EN Een boek over de waardevolle bijdragen die burgers en bedrijven leveren aan natuur en ...

248 Pages·2014·12.23 MB·Dutch

A
W A A
R D E
V O L
G R O
Een boek over de waardevolle
bijdragen die burgers en bedrijven
E N leveren aan natuur en landschap in
Nederland. Zeventien portretten van
bijzondere eigenaren en hun
Nederlandse natuur, ruim honderd
ervaringen en nieuwe ideeën om geld
te verdienen met natuur en landschap
en adviezen voor overheden om hun
beleidsinstrumenten te verbeteren.

waardevol groen

waardevol groen

Inhoud

PAGINA
Voorwoord – Waardevol groen 6
Samenvatting 8
Summary 12
Leeswijzer 16
1 Inleiding – Een nieuwe rol voor burgers en bedrijven die al eeuwen waardevol groen creëren 18
2 Geschiedenis van particulier natuurbezit 20

3 Economische pijlers 30

I RECREATIE EN HORECA 31
NP De Hoge Veluwe, Landgoed Mariënwaerdt, Efteling, Landgoed Keukenhof en Landgoed De Hoevens

II ONDERHOUD: KOSTENVERLAGING EN INKOMSTENGROEI 83
ASR Landelijk Vastgoed en Landgoed Beekzicht

III HUIZEN BOUWEN OF JUIST NIET 107
Landgoed Maarsbergen en Maatschappij van Weldadigheid in Frederiksoord

IV OOGSTEN UIT DE NATUUR 129
Landgoed Welna
V MAATSCHAPPELIJKE DIENSTEN VAN NATUUR 145
Landgoed Het Lankheet
VI GEBIEDSAANPAK EN STREEKFONDSEN 159
Landgoed Kreil
VII OVERIGE INKOMSTENBRONNEN 173
Landgoed Twickel, Landgoed Anderstein, Landgoed Vilsteren, Landgoed Scherpenzeel en
Landgoed Tongeren

VIII WAT OVERHEDEN KUNNEN DOEN 221

Dankwoord 234
Colofon 236
6
Voorwoord
Waardevol Groen
De groene ruimte in Nederland is van onschatbare waarde. Bossen, natuurgebieden en
landschapselementen dragen, zowel in de stad als in het landelijk gebied, bij aan onze
biodiversiteit. Ze bieden mensen de ruimte om alleen of juist met anderen tot rust, tot
elkaar of tot sportieve prestaties te komen. Ze produceren hernieuwbare grondstoffen
voor de ‘Biobased Economy’, leveren duurzame bronnen van energie en bieden ons no-
ten, vruchten, paddestoelen en vlees van wild en grote grazers. Ze houden regenwater
vast, reguleren de hoeveelheid broeikasgassen en filteren fijnstof uit de lucht. Het zijn
oases van rust en stilte, maar óók locaties van spanning, avontuur en actie. Je kunt er
ongegeneerd en ongeremd tikkertje spelen, ravotten, klimmen en klauteren.

De aanwezigheid van opengestelde bos- en natuurgebieden is voor de meeste Nederlan-
ders een vanzelfsprekendheid. Lekker naar buiten, dat kan immers gewoon. De natuur
is bereikbaar en toegankelijk. En het lijkt voor de meeste bezoekers alsof de natuur
er altijd is zoals ze is en nooit meer zal veranderen. Dat de verschijningsvorm van de
groene ruimte van elke dag slechts een momentopname in een dynamisch ecosysteem
is en dat er tijd, geld en vakmanschap voor nodig zijn om de natuur al die verschil-
lende functies op hetzelfde moment en dezelfde locatie te laten vervullen, dat beseft
lang niet iedereen. Afhankelijk van de wensen die de maatschappij er aan stelt, heeft
natuur professioneel beheer nodig door een keten van betrokkenen. Natuurbeheer is
een bijzonder vak. Het vergt terrein- en vakkennis, inzicht in de abiotische en biotische
factoren, besef van variërende (en soms welhaast onoverzienbaar lange) ‘productiecycli’
(boompje groot, plantertje dood) en tegelijk gevoel voor razendsnelle veranderingen in
de maatschappij.
De professionals uit de natuursector staan voor de voortdurende uitdaging om de brede
groep betrokkenen uit politiek, bedrijfsleven en de directe omgeving tegelijk welkom
te heten in hun bezittingen, mee te laten praten over de mogelijkheden om hun wen-
sen in te willigen en hun randvoorwaarden veilig te stellen. Een interessante uitdaging
voor een collectief goed, dat deels, maar lang niet volledig collectief wordt gefinancierd.
De laatste decennia is er een aantal ‘kwetsbare vanzelfsprekendheden’ ontstaan rond-