www.elektor-magazine.nl magazine januari/februari 2015 | Nr. 615/616 | € 14,95 EXTRA DIKKE WINTER-EDITIE 132 pagina’s boordevol nieuwe projecten Platino-functiegenerator • Draadloze buiten-thermometer • T-Board Wireless • Tristate niveau-aanpasser • ARM-cursus voor beginners (1) • Beep logicatester • DCF-testzender • Vreemde J²B Synthesizer v ol g het gr atis li ve we bi n ar Open platform voor digitale muziek onderdelen: tetrode-transistoren • USBprog 5.0 • EveryCircuit-app • Intel Edison•Met één klik een heel C-project • BP DesignSpark Tips & Trucs: meer onderdelen • CC2-eBoB • DC high-current motor-driver • Untitled-3 1 20/10/14 08:53 Uewnt1it5le_d2-017 x 1276_Elektor_niederl.indd 1 0099/.1122/.1144 1161::1418 Inhoud e n i z a g a m Industry Labs 22 Platino-functiegenerator Deze functiegenerator is gebaseerd op Elektors Platino-board en levert 8 Nieuws 17 Programmeren met hindernissen verschillende signaalvormen, zoals Nieuwe producten en ontwikkelingen. Meer over onze service voor het blokgolf, sinus, zaagtand en ruis. programmeren van chips voor de 12 Impressies van de 30 USBprog 5.0 gepubliceerde projecten. electronica 2014 Deze nieuwe versie van de popu- Op de grootste elektronicabeurs ter 18 CRIS-AMP audiosysteem laire open-source-programmer US- wereld was Elektor aanwezig met Een uitstekend project om van te Bprog is geschikt voor veel soorten een eigen ‘Maker Space’. leren of uw vaardigheden op het controllers. gebied van analoge elektronica bij te schaven. 35 Nauwkeurige uitgangsspanning Spanningsregelaars zijn al tientallen DesignSpark jaren niet meer weg te denken uit moderne elektronische schakelingen. 14 DesignSpark Tips & Trucs 36 J²B Synthesizer In deze aflevering gaan we ons Dit ontwerp op basis van een Projects bezig houden met meerdere com- krachtige NXP LPC1347 32-bits ponenten in één behuizing, zoals ARM Cortex-M3 biedt urenlang logische IC’s. speel- en experimenteerplezier. 20 Mini-workshop GestIC & 3D- 16 Vreemde onderdelen nr. 12 touchpad (2) 48 T-Board Wireless Tetrode-transistoren - In tegen- Deze maand gaan we verder met Een handige print voor breadboard- stelling tot gewone transistoren het aansluiten van het MGC3130 gebruik, die geschikt is voor ver- hebben deze twee besturingsele- touch & gesture controller-IC op de schillende typen XBee-, Bluetooth- menten in plaats van één. Raspberry Pi. en WiFi-modules. 4 | januari / februari 2015 | www.elektor-magazine.nl januari/februari 2015 55e jaargang – nr. 615/616 98 LED-driver voor gloeilampje Een zaklamp met één batterij geeft te weinig spanning voor een witte LED. Dat vraagt om een eenvou- dige boost-converter. 101 Tristate niveau-aanpasser Eenvoudige oplossing om IC’s met maximaal 3,6 V voedingsspanning veilig te verbinden met 5-V. 102 DC high-current motor-driver Deze eenvoudige schakeling is ontworpen voor allerlei soorten DC- motoren tot wel 40 ampère. 104 FM-synchroon-zender Dit zendertje is goedkoop, eenvou- dig en toch stabiel. 104 FM-synchroon-ontvanger Een kleine FM-ontvanger heeft niet per se een ingewikkelde FM-demo- dulatie nodig. 106 Van 8 naar 32 bits: ARM-controllers voor beginners (1) De M0+-familie van ARM-Cortex- controllers vormt samen met gratis tools een ideale combinatie om de wereld van de 32-bits controllers te gaan verkennen. 51 Signaalversterker verschillende logische niveaus aan Magazine voor USB-oscilloscoop te geven. Een eenvoudige schakeling die het 72 Draadloze buiten-thermometer 116 Microchip Hillstar DevKit tour uitgangssignaal van een functiege- met Bluetooth Low Energy nerator versterkt en voorziet van De MGC3130 GestIC controller is ‘s Deze waterdichte buitenthermo- een offset-regeling. werelds eerste E-veld-gebaseerde meter communiceert met recente 3D patroon- en gebaren-controller. 52 DCF-testzender smartphones zoals de iPhone 4S en Deze testschakeling produceert Android-toestellen vanaf 4.3. 118 Intel Edison: wat gaat u maken? Een laaggeprijsd, kant-en-klaar een DCF-signaal op TTL-niveau en 80 Met één klik een heel C-project inzetbaar computerplatform voor bevat ook een kleine testzender op In dit artikel presenteren we script- ontwikkelaars en fabrikanten. 77,5 kHz. gebaseerde pc-software die met 121 EveryCircuit-app 56 CC2-eBoB een enkele muisklik een nieuw EFL- Hoe moeilijk is elektronica eigen- Een klein opsteekprintje met een project genereert. lijk? Met EveryCircuit blijkt het standaard connector voor het ge- 90 Gloeilampen-elektronica allemaal heel simpel te zijn. bruik van ChipCap2 temperatuur/ Gloeilampen zijn heel geschikt vochtigheidssensoren. 124 Retro-tronica: Digi-Disco 1978 als zekering met automatische Een lichtregelaar die gebruik maakt 62 VariLab 402 (3) stroombegrenzing en geïntegreerde van gesampelde audiosignalen om In dit derde en laatste deel kijken overbelastingsindicatie. lampen aan te sturen. we hoe de software in elkaar zit en 94 Modern meetwerk wordt de opbouw van de complete 127 Hexadoku in klassieke behuizing voeding beschreven. Puzzelen voor elektronici. Hier laten we zien hoe je een oud 69 Beep wijzerinstrument kunt voorzien van 130 Volgende maand in Elektor Een handig kleine logic analyser een nieuw binnenwerk met mo- Aankondiging van projecten in de die gebruik maakt van geluid om derne elektronica. volgende uitgave. www.elektor-magazine.nl | januari / februari 2015 | 5 •Community Colofon Propvol 55e jaargang nr. 1/2, januari/februari 2015 Dit eerste (dubbel)nummer van 2015 ISSN 0013-5895 zit werkelijk propvol met grote en kleine schakelingen, ontwerpideeën, reviews en Elektor is een uitgave van Elektor International Media B.V. nog veel meer. Als dat geen goed begin Allee 1, 6141 AV Limbricht, Nederland van het nieuwe jaar is... Ik vermeld hier Postbus 11, 6114 ZG Susteren, Nederland Tel.: +31 (0)46- 4389444, enkele hoogtepunten. Fax: +31 (0)46-4370161 De Platino-signaalgenerator is een handige kleine functiegenerator voor gebruik in Nieuwe abonnementen & bestellingen het (hobby)lab. Hij is gebaseerd op de [email protected] Tel. 046-4389444 Platino (zoals de naam al aangeeft), een Voor vragen: [email protected] universeel microcontroller-board dat al bij meerdere Elektor-projecten is gebruikt. Dit meetinstrument kan de meest voorkomende golfvormen genereren, inclusief Het klantenbestand van Elektor International Media ruis. De bediening geschiedt comfortabel met behulp van een rotary encoder en B.V. is als persoonsregistratie aangemeld bij het een vierregelig LCD. College Bescherming Persoonsgegevens onder nr. M 1024093. De door u verstrekte gegevens kunnen Een ander fraai project dat muziekmakers bijzonder zal aanspreken, is de J2B gebruikt worden om u te informeren over relevante Synthesizer. Als uitgangspunt voor dit ontwerp is de functionaliteit van de bekende diensten en producten. Stelt u daar geen prijs op, Atmegatron muzieksynthesizer genomen. De kern van de schakeling is een dan kunt u dit doorgeven aan: krachtige 32-bits ARM Cortex-M3 controller van NXP, de bediening geschiedt door Elektor International Media B.V., middel van 8 draai-encoders waarvan de instellingen getoond worden op een Afdeling lezersmarkt, 2x16-LCD. Het ontwerp is geheel open-source en open-hardware, zodat u zelf alles Postbus 11, 6114 ZG Susteren. naar eigen wens kunt aanpassen. De draadloze buitenthermometer is een schakeling die de temperatuur meet en Druk: Senefelder Misset, Doetinchem draadloos doorstuurt naar een smartphone. Voor zowel iOS als Android is er een Distributie: Betapress, Gilze app beschikbaar die de temperatuur op het scherm laat zien. Het hart van dit ontwerp is een Bluetooth-module die gebruik maakt van de Bluetooth Low Energy Advertenties Benelux 4.0 standaard, waardoor deze heel zuinig omgaat met energie. Thom Wolf Verder mag ik de nieuwe cursus niet vergeten, waarmee we in deze uitgave Tel.: +31 (0)6 31 20 50 00 starten. De komende maanden kunt u aan de hand van deze serie leren hoe u Mobiel: 06 – 510 530 39 moet omgaan met de krachtige 32-bits ARM-controllers. Bij deze cursus bieden we E-Mail: [email protected] bovendien in samenwerking met Atmel een ARM-experimenteer-board aan voor een heel voordelige prijs. Daarmee wordt de instap in de ARM-wereld eenvoudig Advertentietarieven, nationaal en internationaal, op aanvraag. en betaalbaar. Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Ik wens u weer veel lees- en bouwplezier met dit januari/februari-nummer. Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de recht- banken in Nederland. Een exemplaar van de Regelen voor het Harry Baggen Advertentiewezen is op aanvraag kostenloos verkrijgbaar. Auteursrecht Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar ge- maakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toe- stemming van de uitgever. De auteursrechtelijke bescherming van Elektuur strekt zich mede uit tot de illustraties met inbe- Ons team grip van de printed circuits, evenals de ontwerpen daarvoor. In verband met artikel 30 van de Rijksoctrooiwet mogen de in Hoofdredacteur: Harry Baggen ([email protected]) Elektuur opgenomen schakelingen slechts voor particuliere of wetenschappelijke doeleinden vervaardigd worden en niet in of Internationale redactie: Jan Buiting, Jaime González-Arintero, Denis Meyer, voor een bedrijf. Het toepassen van de schakelingen geschiedt Jens Nickel buiten de verantwoordelijkheid van de uitgever. De uitgever is niet verplicht ongevraagd ingezonden bijdragen, die hij niet Technische redactie: Thijs Beckers, Ton Giesberts, Luc Lemmens, Jan Visser, voor publicatie aanvaardt, terug te zenden. Indien de uitgever Clemens Valens een ingezonden bijdrage voor publicatie aanvaardt, is hij ge- rechtigd deze op zijn kosten te (doen) bewerken. De uitgever is Ledenmanagement: Chantalle Reuling ([email protected]) tevens gerechtigd een bijdrage te (doen) vertalen en voor haar andere uitgaven en activiteiten te gebruiken tegen de daarvoor Vormgeving & Layout: Giel Dols bij de uitgever gebruikelijke vergoeding. Hoofd online: Daniëlle Mertens © Elektor International Media B.V. - 2015 Directeur: Don Akkermans 6 | januari / februari 2015 | www.elektor-magazine.nl colofon Netherlands Ons netwerk Ferdinand te Walvaart +31 46 43 89 444 [email protected] United Kingdom Carlo van Nistelrooy +44 20 7692 8344 [email protected] Germany Ferdinand te Walvaart +49 241 88 909-17 [email protected] France audioxpress Denis Meyer +31 46 4389435 [email protected] USA Carlo van Nistelrooy +1 860-289-0800 [email protected] Spain Jaime González-Arintero +34 6 16 99 74 86 [email protected] brengt u in contact met Italy Maurizio del Corso +39 2.66504755 [email protected] Sweden Carlo van Nistelrooy +31 46 43 89 418 [email protected] Brazil João Martins +31 46 4389444 [email protected] Portugal João Martins +31 46 4389444 [email protected] India Sunil D. Malekar +91 9833168815 [email protected] Russia Nataliya Melnikova Onze sponsors +7 (965) 395 33 36 [email protected] Turkey Embedded World 2015 Microchip Zeynep Köksal www.embedded-world.de ..........3 www.microchip.com/get/eu3DTouchPad . 132 +90 532 277 48 26 [email protected] KCS Reichelt South Africa www.kcs.tv ....................2 www.reichelt.nl.................93 Johan Dijk +31 6 1589 4245 [email protected] Nog geen sponsor? China Cees Baay Mail naar [email protected] (06 31 20 50 00) +86 21 6445 2811 [email protected] en reserveer uw eigen ruimte in de volgende uitgave van Elektor www.elektor-magazine.nl | januari / februari 2015 | 7 •Industry LED’s uit slechts 3 atoomlagen Onderzoekers van de Universiteit van Washington zijn er in geslaagd om de tot dusver dunste LED ter wereld te ontwikkelen. Deze LED is gebaseerd op tweedimensionale flexibele halfgeleiders. Dankzij de extreem geringe dikte kan dit type LED worden toegepast in toepassingen en situaties waarbij dat voorheen ondenkbaar was. De slechts drie atomaire lagen dunne LED‘s zijn ondanks de geringe dikte mechanisch zeer stabiel. Dunne en flexibele LED‘s zijn bijzonder interessant voor toekomstige toepassingen. De ontwikkeling werd gepubliceerd in een artikel in het toonaangevende vakblad Nature Nanotechnology. Gewone driedimensionale LED‘s zijn 10 tot 20 keer zo dik als de nieuwe versie. Om een indruk te krijgen van de geringe afmetingen kan men zich voorstellen dat de nieuwe LED 10.000 keer dun- ner is dan een menselijke haar. Toch kan het uitgezonden licht worden gedetecteerd met normale meetinstrumenten. De nieuwe LED‘s zijn gemaakt van vlakke lagen van de moleculaire halfgeleider wolfraamdiselenide. Voor de productie wordt normaal plakband gebruikt om individuele lagen van dit materiaal af te trekken. Deze methode is afgeleid van de Nobelprijs voor de Natuurkunde in 2010, waar hetzelfde proces werd uitgevoerd met grafeen. Meer info: www.washington.edu/news/l Elektor op beurs ‚Embedded World 2015‘ Op 24 t/m 26 februari 2015 vindt in Nurnberg de beurs ‘Embedded World’ plaats. Dit is ‘s werelds grootste beurs in zijn soort en een must voor iedereen die is betrokken bij de ontwikkeling, inkoop, verkoop en toepassing van embedded technologieën op het gebied van hardware, software, hulpmiddelen en diensten. Er worden meer dan 650 standhou- ders verwacht. Elektor zal ook aanwezig zijn met een stand, waar u de nieuwste pro- jecten en producten kunt zien. Uiteraard kunt u ook onder het genot van een kop koffie een praatje maken met de redactie of lab-medewerkers. Daarnaast brengt Elektor voor deze beurs een speciale business special ‘Embedded’ met interessante artikelen uit, die gratis wordt uitgereikt op de stand.Bovendien kunnen Elektor-leden gratis een verrassing afhalen op de stand. Elektor-stand Hal 5, stand-nummer 288. Meer info: www.embedded-world.de USB 3.0 interface-chips van FTDI FTDI introduceert twee USB 3.0 interface-chips waarmee embedded projecten kunnen worden voorzien van USB 3.0 Super Speed (5 Gb/s) en USB 2.0 High Speed (480 Mb/s). De FT600Q heeft een 16-bits FIFO-businterface en wordt geleverd in een QFN-behuizing met 56 aansluitingen. De FT601Q heeft een 32-bits FIFO-businterface en wordt geleverd in een QFN-behuizing met 76 aansluitingen. Beide typen ondersteunen naast de single-in/single-out 245-FIFO interface-standaard ook een multi-kanaals FIFO-modus waarin acht kanalen (4 IN en 4 OUT) beschikbaar zijn. De FIFO-interface is compatibel met verschillende I/O-niveaus (1,8 V/2,5 V/3,3 V) en werkt op een frequentie van 66,67 MHz (1,8 V) of 100 MHz (2,5 V en 3,3 V). De nieuwe interface-chips ondersteunen naast het energiebesparende LPM (Link Power Management) ook Suspend- en Remote-Wake-up-signalering. Als de USB zich bij ingeschakelde Remote-Wake-up in suspend-modus bevindt, zal een laag niveau op de WAKEUP_N-pen ervoor zorgen dat de FT600 een ‘resume-from-suspend’ gene- reert. Hiermee kan bijvoorbeeld een pc wakker worden gemaakt. Met de functie ‘USB Battery Charger Detection’ voldoen de chips aan de laadspe- cificatie 1.2. Door een nieuwe driver-architectuur worden meerdere data-eindpunten binnen FTDI’s standaard D2xx-API ondersteund. Meer info: www.ftdichip.com/Products/ICs/FT600.html 8 | januari / februari 2015 | www.elektor-magazine.nl info & markt Eerste lasermicrofoon productierijp Het bedrijf Xarion, een spin-off van de Technische Universiteit Wenen, heeft een lasermicro- foon in productie genomen is ontwikkeld door Balthasar Fischer bij zijn promotie-onderzoek. Deze optische microfoon heeft een vlakke frequentiekarakteristiek tot in het ultrasoongebied en is ongevoelig voor wind- en trillingsinvloeden. De microfoonsignalen worden via een glasvezel getransporteerd, waardoor ook bij grotere kabellengtes geen storing door elektromagnetische straling ontstaat. In een traditionele microfoon wordt een membraan door geluid in trilling gebracht en deze tril- lingen worden vervolgens in elektrische signalen omgezet. Bij de optische microfoon beïnvloeden de door geluid veroorzaakte luchtdrukverschillen de golflengte van een laserstraal. Deze laser- straal wordt door een spiegelsysteem geleid, dat een nauwkeurig afgebakend golflengtegebied doorlaat, zodat veranderingen in de golflengte met grote precisie meetbaar zijn. Met name de vlakke frequentiekarakteristiek over een groot frequentiebereik maakt de microfoon zeer geschikt voor niet-destructief materiaalonderzoek en metingen in de medische techniek. Meer info: www.tuwien.ac.at/aktuelles/news_detail/article/9096/ Cyborg-kakkerlakken sporen geluidsbronnen op Onderzoekers van de North Carolina State University hebben een technologie ontwikkeld waarmee cyborg-kak- kerlakken (biobots) met behulp van kleine microfoons geluiden kunnen opvangen en vervolgens de bron van deze geluiden kunnen opsporen. De technologie werd ontwikkeld om hulpverleners te kun- nen assisteren bij het opsporen en redden van overlevenden van een ramp. De onderzoekers ontwik- kelden daarnaast een technologie die als een ‘onzichtbaar hek’ kan worden gebruikt om de biobots binnen het rampgebied te houden. De biobots zijn voorzien van een elektronisch ‘rugzakje’ dat de bewegingen van de kakkerlak bestuurt. Er zijn twee soorten van deze ‘backpacks’ ontwikkeld: Er is een versie met één enkele microfoon die met hoge resolutie geluid kan detecteren en dit draadloos kan doorzenden naar de hulpverleners, en een versie met drie richtmicrofoons die de richting van de geluidsbron kan bepalen en de biobot vervolgens in die richting kan sturen. Het ‘onzichtbare hek’ houdt de biobots niet alleen binnen het rampgebied maar ook in de buurt van elkaar zodat er een betrouwbaar draadloos netwerk wordt gevormd. Daarnaast kan deze technologie worden gebruikt om de biobots in de richting van licht- bronnen te sturen om hun backpacks op te laden. Meer info: http://news.ncsu.edu/2014/11/bozkurt-roach-biobot-2014/ Minder schakelverliezen met TO-247-4 ‘Kelvin-Sense’-behuizing Infineon Technologies introduceert de TO-247-4 Kelvin-Sense-behuizing voor IGBT’s. Deze nieuwe variant van de populaire TO-247-behuizing beschikt over een extra emitteraansluiting, waardoor het driver-circuit niet meer wordt beïnvloed door de zelfinductie van de emitterleiding van de IGBT. Hiermee worden de schakelverliezen gereduceerd, waardoor de efficiëntie van schakelende voedingen met schakelfrequenties groter dan 20 kHz aanzienlijk toeneemt. IGBT’s (Insulated Gate Bipolar Tran- sistors) combineren de gate-karakteristiek van een MOSFET met de hoog-vermogen-eigenschappen van een bipolaire transistor en zijn daardoor zeer geschikt voor schakelende voedingstoepassingen. In combinatie met de TRENCHSTOP5 IGBT-technologie van Infineon zorgt de nieuwe behuizing met kelvin-aansluiting voor 20% minder inschakelverlies en 15% minder uitschakelverlies. Hierdoor wordt het totaal van de schakelverliezen met ongeveer 20% gereduceerd en kunnen bijvoorbeeld compactere UPS-systemen wor- den gebouwd waarvoor minder koeling nodig is. Meer info: https://www.infineon.com/ www.elektor-magazine.nl | januari / februari 2015 | 9 Top-job voor een audio-elektronicus Hoe vind je in deze tijd voor je elektronicabedrijf de passende man/vrouw voor een technische job? En hoe maak je als elek- tronicus de juiste keus? Als je op zoek bent naar een geschikte baan in de elektronicahoek en ook nog geïnteresseerd bent in audio- en theatertechniek, dan heeft Audio Electronics Mattijsen in Duivendrecht (Amsterdam) wel een heel interessante job voor je. Hieronder een korte kennismaking met het bedrijf en een omschrijving van je toekomstige werkzaamheden. Wie zijn jullie en wat doen jullie? Audio Electronics Mattijsen is al meer dan 30 jaar gespecialiseerde leverancier van professionele audio-apparatuur in de Nederlandse theater- en tv- branche. Wij verkopen losse apparatuur (bijvoorbeeld mengtafels en zendersets), maar vaak gaat het om complete, op maat samengestelde instal- laties. Daarnaast worden wij regelmatig ingehuurd voor grote evenementen en concerten. We zijn een team van 14 man (en één vrouw), allemaal gedreven vakidioten die graag worden uitgedaagd door onze klanten om het voor hun elke keer weer net even slimmer, creatiever of beter te doen. Wat moet de nieuwe medewerk(st)er gaan doen in jullie team? Wij zijn niet van titels, maar wij zoeken een nieuwe ‘eerste elektronicus’. Een breed georiënteerde en creatieve elektronicus die binnen ons team de groot- ste kennis op het gebied van componenten en schakelingen bezit. Iemand die naast de zeer brede reparatiewerkzaamheden (analoog, digitaal, hoogfrequent) ook elektronische oplossingen kan bedenken, een prototype kan maken en een concept kan begeleiden tot een werkend product. Een sparring-partner die kan discussiëren met collega’s of (technici van) onze leveranciers over oplossingen of verbeteringen voor onze klanten. Het is een zeer veelzijdige functie, met sol- deerbout in de ene hand en de andere hand op het toetsenbord. Wat verwacht u van hem/haar qua opleiding en ervaring? Wij zoeken iemand die denkt en acteert op HBO-niveau. Daadwerkelijke werk- ervaring en een mate van ‘freakerigheid’ zijn wel belangrijker dan een bepaald papiertje. We zijn ons natuurlijk bewust dat iemand met analoge én digitale én hoogfrequente én besturings- en netwerk- alsook mechanica- en professionele audio-ervaring de ultieme 300% match zou zijn, maar als iemand gewoon een echte serieuze elektronicus is, goed kan solderen, een printje kan ontwerpen en ook wat ervaring en interesse heeft in bijvoorbeeld programmeren in C of verge- lijkbaar, dan komt de ervaring met high-end pro audio apparatuur vanzelf wel! Beschrijf eens het verloop van een gemiddelde werkdag. Haha, een gemiddelde werkdag verloopt anders dan je had gepland! Even seri- eus: in principe werk je in deze functie op onze technische dienst op de zaak. Samen met twee directe collega’s behandel je de vrij stabiele stroom binnen- komende reparaties van mengtafels, microfoons, luidsprekers, processors etc. Verreweg het grootste deel wordt in-house gerepareerd. Daarnaast heb je waar- schijnlijk nog wel één of twee ontwikkelprojectjes lopen. Gedurende de dag wippen collega’s langs over haalbaarheid van bedachte oplossingen en lopende projecten, en komen klanten binnen met kleine probleempjes. Noem enkele projecten waaraan jullie hebben meegewerkt. De Efteling, Expeditie Robinson, Soldaat van Oranje, De LaMar Theater, Uto- Geïnteresseerd? Stuur uw sollicitatie pia, Kroningsdag K.H. Wilem Alexander (zowel het Koninklijk Paleis, de Nieuwe naar Elektor, t.a.v. Chantalle Reuling Kerk als Museumplein), Anne, Toppers, Musicals in Concert, Guus Meeuwis Sta- dionconcerten, Serious Request, Concertgebouw Amsterdam, Nationaal Leger ([email protected] of Museum, van Gogh Museum, Poppodium Volt enz. enz. enz. Echt te veel om Postbus 11, 6114 ZG Susteren) op te noemen. 10 | januari / februari 2015 | www.elektor-magazine.nl