edebiyat nedir PDF
Preview edebiyat nedir
J -P S e a n aul artre EDEBİYAT NEDİR FRANSIZCA ASLINDAN ÇEVİREN BERTAN ONARAN Jean-Paul Sartre EDEBİYAT NEDİR ¥ @S8 Can Yayınları: 1485 Düşünce: 47 Qu’est ce que la littérature, Jean-Paul Sartre © Editions Gallimard, 1048 © Can Sanat Yayınlan Ltd. Şti., 2005 Bu kitabın yayın haklan Onk Ajans aracılığıyla alınmıştır. 1. basım : 2005 3. basım : Kasım 2003 Yayına Hazırlayan: Esra Özdoğan Kapak Tasarımı: Erkal Yavi Kapak Düzeni: Semih Özcan Dizgi:Gülay Yıldız Düzelti: Fulya Tiikel Montaj: Mine Sarıkaya Kapak Baskı: Çetin Ofset İç Baskı ve Cilt; Özal Matbaası ISBN 978-975-07-0562-5 CAN SANAT YAYINLARI LTD. ŞTI. Hayriye Caddesi No. 2, 34430 Galatasaray, İstanbul Telefon: (0212) 252 56 75 - 252 59 88 - 252 59 89 Pax: 252 http://www.canyayinlari.com e-posta: [email protected] Jean-Paul Sartre EDEBİYAT NEDİR DENEME Türkçesi BERTAN ONARAN CAN YAYINLARI JEAN-PAUL SAKTKE’IN CAN YAYINLARI’NDAKİ ÖTEKİ KİTAPLARI AKIL ÇAĞI (Özgüı-lük Yolları: 1) / roman YAŞANMAYAN ZAMAN (Özgürlük Yollan: 2) / roman YIKILIŞ (Özgürlük Yollan: 3) I roman AYDINLAR ÜZERİNE / denevıe DUVAR / öykü BULANTI / roman SÖZCÜKLER / özyaşamöyküsu Jean-Paul Sartre,1905’te Paris’te doğdu. Ecole Normale SupĞri- eure’de (Yüksek Öğretmen Okulu) Raymond Aron, Maurice Mer- leau-Ponty, Simone Weil, Claude Levi-Strauss gibi geleceğin ünlü yazar ve düşünürleriyle tanıştı. Öğrencilik yıllarında Simone de Beauvoir ile başlayan birlikteliği yaşamı boyunca sürdü. Le Hav- re’da öğretmenlik yaptığı 1938 yılında, sonradan geliştireceği bir çok felsefî konuya yer veren Bulantı adlı romanını yayınladı. Fel sefe alanındaki asıl yeteneğini, 1943’te Varhk ve Hiçlik adlı ki tabında ortaya koydu. Bireyin özgürlüğünün felsefî savunusun dan sonra toplumsal sorumluluk konusuna yöneldi ve 1945-49 arasında Özgürlük Yollan adlı dört ciltlik romanını kaleme aldı. İnsanı eylem içinde en iyi gösterecek türün tiyatro olduğuna ka rar vererek, Sinekler; Gizli Oturum, Kirli Eller; Şeytan ve Yüce Tann, Nekrasov ve Altona Mahpusları gibi oyunlar yazdı. Bu ara da Simone de Beauvoir ile birlikte kurup yönettikleri Les Temps Modernes dergisinde birçok yazısı yayınlandı. Kendine özgü Marksizm anlayışını, 1960’ta Diyalektik Akim Eleştirisi adlı yapı tında ortaya koydu. 1964’te değer görüldüğü Nobel Edebiyat Ödiı- lü’nü reddetti. 20. yüzyılın en etkili düşünürlerinden biri olan Sartre, bireyin kökten özgürlüğünü vurgulayan varoluşçuluğun sözcülüğünü üstlendi, romanları ve oyunlarıyla dünya göri'ırüşü- nü çok geniş bir kitleye aktardı. 1960’lardan sonra olgunlaştırdığı özgün Marksist anlayışıyla, Fransa'nın güncel siyasal olayları içinde etkin rol aldı. 1980’de Paris'te ölen Sartre’ın cenazesine 25 binden fazla kişi katıldı. Bertan Onaran, 1937’de Tekirdağ’ın Hayrabolu ilçesinde doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Ülkemizin önde gelen çevirmenlerinden biri olan Onaran, başta Cervantes, Alexandre Dumas, Fyodor Mihay- loviç Dostoyevski, Emile Zola, Panait İstrati, André Gide, Vladi mir Mayakovski, Louis Aragon, Jean-Paul Sartre, Simone de Be auvoir, Elias Canetti, Wilhelm Reich, Antoine de Saint-Exupéry ve Marguerite Duras olmak üzere pek çok yazarın yapıtlarını di limize kazandırdı. 1972’de, Simone de Beauvoir’m Konuk Kız ad lı yapıtının çevirisiyle, Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü’ne değen görüldü. Çevirileri dışında Yaşama Sanatı Günlüğü adlı bir ki tabı, çeşitli gazete ve dergilerde yaşam ve sanat üstüne deneme leri ve yazıları yayınlandı. İÇİNDEKİLER I Yazmak Nedir?.................................................................13 II Niçin Yazıyoruz?............................................................46 III Kimin İçin Yazıyoruz?..................................................7ö Dolorès’e ‘Eğer bir şeye bağlanmak1 istiyorsanızdiye yazıyor genç bir budala, ‘neden gidip Komünist Par- tisi’ne yazılmıyorsunuz?’ Pek çok kez bağlanmış ve bağlantılarından daha da çok caymış, ama bunu unutmuş büyük bir yazar da bana şöyle diyor: ‘En kötü sanatçılar en fazla bağlanmış olanlardır: Örne ğin, Sovyet ressamlarına bakın.' Yaşlı bir eleştirmen hafiften sızlanıyor: ‘Siz yazını öldürmek istiyorsu nuz: Güzel-Yazm’a duyduğunuz horgörii derginizi hayasızca kaplıyor. ’ Dar kafalının biri beni dikkafa- lı buluyor, ki bu, ona göre küfürlerin en kötüsü tabii; bir savaştan ötekine ayağını sürüyüp gelmiş, adı yaşlı kimselerin belleğinde zaman zaman cansız anılar uyandıran bir yazar beni ölümsüzlüğü hafife almakla suçluyor: Kendisi, Tann’ya şükür, en büyük umutlarını ona bağlamış birtakım dürüst kişiler ta nımakta. Amerikalı bir gazeteci bozuntusuna bakı lırsa benim eksiğim, Bergson ve Freud’dan hiçbir şey okumamış olmam; ömrü boyunca hiçbir şeye bağlan mamış olan Flaubert ise, bir pişmanlık acısı gibi içimi kemirmekte. Bazı hınzır kişiler göz kırpıyor: ‘Ya şiir? Resim? Müzik? Onları da bağlamak istiyor 1 ‘Bağlanma’, ‘bağlanmak’ ya da ‘bağlamak’ sözcükleri, kitapta çağının dünyasL- na? toplumuna ait olduğunun bilincine vararak, basit bir seyirci konumunda kal mayı reddeden, düşüncesini ya da sanatını bir davanın hizmetine sunan aydın ya da sanatçının edimim ya da tavrını belirleyen ‘engagement’, ‘s’engager* ya da ‘engager’ sözcüklerinin karşılığı olarak kullanılmıştır. (Çev) ıı musunuz?’ Ve kavgacı yaradılışlı kişiler soruyor: ‘Ne? Bağımlı yazın mı? Yok eğer sözümona. halkçılı ğın, daha. saldırgan bir biçimde geri gelişi değilse, şu eski toplumcu gerçekçilik bu canım.’ Ne budalaca sözler! Çünkü çabuk ve kötü oku yorlar ve anlamadan yargıya varıyorlar. Öyleyse ta başından başlayalım. Bu ış hiç kimseye, ne size, ne de bana hoş gelecek. Ama çiviyi çakmak gerek. Ve mademki eleştirmenler beni yazın adına yargılıyor lar, hem de bunu yaparken ne demek istediklerini or taya koymuyorlar, onlara verilecek en iyi karşılık, önyargılara kapılmadan, yazı sanatının ne olduğu nu incelemektir. Yazmak nedir? Kimin için yazıyo ruz? Gerçekte, hiç kimse bu sorular üzerinde durma mış galiba.
Description:The list of books you might like
