Ekonomi Politik PDF
Preview Ekonomi Politik
EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin P. Nikitin Ekonomi Leninizmin Politik İlkeleri yayınları Halk Kitaplığı / ML Klasikler Halk Kitaplığı sayfa: 01 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin P. Nikitin Ekonomi Politik P. Nikitin'in Principes d'Economie Politique (Editions du Progres, Moscou, 1962) adlı yapıtının "Le Mode de Production Capitaliste" adlı bölümünü, Fransızcasından Hamdi Konur dilimize çevirmiş ve Editions du Progrès, 1966, basımı dikkate alınarak gözden geçirilmiş ve kitap Ekonomi Politik I adı ile, Sol Yayınları tarafından, Kasım 1995 (Birinci Baskı: Nisan 1968, İkinci Baskı: Ocak 1971, Üçüncü Baskı: Eylül 1974... Yedinci Baskı: Mart 1990) tarihinde Ankara'da yayınlanmıştır. Halk Kitaplığı sayfa: 02 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin İ Ç İ N D E K İ L E R EKONOMİ POLİTİĞİN KONUSU Toplum hayatının temeli olan maddi varlıkların üretimi Üretici güçler ve üretim ilişkileri Toplumsal gelişmenin ekonomik yasaları Ekonomi politiğin tanımı BİRİNCİ BÖLÜM KAPİTALİZM-ÖNCESİ ÜRETİM TARZLARI 1. İlkel komünal üretirn tarzı 2. Köleci üretim tarzı 3. Feodal üretim tarzı 4. Feodalizmin dağılması ve ortadan kalkması. Feodal düzenin bağrında kapitalist ilişkilerin doğuşu KAPİTALİST ÜRETİM TARZI A. — T E K E L - Ö N C E S İ K A P İ T A L İ Z M İKİNCİ BÖLÜM META ÜRETİMİ, META VE PARA 1. Meta üretimin genel niteliği Meta üretimi kavramı Meta üretimi. Meta üretiminin ortaya çıkış koşulları Basit meta üretimi ve kapitalist meta üretimi 2. Meta ve emek, metaların yaratıcısı Metaın kullanım değeri ve değeri Somut emek ve soyut emek Özel emek ve toplumsal emek Halk Kitaplığı sayfa: 03 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin Meta değerinin büyüklüğü 3. Değişimin ve değerin şekillerinin gelişmesi Değerin ifade şekli, değişim-değeri Değerin basit şekli Değerin tam ya da gelişmiş şekli Değerin genel şekli Değerin para şekli 4. Para Para, niteliği ve görevleri Altın ve kâğıt para, enfasyon Kredi para 5. Değer yasası meta üretiminin ekonomik yasası Üretimde rekabet ve anarşi Değer yasası Metaın fetiş niteliği ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM SERMAYE VE ARTI-DEĞER, KAPİTALİST DÜZENDE ÜCRET 1. Sermayenin ilkel birikimi KapitaIizmin ortaya çıkış koşulları Üretim araçlarıyla üreticiler arasında ayrılma. Zenginliklerin bir azınlık elinde birikmesi 2. Paranın sermayeye dönüşmesi Sermayenin genel formülü Meta olarak işgücü değeri ve kullanım-değeri 3. Artı-değer üretimi, kapitalist sömürü Kapitalist düzende iş sürecinin özellikleri Değerin büyümesi süreci. Kapitalist sömürü Gerekli ve ek-emek süreci Halk Kitaplığı sayfa: 04 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin Burjuva toplumunun sınıf yapısı 4. Sermaye ve onun bileşenleri Üretimin toplumsal ilişkisi olarak sermaye Değişmeyen sermaya ve değişen sermaye Sabit sermaye ve döner sermaye Artı-değerin kitlesi ve oranı 5. İşçi sınıfının sömürülme derecesini yükseltmek için iki yol Mutlak artı-değer Nispi artı-değer Ek artı-değer Sanayide kapitalist gelişmenin üç aşaması Kapitalizmin temel çelişkisi 6. Kapitalist düzende ücret Ücret nedir? Ücret şekilleri Nominal ücret ve gerçek (reel) ücret Ücretlerin artırılması için işçi sınıfının yürüttüğü mücadele DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SERMAYE BİRİKİMİ VE PROLETARYANIN DURUMUNUN KÖTÜLEŞMESİ 1. Sermaye birikimi ve işsiz ordusunun meydana gelmesi Yeniden-üretim ve sermaye birikimi Sermayenin organik bileşimi Yedek sanayi ordusu ve bu ordunun şekilleri Malthus'un insandan-kaçış (misantropique) "teori"si 2. Kapitalist birikimin genel yasası Kapitalist birikimin genel yasası nedir? Proletaryanın durumunun nispi ve mutlak kötüleşmesi Kapitalist birikimin tarihi eğilimi Halk Kitaplığı sayfa: 05 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin BEŞİNCİ BÖLÜM ARTI-DEĞERİN KÂRA DÖNÜŞMESİ VE ÇEŞİTLİ SÖMÜRÜCÜ GRUPLAR ARASINDA DAĞILIMI 1. Sermayenin farklı şekillere girmesi Sermaye hareketi Çeşitli sermaye şekilleri ve kapitalist gruplar 2. Ortalama kâr ve kâr oranı Üretim giderleri ve kâr Ortalama kâr oranının oluşumu ve üretim fiyatı Kâr oranının düşme eğilimi 3. Ticari kâr Sanayi sermayesi ve ticari sermaye Ticari kârın kaynağı Dolaşım harcamaları Kapitalist ticaretin şekilleri. Dış ticaret 4. İkraz sermayesi. Hisse senetli ortaklıklar İkraz sermayesi ve faiz Kapitalist kredi. Banka ve bankacı kârı Hisse senetli ortaklık 5. Toprak rantı ve kapitalist düzende toprak ilişkileri Kapitalist toprak rantı Diferansiyel (farklılık) rantı Mutlak rant. Toprağın fiyatı Tarımda kapitalist gelişmenin ayırdedici nitelikleri Toprağın ve toprak rantının uluslaştırılması ALTINCI BÖLÜM TOPLUMSAL SERMAYENİN YENİDEN-ÜRETİMİ VE EKONOMİK BUNALIMLAR Halk Kitaplığı sayfa: 06 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin 1. Toplumsal sermayenin yeniden-üretimi Bireysel sermaye ve toplumsal sermaye Toplam toplumsal ürün Gerçekleştirme sorunu ve niteliği Basit kapitalist yeniden-üretim içinde gerçekleşme Genişletilmiş kapitalist yeniden-üretimde gerçekleşme koşulları 2. Ulusal gelir Ulusal gelir nedir? Ulusal gelir dağılımı Ulusal gelirin kullanılması 3. Ekonomik bunalımlar Bunalımların mahiyeti ve ilk nedeni Kapitalist çevrim (cycle) ve evreleri Bunalımlar ve kapitalizmin çelişkilerinin kesikinleşmesi B. — E M P E R Y A L İ Z M, T E K E L C İ K A P İ T A L İ Z M YEDİNCİ BÖLÜM EMPERYALİZMİN BAŞLICA EKONOMİK BELİRTİLERİ 1. Üretimin yoğunlaşması ve tekeller Üretimin yoğunlaşması Tekel şekilleri Başlıca kapitalist ülkelerde tekelci birlikler Tekeller ve rekabet 2. Mali-sermaye (finans-kapital) ve mali-oligarşi Sermayenin yoğunlaşması ve banka tekelleri Bankaların yeni rolü Mali-sermaye (finans-kapital) Mali-oligarşi 3. Sermaye ihracı. Dünyanın toprak ve ekonomik bakımdan paylaşılması Halk Kitaplığı sayfa: 07 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin Sermaye ihracı Dünyanın kapitalist gruplar arasında ekonomik bakımdan paylaşılması Dünyanın toprak olarak paylaşılması ve yeniden paylaşılması uğruna mücadele Emperyalist sömürge sistemi 4. Tekel kârı, tekelci kapitalizmin itici gücü Tekel kârı Tekel kârının kaynağı SEKİZİNCİ BÖLÜM TARİHTE EMPERYALİZMİN YERİ, GENEL BUNALIMI 1. Tarihte emperyalizmin yeri Emperyalizm, tekelci kapitalizm Emperyalizm, asalak ya da çürüyen kapitalizm Emperyalizm, cançekişen kapitalizm Tekelci-devlet kapitalizmi Ekonomik ve politik gelişmenin eşitsizliği yasası 2. Dünya kapitalizminin genel bunalımı Kapitalist sistemde genel bunalımın içyüzü ve aşamaları Dünyanın iki sisteme bölünmesi Bunalım ve emperyalizmin sömürge sisteminde dağılma Pazar sorununun vahimleşmesi, kronik işsizlik ve düşük üretim kapasitesi Kapitalist devrede (cycle) değişme Ekonominin askerileştirilmesi ve emekçi halkın durumunun kötüleşmesi Ulusun çıkarları ile tekeller arasındaki çelişkilerin şiddetlenmesi Kapitalist ülkeler arasındaki çelişkilerin keskinleşmesi Halk Kitaplığı sayfa: 08 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin EKONOMİ POLİTİĞİN KONUSU BİRÇOK bilim dünyayı tanımayı konu edinmiştir. Bunlar- dan bazıları doğa olaylarını (phénoménes) ve bazıları da toplum olaylarını incelerler. Maddenin yapısını inceleyeln bilimlere doğa bilimleri denmiştir. Toplum gelişmesinin çeşitli yönlerini inceleyen bilimlere ise toplum bilimleri denir. E k o n o m i p o l i t i k bir toplumsal bilimdir. Marksist-leninist ekonomi politik, bir tek bilimi, marksizm- leninizmi bütünleştiren bölümdür. Marksizm-leninizm, toplumun, sosyalist devrimin, prole- tarya diktatörlüğünün gelişme yasalarının bilimidir. Marksizm- leninizm, felsefe, ekonomi politik ve komünizmin bilimsel teorisini içeren üç bölümün oluşturduğu bir uyumlu bilimin gövdesidir. Burada, insan toplumunun yaşamındaki temel özellikleri belirten ekonomi politik önemli bir yer tutar. Toplum Hayatının Temeli Olan Maddi Varlıkların Üretimi Çok eski zamanlardan bu yana, insanlar, insan toplumu- nun gelişmesini açıklamaya çalışmışlardır. Bu konuda, çeşitli düşünceler ileri sürülmüştür. Dinsel akımları temsil eden sözcüler, tüm gelişmenin tanrı iradesine bağlı olduğunu öne Halk Kitaplığı sayfa: 09 EKONOMİ POLİTİK P.Nikitin sürdüler. Bununla birlikte, bilim ve pratik, doğaüstü güçlerin var olmadığını kanıtladı. Bugün varılan sonuç ve günümüzün birçok burjuva bilginlerince de paylaşılan görüş, toplumun evriminin belirli bir ölçüde coğrafi çevreye, yani (iklim, toprak, madenler vb. gibi) doğal koşullara bağlı olduğu merkezindedir. Kuşkusuz ki, coğrafi çevre, toplumun gelişmesinin zorunlu koşullarından biridir; ama bu, belirleyici değildir. Örneğin Avrupa'da üç bin yıllık sürede, farklı üç düzen, hatta Avrupa'nın ortasında ve doğusunda dört düzen, birbirini izledi. Oysa, aynı dönemde Avrupa'nın coğrafi koşulları, hesaba katılmayacak kadar az değişikliğe uğradı. Bazıları, tarihin akışının, sadece, seçkin kişilerin, devlet adamlarının, komutanların vb. iradesine bağlı olduğu görüşünü savunuyorlar. Gerçekte, bu kişiler, olayların gelişini çabuklaştırır veya geciktirebilirler, ama tarihin akışını değiştiremezler. O halde, tarihin gelişmesini belirleyen nedir? Bu soruyu, ilk olarak, Karl Marx yanıtlamıştır. İnsanlar, yaşamak için, besinlere, giysilere, ayakka-bılara, barınaklara ve öteki maddi varlıklara gereksinme duyarlar. Öyleyse insanlar, onları üretmek ve üretmek için de çalışmak zorundadırlar. Maddi varlıkların üretimini durduran her toplum, yok olur. Onun için, maddi varlıkların üretimi her toplumun varlığının ve gelişmesinin başlangıcıdır. Maddi varlıkların üretimi deyince ne anlaşılır? Üretim süreci, insan emeğini, iş araçlarını ve iş konularını içerir. Emek (iş, çalışma), maddi varlıkların üretimi için insanın yararlı bir çabasıdır. İnsan çalışarak, onu kendi gereksin- melerini karşılamaya yatkın hale getirmek amacıyla doğa üzerinde etkide bulunur. İş, sadece insana özgü, sürekli ve doğal olarak gerekli ve insan yaşamının ilk koşuludur. Engels'in deyişiyle, insanı yaratan, iştir. Emek (iş) araçları olmaksızın üretim süreci düşünüle-mez. İş konuları üzerinde etki yapmakta ve onların görünüşünü değiştirmekte insanlara yardımı dokunan her şey, iş aracıdır. Makineler ve donatım, araç ve gereçler, işletme binaları, tünel Halk Kitaplığı sayfa: 010
The list of books you might like
