INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE E L E M E N T A AD EDITIONES FONTłUM LXII DOCUMENTA EX ARCHIVO REGIOMONTANO AD POLONIAM SPECTANTIA XXXPARS Ostpr. Fol., vol. 45, 53, HBA, B, K. 1170, 1171, 1172, 1547-1548 ediderunt CAROLINA LANCKOROŃSKA et LUCIANUS OLECH NON EXSTINGUETUR ROMAE 1985 INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE VIA VIRGINIO ORSINI 19 ROMA lAM PRlDEM ROMAE PRODIERUNT HAEC VOLUMINA (continuatio Studia Teologicme- Wilno, vol. I-X): XI MEYSZTOWICZ V., Repertorium bibliograp/iicum pro rebus Polonicis Archivi Secreti Varica11i. Vaticani, 1943. XII MEYSZTOWIC7 V., De Archi\'U Nuntiaturae Varsaviensis quod IlUile i11 Archivo Secreto Vaticauo sen,alur. Vaticani, 1944. XIII SAVIO P., De Actis Nwuiaturae Poloniae quae partem Archivi Secretaria!Lis StaiLis COIJStitwmt. Rornae, 1947. XIV MEYSZTOWICZ V., Prospeclica descriprio Archivi Secreti Vatica11i. (Ed. chirotypica, exhausta). ANTEMURALE, I-XXVII, Rornae, 19S4-1983 ELEMENTA AD FONTIUM EDITIONES Polo11ica ex Libris Obligarioilum et Solwio11um Camerae Aposrolicae. Collegi tJ. LISOWSKI, pp. XV+292, 704 doc. (A.D. 1373-IS6S), 1960. (Archivurn Secreturn Vaticanurn). II "Liher Disparata A111iqua Co111i11e11S • Praes. E. WINKLER, pp. XVIII+I90, 281 doc. (ante a. 1424), 19 facs 1960. (Archivurn Secrelurn Vaticanum). JII Repertorium Rerum Polonicarum ex Archivo Orsini in Archivo Capitoli11o, I pars. Coli. W. WYIIOWSKA DE ANDREIS, XVIIl+l62, 1144 doc. (A.D. IS6S-1787), 29 tab. 1961. IV Res Polonicae Elisabetha l A11gliae Regnante Conscriptae ex Archivis Publicis Lo11doniarum. Ed. C. H. TALBOT, pp. XVl+311, 166 doc. (A.D. IS78-1603), 9 tab., glossariurn verb. ang. ant., 1961. V Repertorium Ren1111 Polo11icarwn ex Archivo Dragonelli de Torres in Civitate Aquilana. Ed. P. COLLURA, pp. Xl+86, 483, doc. (A.D. IS68-1682), 4 tab., 1962. VI Res Polonicae lacobo l A11gliae Reg11anre Co11scriprae ex Archivis Publicis Lo11d011iarwn. Ed. C. H. TALBOT, pp. Xl+396, 281 doc., (A.D. 1603-1629), 8 tab., glossariurn verb., ang. ant., 1962. Vll Repertorium Rerum Polonicarum ex Archivo Orsini i11 Archivo Capiroli11o, II pars., Coli. W. WYIIOWSKA DE ANDREIS, pp. XVI+250, 120S doc. (A.D. 1641-1676), li tab., 1962. VIII Docwne111a Polo11ica ex Archivo Ge11erali Hispa11iae i11 Sima11cas, l pars. Ed. V. MEYSZTOWICZ, pp. X+214, l doc. (A.D. IS14-IS76, 1720-1791), 7 tab., 1963. IX Res Polo11icae ex Archivo Reg11i Da11iae, I pars. Coli. L. KoczY, pp. XII+184, 98 doc. (A.D. IS26-IS72), 8 tab., 1964. X Reper/Orium Rerum Polonicarwn ex Archivo Orsi11i in Archivo Capitolino, lll pars. Coli. W. WYIIOWSKA DE ANDREIS, pp. XV!+, 1399 doc. (A.D. IS68-1676), 12 tab., 1964. XI Docwne111a Polonica ex Archivo Ge11erali Hispaniae in Simancas, 1l pars. Ed. V. MEYSZTOWICZ, pp. VIII+287, 214, doc. (A.D. IS67-IS79), 7 tab., 1964. XII Docwne111a Polo>>ica ex Archivo Ge11erali Hispaniae i11 Simancas, JII pars. Ed. V. MEYSZTOWICZ, pp. V+291, 163 doc. (A.D. IS71-IS76), S tab., 1964. XIII Res Polo11icae ex Archivo Musei Britmmici, I pars., Ed. C. H. TALBOT, pp. XVI+17S (A.D. IS98), 2 lab., 196S. XIV Collecta11ea ex rebus Polonicis Archivi Orsini i11 Archivo Capi10li11o Romae, l pars. Ed. W. WYIIOWSKA DE ANDREIS, pp. Vl+234, 177 doc. (A.D. IS7S-1668), 4 tab., 196S. XV Docwnenta Polonica ex Archivo Ge11era/i Hispaniae i11 Simancas, IV pars. Ed. V. MEYSZTOWICZ, pp. VI+340, 211 doc. (A.D. IS76-IS87), S tab., 1966. XVI Docwnenta Polonica ex Archivo Genera/i Hispaniae in Sima11cas, V pars. Ed. V. MEYSZTOWICZ, pp. VJI+336, 227 doc. (A.D. IS87-IS90), S tab., 1966. XVII Res Polonicae ex Archivo Musei Britam1ici, II pars. Ed. C. H. TALBOT, pp. VII+311, 169 doc. (A.D. 1411-1616), 2 lab., 1967. XVIII Collectanea ex rebus Polonicis Archivi Orsini in Archivo Capirolino, II pars. Ed. W. WYHOWSKA DE ANDREIS, pp. VIII+2S6, 140 doc. (A.D. 1669-1676), 4 tab., 1968. INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE L E E M E N T A AD EDITIONES FONTłUM LXII DOCUMENTA EX ARCHIVO REGIOMONTANO AD POLONIAM SPECTANTIA XXXPARS Ostpr. Fol., vol. 45, 53, HBA, B, K. 1170, 1171, 1172, 1547-1548 ediderunt CAROLINA LANCKOROŃSKA et LUCIANUS OLECH NON EXSTINGUETUR ROMAE 1985 SUMPTIBUS FUNDATIONIS LANCKORONSKI FRIBURGI HELV ETIAE EDIDIT: INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE VIA VIRGINIO ORSINI, 19 - ROMA INDEX RERUM Introductio Pag. VII Abbrevationes VIII )) Textus 3 )) Elenchus epistularum 255 )) Index personarum et locorum 265 )) 3 tabulae V /NTRODUCT/0 Leclori hoc volumen nastrum in manus sumpturo facile imprimis appa rebit numerurn documentorum, quae in ipso publicantur, Iange esse maiorem, quam in aliis seriei nostrae Regiomontanae voluminibus, quibus simiiiter duorum annorum spaliurn claudebatur. Continentur enim in hoc LXII volu mine, a n nos l 547-1548 compiecten te, 452 epistulae (dum in volumine praece denti 247 tantum scripta comprehensa sunt), quae ab Alberto in Prussia duce, nonnunquam quoque ab illius consiliariis, ad omnis generis et conditionis homines, praesertim in Regno Poloniae et Magno Ducatu Lithuaniae degentes, scriptae et missae erant. Haec tam magna epistularum molesexunaparte testis est mirae sane et insolitae industriae ac sedulitatis ipsius ducis Alberti, qua in rebus suis pro movendis utebatur, ex altera vero demonstrat, quantae et quam magni mornenii res illis duobus annis acciderunt. Quarum primo loco procul dubio ponenda est primurn aegritudo, deinde mors ipsa Sigismundi /, regis Poloniae senioris, qui die l Aprilis l 548 anni diem suum obivit. Quo mortuo, paternum regnum adeptus est Sigismundus Augustus, "rex iunior", qui consobrino suo, duce Alberto, triginta annis minor erat et cuius nunc ille princeps feudatarius esse incipit, et re ipsa cum novo rege crebe"imo litterarum commercio, prae sertim quod ad res suas et Ducatus sui attinet, uti cogitur, quamquam rex senior iam a n no l 547 in rebus publicis minoris procul dubio apud ducem erat ponderis et auctoritatis et minorem ab illo obtinebat epistularum numerum. In nonnullis ex 93 epistulis, ad regem iuniorem datis, dux Albertus, ratione maioris aetatis suae, negotio regis matrimoniali, licet caute, se inter ponere studet, et praesertim a proposito matrimonii cum Barbara Radziwiłł ineundi eum amovere eona tur. Postea vero maior locus in epistulis daturducis ipsius propositis matrimonialibus, imprimis autem ardenlissimo eius deside rio sarorem regis natu minorem, principem Catharinam, uxorem ducendi. Spe rabat enim eiusmodi matrimonio contracto futurum, ut tempore opportuno eo facilius vel ipse vel filius (si qui ei nasceretur) Regno Poloniae potiri possint, si forte regem sine pro/e aliquando mori contigerit. De hoc negotio suo matri moniali ducem Alberturn non solurn ad regem ipsum et Regni cancellarium, Samuelem Maciejowski, scripsisse perspicimus, sed imprimis multoque sae pius et confidentius cum Gabrieli Tarło, aulico regio, sibi addictissimo, multis ea de re datis epistulis tractasse notamus. Nec mirandurn est 19 epistulas ducis Alberti, ad Gabrielem Tarło, manu propria scriptas et sigillis munitas (praeter alias 28 a secretariis redactas), inter concepta Cancellariae ducalis conservari, nam cum omne fere eiusdem Tarło patrimonium duci Alberto testamento legatum fuerit, haec quoque ducis chirographa post mortern Tarło (f l 565) in Regium Montern redierunt et in scriniolis concepta continentibus deposita sunt. Alia argumenta, quae in documentis hoc volumine publici iuris factis agi tantur, eadem fere sunt, quae iam in voluminibus prius editis tractabantur. Hic quoque ad maiarem eorum partem brevissima tantum summaria (regesta) conficienda curavimus, cum praesertim in mullis eorum de rebus privatis et minoris momenti agi contingat. C.L. VII ABBREVIATIONES El. Elementa ad Fontium Editiones M.D.L. Magnus Ducatus Lithuaniae R.P. Regnum Poloniae VIII