Compendium dieetproducten en voedingssupplementen: Overzicht voor artsen, apothekers en diëtisten

228 Pages·2015·3.372 MB·Dutch

by  Pauline Vermeer-Bruist (eds.)

Compendium

dieetproducten en
voedingssupplementen
© 2015 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt,
in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fo-
tokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van
artikel 16b Auteurswet het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd
bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men
de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting
Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofdorp). Voor het overnemen van
(een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere com-
pilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo
betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen
aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die eventueel in deze uitgave
voorkomen.
ISBN 978 90 368 0702 9
NUR 893
Ontwerp binnenwerk: Bookman, Leiden (www.bookman.nl)
Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions Pvt. Ltd., Pune, India
Advertenties: Bohn Stafl eu van Loghum
Afdeling advertentieacquisitie: Birgit DiMaio
Telefoon: 030-638 36 28
E-mail: [email protected]
Klantenservice Bohn Stafl eu van Loghum: 030-638 37 36
Bestellingen kunt u plaatsen via www.bsl.nl. Abonnees krijgen 20% korting op
de verkoopprijs van een los exemplaar en ontvangen ieder jaar automatisch de
nieuwe editie van het Compendium.
Geachte lezer(es),
De inleidende teksten en productgegevens die u in deze uitgave aantreft,
worden jaarlijks bijgewerkt. In verband met de vele mutaties is het van belang
steeds de nieuwste editie te raadplegen.
Producten waarvan de voedingswaarde niet of nauwelijks afwijkt van de
gegevens in de Nederlandse Voedingsmiddelentabel (NEVO-tabel), worden in
principe niet opgenomen. Aan de opname van productgegevens zijn voor de
fabrikanten/importeurs geen kosten verbonden.
De verantwoordelijkheid voor de productgegevens zoals door de fabrikanten/
importeurs verstrekt, berust bij de inzenders.
Uitgever en fabrikanten/importeurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden
voor zetfouten en andere onjuistheden die - ondanks alle voorzorgen - in deze
uitgave kunnen voorkomen.
Advertenties vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Fabrikanten zijn wij erkentelijk voor het verstrekken van de productgegevens.
November 2014
De uitgever
Bohn Stafl eu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Compendium
dieetproducten en
voedingssupplementen
Overzicht voor artsen, apothekers
en diëtisten
42e editie 2015
Onder redactie van
Pauline Vermeer-Bruist
Houten 2015
INHOUD
Voorwoord 6 1.F. Suikervrije producten 65
10. Broodbeleg 65
A Inleiding 7 20. Suikerarme producten 65
Het Compendium Dieetproducten en 30. Gezoet met polyolen 66
Voedingssupplementen 7 40. Gezoet met Fructose 67
Doelstelling 7
Criteria voor opname in het Compendium 7 1.G. Producten arm aan verzadigde vetzuren 68
Toelichting per criterium aan de hand 10. Halvarine en margarine 68
van voorbeelden 7 20. Bak- en braadvet en frituurvet 68
Welvaartsziekten 7 30. Melkproducten 69
Dieet en dieetproducten 7 40. Overige producten 69
B Aanduidingen op de verpakking 9 1.H. Natriumarme producten 70
Verplichte aanduidingen 9 10. Dieetzouten 70
Toepassing bijzondere technieken 11 20. Kruiden en specerijen 70
Aanvullende aanduidingen specifi eke producten 11 30. Vleeswaren en kaas 70
Toegestane aanduidingen 13 40. Brood en broodvervangers 71
Producten voor bijzondere voeding 13 50. Soepen en sauzen 71
Toevoegingen 14 60. Versnaperingen 72
C Eetgewoonten in Nederland en 1.I. Cafeïne- en theïnevrije producten 72
nieuwe voedingsnormen 15
Eetgewoonten 15 2 VERRIJKTE VOEDINGSMIDDELEN 74
Voedingsnormen 15
2.A. Energie en/of eiwit 76
D Verwijzing naar de diëtist 19
2.B. MCT-vet 84
Keten-DBC 19
2.C. LCT-vet 84
2.D. Omega-3-vetzuren 84
E Dieetkostenvergoeding 20
2.E. Voedingsvezels 86
Vergoeding 20
10. Brood, broodvervangers en graanproducten 86
20. Melk en melkproducten 88
F Patiëntenverenigingen en organisaties 23
30. Dranken 88
Websites en patiëntenverenigingen 23
40. Versnaperingen 88
Organisaties op het gebied van voeding
en gezondheid 24
2.F. Vitaminen en/of mineralen 89
10. Brood, broodvervangers en graanproducten 89
1 DIEETPRODUCTEN VOOR VOEDINGSSTOFVRIJE
20. Melk en melkproducten 91
OF -BEPERKTE DIËTEN 26 30. Spijsvetten 92
40. Dranken 93
50. Versnaperingen 96
1.A. Energiearme producten 32
60. Overige producten 96
10. Maaltijdvervangers 32
20. Overige producten 34
2.G. Plantensterolen en -stanolen 97
2.H. Probiotica 99
1.B. Eiwitarme producten 42
1.C. Producten voor aminozuurstofwisselings -
stoornissen 44 3 SONDE- EN DRINKVOEDING EN VOEDING BIJ
10. Fenylketonurie (PKU) 44 KAUW- EN SLIKSTOORNISSEN 101
20. Tyrosinemie 50
30. Homocystinurie 51
3.A. Sondevoeding polymeer 102
40. Maple-syrup urine disease 51
10. Zonder voedingsvezels isocalorisch 102
50. Propionacidemie en methylmalonacidemie 51
20. Met voedingsvezels isocalorisch 103
60. Lysinebeperking 52
70. Leucinebeperking 52
3.B. Sondevoeding polymeer specifi eke eisen 105
80. Overige stofwisselingsstornissen 52
10. Energiearm 105
20. Energierijk en/of eiwitrijk 106
1.D. Glutenvrije producten 53
30. Eiwitarm 110
10. Brood en broodvervangers 53
40. Vetrijk 110
20. Graanproducten en bakmixen 54
30. Pasta’s 55
3.C. Sondevoeding polymeer ziektespecifi ek 110
40. Versnaperingen 55
10. Respiratoire aandoeningen 110
50. Andere producten 57
20. Decubitus en wonden 111
30. Immunonutritie 111
1.E. Lactosevrije en -arme producten 58
40. Morbus Crohn 111
10. Lactosearme melk en melkproducten 58
50. Nierinsuffi ciëntie 112
20. Melkproducten op basis van soja 60
60. Oncologie 112
30. Producten met lactase 64
40. Overige lactosevrije producten 64
3.D. Sondevoeding monomeer en oligomeer 112
INHOUD 5
3.E. D rinkvoeding volledig polymeer 113 50. Bindmiddelen en graanproducten 165
10. Op melkbasis 113 A. Vanaf 0 maanden 165
20. Op yoghurtbasis 115 B. Vanaf 4 maanden 165
30. Met voedingsvezels 116 C. Vanaf 5 maanden 165
40. Op poederbasis 118 D. Vanaf 6 maanden 165
E. Vanaf 7 maanden 166
3.F. Drinkvoeding volledig oligomeer 118 F. Vanaf 8 maanden 167
G. Vanaf 12 maanden 167
3.G. Drinkvoeding aanvullend polymeer 119 H. Vanaf 13 maanden 167
10. Op melkbasis 119 I. Vanaf 15 maanden 167
20. Met voedingsvezels 121 60. Kinderkoeken 167
30. Hartig 121 A. Vanaf 4 maanden 167
40. Op sapbasis 121 B. Vanaf 6 maanden 167
50. Op poederbasis 122 C. Vanaf 12 maanden 168
D. Vanaf 15 maanden 168
3.H. Drinkvoeding ziektespecifi ek 123 70. Bijvoeding op basis van fruit 168
10. Cystische fi brose 123 A. Vanaf 4 maanden 168
20. Respiratoire aandoeningen 123 B. Vanaf 6 maanden 169
30. Decubitus en wonden 123 C. Vanaf 8 maanden 170
40. Immunonutritie 124 D. Vanaf 12 maanden 170
50. Morbus Crohn 124 80. Bijvoeding op basis van groente 171
60. Nierinsuffi ciëntie 124 A. Vanaf 4 maanden 171
70. Oncologie 125 B. Vanaf 6 en 8 maanden 171
80. Vetverterings- en vetresorptiestoornissen 126 90. Bijvoeding en maaltijden met vlees of
90. Peri-operatief 126 vleesvervanging 171
A. Vanaf 6 maanden 171
3.I. Voeding bij kauw- en slikstoornissen 126 B. Vanaf 8 maanden 172
10. Voedingsmiddelen 126 C. Vanaf 12 maanden 173
20. Verdikkingsmiddelen 128 D. Vanaf 15 maanden 174
100. Nagerechten 174
110. Kinderdranken 174
4 VOEDINGSSUPPLEMENTEN 129
120. Peutermelk 175
4.A. Micronutriënten 134 5.C. Voeding voor zuigelingen en kinderen
10. Vitamine-B-complex 134 specifi eke eisen 176
20. Foliumzuur 135 10. Zuigelingenvoeding met specifi eke eisen 176
30. Vitamine C 135 A. Laag geboortegewicht 176
40. Vitamine D en K (met en zonder vitamine A) 136 B. Refl ux 177
50. Multivitaminen (met en zonder mineralen) 137 C. Allergie en intolerantie 179
60. Kindermultivitaminen D. Stoornissen in vertering en resorptie 182
(met en zonder mineralen) 142 E. Overige aandoeningen 183
70. Antioxidanten 143 20. Sondevoeding 184
80. Calcium 144 A. Zonder voedingsvezels 184
90. IJzer 144 B. Met voedingsvezels 185
100. Magnesium 145 30. Drink- en sondevoeding bij verterings- en
110. Chroom 145 resorptiestoornissen 186
120. Mineralen complex 146 40. Drinkvoeding polymeer 187
130. Kalium 146 50. Drinkvoeding monomeer en oligomeer 189
4.B. Macronutriënten 146 6 SPORTVOEDINGSPREPARATEN 190
10. Energie- en eiwitmixtures 146
20. Eiwitmodules 147
30. Koolhydraatmodules 148 6.A. Repen 191
40. Vetmodules 148 6.B. Dranken 193
A. MCT-vet 148 6.C. Overige producten 195
B. Essentiële vetzuren 148
50. Koolhydraat- en vetmixtures 151 7 VEGETARISCHE PRODUCTEN 199
60. Vezelmodules 151
70. Pro- en prebiotica 152
7.A. Vleesvervangers 199
7.B. Vegetarisch broodbeleg 210
5 VOEDING VOOR ZUIGELINGEN EN KINDEREN 155
7.C. Overige vegetarische producten 212
5.A. Voeding voor zuigelingen 157 Nieuw in deze editie 214
10. Volledige voeding voor gezonde zuigelingen
van 0-6 maanden 157 Register van fabrikanten en importeurs 215
20. Opvolgvoeding voor gezonde zuigelingen
vanaf 6 maanden 160 Merknamenregister 221
5.B. (Bij)voeding en preparaten voor zuigelingen en
kinderen 165
10. Moedermelksupplementen 165
20. Glucosewater en dextrinemaltose 165
30. Vetemulsie 165
40. Oraal rehydratiezout 165
6
VOORWOORD
Deze 42e editie van het C ompendium dieetproducten en voe- importeurs. Deze hebben ook dit jaar weer volop meegewerkt
dingssupplementen is een onmisbaar naslagwerk voor het da- om de juiste productgegevens aan te leveren. In het register van
gelijks werk van diëtisten en andere professionals die voedings- fabrikanten en importeurs is terug te vinden wie medewerking
en dieetadviezen geven. In het Compendium zijn gegevens van heeft verleend.
dieetproducten en voedingssupplementen opgenomen die op In deze uitgave zijn de inleidende teksten aangepast aan de
dit moment in Nederland in de handel zijn. nieuwste inzichten.
De producten zijn in hoofdstukken verdeeld: dieetproducten Iedereen die aanvullingen of opmerkingen heeft gestuurd
voor voedingsstofvrije of -beperkte diëten, verrijkte voedings- wordt hierbij bedankt voor de bijdrage. Ook wordt een ieder
middelen, sonde- en drinkvoeding en voeding bij kauw- en van harte uitnodigt om actief een bijdrage te leveren aan het
slikstoornissen, voedingssupplementen, voeding voor zuige- actualiseren van het Compendium vanuit het werkveld.
lingen en kinderen, sportvoedingspreparaten en vegetarische De redactie is dit jaar gevoerd door Pauline Vermeer, diëtist
producten. Door het Compendium te raadplegen kan snel met vele jaren ervaring. Zij heeft de bovengenoemde inleiden-
een overzicht worden verkregen van het assortiment van een de teksten herschreven en de productinformatie geactualiseerd.
bepaalde soort producten, of kan productinformatie van een Bij het tot stand komen van het nieuwe Compendium is zij
specifi ek product worden opgezocht. De inleidende teksten ondersteund door collega’s met deskundigheid op een specifi ek
worden jaarlijks geactualiseerd volgens de nieuwste ontwik- terrein. Iedereen wordt hierbij hartelijk bedankt voor zijn of
kelingen. haar bijdrage.
De productinformatie wordt zo actueel en zo compleet mo-
gelijk samengesteld in samenwerking met de fabrikanten en
7
A INLEIDING

Het Compendium Dieetproducten en Voedingssupplementen Ad. 3
Opgenomen zijn sportdranken en -repen en vegetarische vervangers
Het C ompendium Dieetproducten en Voedingssupplementen van vlees en vleeswaren.
is een naslagwerk. Het biedt informatie over de voedings-
waarde, samenstelling, eigenschappen en toepassing in voe- Ad. 4
dings- en dieetadviezen van industrieel bereide dieetproducten Opgenomen zijn vitaminen- en mineralensupplementen in een lage do-
en voedingssupplementen die in Nederland te koop zijn. Di- sering. Een lage dosering houdt in:
eetproducten zijn geschikt voor een bijzonder voedingsdoel, • maximaal 1 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
voor vitamine A en D;
bijvoorbeeld in een eiwitbeperkt of natriumbeperkt dieet. Het
• maximaal 5 keer de ADH voor de overige vitamines;
Compendium wordt jaarlijks geactualiseerd.
• niet meer dan de maximale veilige dosis mineralen per dag.
De producten in het Compendium zijn in de volgende hoofdstukken
Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat hogere doseringen een gunstig
verdeeld:
effect op de gezondheid hebben. De kans op ongunstige neveneffecten
1 dieetproducten voor voedingsstofvrije of -beperkte diëten;
wordt daarbij groter. Een uitzondering hierop vormen mogelijk vita-
2 verrijkte voedingsmiddelen;
mine E en C. Deze kunnen wel in hogere doseringen worden gebruikt.
3 sonde- en drinkvoeding en voeding bij kauw- en slikstoornissen;
Ook worden voedingssupplementen opgenomen met bijvoorbeeld
4 voedingssupplementen;
omega-3-vetzuren en probiotica.
5 voeding voor zuigelingen en kinderen;
6 sportvoedingspreparaten;
Ad. 5
7 vegetarische producten.
Voorbeelden van verrijkte producten die zijn opgenomen in het Com-
pendium zijn:
Elk hoofdstuk is verdeeld in rubrieken. De producten staan per rubriek
• met vitaminen verrijkte koekjes;
alfabetisch op merknaam gerangschikt.
• met eiwit verrijkte vruchtenmoes;
• met calcium verrijkt sinaasappelsap;
Doelstelling
• brood met omega-3-vetzuren;
• zuivelproducten met probiotica.
Het Compendium biedt ondersteuning aan diëtisten, artsen, apothe-
kers en consultatiebureaus bij de voorlichting over voeding en diëten.
Vruchtensappen die van nature rijk zijn aan vitamine C zijn niet opge-
nomen. Vruchtensappen met toegevoegd vitamine C wel.
Criteria voor opname in het Compendium
Welvaartsziekten
In het Compendium worden opgenomen:
1 producten die speciaal geproduceerd zijn voor een dieet. 1
De toename van de levensverwachting wordt voor een deel teniet ge-
2 producten die voldoen aan de eisen voor zuigelingen en kinderen;
daan door ongezonde eet- en leefgewoontes. De gemiddelde voeding
3 producten die geproduceerd zijn voor specifi eke doelgroepen zoals
bevat te veel energie, verzadigde en transvetzuren en te weinig vis,
sporters en vegetariërs;
groente en fruit.
4 vitaminen- en mineralensupplementen met een lage dosering;
De combinatie van te veel eten en te weinig bewegen heeft ervoor ge-
5 met specifi eke voedingsstoffen verrijkte voedingsmiddelen.
zorgd dat het aantal mensen met overgewicht de laatste 25 jaar is ver-
dubbeld: 50% van de volwassenen leidt aan overgewicht en 10% aan
Toelichting per criterium aan de hand van voorbeelden
ernstig overgewicht. De komende jaren zal dit verder toenemen.
Ook het aantal kinderen met overgewicht is sterk toegenomen. Te
Ad. 1
dikke kinderen vormen een groot probleem voor de volksgezondheid.
Voorbeelden van dieetproducten die zijn opgenomen in het Compen-
Zij lopen een grote kans op het krijgen van hart- en vaatziekten en
dium zijn:
diabetes. Diabetes mellitus type 2 wordt ook al bij kinderen gediagnos-
• producten voor het glutenvrije dieet die voedingsmiddelen op basis
ticeerd. Als hierin geen verbetering optreedt zal de levensverwachting
van glutenhoudende granen vervangen, zoals glutenvrije broods-
met gemiddeld twee jaar afnemen.
oorten, koekjes en pasta’s;
Jaarlijks leiden overgewicht en een ongunstige voedingssamenstelling
• sojamelk of melk met een verlaagd lactosegehalte voor het lactose-
ieder tot circa 40.000 nieuwe gevallen van diabetes mellitus type 2,
vrije dieet;
hart- en vaatziekten en kanker. De mate van gezondheidsverlies door
• natriumarme vleeswaren;
ongezonde voeding is vergelijkbaar met het gezondheidsverlies door
• modules voor het eiwitverrijkte dieet.
roken. Goede voeding met minder energie, verzadigd vet en transvet
en met meer vis, groente en fruit kan de kans op welvaartsziekten ver-
Gewone producten die inpasbaar zijn in een dieet zijn niet opgenomen.
kleinen. Ongeveer de helft van het aantal aan ongezonde voedings-
Bijvoorbeeld:
gewoontes toegeschreven gevallen van ziekte en sterfte kan worden
• gewone pindakaas die glutenvrij is;
teruggewonnen via voedingsinterventies.2
• producten die van nature geen natrium bevatten.
Als alle Nederlanders zouden eten volgens de Richtlijnen goede voe-
ding, is dat niet alleen goed voor de gezondheid, maar in grote lijnen
Het assortiment glutenvrije producten is de laatste jaren enorm toege-
ook ecologisch verantwoord. Vooral een lagere consumptie van vlees
nomen. Er is voor gekozen om niet alle producten van alle merken in
en zuivel leidt tot ecologische winst, doordat het de uitstoot van broei-
het Compendium op te nemen. In de inleidende tekst bij het glutenvrije
kasgassen en het landgebruik vermindert. De richtlijn om twee keer
dieet staan alle merken glutenvrije producten vermeld met tips voor de
per week vis te eten is daarentegen ecologisch belastend: dit bedreigt
verkrijgbaarheid.
de biodiversiteit in zeeën en oceanen.
Ad. 2 Dieet en dieetproducten
Opgenomen zijn volledige zuigelingenvoeding en opvolgmelk en pro-
ducten bedoeld als bijvoeding voor zuigelingen en kinderen. Dieetbehandeling is bij vele aandoeningen een vast onderdeel van de
totale behandeling. De basis voor een dieetbehandeling wordt ge-
vormd door multi- of monodisciplinaire dieetbehandelingsrichtlijnen.
Er wordt gestreefd naar evidence-based handelen. Enkele voorbeelden
1 Onder een dieet wordt verstaan: een voeding die om me dische van ziektebeelden waarbij dieetbehandeling is geïndiceerd zijn:
redenen moet voldoen aan specifi eke eisen ten behoeve van een • coeliakie (glutenvrij dieet);
individu. • nierinsuffi ciëntie (eiwitbeperkt dieet);
P. Vermeer-Bruist (Red.), Compendium dieetproducten en voedingssupplementen, DOI 10.1007/978-90-368-0703-6_1, © 2015 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Media
8 A INLEIDING
• koemelkeiwitallergie (koemelkeiwitvrij dieet); variatie in de voeding aan te brengen en vergemakkelijken de uitvoe-
• diabetes mellitus (diabetesdieet). ring van het dieet. Een kant-en-klaar toetje op basis van sojamelk is
bijvoorbeeld een handige vervanger van gewone vla. Dit verhoogt de
Bij sommige diëten kan gebruik worden gemaakt van overwegend nor- dieettrouw en de effectiviteit van het dieet.
male voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn het diabetesdieet,
het cholesterolbeperkte en het vezelverrijkte dieet. Deze diëten komen Literatuur
overeen met de Richtlijnen Goede Voeding. Het gebruik van dieetpro- 1. w ww.gezondebasis.nl
ducten is over het algemeen niet nodig. 2. K reijl CF, et al. Ons eten gemeten. Gezonde Voeding en veilig voedsel in
Bij bijvoorbeeld een glutenvrij dieet is het gebruik van glutenvrije Nederland. RIVM rapport 27055007, 2004.
(dieet)producten essentieel. Dieetproducten kunnen bijdragen aan de 3. w ww.gezondheidsraad.nl
voorziening van essentiële voedingsstoffen. Zo is sojamelk waaraan 4. G ezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding ecologisch belicht. Den
calcium en vitamine B2 zijn toegevoegd een goede vervanging van Haag: Gezondheidsraad, 2011; publicatienr. 2011/08.
5. A rtsenwijzer diëtetiek, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, http://
melk bij een lactosevrij dieet. Dieetproducten maken het mogelijk meer
www.artsenwijzer.info/.
9
B AANDUIDINGEN OP DE VERPAKKING
Op voorverpakte producten is een etiket verplicht. Het geeft Op sommige producten hoeft geen houdbaarheidsdatum te
informatie die de consument kan helpen bij het inkopen en worden vermeld, zoals azijn, zout, suiker en alcoholische dran-
gebruiken van voedingsmiddelen. De consument wordt erdoor ken met ≥ 10% alcohol.
in staat gesteld producten te beoordelen en te vergelijken. Zo
kan hij een bewuste keuze maken voor het product dat het Productie- of partijcode
beste voldoet aan zijn behoefte. De traceerbaarheid van voedingsmiddelen is wettelijk vastge-
Etiketteringsregels worden vastgesteld door de Europese Unie legd in de A lgemene Beginselen Levensmiddelenverordening
en vervolgens opgenomen in de Nederlandse Warenwet (W a- (General Food Law, 2005). Deze wet geldt voor alle voedings-
renwetbesluit Etikettering Levensmiddelen) . De controle op middelen, diervoeders en voedselproducerende dieren. Het
naleving van de regels is in handen van de Voedsel en Waren doel is de herkomst van levensmiddelen snel te kunnen ach-
Autoriteit (VWA). Vastgesteld is welke aanduidingen verplicht terhalen zodat bij incidenten alle verdachte producten snel en
zijn en welke toegestaan en onder welke voorwaarden. effi ciënt uit de schappen van de winkels en de huishoudens
Op producten die in de winkel worden gesneden en verpakt, kunnen worden teruggehaald. Een producent moet aan de
zoals vleeswaren, brood, groente en fruit, hoeft geen etiket. Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) kunnen aantonen waar hij
De nieuwe productverordering 1169/2011 vervangt vanaf 13 een product en alle ingrediënten ervan vandaan heeft en aan
december 2014 de huidige Etiketeringsrichtlijn (2000/13). wie hij het heeft geleverd. Voor de precieze afkomst van een
Veranderingen met ingang van 13 december 2014: levensmiddel is gedetailleerde informatie nodig over de hele
1 Wettelijk verplichte etiketinformatie van verpakte levens- productieketen van alle ingrediënten van het product. Ook
middelen moeten online beschikbaar zijn voor consumenten. moet de producent het aan de VWA melden als hij onveilige
2 Stoffen die allergische reacties of intoleranties veroorza- voedingsmiddelen op de markt heeft gebracht (Verordening
ken worden opgenomen in de lijst van ingrediënten. Deze EG 178/2002).
vermelding wordt benadrukt door het gebruik van afwij-
kende typografi e, zoals afwijkend lettertype. Ingrediënten
Alle bij de bereiding gebruikte ingrediënten moeten worden
Verplichte aanduidingen vermeld in volgorde van afnemende hoeveelheid.
• B ij ingrediënten als olie, vet, kaas, kruiden, specerijen en
Naam van het product groentemengsels is het voldoende om de soortnaam te ver-
De naam geeft informatie over aard en samenstelling van het melden. Bij ‘plantaardige oliën en vetten’ hoeft bijvoorbeeld
product. Sommige productnamen zijn wettelijk beschermd. niet te worden vermeld of het om soja-, maïs- of raapolie of
Yoghurt moet bijvoorbeeld vervaardigd zijn met vastgestelde om palmpitvet gaat. Bij zetmeel en gemodifi ceerd zetmeel
bacteriesoorten en van deze bacteriën minimaal 1.000.000 per moet de herkomst op de verpakking worden vermeld als het
ml bevatten. Biogarde is bereid met andere bacteriën en mag gaat om tarwezetmeel. Voor andere soorten zetmeel geldt
daarom geen yoghurt heten. deze verplichting niet.
Soms worden fantasienamen gebruikt. Deze moeten op het • S oms bestaan gebruikte grondstoffen uit verschillende in-
etiket worden uitgelegd. Een voorbeeld hiervan is Evergreen. grediënten. De fabrikant moet ook deze ingrediënten ver-
Vermeld moet worden dat het biscuits met krenten zijn. melden. Als voor een pizza bijvoorbeeld tomatensaus wordt
De vorm of staat van het product moet duidelijk zijn. Zo nodig gebruikt, moeten ook de ingrediënten van de tomatensaus
wordt de productnaam aangevuld. Bijvoorbeeld drinkyoghurt, worden vermeld.
bouillonpoeder of gevriesdroogde doperwten. • D e regeling Kwantitatieve Ingrediënten Declaratie (KWID)
bepaalt dat van ingrediënten het gebruikte percentage moet
Fabrikant worden vermeld als:
Op het etiket moet de naam en adres of vestigingsplaats van de – de naam van het ingrediënt voorkomt in de verkoopbe-
fabrikant, importeur of verkopende instantie worden vermeld. naming; bij roombotercake moet het percentage room-
Ook moet het land of de plaats van herkomst van het product boter worden vermeld;
worden vermeld als het weglaten ervan verwarring kan ver- – de naam van het ingrediënt in woord of beeld op de ver-
oorzaken. pakking voorkomt; bij chocoladecracottes moet het per-
centage chocolade worden vermeld;
Netto-inhoud in gewicht of inhoudsmaat – het ingrediënt genoemd is om het product te kunnen on-
Soms staat achter het gewicht een ‘e’ (e stimate ). Dit geeft aan derscheiden van vergelijkbare waren.
dat het om een gemiddelde hoeveelheid gaat. De hoeveelheid
in de verpakking mag 10% afwijken van de hoeveelheid die op Technische hulpstoffen en proceshulpstoffen worden bij de
het etiket vermeld staat. productie toegevoegd om het productieproces te bevorderen.
Ze worden niet als ingrediënt beschouwd en hoeven niet te
Houdbaarheid en/of uiterste verkoopdatum worden vermeld op de verpakking. Voorbeelden hiervan zijn
Hierbij wordt onderscheid gemaakt in: oliën en vetten die als antischuimmiddel bij de productie van
• t e gebruiken tot (TGT). Deze aanduiding is verplicht op jam en sap worden toegevoegd. Of enzymen die worden ge-
zeer bederfelijke levensmiddelen. Het product is te gebrui- bruikt bij de productie van brood, kaas en bier. Sporen van
ken tot en met de vermelde datum. Daarna mag het product hulpstoffen kunnen in het product achterblijven en een aller-
redelijkerwijs niet meer worden verkocht. Dit is echter niet gische reactie veroorzaken.
vastgelegd in de wet.
• t en minste houdbaar tot (THT). Tot deze datum is de kwali- Additieven
teit van het product gegarandeerd. Daarna kan de kwaliteit Additieven zijn hulpstoffen die worden toegevoegd om eigen-
achteruitgaan, maar het product mag nog wel worden ver- schappen van voedingsmiddelen zoals smaak, geur, uiterlijk of
kocht. houdbaarheid te verbeteren. Ze moeten op het etiket met hun
groepsnaam en E-nummer of chemische naam worden ver-
meld. Bijvoorbeeld: ‘kleurstof E162’ of ‘antioxidant: citroen-
zuur’ (zie tabel 1).
P. Vermeer-Bruist (Red.), Compendium dieetproducten en voedingssupplementen, DOI 10.1007/978-90-368-0703-6_2, © 2015 Bohn Stafl eu van Loghum, onderdeel van Springer Media