dr. Umay TürkeĢ - Günay [s.811-818] ....... 1489 Oguznâme / Dr. Mustafa Aksoy [s.819-824] ................................................................ 1502 ONDOKUZUNCU BÖLÜM Eski Türklerde Kültür ve Sanat .................................................................................... 1514 Eski Türklerde Kültür ve Sanat / Prof. Dr. Nejat Diyarbekirli [s.827-894] ................. 1514 A. Arkeolojik Kültür ve Sanat ....................................................................................... 1608 Altay'daki Pazırık Kültürü (M.Ö. Vı-IV. Yüzyıllar) / Prof. Dr. Leonid Marsadolov [s.895- 902] ................................................................................................................................. 1608 Moğolistan ve Altaylar'daki Yeni Türk Heykelleri / Prof. Dr. Vladimir D. Kubarev [s.903-909] ..................................................................................................................... 1622 Türklerde TaĢ Heykel ve Balballar / Prof. Dr. Oktay Belli [s.910-914] ....................... 1636 Ġlk Çağ Orta Asya ġamanizminin Dinamikleri ve TaĢ Sanatı / Dr. Andrzej Rozwadowski [s.915-921] ............................................................................................. 1644 Eski ve ÇağdaĢ Türklerde Umay Tanrıçası Görüntüsünün Parçaları ve Ġkonografisi / Doç. Dr. Sergei G. Skobelev [s.922-926] ..................................................................... 1655 Eski Çağ ve Orta Çağ'da Türklerde Kurgan Yapma Geleneği / Prof. Dr. Oktay Belli [s.927-931] ..................................................................................................................... 1662 Doğu Türkistan Budist Mağara Resimlerinde Müzik Enstrümanlarının Olağan DıĢı Tasvirleri / Doç. Dr. Sanat Kibirova [s.932-936] .......................................................... 1672 7 Eski Türklerde Toplum ve Ekonomi Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat / Prof. Dr. Salim Koca [s.15-37] Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi / Türkiye GiriĢ Eski Türk toplumu idare edenler (beyler) ve idare edilenler (halk) olmak üzere iki tabakaya ayrılmaktaydı. Ġdare edenler “ak kamag bodun” (ak kemikli halk), idare edilenler de “kara kamag bodun” (kara kemikli halk) ifadesiyle anılmaktaydı. Toplumda sınıf ve sınıflaĢma yoktu. Beyler (ak kamag bodun), toplumun sadece idaresinden sorumlu kesimiydi. Makam ve mevkiler hizmet iin vardı. Toplumda liyakat esstı. Soy, servet, makam ve mevki toplumda sınıf farkı yaratmıyordu. Zeki, alıĢkan, yetenekli ve baĢarılı olanlar iin yükselme yolu daima aıktı. Halktan (kara kamag bodun) biri iken, hizmette gösterdiği baĢarılarla idar ve asker kadrolarda bey ve komutanlık mevkilerine yükselmek her zaman mümkündü.1 Eski Türk toplumunda fertler arasındaki iliĢkileri yazılı olmayan kanun niteliğindeki “töre” düzenlemekteydi. Töre, Ġslmiyet‟ten önceki Türk toplumunda hkim ve geerli olan tek değerdi. Türkler, bu durumu “Ġl (devlet) gider törü (töre) kalır” sözü ile ifade ediyorlardı. Burada kastedilen, hi Ģüphesiz, Türk töresinin daima dinamik ve gülü bir Ģekilde ayakta tuttuğu Türk toplumudur. Gerekten de, Türk devletleri zaman zaman öker ve yıkılırken, Türk töresinin sağlam bir Ģekilde ayakta tutuğu Türk toplumu, daima varlığını korumakta ve yeni yeni devletler kurabilmekteydi. Eski Türk toplumunda i dayanıĢma son derece kuvvetli idi. Daha doğrusu toplum “yardımlaĢma ve yarıĢma” iinde yaĢıyordu.2 Bunlardan yardımlaĢma, toplumu daima birlik ve dayanıĢma iinde tutuyordu. yle ki, bütün halk, ihtiya halinde birbirine yardım eden deta bir aile gibiydi. Toplumda, maddeten ve manen zayıf olduğu iin ezilen insan hemen hemen yoktu. YarıĢma ise, toplumun bütünüyle ilerlemesini sağlıyordu. Her ikisi de birleĢince ortaya daima canlı, hareketli, dinamik ve gülü bir toplum ıkmaktaydı. A. Sosyal Hayat Türkler, yerleĢmiĢ ve köklü bir toplum yapısına sahip idiler. Eski Türk toplumu esas itibarıyla “oguĢ” (aile), “boy” (kabile), “bodun” (boylar birliği, halk, kavim, millet) gibi eĢitli birimlerden meydana geliyordu. 1. Aile (OguĢ) Aile, toplum olma anlayıĢının baĢlangıcıdır. Eski Türk toplumunda en küük birim ailedir. Türk sosyal hayatı, aile ve akrabalık bağları üzerine kurulmuĢtur. Birbirine akrabalık bağları ile bağlı olan fertlerin toplamına aile denir. Aile, Türk toplumunun ve Türk devletinin ekirdeğini ve temelini 8 oluĢturuyordu. Kan akrabalığına dayanıyordu. Türk ailesi, birlik ve dayanıĢma iinde yaĢıyordu.3 Aile- nin reisi baba idi. Türk ailesinde otorite babanın Ģahsında toplanmaktaydı. Türk ailesi, “baba ailesi” tipindeydi. Babanın görevi, ailenin geimini sağlamak yani ona bakmak, korumak ve yetiĢmiĢ olan evltlarını evlendirmek idi. Eski bir ifade ile söylemek gerekirse, baba, yetiĢmiĢ olan “oğlunu evlendirmekte kızını göürmekteydi”.4 zellikle erkek evltların yetiĢmesi ve ailenin faaliyetlerine katılması, babanın yükünü büyük ölüde hafifletiyordu. Türklerdeki “Tay yetiĢirse at dinlenir, oğul yetiĢirse baba dinlenir”5 atasözü bu anlayıĢı yansıtmaktadır. Bu bakımdan, Türklerde erkek evlda büyük önem ve değer verilmekteydi. Essen, soyun devamı da ancak erkek evlt syesinde mümkün olmaktaydı. Türk ailesinde, babanın yanında annenin de söz hakkı vardı. O, her Ģeyden önce erkeğin “evdeĢ”i yani ev arkadaĢı idi. BaĢta ev olmak üzere ailenin bütün madd varlığı, eĢlerin ortak malı idi. Ailenin her türlü faaliyetinde de iĢ bölümü anlayıĢı hkimdi. Mesel, erkek evldı yetiĢtirmek babanın, kız evldı yetiĢtirmek de annenin görevi idi. Türklerde “babasız oğul, anasız kız” bakımsız sayılırdı. EĢler arasındaki iĢ bölümünde kadına büyük ölüde ev iĢleri düĢmekteydi. Mesel, yemek piĢirmek, ocuklara bakmak, koyunları sağmak, sütten elde edilen yiyecekleri hazırlamak, dikiĢ dikmek, kee yapmak, kumaĢ dokumak, “yurd”u (adır) kurup sökmek ve bazen kocasının atını eyerlemek hep kadının iĢiydi. Bütün bu iĢlerde anneye kız ocukları yardım etmekteydi. Eski Türk toplumunda kadının üzerinde hibir kısıtlama yoktu. Esasen Türk kadını, ağdaĢ diğer toplumlarda olduğu gibi bütün haklardan mahrum, mazlum bir zümre değildi. zgürdü ve toplumdan da saygı görmekteydi. Daha da önemlisi kadın, erkekle birlikte ailenin bütün faaliyetlerine katılmaktaydı. Hatta o, erkekler gibi ata binmekte, silh kullanmakta, avcılık yapmakta ve güreĢ tutmaktaydı.6 Günümüzdeki erkek ile kadın arasında fizik kuvvet farkı, eskiden pek görülmüyordu. Bu fark, bugün doğuĢtan olmaktan ziyade evrenin etkisi ile meydana gelmiĢ bir durumdur. zellikle eski Türk kadını kuvvet, tahammül, gayret, azim, cesaret bakımından erkeğin hemen hemen bir eĢiydi.7 Türk kadını, namus ve iffetine son derece düĢkündü. O, daima namus, iffet ve güzelliği ile yabancı seyyahların dikkatini ekmiĢtir. Kendi toplumu iinde ise, “altun özük”, “ertini özük”, “arık”, “silig” (namuslu, temiz, bedeni inci gibi kadın ve kız) gibi güzel sıfatlarla anılmaktaydı.8 Türk erkekleri de eĢlerine “görklüm” yani “güzelim” Ģeklinde hitap etmekteydiler. te yandan, Türk toplumunda, kadının savaĢta düĢmanın eline gemesi büyük bir zillet sayılmaktaydı.9 Bundan dolayı Türkler, savaĢtan önce kadın ve ocuklarını güvenlik altına almayı hibir zaman ihmal etmezlerdi. Eski Türk ailesi, bugün olduğu gibi, “küük aile”, yani “ekirdek aile” tipindeydi. “Evlenmek” ve “evlendirmek” kelimeleri bu durumu aıka göstermektedir. “Evlenmek”, yeni bir ev sahibi olmak, daha doğrusu yeni bir aile kurmak anlamına geliyordu. Her baba, yetiĢen oğullarını evlendirmek suretiyle 9 onların da müstakil bir aile haline gelmelerini sağlamaktaydı. Bundan dolayı o, ailesindeki evlendirdiği her oğluna bir adır ile bir miktar mal vermekteydi. Ancak küük oğul, evlendikten sonra babasının adırında kalmakta, yaĢlılıklarında anne ve babasına bakmakta ve onların ölümlerinden sonra da adırın ve babasının kalan malının sahibi olmaktaydı. Baba ocağını tüttürdüğü iin küük oğula “ot tigin” (ateĢ prensi) denmekteydi.10 Türklerde genellikle dıĢarıdan evlilik (exogamie) tercih edilmekteydi.11 Daha doğrusu, oğlanlar dıĢarıdan evlendirilmekte, kızlar da dıĢarıya verilmekteydi.12 Bundan maksat, akraba sayısını artırmak, karĢılıklı olarak birbirilerinin destek ve himayesini kazanmaktı. DıĢarıdan evlilikten baĢka bir maksat da, akraba boylar edinerek, boylar arasındaki yağma ve apulu önlemek ve böylece i barıĢı sağlamaktı. Zira, konar-göer bir hayat yaĢayan bozkır ailelerinin ve boylarının tabi fetlere ve düĢman saldırılarına karĢı koyabilmeleri, ancak kendi aralarında akrabalık bağları kurmaları ve iĢ birliğini kuvvetlendirmeleriyle mümkün olabilmekteydi.13 te yandan, eski Türk toplumunda tek eĢle evlilik (monogamie) hkimdi.14 Bazen erken ölen kardeĢlerin dul kalan eĢleri, diğer kardeĢler ve akraba erkeklerden biri tarafından ikinci bir eĢ olarak alınmaktaydı. Bu davranıĢın temelinde, aile ve malın paralanmaması fikri ile himaye ve destek anlayıĢı yatmaktaydı. A. Evlenme Türklerde evlilik, oğlan ve kızın ortak iradesi ile ailelerinin karĢılıklı rızasına bağlıydı.15 Bu konuda iki ailenin veya gencin arasının bulunmasında, günümüzde “elbir” adıyla anılan “arkucı” veya “savcı”lar baĢlıca rol oynuyordu.16 Ortak irade ve rıza ile alınan evlenme kararından sonra, oğlanın babası, kızın ailesine baĢlık (kalın, kalım) ödemek, kızın ailesi de eyiz hazırlamak durumundaydı. Fakat, her zaman baĢlık almak ve vermek mecburiyeti yoktu.17 BaĢlık, genellikle at, koyun gibi canlı hayvan türünden mallar olmaktaydı. “Kalın”ın miktarı ve mahiyeti, ailenin sosyal durumuna ve servetine göre değiĢmekteydi. Bazen bu, yüzlerce at veya binlerce koyun olabilmekteydi.18 “Kalın” taksitle de ödenebilirdi. “Kalın” ödenmeden düğün yapılmazdı. “Kalın”a kızın kıymeti nazarı ile bakılmazdı. Aksine kızın terbiyesinin karĢılığı olarak kabul edilirdi.19 “Kalın”, niĢanı muteber kılmakta, evliliğin sağlamlığını garantilemekteydi. Esasen kalın, erkek tarafının kadına ve doğacak ocuklarına bakabilecek durumda olduğunu göstermekte ve iki tarafa da prestij sağlamaktaydı. “Kalın”ın miktarı ne kadar yüksek olursa, gelinin, damadın ve ailenin prestijleri de o kadar artmaktaydı. Evlilik, düğün20 töreniyle tamamlanmaktaydı. Kız, damadın babasının verdiği yeni adıra at üzerinde getirilmekteydi. Evlenen kıza “gelin”, oğlana da “güvey” denmekteydi.21 “Gelin”, “gelmek”, “güvey” de “güvenmek” fiilinden türemiĢ iki isimdir. Bu duruma göre, “gelin”, yeni eve “gelen”, “güvey” de “güvenilen insan” anlamına gelmektedir. Gelin ve güvey mallarını birleĢtirerek, ortak bir ev sahibi 10
Description: