ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Akın ...

89 Pages·2011·0.8 MB·Turkish

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Akın AVŞAROĞLU

BORU HATLARINDAKİ KAYNAKLI İMALAT
ÇALIŞMALARINDA İŞ GÜVENLİĞİ RİSK ANALİZİ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2011
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

BORU HATLARINDAKİ KAYNAKLI İMALAT ÇALIŞMALARINDA İŞ
GÜVENLİĞİ RİSK ANALİZİ

Akın AVŞAROĞLU

YÜKSEK LİSANS TEZİ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Bu tez / / 2011 Tarihinde A şağıdaki Jüri Üyeleri Taraf ından Oybirliği /
Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir.

…………………..…. ..……………………… ………………………
Doç. Dr. Suphi URAL Prof. Dr. Adem ERSOY Prof. Dr. Emin ÖCAL
DANIŞMAN ÜYE ÜYE

………………………………….. ………………………………
Prof. Dr. Melih BAYRAMOĞLU Prof. Dr. Mesut BAŞIBÜYÜK
ÜYE ÜYE

Bu tez Enstitümüz Maden Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır.
Kod No:

Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL
Enstitü Müdürü

Bu çalışma Ç.Ü. Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir.
Proje No: MMF2010YL45

Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların
kaynak gösterilmeden kullan ımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere
tabidir
ÖZ

YÜKSEK LİSANS

BORU HATLARINDAKİ KAYNAKLI İMALAT ÇALIŞMALARINDA İŞ
GÜVENLİĞİ RİSK ANALİZİ

Akın AVŞAROĞLU

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Danışman : Doç. Dr. Suphi URAL
Yıl: 2011, Sayfa: 78
Jüri : Doç. Dr. Suphi URAL
Prof. Dr. Adem ERSOY
Prof. Dr. Emin ÖCAL
Prof. Dr. Melih BAYRAMOĞLU
Prof. Dr. Mesut BAŞIBÜYÜK

Bu çalışmanın amacı; BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Bota ş Ham Petrol Boru
Hatlarında Kaynaklı imalat esnasında oluşabilecek riskleri degerlendirmektir. Gerek
Botaş Ham Petrol boru hatlar ında gerekse Tekfen’in di ğer projeleri esnas ına
Kaynaklı imalatda oluşabilecek riskler degerlendirilmiştir. Kaynak esnasında oluşan
gazların insan sağlığına etkileri ve proses esnasında yaşanan kaza ve duruş nedenleri
incelenmiştir. BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Projesi boyunca 2008, 2009 ve 2010
yıllarında meydana gelen duru ş ve kay ıplar izlenmiştir. Buna göre y ıllar bazında
Kaza Olabilirlik oranları incelenmiş ve Hata Dağılımları bazında yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Risk Değerlendirmesi, Boru Hattı, Kaynak, İş Güvenliği, Risk
analizi

I
ABSTRACT

MSc THESIS

RISK ASSESSMENT OF WELDING WORKS AT THE PIPELINES

Akın AVŞAROĞLU

ÇUKUROVA UNIVERSITY
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
DEPARTMENT OF MINING ENGINEERING

Supervisor :Assoc. Prof. Dr. Suphi URAL
Year : 2011, Pages: 78
Jury : Assoc. Prof. Dr. Suphi URAL
Prof. Dr. Adem ERSOY
Prof. Dr. Emin ÖCAL
Prof. Dr. Melih BAYRAMOĞLU
Prof. Dr. Mesut BAŞIBÜYÜK

The purpose of this study is to assess the Risks of Welding Works at BTC
(Baku-Tblısı-Ceyhan) Botas Crude Oil Pipeline Project. The Risk Assesment of the
Welding Works were evaluated both in Tekfen’s Projects and and Botas Crude Oil
Pipeline Company. Gas effects on Human Health , accidents and Near Miss Events
during Welding Process have been investigated in these projects.We have analysed
the stoppage and accidents during the Project Period within 2008, 2009 and 2010.
Probability of accident incident rate has been interpreted in terms of error and
accident distrubition in the years.

Keywords: Risk Assessment, Pipeline, Welding, Occupational Safety, Risk Analysis

II
TEŞEKKÜR

Bu çalışma, 2009–2011 yılları arasında Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Maden Mühendisli ği Anabilim Dal ı’nda Doç. Dr. Suphi URAL
yönetiminde YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak hazırlanmıştır.
Çalışmalarımın her aşamasında beni yönlendiren ve yardımlarını esirgemeyen
Danışmanım Doç. Dr. Suphi URAL’ a içten teşekkürlerimi sunarım.
Bu çalışmanın yürütülmesi s ırasında her türlü maddi ve manevi destekte
bulunan BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Botas Boru Hatları Pompa İstasyon Müdürlerine,
TEKFEN Ceyhan Çelik Fabrika HSE Müdürü Tolga M ıstık’a, Kalite Müdürü Murat
Baysal’a, katkılarından dolayı içtenlikle teşekkür ederim.
Çalışmalarım sırasında zaman zaman ihmal etti ğim, ya şamımın her
döneminde benden desteklerini esirgemeyen e şim Uz. Dr. Demet Av şaroğlu’na ve
Çocukalarım Ezgi ve Elif’e te şekkür ederim. Ayr ıca manevi desteklerini benden
hiçbir zaman esirgemeyen Annem, Babam ve TMMOB Denetleme Kurulu Üyesi ve
Eski Maden Mühendisleri Odas ı Ba şkanı, Maden Mühendisi Karde şim Nadir
Avşaroğlu’na ve Yüksek Lisans heyacan ını bana aşılayan Bald ızım, Su Ürünleri
Fakültesi Dekanı Prof.Dr Oya Işık’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

III
İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ. ......................................................................................................................... ..I
ABSTRACT ............................................................................................................ II
TEŞEKKÜR .......................................................................................................... III
İÇİNDEKİLER ................................................................................................. ….IV
ÇİZELGELER DİZİNİ .......................................................................................... VI
ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................. VIII
1.GİRİŞ .......................................................................................................................1
1.1.Boru Hatları........................................................................................................3
1.1.1.Boru Hattı İnşaatı.................................................... ...................................4
1.1.2.Boru hattı İnşaatlarında İş Sağlıgı ve Güvenliği Konuları.........................6
1.1.3.Koruyucu Uygulamalar..............................................................................9
1.1.4.İlgili İş Güvenliği Mevzuatı..................................................................... 10
1.2.Kaynak Nedir.....................................................................................................l1
1.3.Kaynak Çeşitleri………………………………………………………........…12
2.KAYNAKLI İMALATDA İŞ GÜVENLİĞİ..........................................................17
2.1.Kaynaklı İmalatlarda İnsan Sağlığı Üzerine Etkiler........................................17
2.1.1.Kaynak Dumanı ve Gazlarının İnsan Saglığına Etkileri ..........................18
2.1.2.Kaynak Işınlarının İnsan Saglığına Etkileri .............................................28
2.1.3.Kaynak Gürültüsünün İnsan Saglığına Etkileri .......................................30
2.1.4.Kaynak Akımı Üreteçlerinin İnsan Sağlığına Etkileri..............................31
2.2.Kaynaklı İmalatda İş Guvenligi Risklerine Karşı Alınacak Önlemler.............32
2.2.1.Kaynak Dumanlarına Karşı Alınacak Önlemler.......................................33
2.2.2.Kaynak Işınlarına Karşı Alınacak Önlemler.............................................35
2.2.3.Elektrik Tehlikelerine Karşı Alınacak Önlemler......................................39
2.2.4.Kapalı Alanlarda Yapılan Kaynak İşlemlerinde Alınacak Önlemler.......39
2.2.5 Kaynak İşlemlerinde Oluşan Gürültüye Karşı Alınacak Önlemler..........41
3.ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ……………………………………….……………...43
4.MATERYAL VE METOD…………………………………………………......…47
IV
4.1. Materyal…………………………………………………………………..….47
4.2. Metod ..............................................................................................................47
4.2.1.Risk Değerlendirme Matrisi.....................................................................48
4.2.2.Kaynak Gazı Ölçümleri ve Risk Değerlendirmesi...................................51
5.ARAŞTIRMA BULGULARI.................................................................................53
5.1.Kaza Olabilirlik Oranı ve Kaza Analizleri Sonuçları.......................................53
5.2.Risk Değerlendirme Matrisi Yöntemi Kaynak Atölyesinde Risk Değer..........57
5.2.1.Tanımlar ...................................................................................................57
5.2.2.Faaliyetin Tanıtımı....................................................................................58
5.2.3. Mevzuatın İncelenmesi............................................................................59
5.2.4.Tehlikelerin Belirlenmesi .........................................................................60
5.3.Kaynak Atölyesinde Yapılan Gaz Ölçme Çalışmaları Risk Değerlendirmesi..61
6.SONUÇLAR VE ÖNERİLER ........................................................................... 65
KAYNAKLAR ...................................................................................................... 67
ÖZGEÇMİŞ .......................................................................................................... 69
EKLER .................................................................................................................. 70

V
ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA

Çizelge 2.1. Kaynak ve Kesme İşlemlerinde oluşan yaygın Gazlar ve Etkileri.........21
Çizelge 2.2. Kaynak ve Kesme İşlemlerinde oluşan yaygın Dumanlar ve Etkileri....22
Çizelge 2.3. Gözlük Camı Filtre Numaraları..............................................................36
Çizelge 2.4. Kumaşların UV Işını Geçirme Oranları..................................................38
Çizelge 4.1. Bir Olayın Gerçekleşme İhtimali ...........................................................49
Çizelge 4.2. Bir Olayın Gerçekleştiği Takdirde Şiddeti.............................................49
Çizelge 4.3. Risk Skor (Derecelendirme) Matrisi (L Tipi Matris) ............................50
Çizelge 4.4. Skor Değerinin Yorumlanması ..............................................................50
Çizelge 5.1. BTC Projesi 2008 Yılı Duruş Kaza Sayısı ve Kaza Olabilirlik Oranı....53
Çizelge 5.2. BTC Projesi 2009 Yılı Duruş Kaza Sayısı ve Kaza Olabilirlik Oranı....54
Çizelge 5.3. BTC Projesi 2010 Yılı Duruş Kaza Sayısı ve Kaza Olabilirlik Oranı...55
Çizelge 5.4. BTC Projesi 2008-2010 iş kazası kayıt tablosu.....................................55
Çizelge 5.5. 2008–2010 Yılları Arasında Gerçekleşen İş Kazalarını Dağılımı..........56
Çizelge 5.6. Olasılık Dağılımlarına Göre Beklenen Kaza Sayıları ............................57
Çizelge 5.7.Tehlike Analizi ve Risk Değerlerinin Hesaplanması...............................60
Çizelge 5.8.BTC Projesi 2008 Ocak -2010 Haziran Risk Değerlendirme .................61
Çizelge 5.9.Kaynak Esnasında Gaz Çıkışı Ölçümleri (CO)......................................62
Çizelge 5.10. Kaynak Esnasında Hidrojensülfür (H S) Gaz Çıkışı Ölçümleri .........63
2

VI
VII
ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA

Şekil 1.1. BTC Projesi Genel Güzergahı......................................................................1
Şekil 1.2. Ülkelerin rekabet gücü ile ölümlü iş kazası sayıları arasındaki ilişki..........3
Şekil 1.3. BTC Projesi Boru Hattı Geçiş Çalışmaları...................................................5
Şekil 1.4. BTC Projesi Boru Hattı Dere Geçiş Çalışmaları..........................................9
Şekil 1.5. Temel Kaynak Çalışmaları.........................................................................12
Şekil 2.1. Tekfen Kaynak Sahası WeldShop BTC Projesi Çalışmaları......................18
Şekil 2.2. Tekfen Kaynak Sahası Kaynakçı Eğitim Çalışmaları................................29
Şekil 2.3. Tekfen Kaynak Sahası Çadırların İçeresinde Kaynak Çalışmaları.............43
Şekil 5.1. 2008-2010 yılları BTC Projesi Duruş kaza sayıları...................................56
Şekil 5.2. Tekfen Kaynak Sahası Tank İmalatı BTC Projesi Çalışmaları..................59
Şekil 5.3. Zamana Bağlı Karbondioksit (CO) Gaz Çıkışı Ölçüm Sonuçları..............62
Şekil 5.4. Zamana Bağlı (H S) Gaz Çıkışı Ölçüm Sonuçları....................................63
2

VIII