Die Nikomachische Ethik: Griechisch - Deutsch

560 Pages·2011·21.334 MB·German

by  Aristoteles

SAMMLUNG TUSCULUM
Wissenschaftliche Beratung:
Gerhard Fink, Niklas Holzberg,
Rainer Nickel, Bernhard Zimmermann

ARISTOTELES
DIE NIKOMACHISCHE
ETHIK
Griechisch-deutsch
Übersetzt von Olof Gigon,
neu herausgegeben von Rainer Nickel
ARTEMIS & WINKLER
Bibliographische Information der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation
in der Deutschen Nationalbibliographie;
detaillierte bibliographische Daten sind im Internet über
http://dnb.d-nb.de abrufbar.
2. Auflage 2007
© 2001 Patmos Verlag GmbH & Co. KG
Artemis & Winkler Verlag, Düsseldorf
Alle Rechte vorbehalten.
Printed in Germany
ISBN 978-3-538-03510-2
www.patmos.de
INHALT
Erstes Buch 8
Zweites Buch 56
Drittes Buch 90
Viertes Buch 140
Fünftes Buch 186
Sechstes Buch 236
Siebentes Buch 270
Achtes Buch 322
Neuntes Buch 370
Zehntes Buch 414
ANHANG
Einführung 467
Erläuterungen 475
Inhaltsübersicht 532
Literaturhinweise 550
Register wichtiger Begriffe 552
Nachwort 559

ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙA
DIE NIKOMACHISCHE ETHIK
A
ι. Πάσα τέχνη και πάσα μέθοδος, ομοίως δέ πραίΐς 1094 ^
τε και προαίρεσις άγαθοϋ τίνος έφίεσθαι δοκεΓ διό
καλώς άπεφήναντο τάγαθόν. ου πάντ έφίεται. δια-
φορά δέ τις φαίνεται των τελών τά μέν γάρ είσιν
ένέργειαι. τά δέ παρ' αύτάς έργα τινά. ων δ' είσί τέλη
τινά παρά τάς πράξεις, εν τούτοις βελτίω πέφυκε των
ενεργειών τά έργα. πολλών δέ πράξεων οΰσών και
τεχνών και επιστημών πολλά γίνεται και τά τέλη·
ιατρικής μέν γάρ ύγίεια, ναυπηγικής δέ πλοΐον.
στρατηγικής δέ νίκη, οικονομικής δέ πλούτος, οσαι δ'
είσί τών τοιούτων υπό μίαν τινά δύναμιν, καϋάπερ
ύπό την Ιππικήν ή χαλινοποιική και οσαι άλλαι τών
ιππικών οργάνων είσίν, αύτη δέ και πάσα πολεμική
πράξις ύπό τήν στρατηγικήν, τόν αυτόν δέ τρόπον
άλλαι ύφ' ετέρας· έν άπάσαις δή τά τών άρχιτεκτονι-
κών τέλη πάντων εστίν αίρετώτερα τών ύπ' αυτά.
τούτων γάρ χάριν κάκεΐνα διώκεται, διαφέρει δ'
ούδέν τάς ενεργείας αύτάς είναι τά τέλη τών πρά-
ξεων ή παρά ταύτας άλλο τι, καθάπερ έπί τών λεχ-
ι^εισών επιστημών, εί δή τι τέλος έστι τών πρακτών δ
δι' αύτό βουλόμεθα, τά άλλα δέ διά τοϋτο, και μή
πάντα δι' έτερον αίρούμεθα (πρόεισι γάρ ούτω γ'
εις άπειρον, ώστ' είναι κενήν και ματαίαν τήν όρεξιν),
δήλον ώς τοϋτ' άν ειη τό αγαθόν και τόν άριστον. -
άρ' ου ν και πρός τό βίον ή γνώσις αύτοϋ μεγάλην έχει
φοπήν, και καθάπερ τοξόται σκοπόν έχοντες μάλλον
άν τυγχάνοιμεν τοϋ δέοντος; εί δ' ούτω, πειρατέον
τύπω γε περιλαβεΐν αύτό τί ποτ' έστί και τίνος τών
ERSTES BUCH
ι. Jede Kunst und jede Lehre, ebenso jede Handlung und jeder
Entschluß scheint irgendein Gut zu erstreben. Darum hat man
mit Recht das Gute als dasjenige bezeichnet, wonach alles strebt.
Es zeigt sich aber ein Unterschied in den Zielen: denn die einen
sind Tätigkeiten, die andern sind bestimmte Werke außer ihnen.
Wo es Ziele außerhalb der Handlungen gibt, da sind ihrer Natur
nach die Werke besser als die Tätigkeiten. Da es nun viele Hand-
lungen, Künste und Wissenschaften gibt, ergeben sich auch viele
Ziele: Ziel der Medizin ist die Gesundheit, der Schilfebaukunst
das Schiff, der Strategik der Sieg, der Ökonomik der Reichtum.
Wo nun solche Künste einer einzigen Aufgabe untergeordnet
sind, wie etwa der Reitkunst die Sattlerei und die andern der
Reitkunst dienenden Künste, und wie die Reitkunst wiederum
und die gesamte Kriegskunst der Strategik untergeordnet ist und
so andere unter anderen, in allen diesen Fällen sind die Ziele der
leitenden Künste insgesamt vorzüglicher als die der untergeord-
neten. Denn diese werden um jener willen verfolgt. Dabei macht
es keinen Unterschied, ob die Tätigkeiten selber das Ziel des
Handelns sind oder etwas anderes außer ihnen, wie bei den ge-
nannten Künsten. Wenn es nun ein Ziel des Handelns gibt, das
wir um seiner selbst willen wollen und das andere um seinetwil-
len; wenn wir also nicht alles um eines andern willen erstreben
(denn so ginge es ins Unbegrenzte, und das Streben wäre leer
und sinnlos), dann ist es klar, daß jenes das Gute und das Beste
ist. Wird nun seine Erkenntnis nicht auch für das Leben eine
große Bedeutung haben, und werden wir nicht wie Bogenschüt-
zen, wenn wir dies Ziel vor Augen haben, das Richtige besser
treffen können? Wenn dies der Fall ist, wollen wir versuchen, im
Umriß zu erfassen, was es wohl sein mag und welcher Wissen-
10 ΗΘΙΚΩΝ NIKOMAXEIOS A 1094 a
επιστημών ή δυνάμεων, δόξειε δ' άν της κυριωτάτης
και μάλιστα άρχιτεκτονικής. τοιαύτη δ' ή πολιτική
φαίνεται, τίνας γάρ είναι χρεών τών επιστημών έν
ταΐς πόλεσι. και ποίας εκάστους μανθάνειν και μέχρι β
τίνος, αυτη διατάσσει- όρώμεν δέ και τάς έντι-
μοτάτας τών δυνάμεων υπό ταύτην ούσας, οίον
στρατηγικήν οίκονομικήν ρητορικήν. χρωμένης δέ
ταύτης ταΐς λοιπαΐς πρακτικαϊς τών επιστημών, έτι
δέ νομοθετούσης τί δει πράττειν και τίνων άπέχε-
σθαι, τό ταύτης τέλος περιέχοι άν τά τών άλλων,
ώστε τοϋτ' άν εΐη τό άνθρώπινον άγαθόν. εί γάρ και
ταύτόν έστιν ένί και πόλει, μείζον γε και τελειότερον
τό της πόλεως φαίνεται και λαβείν και σφζειν·
άγαπητόν μέν γάρ και ένί μόνω, κάλλιον δέ και θειό-
τερον έθνει και πόλεσιν.
Ή μέν ούν μέθοδος τούτων έφίεται, πολιτική τις
ούσα- λέγοιτο δ' άν ίκανώς, εί κατά τήν ύποκειμένην
ΰλην διασαφηθείη. τό γάρ άκριβές ούχ ομοίως έν
άπασι τοις λόγοις έπιζητητέον, ώσπερ ούδ' έν τοις
δημιουργουμένοις. τά δέ καλά και τά δίκαια, περί ών
ή πολιτική σκοπεΐται, τοσαύτην έχει διαφοράν και
πλάνην ώστε δοκεΐν νόμω μόνον είναι, φύσει δέ
μή. τοιαύτην δέ τινα πλάνην έχει και τάγαθά διά
τό πολλοίς συμβαίνειν βλάβας άπ' αύτών ήδη γάρ
τίνες άπώλοντο διά πλοϋτον. έτεροι δέ δι' άνδρείαν.
άγαπητόν ούν περί τοιούτων και έκ τοιούτων λέγον-
τας παχυλώς και τύπω τάληθές ένδείκνυσθαι, και
περί τών ώς έπί τό πολύ και έκ τοιούτων λέγοντας
τοιαύτα και συμπεραίνεσθαι. τόν αύτόν δή τρόπον