Değirmenimden Mektuplar - Alphonse Daudet

224 Pages·2011·0.88 MB·Turkish

by  Alphonse Daudet

DÜNYA KLASİKLERİ
ÖYKÜ
DEĞİRMENİMDEN
MEKTUPLAR

ALPHONSE DAUDET

ÇEVİREN: SONAT KAYA

Bordo Siyah Yayınları
BS YAYIN BASIM DAĞITIM REK. ORG. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
FATİH CADDESİ ALAYBEY SOKAK NO: 28/B ZEMİN KAT
MERTER – GÜNGÖREN – İSTANBUL / TÜRKİYE
TEL: [phone] (pbx) FAKS: (0212) 505 99 75
MERTER V. D. 187 061 1123 e-mail: [email protected]
TÜM HAKLARI BS YAYIN BASIM DAĞITIM REKLAM
ORGANİZASYON SANAYİ TİCARET LTD. ŞTİ’NE AİTTİR.
İZİNSİZ KOPYALANAMAZ, ÇOĞALTILAMAZ, KULLANILAMAZ.
ALPHONSE DAUDET (1840-1897): FRANSIZ
EDEBİYATININ ÖNEMLİ ADLARINDANDIR. E.
L’ÉPİNE İLE BİRLİKTE YAZDIĞI İLK OYUNU SON
İLAH 1862’DE PARİS’TEKİ ODÉON TİYATROSU’NDA
SAHNELENDİĞİNDE BÜYÜK YANKI UYANDIRDI.
1869’DA ÇIKAN ROMANI DEĞİRMENİMDEN
MEKTUPLAR, BÜYÜK BAŞARI KAZANDI. ÜÇ YIL
SONRA YAYIMLANAN ROMANI TARASKONLU
TARTARİN İSE HİÇ İLGİ GÖRMEDİ, ANCAK ROMANIN
KAHRAMANI SAFLIĞIN SİMGESİ OLARAK ÜNLENDİ
VE GÜNÜMÜZE KADAR ULAŞTI. 1874’TE FROMONT
KARDEŞ VE RİSLER AĞABEY ADLI ROMANIYLA
ACADÉMİE FRANÇAİSE ÖDÜLÜ’NÜ ALDI. YAŞAMI
BOYUNCA GENÇ YAZARLARIN KORUYUCUSU
OLMAYI SÜRDÜREN DAUDET’NİN DİĞER ÖNEMLİ
ESERLERİ ARASINDA BİR ÇOCUĞUN HAYATI,
PAZARTESİ HİKÂYELERİ, JACK VE SAPHO
BULUNMAKTADIR.
EDİTÖR
VEYSEL ATAYMAN: 1941’DE İSTANBUL’DA DOĞDU.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ’NDE ALMAN DİLİ VE
EDEBİYATI VE FELSEFE ÖĞRENİMİ GÖRDÜ.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜTERCİM
TERCÜMANLIK BÖLÜMÜNDE UZUN YILLAR DERS
VERDİ. HALEN AYNI BÖLÜMDE YÜKSEK LİSANS
DERSLERİNE GİRMEYE DEVAM ETMEKTEDİR.
FELSEFE, SİNEMA VE EDEBİYAT ALANINDA ÇOK
SAYIDA MAKALE, DERLEME VE TELİF KİTABI
YAYINLANDI. ÖZELLİKLE SİNEMA HAKKINDAKİ
ÖNCÜ DEĞERLENDİRMELERİ NEDENİYLE HATIRI
SAYILIR BİR HAYRAN KİTLESİNE SAHİP OLAN
ATAYMAN, ÇEŞİTLİ YERLERDE VERDİĞİ
SEMİNERLERLE OKURLARIYLA TEMASINI HEP
SICAK TUTTU. BORDO SİYAH YAYINLARI’NIN
DÜNYA KLASİKLERİ EDİTÖRLÜĞÜ GÖREVİNİ
YÜRÜTTÜĞÜ SIRADA ÇOK SAYIDA DÜNYA
KLASİĞİNE EDEBİYAT SOSYOLOJİSİ ÇERÇEVESİNDE
ÖNSÖZLER VE NOTLAR YAZDI. YÜZE YAKIN
ÇEVİRİSİ YAYINLANDI. 2009 YILINDA DİL DERNEĞİ
TARAFINDAN TÜRKİYE’NİN EN PRESTİJLİ ÇEVİRİ
ÖDÜLLERİNDEN BİRİ OLAN ÖMER ASIM AKSOY
ÖDÜLÜ’NE LAYIK GÖRÜLDÜ.
ÇEVİREN
SONAT KAYA: 1978’DE İSTANBUL’DA DOĞDU. 2003
YILINDA FRANSA’DA PERPIGNAN ÜNİVERSİTESİ
ARKEOLOJİ VE SANAT TARİHİ BÖLÜMÜNDE
EĞİTİMİNİ TAMAMLADIKTAN SONRA AYNI YIL
FRANSIZCADAN ÇEVİRİLER YAPMAYA BAŞLADI.
GUSTAVE FLAUBERT’İN MADAME BOVARY,
STENDHAL’İN KIRMIZI VE SİYAH, DENISE
DIDEROT’NUN RAHİBE, PANAIT ISTRATI’NİN
AKDENİZ, MİNKA ABLA VE SOKAK KIZI
NERRANTSOULA, HONORE DE BALZAC’IN GORIOT
BABA VE VADİDEKİ ZAMBAK, ALPHONSE
DAUDET’NİN DEĞİRMENİMDEN MEKTUPLAR,
MOLIÈRE’İN HASTALIK HASTASI, KİBARLIK BUDALASI
VE CİMRİ ADLI ESERLERİ BAŞTA OLMAK ÜZERE
BİRÇOK DÜNYA EDEBİYATI KLASİĞİNİ DİLİMİZE
KAZANDIRDI. KAYA, YAYINCILIK HAYATINA
ÇEVİRMEN VE REDAKTÖR OLARAK DEVAM
ETMEKTEDİR.
REDAKSİYON
SÜLEYMAN ASAF: 1950’DE İSTANBUL’DA DOĞDU.
SAINT BENOIT LİSESİ’Nİ BİTİRDİKTEN SONRA
FRANSA’DA ÖĞRENİM GÖRDÜ. ODA YAYINLARI İÇİN
FRANSIZCA ÇEVİRİ YAPTI. GELİŞİM HACHETTE
ANSİKLOPEDİSİ YAYIN KURULU ÜYELİĞİ
GÖREVİNDE BULUNDU. RADİKAL VE CUMHURİYET
GAZETELERİ VE AYRINTI, CAN, İNKILAP VE BORDO
SİYAH YAYINEVLERİ İÇİN REDAKSİYON VE DÜZELTİ
YAPTI.
TÜRKÇE REDAKSİYON
FİLİZ GÖVER: 1947’DE İSTANBUL’DA DOĞDU.
REMZİ VE YENİ ALAN YAYINEVLERİ İÇİN UZUN
YILLAR REDAKSİYON VE DÜZELTİ YAPTI.
TASHİH
MEHMET AKGÜN: 1961’DE BARTIN’DA DOĞDU.
1980 YILINDA CEM YAYINEVİ’NDE SATIŞ
PAZARLAMA ELEMANI OLARAK YAYIN DÜNYASINA
GİRDİ. 1999 YILINA KADAR CEM YAYINEVİ’NDE
ÇALIŞTI. BU SIRADA BİRÇOK KİTABIN TASHİHİNİ
YAPTI VE CEM BÜYÜK ANSİKLOPEDİ’NİN YAZIM
FAALİYETLERİNE KATKIDA BULUNDU. 2004 YILINA
KADAR DORUK-İZDÜŞÜM YAYINLARI’NDA ÇALIŞAN
MEHMET AKGÜN 2005 YILINDAN İTİBAREN DE
BORDO SİYAH YAYINLARI’NDA ÇALIŞMAKTADIR.
ALPHONSE DAUDET
(D. 13 Mayıs 1840, Nimes - Ö. 16 Aralık 1897, Paris,
Fransa). Fransız roman ve öykü yazarı.
İlk şiirlerini ve romanını 14 yaşındayken yazan Daudet,
1857’de ailesinin tüm varlığını kaybetmesi üzerine,
üniversiteye girmekten vazgeçti ve Paris’teki ağabeyinin
yanına yerleşti. Kısa bir süre sonra Morny Dükü’nün sekreteri
olarak, yeni kurulan Goncourt Akademisi’ne girdi. Bu arada
kendisini yazmaya vererek Paris edebiyat çevreleriyle ilişkiye
girdi.
Model Marie Rieu ile yaşadığı fırtınalı ilişki, tek şiir kitabı
olan Les Amoureuses’ü (Âşıklar; 1858) yazmasına yol açtı.
Bu arada başta Le Figaro olmak üzere çeşitli gazetelere
makaleler yazdı. 1860 yılında tanıştığı yazar Frédéric Mistral,
onun, Kuzey’deki katı ahlaki tutumun karşıtı olarak gördüğü
duygusal ve sanata yatkın Güneyli yaşam biçimine ilgi
duymasını sağladı.
Yoksulluk içinde yaşarken iyice bozulan sağlığı nedeniyle
Daudet, 1861-62 kışını Cezayir’de geçirdi. Bu dönemin
ürünlerinden Chapatin le Tueur de Lions’daki (Aslan Katili
Chapatin; 1863) aslan avcısı portresi, daha sonra yaratacağı
Tartarin tipinin ilk taslağı olarak görülebilir.
Daudet’nin, E. L’Épine ile birlikte yazdığı ilk oyunu La
Dernière Idole (Son İlah) 1862’de Paris’teki Odéon
Tiyatrosu’nda sahnelendiğinde büyük yankı uyandırdı.
Lettres de mon moulin (Değirmenimden Mektuplar; 1869)
adlı eseri büyük başarı kazanmasına rağmen, Daudet, romanı
kısa öyküye yeğledi. Les Aventures prodigieuses de Tartarin
de Tarascon (Taraskonlu Tartarin; 1872) yazıldığı dönemde
hiç ilgi görmedi, ancak romanın kahramanı saflığın simgesi
olarak ünlendi ve günümüze ulaştı.
1874’te yazdığı Fromont jeune et Risler aîné (Fromont
Kardeş ve Risler Ağabey; 1874) adlı romanıyla Académie
Française Ödülü’nü alan Daudet, kısa zamanda üne ve paraya
kavuştu.
Daudet’nin, son yıllarında yakalandığı zührevi hastalık
yüzünden çektiği acıları anlattığı La Douhu (Acı) ancak onun
ölümünden sonra, 1931’de yayımlandı. Yaşamı boyunca genç
yazarların koruyucusu olmayı sürdüren Daudet, 1897 yılında
öldü.
Daudet’nin diğer önemli eserleri arasında, le Petit Chose
(Bir Çocuğun Hayatı; 1868), Les Contes du lundi (Pazartesi
Hikâyeleri; 1873), Jack (1876), Sapho (Safo; 1884)
bulunmaktadır.
ÖNSÖZ
Alphonse Daudet ve “Fin-de-Siècle” Edebiyatı
Fin-de-siècle (yüzyıl sonu) edebiyatına daha önceki
önsözlerimizde yeri geldikçe değinmiştik. 1888’de ilk defa
Micard’ın Jouvenot ve Cohen adlı oyununda kullanılan bu
tanım, aslında çok daha önce şatafatlı, debdebeli, süslü,
gözalıcı olanı tanımlayan estetik bir kavramdı;
Baudelaire’den[*1] sonra dekadans (yozluk, çürümüşlük)
kavramını salt politik bir kategori olmaktan çıkartıp farklı
anlamlarda kullanmış olan edebiyatçılar, kendilerini seve seve
fin-de-siècle sanatçıları olarak tanımlamışlardı; kastettikleri
Dorian Gray’in Portresi (Oscar Wilde)[*2] önsözünde genişçe
açıkladığımız “dandici” tarzda sergilenen bir modernlikti.
(Dandizm, en başta 18. yüzyılın ortasında, zengin, genç,
büyük-burjuva, aristokrat gençlerin yaşama tarzı anlamına
gelmekteydi. Alt tabakalardan ve geniş kitlelerden kesin
biçimsel ayırımı belirginleştiren bir giyim kuşam tarzı;
bilinçli, züppece, ukala ve alaycı bir konuşma, sözlü ifade
tercihi, çevreye karşı kibirli, küstah bir küçümseme, estetiğin,
sanatın her türlü çelişkiyi aşacağı anlayışı ile birleşen, gerçek
özgürlüğü baştan aşağıya sanatçı kesilmiş bir toplumda bulan
bir estetik-ütopyacılık. 18. yüzyılın ortasında İngiltere’de
yaygınlaşan Dandizm, daha sonra Fransa’da da etkisini
göstermiştir.)
Fin-de-siècle sanatçıları bu “dandici” estetizmi anormal
olana düşkünlük (tabulara aykırı davranma); sertliğe, kabalığa
karşı yumuşaklığı tercih etme, bunalımlara duyarlı,
olağanüstü uyarımlara, algılara açık, hassas; eksik, kusurlu,