Edebiyat Olayı PDF
Preview Edebiyat Olayı
EDEBiYAT OLAYI* TERRY EAGLETON, irlanda astlh ingiliz akademisyen ve yazar Teny Eagleton 22 $ubat 1943 'te dogdu. Edebiyat ve kultur kuranu konusundaki eserleri, kendisinden once gelen filozof, ele~tirmen ve teorisyenlerin gii.-;:Lu yonlerini sentezledigi ~ah~malan, Marksist edebiyal kuramma kat ktlan, modemizm, postmodemizm ve ideoloji iizerine in celemeleri ile bilinen yazar, pek 90k konuda geni~ bir etki alaruna sahiptir. Raymond Williams'm da ogrencisi olan Eagleton, ~ anda Manchester Oniversitesi'ndeki gorevinin yam stra. ye~itli dergi ve gazetelerde politika, edebiyat ve felsefe gibi farkh konularda inceleme ve ele::;tiriler kaleme almayt siirdfuiiyor. Kendine ozgii bir kunimct olan Eagle ton'tn fi:Ogu eseri Tiirkfi:eye ~vrilmi~tir. BA~AK VOCE, Lisans egitimini Bilkent Oniversitesi ingilizc~ FransJZca Miitercint Terciimanhk bOiiimiinde, yiiksek lisanslDl ayru iiniversitenin Tfuk Edebiyatt ooliimiinde tamamlad1. Dip lomasi, siyaset ve kiiltiir-sanat alanlannda Tiirlciye veABD'de gazetecilik yaptJ.. Halen New York Binghamton Universite si'nde ka~tlal1tnmah edebiyat alanmda doktora ~alt~rnalanru siirdiiren Yiice'nin ingilizce ve Frans1zca'dan yaytmlarum~ kitap ~evirileri bulunmaktadtr. *SEL YAYINCILIK I D0~0NSEL *SEL YAY I N C I Ll K Piyerloti Cad. I I I 3 <;:emberli~ -Istanbul Tel. (0212) 516 96 85 Faks: (0212) S 16 9726 http://www.selyayincilik.com E-mail: [email protected] •sEL YAYINCILIK: 566 D0$0NSEL : 16 ISBN 978-975-570-584-2 EDEBIYAT OLAY l Terry Eagleton Tiirkp!si: Ba~ak Yiice Kitabrn Ozgiin Adr: The Event of Literature © Terry Eagleton, 20 12 © Anatolialit T elif Haklar1 Ajans1 arac•ht•yla Sel Yayrnc•hk, 20 12 Genel Yoym Yooetmeni: Irian Sane• Dizi f.ditorii: Bilge ~nc• -M. Onur Dogan fdiror: Bilge Sane• Ktlpak ve teknik haz1rlllc Giilay Tun~ Kapok gorseli: Georges Braque, Pedestal Table, 1911. Birind Boslu: Eylol2012 &slave Qlt: Yaytac1k Matbaas1 Fatih Sanayi Sitesi, 12/197-203 Topkap1-lstanbul, 567 80 03 Sertifika No: I 193 I Terry Eagleton Edebiyat Olay• Turkcesi: Ba!?ak Yuce David Bennett i9in ... i<;iNDEKiLER Onsoz .............................................................. 9 1: Realistler ve Nominalistler ................ 13 II: EdebiyatNedir? (I) .......................... 30 III: Edebiyat Nedir? (2) ......................... 69 IV: Kurmacanm Yaptst .......................... 114 V: Stratejiler .............................................. 171 Notlar ......................................................... ~25 Dizin ......................................................... 245 Onsoz Son birka~ on ytl i<;inde, edebiyat kuramma ilgi nispeten kaybol dugu i~in elinizdeki gibi kitaplar da gittiktye azahyor. Bu g~egi son suz bir minnetle kar~Ilayacak ki~ilerden de soz edilebilir ancak onlann <;ogu da zaten bu onsozii olrumayacak. 1970'lerde ya da 80'1erde, anlambilimin, post-yap1salc•hgm, Marksizmin, psikanalizin ve bu tUr kuramlann biiyUk bOliimiiniin, otuz ytl sonra ogrenciler i<;in hirer yabanc1 dile dcm~ecegini ongonnek yak zordu. Genet olarak bu kuramlar, dfut konu tarafmdan kenara itildiler: post-somiirgecilik, etnisite, cinsiyet ve kiiltiirel ~tah~malar. Bu geli~me, kurarnm gerile mesinin, status quo ante'ye* don~iin de habercisi olacagma uman muhafazakar kuram muhaliflerinin yiireklerine tamamen su serpen bir haber degil ku~kusuz. Post-80miirgecilik, etnisite, cinsiyet ve kiiltiirel ~al1~ar da elbette kuramdan uzak degil. Zaten tiim gii~tleriyle ortaya «j:do~lanmn kuramm gerileyi~inden ziyade arkalannda brraktlklan "saf' ve ''yiiksek" teoriyi takiben ger~tekle~tigi soylenebilir. Sadece arkalarmda buakarak da degil, onun yerini alarak ... Baz1 ar;:ilardan bu, memnuniyetle k~Ila nacak bir evrim. Boylece (bagnazhgm olmasa da) kuramcihgm r;:e~itli ~ekilleri bir kenara ahlma~ oldu. Genet «j:er«j:evede olan ~u: 1970'ler ve 80'lerde soylemden kiiltiire, bir ol~iide soyut ya da bakir haldeki dii ~iincelerden insanlann ger~ek diinya diye adlandtrmaya can att1klan ~eyin incelenmesine ge~Vildi. Ote yandan, her zaman oldugu gibi bunun • Onceki dunun (c.n.) da getirileri ve gotiiriileri var. Vampires ya da F amity Guy gibi dizileri incelemek, Freud ya da Foucault iizerine ~alt~mak kadar entelektiiel fayda saglamayabilir. Bununla birlikte, Kuramdan Sonra'da savun dugum gibi, "yOksek" teoriye ilginin gittik.ye azalmas1, solun politik gerileyi~iyle yakmdan ilintili. 1 Bu tiir dii~iincelerin zirvede oldugu ytllar, solun da hareketli ve gii~lii oldugu ytllardt Kuram gittik~Ye za ytflarken, onunla birlikte radikal ele~tiri de sessizce yok oldu. Kiiltiir kuram1, en gii.ylii oldugu zamanlarda, k~tl~ttg. toplumsal diizene dikkat ~tekici oranda iddiah sorular yoneltti. Bugiin ooz konusu rejim o zamanlar oldugundan daha kiiresel ve gii.yliiyken, "kapitalizm" soz ciigu, farkbhgt ovmekle, kendilerini otekine ~makla veya zombileri incelemekle me~gul olanlarm dudak.lanndan daba az dokiiliiyor. Boy Ieee, o sistemin ge~ersizligini gostermek yerine yalmzca giicii lebine tamkhk edilrni~ olunuyor. Yine de bu kitap, bir yamyla edebiyat kuramma da ortiilii bir si temdir. Savtnun biiyiik bOiiirnii, kitabm son lusrm bari.y, edebiyat ku rarrundan degil, o t;:ok farkh yaratlktan, yani edebiyat felsefesinden yararlamyor. Edebiyat kuramctlan ~oguolukla bu tiir bir soyleme soguk baknu~ ve bOyle yaparak Ktta Avrupast felsefecileri ile Anglo sakson felsefe arasmdaki yiizyllhk tartt~ada basmakahp bir rol oy nann~lardtr. Eger edebiyat kuramt, kaynagm1 kiirenin bu eski lusmmdan yani Klta Avrupasmdan al1yorsa, edebiyat felsefesinin oteki limandan yani Anglosakson gelenegin limarundan kalkbgl ooylenebi Iir. Yine de en iyi edebiyat felsefesinin katthg1 ve teknik uzmanhg., b3Zl edebiyat kuramlannm entelektiiel gev~ekligiyle ktyaslandrgmda olumlu bir zttltk gosterir ve oteki gelenegin dokunmadJ~ (kunnacarun yaptsl gibi) pek .;:ok soruyu ele ahr. Edebiyat kuramt bir yandan entelektiiel muhafazakarhgm ve ede biyat felsefesinin geni~Iiginin yaratt1~ korkakltkla, bir yandan da ede biyat felsefesinin ele~tirel yetenek ve hayal giicii cesareti konusundaki ka~lOllmaz eksikligiyle olumlu olarak .yeli~ir. Kurarncllar a~1k yakalt bir gomlek giyerken, hemen hepsi erkek olan edebiyat felsefecileri na diren kravats1z dt~an ~lkarlar. Bir tarafFrege'nin diger tarafFreud'un adm1 hi.y duymamt~ gibi yapar. Edebiyat kuramcdan, kurmacanm ger ~ekligine, referanslanna, manttksal durumuna onem vennezken, ede- lO
The list of books you might like
