din kültürü ahlak bilgisi alan bilgisi alan eğitimi

21 Pages·2017·1 MB·Turkish

kpss
Önce
biz sorduk
2 0 1 8
50 Soruda
37
SORU
Güncellenmiş
Yeni
Baskı
ÖABT
DİN KÜLTÜRÜ
ve
AHLAK BİLGİSİ
ALAN BİLGİSİ
ALAN EĞİTİMİ
KOMİSYON
ÖABT Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Konu Anlatımlı
ISBN 978-605-241-085-1
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
5. Baskı: 2018, Ankara
Proje-Yayın: Ümit Dilaver
Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Koza Yayın Dağıtım A.Ş.
Cevat Dündar Cad. No. 139
Ostim/ANKARA
Tel : [phone]

Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 12385
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
E-ileti: [email protected]
İnternet: www.pegem.net
ÖN SÖZ
Sevgili Öğretmen Adayları,
Elinizdeki bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Sınıf Öğretmenliği Alan
Bilgisi ve Alan Eğitimi Testi (Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi) kapsamındaki soruları
çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve geliştirme sürecinde siz değerli
öğretmen adaylarımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır.
Kitabın hazırlanış sürecinde, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın
taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT’de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda
ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak bir başucu kitabı niteliğinde olması
hedeflenmiştir.
Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan konu anlatımları, çıkmış sorular ve detaylı
açıklamalarıyla desteklenmiş, alan bilgisi kısmı ÖSYM formatına uygun, çözümlü
test sorularıyla pekiştirilmiştir. Ayrıca konu anlatımlarında verilen bilgi ve çözüm
tekniklerine ek olarak uyarı kutucuklarıyla önemli konulara dikkat çekilmiştir.
Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve
önerilerinizi [email protected] adresini kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz.
Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi
ve hizmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle...
Başarılar...
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖABT İLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER
ÖABT DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ, 50 sorudan oluşmakta ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alan
Bilgisi (Hz. Muhammed'in Hayatı ve Sünneti, Kur'an-ı Kerim'in Muhtevasını Anlama, Temel Dini Bilgiler, İslam Ahlakı,
Estetiği ve Felsefesi, Günümüz Türkiye’sindeki İslam Mezhep ve Yorumları, Din Bilimleri) ile Alan Eğitimi alanlarındaki
bilgi ve becerilerini ölçmeyi hedeflemektedir.
Öğretmenlik Alan Bilgisi Testinde çıkan sorular, Din Kültürü Öğretmenliği Lisans Programlarında verilen akademik
disiplinlere paralel olarak hazırlanmaktadır. Sınavdaki Alan-Soru dağılımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Genel Yüzde Yaklaşık Yüzde Soru Sayısı
Alan Bilgisi Testi % 80 1 - 40
a) Hz. Muhammed'in Hayatı ve Sünneti % 12
b) Kur'an-ı Kerim'in Muhtevasını Anlama % 12
c) Temel Dini Bilgiler (İslam, İman Esasları ve İbadetleri) % 16
d) İslam Ahlakı, Estetiği ve Felsefesi % 12
e) Günümüz Türkiye’sindeki İslam Mezhep ve Yorumları % 4
g) Din Bilimleri (Din Sosyolojisi, Din Psikolojisi, Dinler % 24
Tarihi, Din Eğitimi, Din Felsefesi)
Alan Eğitimi Testi % 20 41 - 50
Genel Kültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri Sınavlarınıza ek olarak gireceğiniz Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi ile
ilgili verilen bu bilgiler 2013-2014-2015-2016-2017 ÖABT Din Kültürü Öğretmenliği Sınavı çerçevesinde hazırlanmıştır.
Sınav içeriğinde yapılabilecek olası değişiklikleri ÖSYM'nin web sitesinden takip edebilirsiniz.
İÇİNDEKİLER
1 KISIM
HZ. MUHAMMED'İN HAYATI/SİYER VE SÜNNETİ/HADİS
1. BÖLÜM
HZ. MUHAMMED'İN HAYATI/SİYER
I. Ünite Hz. Muhammed’in Doğduğu Ortam ..................................................................................................................5
1. Siyer ve Siyer Kaynakları Hakkında Genel Bilgi ..........................................................................................................5
2. Arap Yarım Adasının Coğrafi Özellikleri .......................................................................................................................5
3. Arabistan’ın Siyasi Tarihi ..............................................................................................................................................6
4. İslam Öncesi Dönemde Araplarda Yaşam ....................................................................................................................9
5. Fil Olayı ......................................................................................................................................................................13
II. Ünite Peygamberlik Öncesi Hz. Muhammed ..........................................................................................................13
1. Hz. Muhammed’in Soyu, Ailesi ve Doğumu ..............................................................................................................13
2. Hz. Muhammed’in Çocukluk Dönemi .........................................................................................................................14
3. Hz. Muhammed’in Gençlik Dönemi ............................................................................................................................15
4. Hira Günleri/Vahye Hazırlık ........................................................................................................................................17
III. Ünite Peygamber Olarak Hz. Muhammed ve Mekke Dönemi ..............................................................................18
1. İlk Vahiy ......................................................................................................................................................................18
2. Hz. Peygamber’in Varaka B. Nevfel İle Görüşmesi ....................................................................................................18
3. Vahyin Bir Süreliğine Kesilmesi (Fetretü’l-Vahiy) ........................................................................................................18
4. Gizli Davet Dönemi ve İlk Müslümanlar ......................................................................................................................18
5. İslam’a Açık Davetin Başlaması ve Sonuçları ............................................................................................................19
6. Peygamber’in Taif Yolculuğu (620) .............................................................................................................................24
7. İsra ve Mirac Olayları (621) ........................................................................................................................................24
8. Yesriblilerle (Medineliler) Görüşmeler ve Akâbe Biatları ............................................................................................25
9. Yesrib’e Hicret ve Müslümanların Hicreti (622) ..........................................................................................................26
IV. Ünite Hz. Muhammed’in Çağrısı: Medine Dönemi ................................................................................................29
1. Medine’de İlk Etkinlikler .............................................................................................................................................29
2. İbadet Konusundaki Gelişmeler .................................................................................................................................31
3. Müşriklerle Mücadele .................................................................................................................................................31
4. İslam’a Çağrı Mektupları/Hükümdarlara Mektup .......................................................................................................39
5. Bazı Seriyyeler ...........................................................................................................................................................40
6. Hayber Kalesinin Fethi (H.7/M.628) ...........................................................................................................................40
7. Umretu’l-Kaza (H.7-M.629).........................................................................................................................................41
8. Mute Savaşı (H.8/M.629)............................................................................................................................................41
9. Zatü’s-Selasil Seriyyesi (H.8/M.629) ..........................................................................................................................42
10. Mekke’nin Fethi (H.8-M.630) ....................................................................................................................................42
11. Halid b. Velid Seriyyesi (H.8/M.630) .........................................................................................................................43
12. Huneyn Savaşı/Ganimetlerin Taksimi (H.8/M.630) ...................................................................................................43
13. Evtas Seriyyesi (H.8/M.630) .....................................................................................................................................44
14. Taif’in Müslüman Olması (H.8-M.630) ....................................................................................................................44
15. Tebük Gazvesi (H.9-M.630) ......................................................................................................................................44
vi
16. Muhammed (As)’a Gelen Elçiler/Senetü’l-Vüfûd (H.9/M.630) ..................................................................................45
17. Hz. Ebu Bekir’in Hac Emirliği (H.9/M.631) ................................................................................................................46
18. Veda Haccı ve Veda Hutbesi (H.10/M.632) ..............................................................................................................46
19. Hz. Muhammed’in Vefatı (H.10/M.632) ....................................................................................................................47
20. Peygamber’in Eşleri..................................................................................................................................................47
21. Hz. Peygamber’in Çocukları .....................................................................................................................................47
Kaynakça .......................................................................................................................................................................48
Çözümlü Test ................................................................................................................................................................49
Çözümler .......................................................................................................................................................................52
2. BÖLÜM
PEYGAMBER A.S.IN SÜNNETİ/HADİS
Giriş ................................................................................................................................................................................57
Peygamberlik ..................................................................................................................................................................57
I. Ünite Hadis İlminin Temel Kavramları .....................................................................................................................59
1. Hadis ..........................................................................................................................................................................59
2. Sünnet ........................................................................................................................................................................61
3. Eser ............................................................................................................................................................................61
4. Haber ..........................................................................................................................................................................61
5. Râvi ............................................................................................................................................................................62
6. Rivayet - Mervi............................................................................................................................................................62
7. Tarîk ............................................................................................................................................................................62
8. Tabaka ........................................................................................................................................................................62
II. Ünite Hadis İlminin Alt Dalları .................................................................................................................................62
1. Hadis Tarihi .................................................................................................................................................................62
2. Garibu’l-Hadis .............................................................................................................................................................73
3. Muhtelifu’l- Hadis ........................................................................................................................................................73
4. Fıkhu’l- Hadis..............................................................................................................................................................74
5. Esbâbu Vurudi’l-Hadis ................................................................................................................................................74
III. Ünite Hadis Usulü ....................................................................................................................................................74
Hadis Usulünün Oluşum Dönemi ...................................................................................................................................74
Rical İlmi .........................................................................................................................................................................75
Cerh ve Ta’dil ..................................................................................................................................................................75
Hadis Tenkidinin Temel İlkeleri .......................................................................................................................................78
Hadis Öğrenim ve Öğretim Yöntemleri (Tahamul’ü-l Hadis) ...........................................................................................78
IV. Ünite Hadis Çeşitleri ...............................................................................................................................................80
A. Kaynağına Göre Hadis Çeşitleri .................................................................................................................................81
B. Senedin Özelliklerine Göre Sınıflandırmalar ..............................................................................................................81
C. Râvilerinin Sayılarına Göre Hadis Çeşitleri ................................................................................................................82
D. Sened ve/veya Metninin Ortak Özellikleri Açısından Hadis Çeşitleri .........................................................................83
E. Sıhhat Derecesine Göre Hadis Çeşitleri ....................................................................................................................84
F. Zayıf Hadis ve Çeşitleri ...............................................................................................................................................86
G. Mevzû Hadis ..............................................................................................................................................................88
Kaynakça .......................................................................................................................................................................91
Çözümlü Test ................................................................................................................................................................92
Çözümler .......................................................................................................................................................................95
vii
2. KISIM
TEMEL DİNÎ BİLGİLER
1. BÖLÜM
İSLAM-İMAN ESASLARI/KELAM
I. Ünite: Kelam İlmi ....................................................................................................................................................101
İnanç Esasları ...............................................................................................................................................................101
1. Kelam İlminin Tarifi ...................................................................................................................................................101
2. Kelamın Konusu ve Gayesi (Maksad) .....................................................................................................................102
3. Kelam İlminin Diğer İsimleri ......................................................................................................................................102
4. Kelam İlminin Kaynakları ..........................................................................................................................................103
5. Kelam İlminin Ortaya Çıkmasının Nedenleri.............................................................................................................103
II. Ünite Başlangıç Dönemi İnanç Grupları ve Kelam İlminin Geçirdiği Evreler ....................................................106
1. Başlangıç Dönemi İnanç Grupları ............................................................................................................................106
2. Kelam İlminin Geçirdiği Evreler ................................................................................................................................112
III. Ünite Bilgi ve Delil .................................................................................................................................................122
1. Bilgi ...........................................................................................................................................................................122
2. Varlık .........................................................................................................................................................................124
IV. Ünite İman ve İman Esasları .................................................................................................................................125
1. İman Kavramı ..........................................................................................................................................................125
2. Allah’a İman/Allah’ın Varlığı ......................................................................................................................................128
3. Peygamberlere İman ................................................................................................................................................133
4. Meleklere İman .........................................................................................................................................................136
5. Kitaplara İman ..........................................................................................................................................................137
6. Ahirete İman/Kıyamet ...............................................................................................................................................138
7. Kaza ve Kadere İman ...............................................................................................................................................141
Kaynakça .....................................................................................................................................................................147
Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................148
Çözümler .....................................................................................................................................................................151
viii
2. BÖLÜM
İSLAM HUKUKU VE İBADET ESASLARI
Giriş ..............................................................................................................................................................................155
I. Ünite Kavramsal Çerçeve .......................................................................................................................................155
Fıkıh Kavramı ...............................................................................................................................................................155
Şeriat Kavramı ..............................................................................................................................................................156
İslam Hukuku ve Temel Özellikleri ................................................................................................................................156
İslam Hukukunun Kaynakları ........................................................................................................................................158
II. Ünite İslam Hukukunun Oluşumu ve Tarihsel Gelişimi ......................................................................................167
1. Rasulullah A.S. Dönemi............................................................................................................................................167
2. Sahabe Dönemi ........................................................................................................................................................168
3. Tabiûn Dönemi..........................................................................................................................................................170
4. Müctehid İmamlar Dönemi........................................................................................................................................171
5. Mezhep Merkezli Dönem ..........................................................................................................................................176
6. Kanunlaştırma Hareketleri ve Yeni Dönem ...............................................................................................................176
III.Ünite Hükmün Tanımı ve Kısımları ........................................................................................................................177
1. Teklifi Hükümler ........................................................................................................................................................177
2. Vaz‘î Hükümler .........................................................................................................................................................179
3. Hükmün Muhatabı (Mükellef) ...................................................................................................................................180
IV. Ünite İlmihal İbadetler Bölümü Özeti ..................................................................................................................182
Temizlik .........................................................................................................................................................................182
Namaz ..........................................................................................................................................................................185
Oruç ..............................................................................................................................................................................198
Zekât.............................................................................................................................................................................199
Hac ...............................................................................................................................................................................201
Umre .............................................................................................................................................................................202
Kurban ..........................................................................................................................................................................203
Bazı Günümüz Fıkıh Problemleri..................................................................................................................................204
Kaynakça .....................................................................................................................................................................209
Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................210
Çözümler .....................................................................................................................................................................213
3. KISIM
KUR'AN MUHTEVASINI ANLAMA/TEFSİR
I. Ünite Kur’an Tarihi ve Tanıtımı ...............................................................................................................................217
A. Kur’an’ın Tarihi .........................................................................................................................................................217
B. Kur’an’ın Tanıtımı .....................................................................................................................................................222
Tecvid ...........................................................................................................................................................................239
II. Ünite Tefsir Usulü ve Tarihi ...................................................................................................................................245
1. Tefsir Usulü Kaynakları .............................................................................................................................................245
2. Tefsir Tarihi ...............................................................................................................................................................247
ix
III. Ünite Kaynak ve Yöntem Bakımından Tefsir Çeşitleri .......................................................................................251
A. Kaynak Bakımından Tefsir Çeşitleri .........................................................................................................................251
B. Yöntem Bakımından/Niteliklerine Göre Tefsirler ......................................................................................................254
IV. Ünite Kur’an İlimleri ..............................................................................................................................................260
1. Kur’an’ın İndiriliş Süreci İle İlgili Özellikleri ...............................................................................................................260
2. Kur’an Lafızlarına Dair İlimler ...................................................................................................................................262
3. Kur’an’da Lafızlar Arası İlişkiler ................................................................................................................................265
4. Dil Merkezli Kur’an İlimleri ........................................................................................................................................267
5. Kur’an’ın Manalarına Dair İlimler ..............................................................................................................................268
6. Kur’an Tefsirinde İsrâiliyat.........................................................................................................................................274
Kaynakça .....................................................................................................................................................................275
Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................276
Çözümler .....................................................................................................................................................................279
4. KISIM
GÜNÜMÜZ TÜRKİYE'SİNDE MEZHEPLER VE YORUMLARI/
MEZHEPLER TARİHİ
1. Mezhepler Tarihi ve Konusu .....................................................................................................................................283
2. Mezhepler Tarihinin Amaçları ...................................................................................................................................283
3. Mezhepler Tarihi İle İlgili Kavramlar ..........................................................................................................................283
4. Mezheplerin Ortaya Çıkış Nedenleri.........................................................................................................................284
5. İlk Mezhepler ............................................................................................................................................................286
6. Ehl-İ Sünnet ..............................................................................................................................................................299
7. Nusayrilik ..................................................................................................................................................................305
8. Dürzilik ......................................................................................................................................................................308
9. Alevilik/Bektaşilik ......................................................................................................................................................310
10. Yezidilik ...................................................................................................................................................................313
11. Vehhabilik ...............................................................................................................................................................317
12. Babilik/Bahailik .......................................................................................................................................................320
13. Kadıyanilik ..............................................................................................................................................................322
Kaynakça .....................................................................................................................................................................327
Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................328
Çözümler .....................................................................................................................................................................331
x
5. KISIM
DİN BİLİMLERİ
1. BÖLÜM
DİN SOSYOLOJİSİ
1. Din Sosyolojisinin Doğuşu ve Gelişimi .....................................................................................................................337
2. İslam Dünyasında ve Türkiye’de Din Sosyolojisi ......................................................................................................344
3. Sosyolojik Din Tanımları ...........................................................................................................................................347
4. Dinî Tecrübenin İfade Şekilleri ..................................................................................................................................349
5. Toplumsal Değişim ve Din ........................................................................................................................................351
6. Din-Sosyal Farklılaşma ve Sosyal Bütünleşme ........................................................................................................355
7. Toplumsallaşma ve Din.............................................................................................................................................357
8. Küreselleşme ve Din.................................................................................................................................................363
9. Kamusal Alan ve Din ................................................................................................................................................364
10. Gündelik Hayatta Din..............................................................................................................................................366
11. Dinî Gruplar ve Yeni Dinî Hareketler .......................................................................................................................367
12. Din ve Terör ............................................................................................................................................................372
Kaynakça .....................................................................................................................................................................374
Çözümlü Test ..............................................................................................................................................................375
Çözümler .....................................................................................................................................................................378
2. BÖLÜM
DİN PSİKOLOJİSİ
I. Ünite Kavramsal Çerçeve ve Tarih .........................................................................................................................383
Tanım ve İçerik .............................................................................................................................................................383
Din Psikolojisinin İslam Dünyasındaki Öncüleri ............................................................................................................385
Din Psikolojisinin Batıdaki En Önemli Temsilcileri .......................................................................................................386
Din Psikolojisi İle İlgili Temel Kavramlar .......................................................................................................................388
II. Ünite Dindarlık ........................................................................................................................................................390
Dindarlığın Kaynakları ..................................................................................................................................................391
Dindarlığı Etkileyen Faktörler .......................................................................................................................................392
Dindarlığın Psikolojik Etki ve İşlevleri ...........................................................................................................................394
Dindarlığın Fizyolojik Etki ve İşlevleri ...........................................................................................................................395
Dindarlığın Sosyal Etki ve İşlevleri ...............................................................................................................................396
Dindarlık-Davranış İlişkisi .............................................................................................................................................396
Dindarlığın Boyutları .....................................................................................................................................................396
Dindarlığın Gelişimi ......................................................................................................................................................397
III. Ünite İnanç Psikolojisi ..........................................................................................................................................403
İnanç, İman ve Şüphe (İnanç Psikolojisi)......................................................................................................................403
İnanç Gelişimi ...............................................................................................................................................................404