Gy, गोवा काकणी अकादेमी मोगाळ भट 243, पाटो कॉलनी पणजी - गोंय दवा - थेंब संपादन : चंद्रकांत केणी कुळागर प्रकाशन दवा - थेंब Dava-Themb (m) संपादन : चंद्रकांत केणी m) पयलीं आवृत्ती : २००७ Q छापपी आनी उजवाडावपी : सत्यवान कुंदे कुळागर प्रकाशन, पो.बॉ. नं. ७८, मडगांव, गोंय -.४०३ ६०१ (m) मोल : २५ रुपया साहित्य विविधा कोंकणी साहित्य आनी साहित्यिकांची वाचप्यांक तोंडवळख करून दिवची हो हेतू नदरेमुखार दवरून कुळागर प्रकाशनान 'साहित्य विविधा' हो उपक्रम सुरू केला. सादारणपणान वर्साक बारा पुस्तकां उजवाडावपाचें आमी थारायलां. जण एका साहित्यिकाच्या साहित्य कृतींचो अदमास वाचप्यांक मेळचो आनी ताजे साहित्यिक प्रवृत्तीची आनी प्रतिभेची तांकां कल्पना येवची हेखातीर हो उपक्रम आसतलो. 'बत्तीस ते ऐंशी पानांचे मर्यादे'त एक पुस्तक उजवाडायतले आनी पुस्तकाचे मोल २५ ते ३० रूपया मेरेन आसतलें. व्यापारी तत्त्वाचेर हीये वजण आमी चलोवचे नात. पोरन्या- नव्या लेखकांमदीं भेदूय करचे नात. ज्यांची पुस्तकां अजून उजवाडाक येवंक ना अशा गुणी लेखकाचें साहित्यय आमी उजवाडायतले. वर्साच्या १२ पुस्तकांचो सेट वाचकाक २०० रूपयाक मेळटलो. पुण ते मोल आदीं भरचें पडटलें. लेखक, वाचक, समीक्षक हांणी हे येवजणेचो लाव घेवचो. २००६ वर्सा आनी हातलीं तीन पुस्तकां उजवाडायली. आतां २००७ वर्साची बाराय पुस्तका तयार जाल्यांत. तीं डिसेंबर २००७ मेरेन छापून तयार जातली. तपशीलाखातीर बरयात : कुछागर प्रकाशन पो. बॉ. नं. ७८ मडगांव, गोंय ४०३ ६०१ टागोरांच्यो कथिका (अनुवादित) १, मेघसंदेश y e ENE > Ora D ५ Bll A E a T ७ सतरा तिल, क कक é कपल दाव... ९ CORSET, eee|S hiba १० ri ir) Ld Mbit, १० (CART fers fh[e aie ae por: 93 CCHIT ns ns oss en या १४ ९. सांजवेळ आनी फांतोड ........................... १५ कोंकणी कथिका - Bis, SIRO ध्या ५४ e १७ (गाज आवाक. 00 या २१ pree कत २४ MATT a snc) त ता ban किलर 7 वि २७ ७ अनोळवी आड MNvoSra e s ३० ६. काश्मिरातली कळी .................... ३३ ७, मुग्धा ;,.. «5२: सर CR: ३७ ८: HAG मोग "ळेक का क ३९ ९. यामिची ड... ऊ अक अकर ४३ ८. अंतर ४६ दवा - थेंब 4 (१) मेघसंदेश थेंब्याथेंब्यांनी पावस जावन मळबांतलीं कुपां सकल देवतात, आपणाक धर्तरेच्या हातांत ऑपून घेवंक. तेचभाशेन चलयो खंयच्यान तरी हे धर्तरेर येतात, बंधना पत्करचेखातीर. तांगेली इत्सा आसता इल्लेशा जाग्याचो, थोड्याच मनशांचो संवसार. तितले भितर तांकां आस्पावन घेवपाचें आसता आपलें सर्वस्व - सगळ्यो गजाली, सगळ्यो पिडा, सगळ्यो कल्पना. देखूनच आसता तांच्या माथ्यार पदर, हातांत कांकर्णा आनी आंगणांत aa. थोडेभितर सांगतले जाल्यार आपलो म्हळ्यार सिमेसगच्यो इंद्राणी. पूण खंयचे तरी देवतेच्या मुमुर्ख्या हांशाभाशेन अनिर्बंध अलूडपणासयत आमच्या शेजरा हे माणकुले चलयेचो जल्म जालो. आवय रागान तिका म्हणटा, 'टवळी!' आनी बापूय हांसून म्हणटा, 'पिशी!' ती आसा धांवत्या वझऱयाचें उदक, शिस्तीचीं तळपां हुपून फुडें वता तसले. तिचें मन म्हळ्यार कोंड्याच्या शेंड्यावयल्या खांदयेची पानां. फकत एकसारकीं झुळुझळु धोलतालीं. आज तीच मस्ती चली vera गरादीक तेंकून मोनी उबी आसा. सोंपते दडकेच्या शेवटाक इंद्रधनुश्य पळोवन घेवचें! तिचे ते मोठे वाटकुळे दोळे आज थीर जाले. झाडारुखाचे खांदयेचेर पावसान भिजिल्ल्या सवण्यावरी. तिका हांवें इतली थंड, शांत केन्नाच पळोबंक नासली. Rad, <a व्हांवतां व्हांवतां अचकीत एकेकडेन थांबून तळें जालां. कांय दिसांआदीं वताचें रखरखीत राज्य चलतालें. सैमाचो तोंडावळो सुकून गेलो. झाडाचीं पानां हळदुवीं पडून खंगिल्लीं. अशा वेळार अचकीत काळ्या काळ्या गबाळ पिशा कुपांनी मळबाच्या कोनशा कणकणी आपले तंबू उबारिल्ले. अस्ताक तेंकिल्ल्या सुर्याची किर्णा म्यानांतले तरसादीवरी भायर सरलीं. मध्यानरातीं पळय जाल्यार दारां खडखडावन उतरां कडकडटात! सगल्या शाराचे न्हिदेक त्या वादळी वाय्यान ताच्यो केश्ट्यो धरून हालोवन सोडलें. उठून पळयले, कोनशावेलो दिवो अखंड पावसान बेबद्याच्या म्हेळ्या दोळ्यावरीं दिसतालो. आनी इगर्जेच्या घडयाळींची उतरां पावसाच्या आवाजाची शाल पांगरून येतालीं. a दवा - थेंब सकाळच्या वेळार पावसाच्यो दडको झडूंक लागल्यो. वत भायर सरलेंच ना. अशा कुपांनी धांकिल्ल्या दिसा आमच्या शेजारची ती चली वांसरेचे गरादीक तेंकून मोनी उबी आसा. तिगेली धाकली भयण आयली. तिणें म्हळें, “आई आपयता'. तिणे फकत नेटान मान हालयली. तिगेली केसांची फांती उठून नाचली. कागदाचे z? हातांत घेवन तिगेल्या माणकुल्या भावान तिका हाताक धरून ओडली. तिणें हात सोडोवन घेतलो तरी तिगेलो भाव खेळचेखातीर तिका ओडीत रावलो. ताच्या पोल्यार तिणें थापट मारलें! पावस पडतच आसा काळोख उपाट जाला. चली तशीच थीर उबी आसा. युगाच्या आरंभाक, सैमाच्या तोंडाक पयली वाचा फुटिल्ली. उदकाचे भाशेन वार्याच्या गळ्यांत लक्ष कोटिकोटी वर्सा उलगडून उगडास विसराच्या पलतडच्या गजालींनी आज हे चलयेक पावसाच्या रुपान उलो मारलो. देखूनच ती वर्तमानकाळाचीं सगळी बंधनां हुपून आपणाकच विसरून गेल्या. कितलो अमाप काळ! कितलें विशाल विश्व! धर्तरेचेर कितलींशीं युगां सावन तरेकवार जीवलीला! त्याच पयसुल्ल्यान, त्याच विचारान आज हे अल्लड चलयेकडेन नियाळून पळयलें. कुपांचे सांखळेतल्यान पावसाचे कळकळ सुरांतल्यान! देखूनच ती मोठ्ठे दोळे करून थीर उबी रावल्या, जशी काय अनंत काळाची प्रतिमा! चिय्यांनी बांदून काडिल्ली ही आमची पाळण केन्ना उजव्यान जाल्यार केन्ना दाव्यान वळसो घेत एक AÀ केन्नाशी खंय तरी सोदूंक भायर सरिल्ली. पूण जंय वळून पावताली थंय तोंडघशीं पडटाली. हांगा घर, थंय घर, सामकार घर. वयर BAA नदर पावता थंय तिका मळबाची एक रेग तितली दिसता. तिचे सारकीच शिडशिडीत. तिचेवरीच नागमोडी. मळबाच्या त्या कुडक्याक पळोवन पाळण विचारता, 'आका, तूंख ंयच्या निळ्या शारांतली पाळण गो?' दनपारच्या वेळार तिका मात्सो सूर्य दिसता आनी ती मनांतच म्हणटा, “कांय कळळें ना.' पावसाळी कुपांची सांवळी पाळणीच्या दोशीं आशिल्ल्या घरांमदीं दाट जावन पडटा तेन्ना तिका दिसता, पाळणीच्या पानावयल्या उजवाडाचेर कोणेतरी पेन्सिलीन बिरबिटें केलां. पावसाचे लोट चिऱयावयल्यान जेन्ना व्हांबंक लागतात तेन्ना तिका दिसता, गारुडी पावस डमरु वाजयत जसो काय सोरपाचो खेळ करता. निसरड जाता. चलतल्या मनशांच्यो सत्र्यो एकामेकांक रोमतात, Ald पाख्यांचें उदक नळांतल्यान सत्र्यांचेर उडी घेता आनी चलतल्याक विस्मीत करून सोड़टा. पाळण वितरागता आनी म्हणटा, 'आजमेरेन हांव कशी सुकी सडसडीत आसलीं! कसलीच पिडा नासली. मागीर आतांच कित्याक हो उदकाचो उत्पात?' दवा - थेंब ७ फाल्गुनांतले दक्षिणेकडले वारे लेगीत हे पाळणींत पावतकच भिकाऱयावरी दिसतात. जंय थंय कागदाचे कुडके आनी ys चळचळीत उडटा. गोंदळिलली पाळण लाचारेन म्हणटा, 'खंयच्या पिशा देवाचे हे देवचार काय?' तिच्या कोनशां - कोनशांनी दिसपट्टो जो कोयर जमता - नुस्त्याची Gaal, रान्नीतलो गोबोर, फळां आनी भाज्यांच्यो साली, मेल्ले हुंदीर - ह्या सगल्याकच ती सत्य सृश्ट मानता. È सगळें कित्याक, कोणाखातीर?' अशें तिका चुकून लेगीत दिसना. मुखार शरद ऋतूचें तिरपें वत घराच्या वयल्या माळयांच्या व्हारांदांत भितर सरता आनी देवळांतलो पुजेचो चौगुडो भेरवीचे सूर आळयता तेन्ना खीणभर पाळणीक दिसूंक लागता, हे चिरेबंदी मयदिभायर भव्य अशें कितेय तरी आसुंये. हे वाटेन दीस वाडतच रावता. कामाच्या बोवाळांत आशिल्ले घरकान्नीच्या पदरावरी भोंवतणच्या घरांच्या खांदावयलें वत निसरून मार्गर पडटा. घड्याळीत णव वरां जातात. वावराडी हांडीर बाजाराचो खोटलो घेवन येता. जेवणाच्या वासान आनी धुंवरान पाळण भरता. ऑफिसांत वचपी ताकीत करूंक लागतात. तेन्ना पाळणीचें विचारचक्र परत सुरू जाता. ती म्हणटा, 'हे चिर्यांनी ales मर्यादेभितरच सगळे सत्य आस्पावता आनी ज्याका आपणें भव्य मानिळें तें निखटें एक भव्य सपन आसता. ee (2) एक दनपार याद आसा म्हाका ते दनपारची. मदींच पुरो जाल्लेभाशेन पावसाची एकाद्री दडक झडटाली. अचकीत वाऱयाचो एकाद्रो लोट येवन ते दडकेक खुबळायतालो. भितर काळोख आसलो. कामांत मन लागना आसलें. हांवें म्हजें वाद्य उखल्लें आनी पावसाच्या तालाचेर मल्हाराचे सूर काडूंक लागलों. शेजारचे कुडीतल्यान ती एक खेपे भायल्या दारामेरेन आयली आनी परतली. परत एक खेपे आयली आनी दारासरींच उबी रावली. ते उपरांत seit इली करून भितर येवन बसली. तिगेल्या हातांत कसलें तरी विणप आसलें. मान सकयल घालून तिणें आपलें विणप चालूच दवरलें. थोड्या वेळान विणप थांबयलें आनी जनेलांतल्यान दिसतल्या अस्पश्ट पावशी कुपांकडेन ती पळयत रावली. पावसाचो नेट चडलो. म्हजें गायन थांबलें. ती उठली आनी केंस वळोवंक भितर गेली. इतलेंच. आनीक कांयच ना. Waar संगीतान, रिकामेपणान. काळखान भरून गेली ती दनपार, फकत एक दनपार. इतिहासांत राजा महाराजांच्यो गजाली, तांच्यो लडायो, झुजांचीं वर्णनां,सवाय जाल्लेभाशेन g दवा - थेंब जळामळाक पळोवंक मेळटात. पूण एके दनपारचो हो ल्हानसो प्रसंग काळाच्या करणांत अप्रूप रलावरी लिपिल्लोच उरलो. फकत दोनच मनशांक तितली ताची खबर आसली. oe (३) सतरा वर्सा तिचो म्हजो सतरा वर्सांचो सांगात. Gan तेन्ना येवप वचप; वयले वयर पळोवप, वासपूस करप, खूब खूब उलोवप. ताचे भोवतणी साबार सुखसपनां कितलेशेच अदमास, जायतीं गुपितां. ते भायर फांतोडेचेर Mle मोडले उपरांतचें शुक्राचें चान्नें; केन्ना आषाढांतले ऐन सांजवेळा मोगरेच्या फुलांचो पातळिल्लो WAS, जाल्यार केन्ना वसंताच्या निमाण्या पारार आकूळ वाजंत्र्यांनी ales पीलूभरीयाचे सूर. हीं सतरां वर्सा असल्याच घडणुकांनी तिच्या मनांत गच्च Ae. आनी ह्या सगळ्यांच्या सांगातान तिचें म्हाका नांवान उलो मारपाचें चालूच आसतालें. त्या उल्याक जो साद दितालो ताची घडण सतरा वर्साचे वळखींतल्यान घडिल्ली. केन्ना आधारान जाल्यार केन्ना तुसडेपणान, केन्ना कामांत आसतना जाल्यार केन्ना रिकामेपणान, केन्ना चार चौगांसामकार जाल्यार केन्ना गुपीत एकांतात. एकाच मनशाचे मनस्वी वळखींतल्यान घडिल्लो तो मनीस. ते उपरांत आनीक सतरा वर्सा व्हांवन गेलीं. पूण ह्या सतरा वर्सातले सगळे दीस आनी सगल्यो राती त्या वर्साच्या नांव उच्चाराच्या मोगाच्या धाग्यान ales वरी कशीं आगळी वेगळीं दिसतात. देखूनच हे दीस आनी ह्यो राती सध्या म्हाका विचारतात. ‘आमचें fed जावपाचें? आमकां मोगान उलो मारून लागीं ओडून कोण आपणायतलो?' हांव तांकां जाप दिवंक शकना. ओगी बसता आनी येवजितां. आनी तेय वाऱयासांगातान उडून वतना म्हणटात, 'चल्ले आमी सोदूंक.' 'कोणाक?' कोणाक तें तांकां खबर नासता. देखूनच ते केन्ना हांगा धांवतात, जाल्यार केन्ना थंय पळटात. सांजवेळच्या बंधनां मेकळ्या कुपांवरी काळखांत नाच्च जातात आनी परत दिश्टी लेगीत पडनात.