Çözüm 3D AYT Kimya Soru Bankası

288 Pages·2019·29.508 MB·Turkish

by  Ali Dindar

Bu ürünün bütün hakları
ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ.’ne aittir.
Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin
önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik
herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve
depolanması yasaktır.
Çözüm Yayınları Grafik Birimi
Çözüm Yayınları Dizgi Birimi
2018 Ankara
Cem Veb - Ofset
Sevgili Öğrenciler ve Saygıdeğer Meslektaşlarım,
Endüstri, sanayi, teknoloji ve günlük hayatımızda önemli bir yere sahip olan kimya, aynı zamanda eğitim-öğretim
sistemimizde içeriği dört yıla yayılmış önemli bir derstir. Bu özellikleri ile üniversite giriş sınavlarında kimya dersine
yönelik sorular nitelikli üniversitelerin sayısal bölümlerini hedefleyen öğrencilerin başarısını doğrudan etkilemektedir.
Bu durumun farkındalığı ile hazırlanan AYT 3D Kimya Soru Bankası, yirmi yıllık öğretmenlik ve eğitim yazarlığı
tecrübemin bir ürünüdür.
Kitap hazırlanırken Millî Eğitim Bakanlığının kimya dersi müfredatı, ünite kazanımları ve ÖSYM’nin sınav tarihi
boyunca izlediği yollar detaylı bir şekilde incelenerek özgün sorular oluşturulmuştur. Aktif öğretmenlik hayatını
sürdüren bir eğitimci olarak her bir kazanımı birden farklı soru tipiyle kitaba yansıtmaya özen gösterdim.
Kitaptaki her bölüm, hücreleme yöntemiyle alt başlıklara ayrılmış, oluşturulan yeterli sayıda test ile konu içerikleri
eksiksiz taranmıştır. Testlerdeki soruların zorluk dereceleri de kolay, orta ve zor şekilde sıralanarak her seviyedeki
öğrenciye yönelik bir öğrenme-öğretme yöntemi benimsenmiştir. Her bölümün sonunda ÖSYM sınavlarındaki tüm
ayrıntılara ve soru tiplerine yer verilmiştir. Ayrıca yeterli sayıda genel tarama sorularına yer verilerek önceki konuların
pekiştirilmesi sağlanmıştır.
Kimya dersinin dört yıla yayılmış geniş bir kapsam ve bilgi düzeyi gerektiren içeriklerine ve kazanımlarına hâkim
olabilmek için doğru ve titizlikle hazırlanmış bir kaynak kullanımı ön plana çıkmaktadır. Bu gereksinimi karşılamak
amacıyla hazırladığım bu kitabın sizlere hedefinize ulaşmakta yardımcı olacağına inancım sonsuzdur.
Bu kitabı yazarken onlara ait paylaşım zamanlarını çaldığım aileme özveri ve fedakârlıkları için minnettarım. Kitabın
hazırlanmasında yardımını esirgemeyen değerli meslektaşım Ersin Özdemir’e, inceleme aşamasındaki katkılarından
dolayı değerli meslektaşlarım Rahime Bulut ve Erkan Özdemir’e şükranlarımı sunarım.
Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikirleri ile desteklerini esirgemeyen meslektaşlarıma ve
uygulamada yardımcı olan öğrencilerime teşekkürlerimi sunarım.
Üniversiteye giriş sınavında ve hayatın her alanında başarı ve mutluluk dileklerimle…
Ali DİNDAR

İÇİNDEKİLER
01. BÖLÜM: MODERN ATOM TEORİSİ 04. BÖLÜM: SIVI ÇÖZELTİLER
Sıvı Ortamda Çözünme Olayı ..................................................87
Atom Modelleri.............................................................................9
Çözelti Derişimleri ile İlgili Hesaplamalar ...............................89
Kuantum Dalga Mekaniği ve Kuantum Sayıları .........................11
Koligatif Özellikler ...................................................................95
Kuantum Sayıları ve Orbitaller...................................................13
Bire Bir ÖSYM ..........................................................................99
Küresel Simetri ve Uyarılmış Atom ...........................................15
Çözünürlük ve Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler .................101
Bire Bir ÖSYM ..........................................................................19
Bire Bir ÖSYM ........................................................................107
Periyodik Sistemde Yer Bulma .................................................21
TÜMEVARIM - II .......................................................................109
Periyodik Özellikler ...................................................................23
Elementlerin Özellikleri ..............................................................27
05. BÖLÜM: KİMYA VE ENERJİ
İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları ..............................31
Entalpi Değişimi ve Oluşum Entalpisi ...................................117
İyonik ve Kovalent Bileşiklerde Adlandırma ...............................35
Tepkime Entalpisi ...................................................................119
Bire Bir ÖSYM ..........................................................................37
Bire Bir ÖSYM ........................................................................123
02. BÖLÜM: KİMYASAL HESAPLAMALAR 06. BÖLÜM: KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ VE DENGE
Kimyasal Tepkimelerde Hız
Mol ..........................................................................................39
Tepkime Hızının Ölçülmesi ....................................................125
Temel Yasalar ..........................................................................43
Reaksiyon Mekanizması ve Hız Bağıntısı ............................127
Tepkime Denklemleri ...............................................................45
Tepkime Hızının Bağlı Olduğu Faktörler .............................129
Tepkime Çeşitleri .......................................................................47
Bire Bir ÖSYM ........................................................................133
Tepkime Problemleri ..................................................................51 Kimyasal Tepkimelerde Denge
Bire Bir ÖSYM ..........................................................................53 Denge Kavramı ve Denge Bağıntısı ...................................135
TÜMEVARIM - I ..........................................................................55 Dengeye Etki Eden Faktörler ............................................ 139
Denge Kesri ve Hesaplamaları ..............................................143
Bire Bir ÖSYM ........................................................................145
03. BÖLÜM: GAZLAR Asitler ve Bazlar
Asit – Baz Tanımları ve Genel Özellikleri ..............................147
Gazların Genel Özellikleri ve Kinetik Teori .............................63
Suyun Oto-İyonizasyonu / pH ve pOH Kavramları ..................149
Gaz Yasaları / Boyle - Mariotte Yasası (Basınç - Hacim) ......67
Nötrleşme ve Titrasyon ............................................................151
Charles Yasası (Hacim - Sıcaklık) - Guy Lussac Yasası
Zayıf Asit ve Bazlar ..................................................................155
(Basınç - Sıcaklık) ...................................................................69
Tampon Çözeltiler ve Hidroliz ..................................................159
Dalton Kısmi Basınç Yasası (Basınç - Mol) -
Bire Bir ÖSYM ........................................................................161
Avogadro Yasası (Hacim - Mol) ...............................................71
Çözünürlük Dengesi
İdeal Gaz Yasası .......................................................................73
Çözünürlük Çarpımı (Kçç) .......................................................163
Gaz Karışımları ve Gazların Su Üstünde Toplanması ..............79
Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler .............................................167
Kimyasal Tepkimelerde Gaz Basıncı ve Gaz Hacmi .................81
İyon Kesri ve Çökelme Şartları ................................................171
Gerçek Gazlar, Joule - Thomson Olayı, Faz Diyagramları ........83
Bire Bir ÖSYM ........................................................................173
Bire Bir ÖSYM ..........................................................................85
TÜMEVARIM - III ......................................................................175
İÇİNDEKİLER
07. BÖLÜM: KİMYA VE ELEKTRİK Fonksiyonel Gruplar
Redoks Tepkimeleri ...........................................................183 Alkollerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması ..........................245
Yarı Pil Potansiyelleri ve Aktiflik ........................................ 185 Alkollerin Özellikleri ve Etanol Eldesi.......................................247
Elektrokimyasal Piller .............................................................187 Eterlerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması............................251
Elektroliz ve Faraday Kanunları...............................................193 Eterlerin Özellikleri...................................................................253
Bire Bir ÖSYM ........................................................................195 Karbonilli Bileşikler ..................................................................255
Karbonil Bileşiklerinin Özellikleri ..............................................257
Karboksilik Asitler ....................................................................259
Esterler ....................................................................................263
08. BÖLÜM: KARBON KİMYASINA GİRİŞ Fonksiyonel Gruplarda İzomerlik .............................................265
Organik Bileşikler ve Formül Bulma ...................................197 Bire Bir ÖSYM ........................................................................267
Doğada Karbon ................................................................ 199
Kovalent Türlerde Lewis Formülleri .......................................201
Hibritleşme ve Molekül Geometrileri ........................................203
10. BÖLÜM: ENERJİ KAYNAKLARI VE BİLİMSEL
Bire Bir ÖSYM ........................................................................207
TÜMEVARIM - IV ......................................................................209 GELİŞMELER
Fosil Yakıtlar......................................................................269
Alternatif Enerji Kaynakları ................................................271
09. BÖLÜM: ORGANİK BİLEŞİKLER Sürdürülebilirlik ve Nanoteknoloji .......................................275
Hidrokarbonlar Bire Bir ÖSYM ........................................................................277
Organik Bileşiklerin Sınıflandırılması .................................219 TÜMEVARIM - V .......................................................................279
Alkanların Adlandırılması .................................................. 221
Alkanların Özellikleri ve Kullanım Alanları ............................223
Alkenlerin Adlandırılması ve Özellikleri....................................225
Alkenlerin Tepkimeleri ve Genel Elde Edilme
Yöntemleri ...............................................................................227
Alkinler .....................................................................................231
Asetilen ve Kullanım Alanları ...................................................233
Hidrokarbonlarda İzomerlik......................................................235
Aromatik Bileşiklerin Adlandırılması ve Özellikleri ...................239
Bire Bir ÖSYM ........................................................................243

01
BÖLÜM 01 Test
Modern Atom Teorisi / Atom Modelleri
1. I. Democritus 4. I. Dalton Atom Modeli: Atomlar parçalanamaz.
II. J. Dalton II. Thomson Atom Modeli: Atom nötrdür.
III. Aristotales III. Rutherford Atom Modeli: Pozitif yükün tamamı
IV. Platon çekirdekte toplanmıştır.
Yukarıdakilerden hangileri maddelerin bölünemez Yukarıdaki atom modellerine ait olan görüşlerden
küçük parçacıklar olan atomlardan oluştuğu fikrini ileri hangileri günümüzde geçerliliğini korumaktadır?
sürmüştür? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) II ve III E) I, II ve III
D) III ve IV E) I, III ve IV l. Nükleer olaylarla atom parçalanır. (Geçersiz)
Atom ve bölünmezlik düşüncesi ilk olarak Democritus tarafından öne sürülmüş, Dalton ll. Atom nötrdür. (Geçerli)
ise bu fikri desteklemiştir. lll. Çekirdekte pozitif yüklü protonlar bulunur. (Geçerli)
(Cevap B) (Cevap D)
5. + yüklü küre
-
-
-
-
- - -
2. İnce berilyum levhayı a ışınları ile bombardıman ettiğinde metal - - -
levhanın yüksüz, yüksek enerjili radyasyon yaydığını buldu. - -
Bu çalışmayı yapan bilim insanı ve bulduğu tanecik
Yukarıda şekli verilen atom modelini oluşturan J.J.
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
arı Thomson ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Bilim insanı Bulduğu tanecik yınl A) Modeline göre pozitif yükler, atomun gövdesini oluşturur.
a
A) W. Crooks Katot ışını m Y B) Modelinde negatif yüklü elektronlar küre içerisinde
ü
B) J.J. Thomson Nötron z homojen dağılmıştır.
ö
Ç
C) W. Röntgen X - ışınları C) Thomson, atomun yarıçapının yaklaşık olarak 10-8 cm
D) J. Chadwick Nötron olduğunu söylemiştir.
E) Stoney Elektron D) 1 H+ iyonunun yükü ile kütlesi arasındaki oranı hesapladı.
J. Chadwick belirtilen çalışma ile nötron'u keşfetmiştir. 1
(Cevap D) E) Nötronların atom çekirdeğinde bulunan yüksüz tanecikler
olduğunu belirtti.
J. J. Thomson'un oluşturduğu modelde nötronlar ile ilgili bir ifade yoktur.
(Cevap E)
6. I. Tepkimeye giren madde kütlesinin, oluşan madde
kütlesine eşit olması
9
II. H2O’nun bileşimindeki H ile O kütleleri arasındaki
3. Aşağıdakilerden hangisi Dalton atom teorisinde yer alan 1
oranın her zaman olması
bir görüş değildir? 8
A) Madde, çok yoğun, bölünemez atomlardan oluşmuştur. III. Aynı miktar C içeren CO ve CO2 bileşiklerindeki O1
atomlarının kütleleri arasındaki oranın her zaman
2
B) Bir elementin tüm atomları özdeştir. veya 2 çıkması
C) Tepkimelerde atomların cinsleri, sayıları ve kütleleri Yukarıdaki olaylardan hangilerinde maddenin neden
korunur. böyle davrandığı Dalton Atom Teorisi ile açıklanabilir?
D) Farklı element atomlarının kütleleri aynı olabilir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Bir bileşiğe ait tüm moleküller birbirinin aynıdır. D) I ve III E) I, III ve III
Dalton farklı element atomlarının boyut ve kütle olarak farklı olduğunu ileri sürmüştür. Dalton teorisini: l. (Kütlenin korunumu)
(Cevap D) ll. (Sabit oranlar), lll. (Katlı oranlar) yasalarına dayandırır.
(Cevap E)
Test 01
1. B 2. D 3. D 4. D 5. E 6. E 7. C 8. B 9. C 10. D 11. A
7. Alfa ışın 9. Aşağıdaki görüşlerden hangisi Bohr atom modeline ait
kaynağı değildir?
4 1. + A) Elektronlar çekirdek dışında belirli enerji seviyelerinde
2. + bulunur.
Altın
3. +
levha 4. + + B) Atom çekirdeğinde proton bulunur.
1
3 C) Atom içerisinde elektronun bulunma ihtimalinin yüksek
2
olduğu yerlere orbital denir.
ZnS sürülmüş
levha D) Uyarılmış elektronlar temel hale dönerken enerjisinin bir
kısmını foton olarak yayınlar.
Yukarıda Rutherford atom modelinin temelini oluşturan deney
düzeneğinin şekli ve alfa ışınlarının davranışının sembolik E) Çekirdeğe en yakın yörüngede bulunan elektronun enerjisi
gösterimi verilmiştir. diğer yörüngelerdeki elektronlarınkinden düşüktür.
Bohr atom teorisinde orbital kavramı yoktur. Orbital modern atom teorisine ait bir
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Rutherford’un bu
kavramdır.
çalışmasından çıkardığı sonuçlardan birisi değildir?
(Cevap C)
A) Atomun pozitif yükünün tümü çekirdek denilen küçük bir
bölgede toplanmıştır.
B) Atomun büyük bir kısmını boşluk oluşturur.
C) Nötronlar çekirdekte yer alır ve kütleleri proton kütlesine
eşittir. 10. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Bohr atom modeli ile ilgili
değildir?
D) Atom çekirdeğinin yarıçapı yaklaşık olarak 10-14 m'dir.
A) Çekirdekten uzaklaştıkça elektronların enerjisi artar.
E) Elektronlar çekirdek etrafında bulunur ve sayıları pozitif
yük sayısına eşittir. B) n=3, temel enerji seviyesinde en fazla 18 elektron
Rutherford atom modelinde nötron yer almaz. bulunabilir.
arı
(Cevap C) nl C) Temel haldeki elektronun bir üst enerji seviyesine
yı
Ya geçerken aldığı enerji, geri dönüşünde verdiği enerjiye
m
eşittir.
ü
z
8. Atom Modeli Modele ait görüş Çö D) 2He atomunun n = 1’deki elektronlarından birisinin
n = 2 enerji seviyesine geçerken alması gereken enerjiyi
Pozitif yüklü kürede negatif yüklü
I. Thomson a. hesapladı.
tanecikler homojen dağılmıştır.
E) Çekirdekten uzaklaştıkça birbirini takip eden enerji
II. Rutherford b. Atom parçalanamaz.
seviyeleri arasındaki enerji farkı azalır.
III. Bohr c. Elektronlar çekirdek dışında belirli Bohr yalnızca bir elektronlu taneciklerin elektron geçişini açıklayabildi. 2He ise iki
enerji seviyelerinde bulunur. elektronludur.
(Cevap D)
Pozitif yüklü tanecikler çekirdek denilen
IV. Dalton d.
küçük bir hacimde toplanmışlardır.
Yukarıdaki atom modellerine ait görüşler hangi seçenekte
doğru eşleştirilmiştir?
A) I. - a B) I. - a C) I. - b 11. Bohr Atom modeli ile ilgili,
I. Planck ve Einstein’ın kuantum kuramını dikkate alarak
II. - b II. - d II. - d
10 geliştirilmiştir.
III. - c III. - c III. - c
II. Elektronların çekirdekle ve birbirleriyle etkileşimlerini
IV. - d IV. - b IV. - a açıklamıştır.
III. Atom çekirdeğinin 1. enerji düzeyindeki elektronunu
D) E)
I. - c yakalayarak başka bir çekirdeğe dönüşümünü
I. - b
açıklamıştır.
II. - a
II. - d
yargılarından hangileri doğrudur?
III. - d
III. - a
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
IV. - b
IV. - c
D) I ve III E) I, II ve III
Doğru eşleştirme l - a, ll - d, lll - c, lV - b şeklindedir. l. Bohr çalışmalarında Planck ve Einstein'ın kuantum kavramından faydalanmıştır.
(Cevap B) (Cevap A)