documents of the first world war

312 Pages·2017·12.8 MB·Turkish

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı
Yayın No: 141
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
BELGELERİ
(SEMPOZYUM BİLDİRİLERİ)
DOCUMENTS OF THE 19-21 MARCH 2015
FIRST WORLD WAR ISTANBUL - TURKEY
CENTENARY
DOCUMENTS OF THE
FIRST WORLD WAR
(SYMPOSIUM PROCEEDINGS)
İstanbul 2017
Proje Yöneticisi / Project Director
Prof. Dr. Uğur ÜNAL
Devlet Arşivleri Genel Müdürü / General Director of State Archives
Proje Sorumluları / Project Managers
Sebahattin BAYRAM
Genel Müdür Yardımcısı / Deputy General Director
Abdulhamit SAĞIROĞLU
Daire Başkanı / Head of Department
Selim ÜMİT
Yayın İşleri Koordinatörü / Coordinator of Publishing Affairs
Cevat EKİCİ
Konservasyon ve Restorasyon Ünitesi Koordinatörü /
Coordinator of Conservation and Restoration Unit
Halil İbrahim BEREKETLİOĞLU
Dış İlişkiler Koordinatörü / Coordinator of Foreign Relations
Yayına Hazırlayanlar / Prepared by
Kemal GURULKAN
Necla BÜYÜKKIRCALI
Gürkan YAMAN
Hümeyra Seren ZEYREK
Grafik-Tasarım / Graphics-Design
Esra AKBURAK
Emine Nur KOSAL
Baskı / Print
SEÇİL OFSET
100. Yıl Mahallesi Matbaacılar Sitesi
4. Cadde No:77 Bağcılar, İSTANBUL
www.secilofset.com.tr
0 (212) 629 06 15
ISBN:978-975-19-6472-4
İÇİNDEKİLER
CONTENTS
İÇİNDEKİLER / CONTENTS .................................................................................................................................3
AÇILIŞ KONUŞMALARI / OPENING REMARKS ........................................................................................7
ÖNSÖZ / PREFACE ................................................................................................................................................23
BİLDİRİLER / PRESENTATIONS .......................................................................................................................29
ALMANYA / GERMANY ......................................................................................................................................31
AVUSTRALYA / AUSTRALIA .............................................................................................................................39
BANGLADEŞ / BANGLADESH .........................................................................................................................45
BELÇİKA / BELGIUM .............................................................................................................................................47
BOSNA-HERSEK / BOSNIA AND HERZEGOVINA.....................................................................................53
BULGARİSTAN / BULGARIA .............................................................................................................................59
ENDONEZYA / INDONESIA ................................................................................................................................63
ESTONYA / ESTONIA ............................................................................................................................................69
FAS / MOROCCO ....................................................................................................................................................73
FİNLANDİYA / FINLAND .....................................................................................................................................77
FRANSA / FRANCE ...............................................................................................................................................81
GÜNEY AFRİKA / SOUTH AFRICA ..................................................................................................................89
GÜRCİSTAN / GEORGIA ......................................................................................................................................101
HIRVATİSTAN / CROATIA ...................................................................................................................................105
HİNDİSTAN / INDIA...............................................................................................................................................111
HOLLANDA / NETHERLANDS ..........................................................................................................................123
İNGİLTERE / UNITED KINGDOM ......................................................................................................................127
İRAN İSLAM CUMHURİYETİ / ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN ..............................................................131
İSPANYA / SPAIN ..................................................................................................................................................135
JAPONYA / JAPAN ..............................................................................................................................................143
KANADA / CANADA .............................................................................................................................................155
KAZAKİSTAN / KAZAKHSTAN ........................................................................................................................159
4
KENYA / KENYA .....................................................................................................................................................171
LİBYA / LIBYA ..........................................................................................................................................................173
LİTVANYA / LITHUANIA ......................................................................................................................................179
MALEZYA / MALAYSIA .......................................................................................................................................183
MALTA / MALTA ....................................................................................................................................................187
MOĞOLİSTAN / MONGOLIA ..............................................................................................................................213
MOLDOVA / MOLDOVA .......................................................................................................................................217
NİJERYA / NIGERIA ...............................................................................................................................................221
NORVEÇ / NORWAY ............................................................................................................................................229
POLONYA / POLAND............................................................................................................................................235
RUSYA / RUSSIA ...................................................................................................................................................241
SENEGAL / SENEGAL ...........................................................................................................................................243
SIRBİSTAN / SERBIA ............................................................................................................................................247
SLOVAKYA / SLOVAKIA ......................................................................................................................................251
SLOVENYA / SLOVENIA ......................................................................................................................................255
TATARİSTAN / TATARSTAN .............................................................................................................................263
TUNUS / TUNISIA ..................................................................................................................................................269
TÜRKİYE / TURKEY ...............................................................................................................................................277
VİETNAM / VIETNAM ...........................................................................................................................................295
YENİ ZELANDA / NEW ZEALAND .................................................................................................................299
YUNANİSTAN / GREECE .....................................................................................................................................303
5

AÇILIŞ KONUŞMALARI
Opening Remarks
100. YILINDA I. DÜNYA SAVAŞI BELGELERİ
DOCUMENTS OF THE FIRST WORLD WAR CENTENARY
Recep Tayyip ERDOĞAN
Türkiye Cumhurbaşkanı
Osmanlı Devleti’nin hakimiyet ve etki sınırları içinde bugün 64 ayrı devlet, bağımsız
ülke bulunuyor. Bu 64 ülkenin her birinin bir şekilde Osmanlı Arşivlerine işi düşüyor. Yine
dönemin en güçlü devleti olması hasebiyle Osmanlı’yla ilişki içinde olan tüm ülkelerin araş-
tırmacıları da kendi tarihlerinin, kendi geçmişlerinin izlerini gelip burada sürüyorlar.
Tarih baştan sona ibret vesikalarıyla doludur. Maalesef ülkemizde tarihimizi araştır-
makta, elimizdeki vesikaları okumakta, değerlendirmekte uzun süre tembellik yapıldı, ihmal-
kar davranıldı.
Bizim geçmişten ders çıkarmamız, ibret almamız gereken pek çok örnek, pek çok ha-
dise vardır. En somut örnek olarak Birinci Dünya Savaşı’ndan alacağımız çok önemli dersler
var. Son 200 yıllık tarihimizin en büyük zaferi Çanakkale ise, en önemli utançlarından biri
de Balkan bozgunudur. Yine tarihimizin önemli sayfalarından biri olan ve 100. yılını idrak
ettiğimiz Sarıkamış felaketinden de ibret almamız gerekiyor.
Burada bir hususun altını özellikle çizmek istiyorum. Birinci Dünya Savaşı onca yok-
luğa, onca imkânsızlığa rağmen ordularımızın azimle, inançla çarpıştığı çok önemli zaferler
elde ettiği tarihimizin önemli sayfalarından biridir. Biz, Birinci Dünya Savaşı’nda gerçekten 7
düvele karşı savaştık. Çanakkale’yle birlikte Kafkasya’dan Galiçya’ya, Sina’dan Irak’a kadar
pek çok cephede askerlerimiz kahramanca çarpıştı, bayrağımızı kahramanca dalgalandırdı.
8
AÇILIŞ KONUŞMALARI / OPENING REMARKS
Birinci Dünya Savaşı’nın bir diğer adı da ‛birinci paylaşım savaşı’dır. Bu, petrolün,
Akdeniz’in, Süveyş’in ticaret yollarının anahtarını elinde tutan Osmanlı’nın paylaşımıydı.
Meseleye bu açıdan baktığımızda sadece dünü değil bugünü, içinde bulunduğumuz dönemin
olaylarını da daha doğru şekilde değerlendirebiliriz.
Bugün Suriye’de, Irak’ta, Mısır’da, Libya’da aslında ne olduğunu ancak geçmişe baka-
rak anlayabiliriz. Milletimiz o gün de üzerine düşeni yapmıştı, bugün de yapıyor. Biz kaderin
üzerinde bir kader olduğu inancıyla mücadelemize devam edeceğiz. Bu milletin fedakar-
lıklarının da, mazlum İslam aleminin feryadının da eninde sonunda karşılığını bulacağına
inanıyorum.
Bugün çok net biçimde görüyoruz ki; Birinci Dünya Savaşı aslında hala sona ermiş
değil. Bölgemizde, coğrafyamızda ne kadar sorun varsa, ne kadar kavga varsa, akan ne kadar
kan varsa hepsinin gerisinde Birinci Dünya Savaşı’yla tesis edilen düzenin gölgesini görü-
yoruz.
Savaşın sonunda imzalanan Sykes-Picot Anlaşması sadece huzursuzluk, kargaşa, acı,
gözyaşı ve zulüm getirdi. Bu anlaşma neticesinde belirlenen sınırlar etnik, dini, mezhep te-
melli ayrılıkları sona erdirmek için değil tam tersine büyütmek için çizilmişti. Dönemin hatı-
ratlarına, belgelerine baktığınızda bu niyeti tüm açıklığıyla görmeniz mümkündür.
Biz 2015 yılını şanlı mücadelelerimizin, zaferlerimizin 100. yıl dönümü olarak kutlar-
ken, birileri de bu yılı Türkiye karşıtlığının, Türkiye düşmanlığının bayrağı haline dönüştür-
mek istiyordu.
9
100. YILINDA I. DÜNYA SAVAŞI BELGELERİ
DOCUMENTS OF THE FIRST WORLD WAR CENTENARY
Ermeni diasporası dünyanın her yerinde soykırım iddialarına dayalı kampanyalarla
Türkiye düşmanlığını geniş toplum kesimlerine aşılamaya çalışıyor. Dikkatinizi çekiyorum;
bu kampanyaların amacı, tarihin bir döneminde Ermenilerin yaşadığı acıları canlı tutmaktan
ziyade, doğrudan ülkemize ve milletimize düşmanlık yapmaktır.
Bu, günlük siyasete, hele hele uluslararası politikaya alet edilecek bir mesele değildir.
Ben hep çağrıda bulundum: Ey Ermeni diasporası ve ey Ermenistan yönetimi buyursun gelsin
bizim arşivlerimizi incelesin. Bizim şu anda milyonlarca tasnifi yapılmış belgemiz var. Tarih-
çileri, arşivcilerimizi, siyaset bilimcilerini hatta hatta arkeologları, hukukçuları görevlendire-
lim, gelsinler bu belgeler üzerinde çalışsınlar. Gelin gerçeği burada arayalım.
Türkiye Cumhurbaşkanı olarak tarih ve arşiv araştırmaları konusunda çok daha fazla
çalışma yapılmasını arzu ediyorum. Bu konuda yürütülecek projelere bugüne kadar olduğu
gibi bundan sonra da destek olmayı sürdüreceğim.
10