Documenta ex Archivo Regiomontano ad Poloniam spectantia, XXVII pars, Ostpr. Fol., vol. 42, 43, 44, 51, 52, 1541–1542

264 Pages·020.165 MB·Latin

by  Ed. C.Lanckorońska

INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE
ELEMENTA
AD FONTIUM EDITIONES
LVII
DOCUMENTA EX ARCHIVO REGIOMONTANO
AD POLONIAM SPECTANTIA
XXVII PARS
Ostpr. Fol., vol. 42, 43, 44, 51, 52, 1541-1542
edidit
,
CAROLINA LANCKORONSKA
NOI'f &UTII'ICòU&TUB
ROMAE 1983
lNSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE
VIA VIRGINIO ORSINI 19 • ROMA
IAM PRIDEM ROMAE PRODIERUNT HAEC VOLUMINA
(continuatio Studia Teologiczne - Wilno, vol. I·X):
XI - MEYszrowicz V., Repertorium bibltographicum pro rebus Polonicis Archivi Secreti
Vaticani. Vaticani, 1943.
XII - MEYszrowrcz V., De Archivo Nuntiaturae Varsaviensis quod nunc in Archivo Secreto
Vaticano servatur. Vaticani, 1944.
XIII - SAVIO P., De Actis Nuntiaturae Poloniae quae partem Archivi Secretariatus Status
constituunt. Romae, 1947.
XIV - MEYszrowrcz V., Prospectica descriptio Archivi Secreti Vaticani. (Ed. chirotypica,
exbausta).
ANTEMURALE, I-XXVII, Romae, 1954-1983
ELEMENTA AD FONTIUM EDITIONES
- Polonica ex Libris Obligationum et Solutionum Camerae Apostolicae. Collegit J. LrsowsKI,
pp. XV +292, 704 doc. (A.D. 1373-1565), 1960. (Archivum Secretum Vaticanum).
II - « Liber Disparata Antiqua Continens 11 Praes. E. WINKLER, pp. XVIII+190, 281 doc. (ante
a. 1424), 19 facs. 1960. (Archivum Capituli Trident.).
III - Repertorium Rerum Polonicarum ex Archivo Orsini in Archivo Capitolino, I pars. Coli.
W. WYHOWSKA DE ANDREIS, XVIII+162, 1144 doc. (A.D. 1565-1787), 29 tab. 1961.
IV - Res Polonicae Elisabetha I Angliae Regnante Conscriptae ex Archivis Publicis Londonia-
rum. Ed. C. H. TALBOT, pp. XV1+311, 166 doc. (A.D. 1578-1603), 9 tab., glossarium verb.
ang. ant., 1961.
V - Repertorium Rerum Polonicarum ex Archivo Dragonetti de Torres in Civitate Aquilana.
Ed. P. CoLLUliA, pp. XI+86, 483 doc. (A.D. 1568-1682), 4 tab., 1962.
VI - Res Polonicae Iacobo I Angliae Regnante Conscriptae ex Archivis Publicis Londoniarum.
Ed. C. H. TALBOT, pp. Xl+396, 281 doc., (A.D. 1603-1629), 8 tab., glossarium verb. ang.
ant., 1962.
VII - Repertorium Rerum Polonicarum ex Archivo Orsini in Archivo Capitolino, II pars., Coli.
W. WYHOWSKA DE ANDREIS, pp. XVI+250, 1205 doc. (A.D. 1641·1676), 11 tab., 1962
VIII -Documenta Polonica ex Archivo Generali Hispaniae in Simancas, I pars. Ed. V. MEYsz-
rowrcz, pp. X+214, 157 doc. (A.D. 1514-1576, 1720-1791), 7 tab., 1963.
IX - Res Polonicae ex Archivo Regni Daniae, I pars. Coli. L. KoczY, pp. XII+184, 98 doc.
(A.D. 1526-1572), 8 tab., 1964.
X - Repertorium Rerum Polonicarum ex Achivo Orsini in Archivo Capitolino, III pars. Coli.
W. WYHOWSKA DE ANDREis, pp. XVI+343, 1399 doc. (A.D. 1568-1676), 12 tab., 1964.
XI -Documenta Polonica ex Archivo Generali Hispaniae in Simancas, Il pars. Ed. V. MEYsz-
TOWICZ, pp. VIII+287, 214, doc. (A.D. 1567-1579), 7 tab., 1964.
XII -Documenta Polonica ex Archivo Generali Hispaniae in Simancas, III pars. Ed. V. MEYsz-
rowicz, pp. V +291, 163 doc. (A.D. 1571-1576), 5 tab., 1964.
XIII - Res Polonicae ex Archivo Musei Britannici, I pars., Ed. C. H. TALBOT, pp. XVI+175 (A.D.
1598), 2 tab., 1965.

INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE
ELEMENTA
AD FONTIUM EDITIONES
LVII
DOCUMENTA EX ARCHIVO REGIOMONTANO
AD POLONIAM SPECTANTIA
XXVII PARS
Ostpr. Fol., vol. 42, 43, 44, 51, 52, 1541-1542
edidit
,
CAROLINA LANCKORONSKA
I'IOJ'II BXBTINGllBTllR
ROMAE 1983
SUMPTIBUS
FUNDATIONIS
LANCKOROŃSKI
FRIBURGI HELVETIAE
EDIDIT:
INSTITUTUM HISTORICUM POLONICUM ROMAE
VIA VIRGINIO ORSINI, 19 ·ROMA
I N D E X RERUM
Introductio . Pag. VII
Abbreviationes )) IX
Textus . )) 3
Elenchus epistolarum » 227
Index personarum et locorum . » 235
v

INTRODUCTIO
Hoc LVII volumine seriei nostrae Elementa ad Fontium Ed.itiones
appellatae, vicesimo autem sexto ex iis, quibus typis exscripta continentur
documenta in Tabulario Regiomontano asservata,, publici iuris fiunt 312
epistolae, annis 1541 et 1542 ab Alberto in Prussia duce in Regnum Polo
niae et Magnum Ducatum Lithuaniae missae (volumine LVI, annos 1539
et 1540 complectente, 321 scripta edita erant).
Ad res vero quod attinet, tum publicas tum privatas, quae in litteris
ducis Alberti, hoc volumine comprehensis,. plerumque occurrunt et tractan
tur, eas eiusdem fere generis esse dicendum est ac illae, de quibus in
epistolis, LVI volumine publicatis, agebatur. Sunt enim nunc editae epi
stolae illarum directa chronologica continuatio.
Sigismundo I regi Poloniae, quem dux in Prussia - praeter regem
suum et dominum - avunculum quoque charissimum semper alloquitur
et appellat,. maximus illis duo bus annis scriptarum litterarum numerus (56)
est destinatus. In quibus omnes fere agitantur quaestiones et negotia, quae
earum auctori maxime cardi fuisse constat. Primo itaque loco ponitur
quaestio abrogandi imperialis banni, ab Iudicio Imperalis Camerae contra
se et subditos suos lati: illius enim onus umeris suis in primis grave et
molestum fuisse ex multis epistolis ad regem datis manifesto patet. Enixe
igitur supplicat regi eumque obsecrat, ut modis omnibus id a caesare
impetrare et efficere studeat, quo illa tandem odiosa proscriptio cassetur
et abrogetur. Cuius tamen abrogationem, per tot vitae suae annos ad
mortem usque tam ardenter desideratam atque exoptatam, nunquam est
consecutus. Non parum loci in ducis Alberti ad regem scriptis litteris
occupat Turcici periculi metus necnon cum eo coniuncta quaestio subsidio
rum, quae ad bellum contra Turcas gerendum a principibus christianis
postulanda et obtinenda erant. Nec silentio praetereuntur negotia, quae
duci Alberto, prout principi feudatario, cum rege, prout feudi domino,
invicem intercedebant: res monetariae; appellationes ad regem a senten
tiis in causis iudiciariis latis, quas dux iuribus et privilegiis suis contrarias
esse attirmat; controversiae, quae ob non bene definitos limites in confiniis
inter Magnum Ducatum Lithuaniae et Ducatum Prussiae continuo obo
riebantur; quaestiones de regundis finibus et teloneis utrimque exigendis
etc. Permultae sunt denique epistolae, quibus dux, more suo solito,
subditos suos vel etiam alias regi vel Regni proceribus commendat aut
contra iniurias defendit ac protegit.
Secundum post regem locum, quoad scriptarum sibi a duce Alberto
epistolarum numerum (42), merito obtinet Samuel Maciejowski, Regni
Poloniae vicecancellarius, qui revera labente tempore negotiorum ducis
coram rege interpretis ac tutoris munus, in controversiis vero et dissidiis
mediatoris partes aperte in se suscepit. Quam ob rem in epistolis ad eum
datis magna ex parte eaedem occurrunt quaestiones, quae in litteris regi
destinatis etiam tractabantur.
In litteris, quae ad Iostum Ludovicum Decium, monetae regiae
VII
praefectum et rei monetariae peritum, germanice scribebantur, res mo
netariae, ut par erat, primo loco tractari solebant. Ex litteris ad Nicolaum
Nibschitz datis,. qui inter cc agentes » vel cc tactores » ducis in aula regia
degentes haud dubie diligentissimus juit, nonnisi tres epistolae, certo
ultimae, in hoc volumine eduntur. Nibschitz enim mense Martio a. 1541
diem supremum obiit.
Ad alios quod attinet, ad quos dux Albertus scribere solebat, praeter
iam nobis notos Poloniae proceres: Lucam et Andream a G6rka, Stanislaum
Odrowqi!, Ioannem Tarnowski et alios, nominandi sunt quoque nonnulli
exterarum regionum monarchae et proceres, quibus dux per singulos
annos falcones dono mittere solebat: quarum avium numerus ex statu
et dignitate eius, cui mittebantur, semper pependit.
Restat, ut collegae nostro Luciano Olech pro opera in hoc quoque
edendo volumine diligenter navata maximas agamus gratias.
C.L.
VIII