Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie PDF
Preview Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie
EEcchhoossccooppiiee iinn ddee vveerrlloosskkuunnddee eenn ggyynnaaeeccoollooggiiee rreeddaaccttiiee JJoohhnn MM..GG.. vvaann VVuuggtt,, MMoonniiqquuee CC.. HHaaaakk,, DDiicckk OOeeppkkeess,, MMaarrkk HHaannss EEmmaannuueell Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door: Astraia (Sorg-Saem BV, Amsterdam), Biomedic en Esaote Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie Onder redactie van hoofdredacteur prof.dr. J.M.G. van Vugt redacteuren dr. M.C. Haak prof.dr. D. Oepkes dr. M.H. Emanuel beeldredactie dr. M.C. Haak bohn stafleu van loghum, houten ISBN 978-90-368-1450-8 Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. © Bohn Stafleu van Loghum is een imprint van Springer Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun Media B.V., onderdeel van Springer Nature 2016 taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en an- Omslagontwerp: Studio Bassa, Culemborg, naar een idee van dere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. Monique Haak Basisontwerp binnenwerk: Martin Majoor, Arnhem NUR 876 Derde druk, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen 2003 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag wor- Vierde, geheel herziene druk, Reed Business Education, den verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd Amsterdam 2013 gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op Vijfde (ongewijzigde) druk, Bohn Stafleu van Loghum, Houten enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën 2016 of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder vooraf- Vijfde druk, tweede oplage, Bohn Stafleu van Loghum, Houten gaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2018 Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toege- staan op grond van artikel 16b Auteurswet j° het Besluit van Bohn Stafleu van Loghum 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 au- Walmolen 1 gustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de Postbus 246 daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan 3990 GA Houten de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). www.bsl.nl Medewerkers Dr. P.N. Adama van Scheltema Prof.dr. R. Devlieger arts prenatale geneeskunde gynaecoloog Leids Universitair Medisch Centrum Universitair Ziekenhuis Leuven, België Dr. M.N. Bekker Dr. M.H. Emanuel gynaecoloog gynaecoloog UMC St Radboud, Nijmegen Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp Prof.dr. P.P. van den Berg Drs. M.A.J. Engels gynaecoloog arts prenatale geneeskunde Universitair Medisch Centrum Groningen VU medisch centrum, Amsterdam Prof.dr. C.M. Bilardo Dr. N. Exalto gynaecoloog gynaecoloog Universitair Medisch Centrum Groningen Erasmus MC, Rotterdam Dr. T. Van den Bosch Dr. K. Fleischer gynaecoloog gynaecoloog Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart Tienen, UMC St Radboud, Nijmegen Tienen, België Dr. M.C. Haak Prof.dr. L. De Catte gynaecoloog gynaecoloog Leids Universitair Medisch Centrum Universitair Ziekenhuis Leuven, België Dr. A.J. van Loon Dr. T.E. Cohen-Overbeek gynaecoloog arts prenatale geneeskunde Martini Ziekenhuis, Groningen Erasmus MC, Rotterdam Dr. G.T.R. Manten Dr. A.B.C. Coumans gynaecoloog gynaecoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht Maastricht Universitair Medisch Centrum Dhr. R.H. Meerman Prof.dr. J. Deprest echoscopist gynaecoloog Leids Universitair Medisch Centrum Universitair Ziekenhuis Leuven, België Dr. T. Van Mieghem Drs. K. Teunissen gynaecoloog arts prenatale geneeskunde Universitair Ziekenhuis Leuven, België Leids Universitair Medisch Centrum Prof.dr. D. Oepkes Prof.dr. D. Timmerman gynaecoloog gynaecoloog Leids Universitair Medisch Centrum Universitair Ziekenhuis Leuven, België Drs. M.A. van Os Prof.dr. F.P.H.A. Vandenbussche arts-onderzoeker gynaecoloog VU medisch centrum, Amsterdam UMC St Radboud, Nijmegen Dr. E. Pajkrt Prof.dr. J.M.G. van Vugt gynaecoloog gynaecoloog Academisch Medisch Centrum, Amsterdam UMC St Radboud, Nijmegen Dr. S.A. Pasman Dr. C. Willekes arts prenatale geneeskunde gynaecoloog Universitair Ziekenhuis Leuven, België Maastricht Universitair Medisch Centrum Dr. L.L.R. Pistorius Dr. I. Witters gynaecoloog gynaecoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht Maastricht Universitair Medisch Centrum Dr. A.B. Steensma gynaecoloog Erasmus MC, Rotterdam Woord vooraf bij de vierde druk Drieëntwintig jaar na het verschijnen van de eerste druk onze beeldredacteur, aangevuld met tekeningen waar (1990) ligt nu voor u een geheel herziene vierde versie van nodig, gemaakt door de heer Ronald Slagter. De redac- het leerboek Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie. tie is hem erkentelijk voor zijn fraaie tekeningen. Veel Het is door de jaren heen duidelijk geworden dat het boek van de echoscopische plaatjes zijn met een niet- aflatend in een behoefte voorziet in het zich steeds ontwikkelende enthousiasme ingebracht door Katinka Teunissen, vakgebied van echoscopie in de verloskunde en gynaecolo- Phebe Adama van Scheltema en Fenna Janssen, art- gie. De redactie is verjongd: er zijn twee nieuwe leden bij sen prenatale geneeskunde in het Leids Universitair gekomen, die in het veld van de obstetrische echoscopie al Medisch Centrum. De redactie is hen zeer dankbaar een naam hebben verworven. Met een hernieuwd enthou- daarvoor. siasme is de redactie aan de slag gegaan en heeft auteurs Dit boek is dankzij het enthousiasme en de noeste geworven, die ieder vanuit hun eigen expertise een com- arbeid van velen tot stand gekomen. De redactie wist pleet nieuw hoofdstuk hebben geschreven. zich gesteund door uitgever Jooske Vriens, bijgestaan Het uitgangspunt van de uitgave blijft gehand- door Mieke van den Berg. haafd, namelijk het bieden van een basaal Nederlands Onze dank gaat ook deze keer weer uit naar de leerboek voor de gynaecoloog (i.o.), verloskundige (i.o.) sponsors voor hun financiële bijdrage. en echoscopist (i.o.). Alle aspecten van de echoscopie binnen de verloskunde en gynaecologie komen aan Zomer 2013 bod. Vanwege hun expertise is aan onze Vlaamse colle- ga’s wederom gevraagd hun steentje bij te dragen en zij J.M.G. van Vugt zijn daartoe bereid gevonden. M.C. Haak Ook deze editie is volledig voorzien van nieuwe D. Oepkes echo scopische plaatjes, waarvoor bijzondere dank aan M.H. Emanuel Inhoud Kijkvooroefenvragen,samenvattingeneninformatievedeeplinksindedigitaleleeromgeving. 1 Basisprincipes van het ultrageluidsonderzoek 13 4.4 Bekkenbodemfunctie 65 M.C. Haak en P.P. van den Berg 13 4.5 3D/4D-beeldvorming 65 1.1 Inleiding 13 4.6 Levatoravulsie 68 1.2 Fysica en basisbegrippen 13 4.7 Anale sfincter 69 1.3 Hoogtechnologische beeldoptimalisatie 17 4.8 Postoperatieve echoscopie 69 1.4 Doppler 19 Literatuur 71 1.5 3D 23 1.6 Artefacten 25 5 Contrastechoscopie 73 1.7 Uitvoering van het onderzoek 28 T. Van den Bosch en D. Timmerman 73 1.8 Veiligheid 29 5.1 Inleiding 73 1.9 Conclusie 30 5.2 Techniek 73 Literatuur 30 5.3 Fysiologisch zout of gel 75 5.4 Aanbevelingen bij GIS 76 2 Echoscopie van de blaas, vagina, uterus en tubae 31 5.5 C ontra-indicaties voor contras t echoscopie 77 M.H. Emanuel 31 5.6 Conclusie 77 2.1 A lgemene inleiding, apparatuur, Literatuur 77 techniek en oriëntatie 31 2.2 Blaas 34 6 Echoscopie in het kader van f ertiliteitsonderzoek 2.3 Vagina 35 en -behandeling 79 2.4 Uterus 35 K. Fleischer en F.P.H.A. Vandenbussche 79 2.5 Tubae 44 6.1 Inleiding 79 2.6 Dopplerechoscopie van de uterus 44 6.2 Normale menstruele cyclus 79 2.7 Peroperatieve echoscopie 45 6.3 Afwijkende menstruele cyclus 83 6.4 Gestimuleerde cyclus 84 3 Echoscopie van het ovarium 47 6.5 T oepassing van echoscopie tijdens D. Timmerman en T. Van den Bosch 47 follikelpunctie/in-vitrofertilisatie (ivf) 86 3.1 Inleiding 47 6.6 Tubadiagnostiek 88 3.2 Visualisatie van het (normale) ovarium 47 Literatuur 89 3.3 Cysten: benigne en maligne 47 3.4 Endometriose 53 7 De jonge zwangerschap 91 3.5 Ovariumcarcinoom 55 N. Exalto 91 Literatuur 57 7.1 Klinische embryologie 91 7.2 Echoscopisch onderzoek 95 4 Echoscopie van de bekkenbodem 59 7.3 Indicaties voor echoscopisch onderzoek 100 A.B. Steensma 59 7.4 Spontane miskraam 101 4.1 Inleiding 59 7.5 Mola 102 4.2 Incontinentie voor urine 60 7.6 Extra-uteriene graviditeit (EUG) 103 4.3 Prolaps 60 Literatuur 105 8 Groei en placenta 107 13 Thorax, diafragma en nek 169 C.M. Bilardo en A.J. van Loon 107 T. Van Mieghem, J. Deprest en R. Devlieger 169 8.1 Inleiding 107 13.1 Inleiding 169 8.2 Foetale biometrie 107 13.2 B eeldvorming van de normale foetale thorax 169 8.3 Termijnbepaling 110 13.3 O nder- en overontwikkeling van de foetale 8.4 Gewichtsschatting 111 longen 170 8.5 Foetale groei 112 13.4 C ongenitale cysteuze adenomatoïde 8.6 Placenta 117 malformatie (CCAM) van de long 172 8.7 Navelstreng 121 13.5 Pulmonale sekwestratie 173 8.8 Conclusie 124 13.6 Bronchogene cysten 175 Literatuur 124 13.7 Hernia diaphragmatica 175 13.8 Hydrothorax 177 9 Prenatale screening 125 13.9 Conclusie 179 M.A.J. Engels en J.M.G. van Vugt 125 Literatuur 180 9.1 Inleiding 125 9.2 Algemene principes van 14 Hart 181 prenatale screening 126 M.C. Haak 181 9.3 Andere prenatale screeningstesten 128 14.1 Inleiding 181 9.4 Screeningsparameters van de combinatietest 129 14.2 Het normale hart 181 9.5 Extreme waarden screeningsparameters 130 14.3 Hartafwijkingen 186 9.6 Andere screeningsmarkers in het eerste 14.4 Ritmestoornissen 207 trimester 131 14.5 Tot slot 211 Literatuur 134 Literatuur 211 10 Het structureel echoscopisch onderzoek 135 15 Tractus digestivus en buikwanddefecten 213 T.E. Cohen-Overbeek 135 C. Willekes, A.B.C. Coumans en I. Witters 213 10.1 Inleiding 135 15.1 Tractus digestivus 213 10.2 Organisatiestructuur 135 15.2 Buikwanddefecten 222 10.3 Counseling 135 15.3 Conclusie 228 10.4 P revalentie van aangeboren afwijkingen Literatuur 228 en detectie tijdens het SEO 136 10.5 Sonomarkers 137 16 Aangeboren afwijkingen van de nieren en 10.6 Uitvoering van het SEO 140 urinewegen 231 10.7 Beleid 144 P.N. Adama van Scheltema en D. Oepkes 231 Literatuur 145 16.1 Inleiding 231 16.2 Normale anatomie 231 11 Centraal zenuwstelsel en neurale buis 147 16.3 O bstructieve afwijkingen van de foetale L.L.R. Pistorius 147 nieren en urinewegen 232 11.1 Inleiding 147 16.4 Multicysteuze nierziekte 237 11.2 Echoscopisch onderzoek 147 16.5 Polycysteuze nierziekte 237 11.3 Algemene czs-afwijkingen 147 16.6 Agenesie van de nier 239 11.4 Verworven afwijkingen 160 16.7 Dubbelsysteem 240 11.5 Microcefalie 162 16.8 Overige vorm- en liggingsafwijkingen 240 Literatuur 162 Literatuur 241 12 Echoscopie van het aangezicht 163 17 Skelet 243 M.N. Bekker 163 G.T.R. Manten 243 12.1 Inleiding 163 17.1 Inleiding 243 12.2 Anatomie van het aangezicht 163 17.2 Embryologie 243 12.3 Afwijkingen van het aangezicht 165 17.3 Groei 243 12.4 Aanbevelingen 167 17.4 Beoordeling van het foetale skelet 244 Literatuur 167 17.5 Afwijkingen van het foetale skelet 248
The list of books you might like
