Dionysii Halicarnasei antiquitatum Romanarum quae supersunt. Vol. II

412 Pages·1997·17.45 MB·German

by  Carolus Jacoby (editor)

DIONYSII HALICARNASEI
ANTIQYITATVM ROMANARVM
QYAE SVPERSVNT
EDIDIT
CAROLVS JACOBY
VOL. II
EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS
PRIMAE (MDCCCLXXXVIII)
m
STVTGARDIAE ET LIPSIAE
IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI MCMXCVII
BT 1286
Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheiteaufnahme
Dionysias ( Halicarnassensis):
[Antiquitalee Romanae]
Dionyeii Halicarnasei Antiquitatum Romanorum quae eupersunt
/ ed. Carolus Jacoby. - Ed. stereotype. - Stutgardiae ; Lipsiae : Teubner.
(Bibliotheca ecriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana)
NE: Jacoby, Carl [Hrsg.]
Ed. stereotype
Vol. 2. - Ed. stereotype ed. 1. (1888). - 1997
ISBN 3-519-11286-8
Dae Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung
außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des Verlages
unzulässig und strafbar. Das gilt besonders für Vervielfältigungen, Übersetzungen,
Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen.
© B. G. Teubner Stuttgart und Leipzig 1997
Printed in Germany
Druck und Bindung: Druckhaue Belts, Hemsbach/Bergstraße
PRAEFATIO.
Nunc demum tomus alter huius editionis in lucem
prodit, quem quominus prius ederem rebus gravissi-
mis magno cum meo dolore impeditus sum. Neque
vero multa ad ea, quae in praefatione tomi primi ex-
stant, addenda videntur esse, praeterquam quod Mavius,
vir doctissimus et codicum conferendorum peritissi-
mus, diligentissime atque accuratissime codicem Urbi-
natem (B 105) meo sumptu denuo contulit, cuius
diversitates non omnes illas quidem, sed quae notatu
viderentur esse digniores in adnotationibus commemo-
ravi. Quas quidem esse uberiores quam in aliis
Teubneri editionibus neminem spero moleste laturum
esse. — In interpunctione constituenda a Reiskio et
Kiesslingio, quorum modus interpungendi rationi mul-
tis locis repugnare videretur, discrepare consilium
meum fuit, neque hiatum saepius quam antea tollere
dubitavi.
Praeter editionem denique Parisiensem, quam cum
alii tum ipse recensui, cum ab anno 1885 nihil fere
editum sit, quod hoc loco dignum esset compluribus
verbis, nomina tantum eorum librorum, qui Antiqui-
tates attingunt, ita afferam, ut indicem continuem:
l*
IV PEAEFATIO.
16) Κ. Schwartz, ad Dionysii Halicarnassensis Anti-
quit. Bom. librum primum. Mnemosyne XIII
p. 451—456.
17) Dionysii Halicarnassensis Romanarum Antiquita-
tum quae supersunt Graece et latine ex rec.
A. Kiessling et V. Prou. Accedunt indices scrip-
torum nominumque. Paris, Pirmin-Didot. 8 ä 2 col.
761 p.
18) K. Jacoby, zu Dionysios von Halikarnass. Fleck-
eisens Jahrbücher Bd. 133 (1886) p. 28—32.
19) Κ. Schwartz, ad Dionysium Halicarnassensem.
Mnemosyne XIV p. 197—198; p. 445-448.
20) K. Jacoby, zu Dionysios von Halikarnass. Ant.
Rom.IV15. Fleckeisens Jahrbücher Bd. 135 (1887)
p. 766—767.
Scribebam Hamburg! Pridie Kal. Sept. a. 1888.
Carolns Jacoby.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΕ&Σ
ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΛΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ.
Beisklanae
edltionie
p. 633 Βαβιλενς μίν δή Ταρχύνιος ού μικρών ούδ' όλί-
γων 'Ρωμαίοις άγα&ών αίτιος γενόμενος, όκτω καϊ
τριάκοντα έτη τήν αρχήν καταβχων οντω τελευτά νίω-
63ivovg τε δυο καταλιπων νηπίους καϊ δύο θυγατέρας
άνδράβιν 'ήδη βυνοικονΰας. διάδοχος δΐ της ηγεμονίας 5
δ γαμβρός αύτον γίνεται Τύλλιος ένιαντψ τετάρτω
της πεντηκοστής όλνμπιάδος, ijv ίνίν,α ϋτάδιον Έπι-
τελίδης Αάκων άρχοντος 'Λ&ήνηΰιν Άρχεβτρατίδον'
ΔΙΟΝΥΟΟΥ aMKdPNdCeWC Γ A ΔΙΟΝΥΟΟΥ dMKdPNd-
C6QC PCOMdIKHe dPXAIOAOriAC Γ Β quarto libro titulus
nequo in A neque in Β praepositus est; in utroque codice
index ν el potius summa rerum earum, quae in eo narrantur,
legitur; verba sunt haec: η τετάρτη βίβλος της ρωμαϊκής άρχαιο-
Ιογίας ην συνέγραψε διοννΰιος άλεξάνδρον άλιχαρνασσενσ περι-
είληφε τά πραχ&εντα ύκό βααιλίωο αερονΐου τνλλίον τον μετά
λεύκων ταρκύνιον πρίον,ον άρξαντοΰ καϊ νπό Χευκίον ταρκννίου
αονπέρβου τον τελευταίου την δνναβτείαν κατααχόντοΰ. χρόνοβ
8βοσ περιείληφε τάα άμψοτίρων των βασιλέων πράξεια {'τη ίξή-
κοντα ίννέα: ίν ταύτη ταριβνλλία Β (τά ταρβΰλλια Α) χεκόμι-
αται είς ρώμην inI ταρκυνίου αονπέρβου.
1 μεν δη Β üh Α 3 υίωνοΰς c. Casaubonus νιους Ο
2 — Δ —
περί ου καιρός ήδη λέγειν, $ χατ αρχάς παρελίπομεν,
έξ ων τε γονέων έφν xal τ ίνας άπεδείζατο πράξεις
Ιδιώτης ων hi καϊ πρίν έπΐ τήν δνναϋτείαν παρελ&εΐν.
2 τα μϊν ονν περί τοϋ γένους αύτοΰ λεγόμενα, οϊς μά-
5 λιβτ ίγωγε βυγχατατί&εμαι, τοιαϋτ' έβτίν. έν Κορνι-
κόλω πόλει τοϋ Λατίνων S&vovg άνήρ τις έχ τοϋ βαβι-
λείου γένους Τύλλιος 'όνομα γυναιχΐ βννην Όχριβία
χαλλίΰττ] τε xal ϋωφρονεϋτάτη των έν Κορνιχόλω
γυναικών, αύτος μεν ούν δ Τύλλιος, δθ' ή πόλις υπό
ίο 'Ρωμαίων χατελαμβάνετο, μαχόμενος άπο&νήβκει, την 635
δ' Όχριβίαν έγχύμονα ουβαν έζαίρετον έχ των λαφύ-
ρων λαμβάνει Ταρκύνιος ό βαΰιλεύς xal δίδωβι δω-
ρεάν τη έαντοϋ γυναιχί. μα&οϋΰα δ' έχείνη πάντα τά
περί τήν αν&ρωπον ού πολλοίς χρόνοις ϋβτερον έλευ-
iö %·έραν αυτήν άφίηϋι xal παβών μάλιδτα γυναικών
3 άβπαξομένη τε χαI τιμώϋα διετέλεβεν. έκ ταύτης γίνε-
ται της Όχριϋίας έτι δουλενούβης παιδίον, ω τί&εται
τραφέντι ή μήτϊ19 Ρ^ν ΐδιόν τε xal βυγγενιχον
όνομα Τύλλιον έπΐ τοϋ πατρός, το δε κοινό ν xal
20 προβηγορικον Σερονιον έπΐ της ίδιας τύχης, δτι δου-
λεύουβα έ'τεχεν αυτόν, εί'η δ' &ν ό Σερούιος ε ig τήν
'Ελληνικών διάλεκτον μεταβιβαζόμενος Λούλιος.
II. Φέρεται δέ τις έν ταΐς έπιχωρίοις άναγραφαΐς
(xaly ετερος υπ ε ρ της γενέΰεως αύτοϋ λόγος έπΐ το
25 μυ&ώδες έξαίρων τά περί αυτόν, ον έν πολλαΐς 'Ρω-
2 άπεδείξ,ατο AB a επεδείζατο ßb 4 μάλιατα om. Β 11
λαφύςων έζαίςετον λαμβάνει Α 15 άφίησι] post ι litteram
erasurn videtur esse in Β ν έφίλκνατιχόν, quod cum saepissime
sit factum posthac non notabo 16 τι om. Β 24 ante ί'τερος
una litt, erasa est Β | καΐ add. Kiessling 25 or] δ c.
Bücheler
— Δ — 3
μαΐκαϊς fetoρίαις ευρομεν, εί •frfoig τε καϊ δαίμοβι
λέγεβ&αι φίλος τοιούτος' αΐτινες άπο της έβτίας των
636 βαβιλείων, έφ' ής αλλας τε 'Ρωμαίοι βνντελοϋβιν ιε-
ρουργίας καϊ τάς απο των δείπνων άπαρχάς αγίζουϋιν,
ύπερ τον πυρός άνα&χεϊν λέγουΰιν aldolov ανδρός. 5
τοϋτο &εάβα6&αι τ<ήν Όκριβίαν πρώτην φέρονταν
τους είω&ότας πελάνους έπϊ το πϋρ καϊ αντίκα προς
τους βαβιλεΐς έλ&ονβαν ειπείν, τον μεν ούν Ταρκύνιον 2
άκονβαντά τε καϊ μετά ταϋτ' ίδόντα το τέρας iv ϋ·αύ-
ματι γενέβ&αι, τήν δε Τανακυλίδα τά τ αλλα ΰοφήν ίο
ούΰαν καϊ δή καϊ τά μαντικά ούδενος χείρον Τυρρη-
νών έπιβταμένην ειπείν προς αυτόν, οτι γένος απο
της εβτίας της βαβιλείου πέπρωται γενέβ%·αι κρεΐττον
rj κατά τήν άν&ρωπείαν φνβιν ίκ της μιχ&είβης τω
φάβματι γυναικός, τά δ' αυτά καϊ των 'άλλων τερα- 15
τοΰκόπων άποφηναμένων δόζαι τω βαβιλεΐ τήν Όκρι-
0ίαν, fj πρώτΐ] εφάνη το τέρας, είς δμιλίαν αυτω ΰυν-
ελ&εΐν και μετά τοϋτο τήν γυναίκα κοβμηβαμένην, οίς
ε&ος έβτϊ χο0μεϊ0&αι τάς γαμουμένας, κατακλειβ&ήναι
63ΐμόνην είς τον οίκον, εν ω το τέρας ωφ&η. μιχ&έντος^
δη τίνος αύτη &εών rj δαιμόνων καϊ μετά την μίξιν
άφανιβ&έντος είθ·' Ήφαίβτου κα&άπερ οΐονταί τίνες
είτε του κατ οΐκίαν ηρωος, έγκύμονα γενέβ&αι καϊ
τεκεΐν τον Τύλλιον iv τοις κα&ήκουϋι χρόνοις. τοϋτβ
το μύ&ενμα ου πάνυ τι πιβτον είναι δοκοϋν ετέρα 25
2 φίλο ν c. Stephanus | τοιοντοαί τις A spatium dua-
rum litt, et ante et post τι Ba τοιούτος· αιτινες Bb | λέγεσ&αι
φίλος ίβτίν τοιούτος" άπό eqs c. Bücheler τοιοντός τις άξιος
e. Kayser Λ.ηη. phil. 1866 ρ. 44 3 βασιλείων Sylburg βασι-
λέων Ο 6 πρώτον AB 16 την Όκςιβίαν add. Β 17 πρώτα
Β πρώτον R 22 τίνες add. Β 25 τι et &eia add. Β
4
— Δ —
τις έπιφάνει α &εία γενόμενη περί τον αν δρα δανμαβτή
4 και παράδοξος ήττον απιβτεϊβ&αι ποιεί, κα&ημένον
γάρ ποτ αύτοϋ μεβονβης μάλιβΟ·' ημέρας ίν τη πα-
βτάδι των βαβιλείων καϊ κατενεχ&έντος έφ' νπνον,
5 πυρ άπέλαμψεν επί της κεφαλής αύτοϋ, fj τε μήτηρ
αύτοϋ καϊ ή τοϋ βαβιλέως γυνή πορευόμεναι δια της
παβτάδος έ&εάβαντο καϊ πάντες οβοι βνν ταΐς γνναιξϊν
έτνγχανον τότε παρόντες, καϊ μέχρι τούτον διέμενεν ή
φλόξ δλην αύτοϋ καταλάμπονβα τήν κεφαλήν, εως ή
ίο μήτηρ προβδραμοϋβα διανέβτηϋεν αυτόν καϊ ή φλοξ
άμα τω νπνω διαβκεδαβ&εΐβα ήφανίβ&η. τά μίν δή
περί τοϋ γένονς αυτοί; λεγόμενα τοιαϋτ έβτίν.
III. "Α δε προ τοϋ βαβιλεϋβαι διεπρά%ατο λόγου 638
άξια, έξ ών Ταρκύνιός τ αυτόν ήγάβ&η καϊ ό 'Ρω-
15 μαία ν δήμος τής μετά βαβιλέα τιμής ήζίον, τοιάδε.
άντίπαις μεν ων hi τη πρώττ) βτρατεία, ην επί Τυρ-
ρηνούς Ταρκύνιος έβτράτενβεν, iv τοις ίππεϋβι τε-
ταγμένος όντως έ'δοξεν άγωνίβαβ&αι καλώς, ώβτε περι-
βόητος εν&ύ γενέΰ&αι κα.1 τάριβτεΐα πρώτος απάντων
20 λαβείν hιει&' ετέρας γενομένης επί το αν το ε&νος
6τρατείας καϊ μάχης καρτεράς περί πόλιν "Ηρητον
άνδρειότατος άπάντων φανείς βτεφάνοις αυ&ις άρι-
2 βτείοις νπο τοϋ βαβιλέως έκοβμεϊτο. £τη 6h γεγονως
εϊκοβι μάλιβτα τής βνμμαχικής βτρατηγος απεδείχθη
4 βαβιλείων Sylburg βασιλέων Ο | έφ' νπνον Bb έη' ν.
Β a έφ' νπνω R 6 άνελαμιρεν c. Reieke swl] άπο c. Ge-
lenius I* c. Bücheler 6 της add. Β 9 χαταλάμ,πονοαν Α
χαταλαβονβα c. Kiessling 10 διανέβτηαεν Β διανίβτηαιν R
15 τιμής αντον ηξίον Α 16 άντίπαις Β παις R | βτςατία
Ba extjuTtCa Bb στρατιά: R 19 *τά άςιατεΐα Ο 21 βτρα-
τείας Β δτρατιάς R
5
- Δ -
δυνάμεως, rjv Λατίνοι έ'πεμψαν, καϊ βνγχατεχτήβατο
βαβιλεΐ Ταρχυνίω τήν τών Τυρρηνων άρχήν ίν τε
τω προς Σαβίνους πολέμφ τω πρώτφ βυβτάντι των
Ιππέων άποδειχ&είς ηγεμων έτρεψατο τους των πολε-
μίων ιππείς xal μέχρι πόλεως 'Λντέμνης έλάβας τάρι- 5
6390τεϊκ xal ix ταύτης της μάχης ίλαβεν ετέρας τε πολλάς
προς το axrcb ε%νος άγωνιβάμενος μάχας τού μίν
ιππέων ηγούμενος, τοτΐ δϊ πεζών εν άπάϋαις έφάνη
ψνχήν άριβτος xal πρώτος έΰτεφανοντο των άλλων,
χαϊ έπειδή παρέβτη 'Ρωμαίοις ε(ς ύπόταξίν τε xal παρά- ^
δοβιν τών πόλεων το ί&νος, αίτιώτατος είναι δόξας
Ταρχννίφ xal ταύτης της δυναβτείας τοϊς έπινιχίοις
βτεφάνοις άνεδεΐτο νπ' αντοϋ. ην Sh xal φρονήβαι
τά πολιτιχά βυνετώτατος xal λόγω τα βουλεν%·έντα
έξενεγχεΐν ούδενος χειρών άπάϋαις άρμόβαι ταΐς ΐ5
τνχαις xal παντϊ ΰννεξομοιω&ηναι προΰώπω δυνατό-
τατος. χαϊ διά ταϋτα 'Ρωμαίοι μεν αντον ix τοϋ δη-4
μου μεταγαγεΐν ήξίωβαν εις τους πατρικίους ψήφον
επενέγχαντες, ωΰπερ Ταρχύνιόν τε πρότερον xal hi
προ τούτου Νύμαν Πομπίλιον ό öl· βαβιλεύς χηδε- 20
βτήν έποιήβατο τήν ετέραν τών θυγατέρων έγγνήβας,
xal πάν&' δβα διά νόβους ι) διά γήρας αδύνατος ήν
ε'πιτελεΐν, δι' εαυτού τούτω πράττειν έπέβχηπτεν, ού
640 μόνον τον ίδιον οίκον έπιτρέπων, άλλά χαϊ τά κοινά
της πόλεως διοικεΐν άξιων, iv οϊς άπαβιν εζητάβ&η 25
πιβτος xal δίκαιος, χαϊ ούδεν ψοντο διαφέρειν οί δη-
5 *τά άριβτιΐα Ο 8 ΐίοτϊ — ποτε Β 10 νπζοτ^οιζιν
Β 16 βννεξομ,οιω&ήναί Β οννομοιω&ήναι R τρόπω ABa
ττροσώπω Bb 18 ψήφον Β ψήφους R 19 πρ·ζό)τερον Β
20 ΠομπζΙλ^ιον Β 23 τούτω Β τοϋ το R
6 - Δ -
μόται Ταρχύνιον έπιμελεϊβ&αι τών κοινών ή Τύλλιον'
όντως έζε&εραπεύ&ηβαν υπ αυτού ταϊς ενεργεβίαις.
IUI. Φύϋεώς τε δή μετειληψως άποχρώντως κατ-
εβκεναΰμένης προς ήγεμονίαν ούτος ό άνήρ καϊ τάς
5 παρά της τύχης πολλάς καϊ μεγάλας έβχηχώς άφορ-
μάς, επειδή τελεντήΰαι ΰννέβη Ταρχννιον έπιβονλεν-
&έντα νπο των "Λγχον Μαρχίον παίδων άναϋώβαβ&αι
την τον πατρός αρχήν βονλομένων, ώς έν τω προ
τούτον δεδήλωκα λόγω, δόξας νπο των πραγμάτων
ίο αυτών επί την βαΰιλείαν καλεί6&αι, δραβτήριος άνήρ
2 ούκ άφήχεν ix τών χειρών τον καιρόν, ή δε βυγκατα-
ϋχενάΰαβα τήν ήγεμονίαν αντώ καϊ πάντων αιτία γε-
νομένη τών αγα&ών ή τον τετελεντηκότος βαβιλέως
ην γννή γαμβρω τε βνλλαμβάνονβα Ιδίω κκΐ εκ πολ-
λών ϋννεγνωκνΐα &εβφάτων, οτι βαβιλενβαι'Ρωμαίων
15
εκείνον τόν αν δρα εΐμαρτο. ίτνχε δ' αύτη νεανίας μϊνΜΙ
νιος ον προ πολλοϋ τετελευτηχώς χρόνου, παιδία δ'
3 έχείνον δύο νήπια καταλειπόμενα. έν&νμονμένη δε τήν
περί τον οίκον έρημίαν και περιδεής ούβα, μή κατα-
βχόντες οι Μάρκιοι τήν αρχήν αρωνται τά παιδία καϊ
20
Λαβαν τήν βαΰιλιχήν βνγγένειαν άψανίβωβι, πρώτον
μεν έπέταζε τάς τών βαβιλείων &ύρας χλεΐθαι καϊ
φύλακας έπ' ανταΐς έπέΰτηβε διακελενβαμένη μηδέν α
παριέναι μήτ εβω μήτ έξω' έ'πειτ' έκ τον δωματίον
25 πάντας έξελ&εΐν κελεύβαβα τους αλλονς, έν ώ τον
3 άποχρώντως Ηατεβχεναΰμένης προς -ήγεμονίαν Ο praeter
Β 17 ού add. AB 18 καταλ^πόμενα Β | ie Ο δή Kiess-
ling 20 αρωνται Ο αρωνται Sylburg | άρδην c. Pflugk
21 βασιίικήν ABb βαοιλειχήν Β a | βνγ·/ίν(ε}ιαν Β 22
Κλείσε sine ίπέταζε et ν,Χεΐϋαι Ο praeter Β 24 παριέναι
ABb παρειέναι Β a | μήτε bis Ο