Diplomski rad Anita Bozicevic

54 Pages·2016·0.33 MB·Croatian

Č
SVEU ILIŠTE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U OSIJEKU

MEDICINSKI FAKULTET OSIJEK

č ć
Anita Boži evi

RAK IN SITU (D00-D09) I BENIGNE
Č
NEOPLAZME (D10-D36) U OSJE KO-
BARANJSKOJ ŽUPANIJI

Diplomski rad

Osijek, 2015.

Č
SVEU ILIŠTE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U OSIJEKU

MEDICINSKI FAKULTET OSIJEK

č ć
Anita Boži evi

RAK IN SITU (D00-D09) I BENIGNE
Č
NEOPLAZME (D10-D36) U OSJE KO-
BARANJSKOJ ŽUPANIJI

Diplomski rad

Osijek, 2015.
Đ
OVAJ JE RAD IZRA EN NA ZAVODU ZA JAVNO
Č
ZDRAVSTVO OSJE KO-BARANJSKE ŽUPANIJE, PRI
KATEDRI ZA JAVNO ZDRAVSTVO I OBITELJSKU MEDICINU
Č
MEDICINSKOG FAKULTETA SVEU ILIŠTA JOSIPA JURJA
STROSSMAYERA U OSIJEKU

MENTOR: PROF. DR. SC. JOSIP MILAS
RAD IMA 46 LISTOVA, 5 TABLICA I 4 SLIKE
ZAHVALA
Iskreno se zahvaljujem mentoru prof. dr. sc. Josipu Milasu na uloženom vremenu, trudu i
stručnim savjetima koji su mi pomogli u pisanju ovog diplomskog rada. Zahvaljujem se i prof.
dr.sc. Maji Miškulin na svakoj lijepoj i utješnoj riječi tijekom ove zadnje godine studija.
Također, posebno se zahvaljujem svojoj majci i bratu te prijateljima koji su mi pružali
neizmjernu podršku tijekom studija. Jedno veliko hvala Kecu, znat će on za što.
Bez svih vas, ne bi bilo ovoga rada.
SADRŽAJ
1. UVOD .................................................................................................................................... 1
1.1 Patologija raka i benignih neoplazmi ....................................................................... 1
1.2 Rak in situ (D00-D09) .............................................................................................. 2
1.2. Benigne neoplazme (D10 - D36) ............................................................................. 6
2. CILJEVI RADA ................................................................................................................. 15
3. ISPITANICI I METODE .................................................................................................. 16
3.1 Ispitanici ................................................................................................................. 16
3.2 Metode .................................................................................................................... 16
3.3 Statističke metode ................................................................................................... 16
4. REZULTATI ...................................................................................................................... 17
5. RASPRAVA ........................................................................................................................ 27
6. ZAKLJUČAK ..................................................................................................................... 34
7. SAŽETAK ........................................................................................................................... 36
8. SUMMARY ......................................................................................................................... 37
9. LITERATURA ................................................................................................................... 38
10. ŽIVOTOPIS ...................................................................................................................... 46
U ovom su radu korištene sljedeće skraćenice:
DNA- eng. Deoxyribonucleic Acid
MKB-10- Međunarodna klasifikacija bolesti, 10. revizija
SAD- Sjedinjene Američke Države
DCIS- eng. Ductal cancer in situ
HPV- Humani papiloma virus
CIS- lat. carcinoma in situ
PIN- prostatična intraepitelna neoplazija
UZV- ultrazvuk
EU- Europska unija
PAPA test- Papanicolau test
HZJZ- Hrvatski zavod za javno zdravstvo
BMI- eng. Body mass index
KBO- Klinička bolnica Osijek
OBŽ-Osječko-baranjska županija
RH-Republika Hrvatska
EPIDERM- eng. European Prevention Initiative for Dermatological Malignancies

1. UVOD
1.1 Patologija raka i benignih neoplazmi
Rak je genetski poremećaj uzrokovan DNA mutacijama koje su (uglavnom) stečene spontano
ili izazvane okolišnim čimbenicima. Osim toga, rak često pokazuje epigenetske promjene, kao
što su povećana metilacija DNA i promjene u histonima, a te promjene pak mogu proizlaziti
iz stečenih mutacija u genima koji reguliraju takve promjene. Te genetske i epigenetske
promjene mijenjaju izraz ili funkciju ključnih gena koji reguliraju temeljne stanične procese,
kao što su rast, preživljavanje i starenje (1) .
Osim raka, kao poremećaji iz istih razloga javljaju se i neoplazme.
Neoplazija u prijevodu znači "novi rast". Neoplastične stanice se transformiraju zbog
sposobnosti repliciranja, bez obzira na regulacijske mehanizme koji kontroliraju normalan rast
stanice. Stoga, imaju određeni stupanj autonomije što dovodi do povećanja njihove veličine
bez obzira na lokalizaciju. Sve neoplazme ovise o domaćinu zbog hranjivih tvari i opskrbe
krvlju (2).
Benigne neoplazme se sastoje od dobro diferenciranih stanica koje nalikuju normalnim
stanicama u kojima su mitoze obično rijetke te su normalne konfiguracije (3).
Te promjene su lokalizirane na svom mjestu podrijetla. To znači da nemaju sposobnost
infiltracije ili metastaziranja na udaljena mjesta (4).
1
1.2 Rak in situ (D00-D09)
Definicija raka in situ je sljedeća: rani stadij raka u kojem je kancerogeni rast ili tumor
ograničen na mjesto svoje primarne lokalizacije, a da se nije proširio na okolna tkiva ili druge
organe u tijelu (5).
Prema Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, 10 revizija (MKB-10), rak in situ se klasificira na
sljedeći način:

D00 Karcinom - rak in situ usta, jednjaka i želuca
D01 Karcinom - rak in situ drugih organa probavnog sustava
D02 Karcinom in situ srednjeg uha i organa za disanje
D03 Melanom in situ zloćudni tumor kože
D04 Karcinom in situ kože
D05 Karcinom - rak in situ dojke
D06 Karcinom - rak in situ grlića maternice
D07 Karcinom - rak in situ drugih i neoznačenih spolnih organa
D09 Karcinom - rak in situ drugih neoznačenih lokalizacija. (6)

A) D00 Karcinom - rak in situ usta, jednjaka i želuca
Iz te kategorije karcinoma in situ najčešće se javljaju karcinom usne šupljine te karcinom in
situ želuca.
Karcinom usne šupljine je veliki problem javnog zdravstva kao šesti vodeći uzrok raka u
svijetu. Najviše stope oralnih neoplazija, što se tiče učestalosti u Europi, registrirane su u
Srednjoj Europi i Francuskoj (7).
Rak usne šupljine najčešće se javlja u sredovječnih i starijih osoba, iako je zabrinjavajući broj
također dokumentiran u mlađih osoba. Iz epidemioloških studija saznajemo da su rak usne
šupljine i ždrijela češći kod muškaraca nego žena, s omjerom preko 2 : 1. Međutim, razlika u
tom omjeru postaje manje izražena u proteklih pola stoljeća, jer se žene podjednako
muškarcima izlažu poznatim oralnim kancerogenima kao što su duhan i alkohol (8).
Nakon karcinoma in situ usne šupljine, na drugom mjestu iz te kategorije nalazi se rak in situ
želuca.
Rak in situ želuca opisuje se kada se stanice raka nalaze samo u gornjem sloju stanica
sluznice (središnji sloj želuca), a nisu invadirale u dublje slojeve tkiva, kao što su lamina
propria ili muscularis mucosa (9).
2