Dünya'da ve Türkiye'de Acil Hemşireliği

15 Pages·2011·7.2 MB·Turkish

16.10.2011
İÇERİK
Dünyada Acil Acil
Dünya’da ve
Hemşireliği’nin Hemşireler
Tarihçesi Birliği
Türkiye’de
Acil Hemşireliği
Ögr.Gör. Gülten SUCU
Akdeniz Üniversitesi Acil
Antalya Sağlık Yüksekokulu Türkiye’de Acil Hemşirelerinin
Cerrahi Hastalıkları AD Hemşireliği
Eğitimi
[email protected]
VII2. 6U-L2U9 S MAaLy AısC 2İL0 1T0I P– A KNOTNALGYRAE Sİ
İnsanın var oluşu ile birlikte
Tıbbi anlamda
yaşanılması kaçınılmaz olan acil
ACĐL durumla ilgili uygulamalar;
İlkel toplumlarda başladığı, 17.
yüzyılda bir ivme kazandığı
Bireyin fiziksel ya da ruhsal yönden
tehlike içinde bulunduğu durumlarda
gereksinim duyduğu sağlık bakımın
anında verilmesidir
günümüze değin bilim ve teknolojideki
gelişmelere paralel olarak önemli
gelişme kaydettiği görülmektedir
Aİndaanşı cGı ,A S,a Şrevlaimn eFn, K Dü.p (2e0li0o4ğ)lu. A Rc,i Tl Saevrilvoiğstlue KA.d (1li 9O9l7gu). Dİsetağnerblueln’ddair üilmç feasrik vlıe h Aadsltia Hneemdeş itrrealvikm. İaç ivned aec: iAl cceilr Braahkıim ba. 3kı.m Baınsıknı ,d Yeüğceer Yleanydımiri,lm İsetasni. bUullu, ssa. 1l T6r9a-v1m84a Dergisi, 3:222-227. Akyolcu N. (2007). Dünden bugüne acil hemşireliği. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi (2007). 15(60):173-178
Kırım Savaşı sırasında yaralı askerlere bakım
veren FlorenceNightingale’inuygulamaları
ve üstlendiği rolün onu, acil hemşiresi Hemşirelikte bu değişim ve bilimdeki gelişmeler,
kategorisine koyduğu,
Branş hemşireliğin oluşmasına ve
1860 yılında Londra’da açtığı hemşirelik okulu
ile modern hemşireliğin gelişimini başlattığı, Özel hemşirelik branşı olarak acil hemşireliğinin
geniş bilgi tabanına dayalı, becerili ve hastanın
gereksinimlerini karşılamada beklenenin de
ötesinde hizmet sağlayan rollerine ve
ACİL HEMŞİRELİĞİNDE
sorumluluklarına yenilikler getirilmiştir.
Önemli gelişmelerin kaydedildiği
vurgulanmaktadır
Akyolcu N. (2007). Dünden bugüne acil hemşireliği. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi (2007). 15(60):173-178
1
16.10.2011
“Ölmedikçe tedavi ve bakım için beklemelisiniz”,
“ilk gelen ilk olarak hizmet almaya hak kazanır” kuralları geçerli idi.
Dünyada Acil
Hemşireliği’nin
Acil bakımın gelişiminin başlangıcında önemli rol oynayarak, triyajkavramının ilan
Tarihçesi edilmesine neden olmuştur
Savaş yıllarında sıkça kullanılan triyaj, savaş ve felaket olaylarının dışında
İlk kez 1963'te USA’ da Yale NewhavenHastanesinde uygulanmıştır
Acil Hemşireliği
Acil bakım ile ilgili
gelişmelere ilk
olarak Almanya ve
İngiltere'nin öncülük
etmiştir
1960’lı acil birimlerde ÖZEL EĞİTİMDEN
yıllarda ele çalışan geçmeleri
hemşirelerin daha gerekliliği
alınmaya
II. Dünya farklı özelliklere üzerinde
başlanmış sahip olmaları ve durulmuştur
Savaş‘ındansonra,
Amerika bu rolü
üstlenmiştir
Akyolcu N. (2007). Dünden bugüne acil hemşireliği. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi (2007). 15(60):173-178
1970'li yılların erken
dönemlerinde birçok
ülkede kurulan ulusal
organizasyonlar, tüm
dünyaya yayılmış ve acil
hemşireleri, profesyonel
özellik kazanmıştır
2
16.10.2011
Acil hemşireliğinin önemli kilometre taşlarından
Amerika'da acil hemşireliğinde 4 yıl süreyle geçerli olan ve yenileme
biri olan birliğin kurulmasıyla;
için tekrar sınava girmeyi gerektiren sertifika programları, CEN
(CertifiedEmergencyNurse/Acil Hemşireliği Sertifika Programı)
tarafından 1980'li yıllarda başlatılmıştır
Acil hemşireleri için profesyonel yetki standartları geliştirilmiş İlk uluslararası Acil Hemşireliği Konferansı, 1985'te Londra'da 78
ve eğitim olanakları yaratılmıştır ülkeden, 600 delegenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
1975'de hazırlanan acil hemşireliği uygulama standartları EDNA ABD'de oluşturulan uluslar arası katılımlı “Temel Travma Hemşireliği
Kursu” uluslar arası fakülte işlevi görerek,
ve ANA (AmericanNursesAssociation/Amerikan Hemşireler
Birliği) tarafından onaylanarak yaşama geçirilmiştir
Travma hemşireliğinin uluslararası standardını sağlamayı ve temel
yapılandırmayı hedeflemektedir
ENA
[Emergency Nursing Assosiation]
•1985’de dernek adını EmergencyNursesAssociation
(ENA)olarak değiştirmiştir ve acil hemşireliği
uygulamalarını alana dayalı tanımlamaktan vazgeçerek acil
hemşireliğinin özel rollerine dayalı tanımlamışladır.
Amaçları •Acil hemşirelerinin sesi ve kuruluşu olarak hemşireleri
savunmak ve bir eğitim network’üoluşturmaktır
ACİL HEMŞİRELERİ BİRLİĞİ
•Dünyada 20 ülkeden daha fazla temsilcisi ve toplam
•21 000 üyesi olan bir mesleki kuruluştur.
(EMERGENCY NURSES ASSOCİATİON-ENA)
ENA VİSYONU
ENA vazgeçilmez küresel acil hemşireliği topluluğudur
ENA MİSYONU
ENA’ ninmisyonu , hasta güvenliğini savunmak ve acil hemşirelik uygulamalarında
mükemmeli yakalamaktır
Anita Dorr Ruth Miller Judith C. Kelleher
RN -Co-Founder RN RN, MSN -Co-Founder
1970-1972 1972-1973 1973-1974
3
16.10.2011
Üyelik/liderlik amacı
Savunma/işbirliği amacı
Eğitim amacı
Araştırma/uygulama amacı
SERTİFİKALAR ve KURSLAR
Travma Hemşireliği Kursu (TNCC)
Pediatrik Acil Hemşireliği Kursu(ENPC)
İleri Travma Hemşireliği(CATN);Hastalık ve yaralanmalarda yaklaşım kavramları
Acil Hemşireliğinde Uygulama Standartları
Halk Eğitimi Programları
E-CON-ED(ElectronicContinuingEducation-elektronik sürekli eğitim programları)
ONLİNE ÖĞRENME
ACİL HEMŞİRELİĞİ SERTİFİKASI
ACİL HEMŞİRELİĞİ ORYANTASYON ONLİNE KURSU
ACİL HEMŞİRELİĞİ TRİAJ
4
16.10.2011
DİĞER KURULUŞLAR
Acil Hemşireler Haftası Acil Hemşireler Günü
9-15 Ekim 12 Ekim
5
16.10.2011
6
16.10.2011
DERGİLER
“Journal of Emergency Nursing”4-8 haftada bir yayınlanmaktadır
DÜNYA’ DA ACİL HEMŞİRELİĞİ EĞİTİMİ
Lisans Programları
Acil hemşireliğine özelleşmiş konularda yürütülen
seminerler ve sertifikalı kurs programları ile sürekli eğitim
Mezuniyet sonrası yüksek lisans programları ile
yürütülmektedir.
42
7
16.10.2011
Curtin Teknoloji Üniversitesi Hemşirelik QUEEN'S UNİVERSİTY HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU / KANADA
ve Ebelik Yüksekokulu http://med queensu.ca/nursing/master_pages/course
http://www.curtin.edu.au/curtin/handbook/courses/18/184507.html Lisans
1. Mezuniyet Sonrası Acil hemşireliği Kursu HEMŞİRELİK UYGULAMASI II AKUT VE YOĞUN BAKIM TOPLAMI
(Toplam 200 kredi) (NURS-408: NursingPracticeII: AcuteCareandCriticalCareConcentration= 18h/ teorik
ve klinik uygulama :18 ünite)
[Postgraduate Diploma and Clinical nursing (Emergency
Nursing)] Klinik uygulamalar II ve aile merkezli bakım teori ve uygulamasını almış olan
öğrenciler kursa katılabilmektedir.
Kurs; katılımcı hemşirelere acil hemşireliği
Akut durumlar ve yoğun bakım uygulamaları ile ilgili spesiyal teorik bilgi ve
uygulamalarında rehberlik ve bu alanla ilgili teorik temel kavramları içermektedir.
içerik verir. Öğrenciler bireysel gereksinimlerine yönelik bu alanla ilgili evde ve kurumsal
alanlarda çalışabilirler.
Kursiyerlere acil hemşireliği ile ilgili öncelikli bilgi
3 ve 4. yıl yaz ve kış döneminde kursa katılabilmektedirler.
ve uygulamalar verilmektedir.
Lisans ve mastır düzeyinde acil hemşireliği kursu yer almamaktadır.
43 44
Toronto Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
Hemşirelikte Mastır : AKUT BAKIM ve NURSE PRACTİTİONER ALANI
(MN ACNP Program Goingon-lineSeptember2002)
KALİFORNİYA ÜNİVERSİTESİ / HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU
Toronto Üniversitesi Hemşirelik Fakültesinde hemşirelikte master
ve akut bakımda nursepractitionerprogramı on lineolarak ilk Kurs ve Master Programları
kez teklif edilen bir programdır.
Lisans mezunlarının katıldığı fulltime16, parttime27 ay süren ve
toplam 9 dersi içeren bu program bir yenilik olarak (cid:1)Yoğun bakım ve travma konusunda ön seminerler
sunulmaktadır.
Klinik direktör ve preseptörgözetiminde 650 saat klinik
uygulama, küçük bir grupla araştırma yapmaları ve bir seminer • İleri travma hemşireliği
hazırlamaları beklenmektedir.
45 46
ÜLKEMİZDE
Acil Hemşireliğinin
Türkiye’de
Kırım Savaşı (1854-1856) FlorenceNightingale
Gelişim Süreci
Trablusgarp (1911) ve Balkan (1912) savaşları
sırasında büyük kayıpların olması acil hemşireliğinin
önemini ve eksikliğini ortaya koymuştur
8
16.10.2011
ÜLKEMİZDE Üniversite düzeyinde ilk
yüksekokul1955 yılında Ege
Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu’dur.
Cumhuriyet döneminin ilk hemşire okulu olan Kızılay Özel Hemşire Okulu
mezunları uzun yıllar afet bölgelerine giderek hasta, yaralı ve kazazedelerin bakım
uygulamalarında sorumluluk almıştır. İlk kez 1968 yılında
Hacettepe Üniversitesi’nde
1939 yılında Ankara’da açılan Askeri Hemşirelik Okulu
hemşirelikte yüksek lisans ve
1943’de Verem Savaş Derneği
1972 yılında doktora programları
açılmış, meslekte bilim uzmanlığı
1946’da Sağlık Bakanlığı’nın İstanbul’da açtıkları hemşirelik okulları izlemiş, (Mbc) ve doktor (PhD) unvanları
sonrasında çok sayıda lise düzeyinde hemşirelik okulu açılmıştır verilmeye başlanmıştır
AArksyloalnc uH ,N K. o(2rk0m07a)z. DNüBn, Gdeünn dbüuzg üGn. e(2 a0c0il4 h).e Tmüşrikrieyleiğ’di.e İ. mÜ.eFz.Nun. Hiyeemt sşoirnerlaiks ıD heermgişsiir (e2l0ik0 7 e)ğ. i1t5im(6i0n)i:n1 d7e3ğ-1e7r8le. n d irilmesi. Hemşirelik Forumu, Eylül-Ekim: 55-59
1970’ liyıllarda
Hemşireler sağlık bakım sisteminde en Hemşirelikte bu değişim ve
geniş profesyonel grubu oluşturur. bilimdeki gelişmeler;
Evrensel boyutta gözlenen değişim ve
gelişimin etkisi Türkiye’de de görülmüş;
Branş hemşireliğinin gelişmesine, Hemşirelerin bu alanlarda uzmanlaşmaları
ACİL HEMŞİRELİĞİNİN oluşmasına; söz konusu olmuştur.
Geniş bilgi tabanına dayalı, Becerili,
Hastanın gereksinimlerine beklenenin de ötesinde hizmet
sağlayan
ROLLERİNE ve SORUMLULUKLARINA yenilikler getirilir.
AKukğyuoolcğul uN S. .( 2(2000074).) .D Aücnild Beank bımug. üAnciel Bacaikl ıhme.m Eşdi.r Şeelilğiim. İe.Ün. DF..N 3. B Haesmkış, iYreülciek DYaeyrgımis,i (İs2t0a0n7b).u 1l,5 s(.6 30-)2:1173-178.
HHEEMMŞŞİİRREELLİİKK YYÖÖNNEETTMMEELLİİĞĞİİ
9
16.10.2011
HEMŞİRELİK KANUNU
• 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Beklenen Yönetmelik Çıktı
Kanunu 25/4/2007 tarihli ve 5634 sayılı Kanunu 08 Mart 2010
• Bu değişiklik kapsamında Hemşirelik
Kanununun 4 üncü maddesinde hemşirelerin
eğitim durumlarına, çalışma alanlarına ve
pozisyonlarına göre görev, yetki ve
sorumluluklarınınBakanlık tarafından çıkarılacak
bir Yönetmelikle düzenlenmesi öngörülmüştür.
THD Genel Merkez
08 Mart 2010
• Hemşirelik Tanısı,Uzman Hemşire ve
• Yetki Belgesi olan hemşire konuları ilk kez
kabul edilerek açıklığa kavuşturulmuş,
hemşirenin görev, yetki ve sorumlulukları
(THD’nin itirazı olan bir kaç hüküm dışında)
oldukça yakın bir şekilde açıklık kazanmıştır.
HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ
RESMİ GAZETE:8 Mart 2010
SAYI:27515
Sağlık Bakanlığından
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uzman Hemşire ve Yetki Belgesine Sahip Hemşireler
Uzman hemşire
MADDE 7 –(1) Lisans mezunu hemşirelerden; yurtiçinde hemşirelik anabilim dallarında ve
bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve diplomaları Bakanlıkça
tescil edilen hemşireler ile yurtdışında bu programlardan mezun olup, diplomalarının denklikleri
onaylanan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler alanlarında uzman hemşire olarak
çalışırlar.
(2) Uzman hemşireler, temel hemşirelik rollerinin yanı sıra uzmanlığını yaptığı alana yönelik
klinik bilgi, beceri, sağlık araştırmaları, danışmanlık hizmetleri, sağlık eğitim hizmetlerinin
programlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde sorumluluk alır, uygular ve değerlendirir.
Yetki belgesine sahip hemşireler
MADDE 8 –(1) Hemşirelik mesleği ile ilgili özellik arz eden birim ve alanlarda yetki belgesine
sahip ve bu alanlara ilişkin hemşirelik bakım hizmetlerinden sorumlu hemşiredir.
(2) Yetki belgesine sahip hemşirelerin görev, yetki ve sorumlulukları, sahip oldukları yetki
belgeleri ve çalıştıkları özellikli alana göre Bakanlıkça düzenlenir.
10