Çocuk ve Ergen Gelişimi PDF
Preview Çocuk ve Ergen Gelişimi
kiıabevi Mary J. Gander, 1986'dan beri Winona State University'de (Winona, Minnesota, USA) profesördür. Daha önce, University of Wisconsin'de (La Crosse, Wisconsin, USA) ders vermekteydi. Harry Gardiner ile birlikte yazdığı "Çocuk ve Ergen Gelişimi’ kitabına ek olarak, birçok araştırma yapmış, profesyonel yazı yazmıştır. Üniversite dışındaki orga nizasyonlar için düzenli olarak danışmanlık yapıp eğitim vermekle; yabancı ülkelerde de çalışmalar yürütmektedir. Harry Gardiner, 27 yıl boyunca kültürler arası psikoloji, çocuk gelişimi ve uluslararası çalışmalar hakkında dersler tasarlayıp verdiği University of Wisconsin'de (La Crosse) fahri profesördür Avrupa, Asya ve Birleşıiıiş Milletler'de eğitim, öğretim ve araştırma larda bulunmuştur. Dr. Gardiner, Society for Cıoss-Cııltural Researck'ûn sabık başkam dir; Cross-Cultural Psychology Bullefitı'deki öğretim forumunda editör ve Journal of Cross-Cultural Psychology için danışman editör olarak çalışmaktadır Yetmiş beş maka le. üç kitap, ulusal ve uluslararası toplantılarda altmıştan fazla sumıııı yapmıştır Eıı son kitabı, Coriııne Kosmitzkı ile birlikte yazdığı. 3. baskısı yapılan 'Live Across Cul tures: Cross-Cultural Human Development "tir. Prof. Dr. Bekir Onur, 1944 Adana doğumludur. 1967'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Cografya Fakültesi Felsefe Bölumü’nü bitirdi. 1969'da Eğitim Bilimleri Fakülte- si'nin akademik kadrosuna katıldı. Ankara Ünivcrsitesi'ndc Oyuncnfe Müjesi'ni (1990), Çocuk Kilitlini Araştırma ve Uygulama Mcrkezi'ni (ÇOKAUM. 1994) ve Müze Eğitimi Amıbilim Dalı'nı (1997) kurdu. Çocuk-crgen-yetişkin psikolojisi, çocuk kültürü, ço cukluğun tarihi, ıııüze eğitimi alanlannda çalışan Bekir Onur, telif ve çevirt pek çok yapıta imzasını attı. Onur'ıın Eserleri: • Kadın, Gençli/ı ve Cinselli): (Gür, 1986) • Gelişim Psikolojisi (V Yayınlan, 1986, 1991; İmge Kiıabevi Yayınlan, 1995, 1997. 2000,2004) ■ Oyuncaktı Dünya (Vcrso. 1992; Dost. 2002) • Çocuk ve Ergen Gelişimi (Mary J. Gander • Harry W. Gardiner'den çeviri. Prof. Dr. Ali Dönmez ve Prof. Dr. Nermin Çelen ile birlikte, İmge Kiıabevi Yayınlan, 1993, 1995, 1998.2001.2004) • Toplumsal Tarikte Çocuk (Tarih Vakfı, 1994) • Ergenliği Anlamak (Janes ly-Adaijıs'ıaıı çeviri. İmge Kiıabevi Yayınlan, 1995, 2000) • Çocuk Kültürü (ÇOKAUM, 1997) ■ Cumhuriyet ve Çocuk (ÇOKAUM, 1999) • Çocuk ve Toplum (ÇOKAUM. 1999) • Müze ve Galeri Eğitimi (ÇOKAUM, 1999) • Yaratıcı Düşünme ve Müzeler (ÇOKAUM. 2000) Prof. Dr. Ali Dönmez, 1945 Burdur Yeşilova. Kavak doğumludur. 1970 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'ni bitirdi. Doktora eğitimini ABD'de Kansas Üniversıtesi'ndc 1978 yılında tamamladı. Sekiz yıl ABD'de çalıştıktan sonra, doçent olarak AÛ DTCF Psikoloji Bölümü'nde göreve başladı 1991 yılında profesörlüğe yük selen Dönmez, halen bu bölümün başkam olarak görev yapmaktadır. Dönmez'in Eserleri: • Sosyal Psikoloji (J. L. Precdman - D. O. Sears - J. M. Carlsmith'ten çeviri, Ara Ya yınlan, 1989; İmge Kitabevi Yayınlan, 1993,1998) r Çocuk ve Ergen C lifimi CMary J. Gander - Harry W. Gardiner'den çeviri. Prof. Dr. Bekir Onur ve Prof. Dr. Nermin Çelen ile birlikte, İmge Kitabevi Yayınlan, 1993, 1995.1998.2001.2004) • Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset (Michael A. Milbum'dan çeviri, Veli Duyan ile birlikte. İmge Kitabevi Yayınlan, 1998) • insanları Etkileme Yollan (Roberı B. Cialdini'den çeviri, imge Kitabevi Yayınlan, 2001) Prof. Dr. Nermin Çelen, 1949 İstanbul doğumludur. İlk öğrenimini Bursa'da, orta öğ renimini İstanbul'da tamamladı. 1973 yılında ODTÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü'nden mezun oldu. 1983 yılma kadar S.S.Y. Bakanlığına bağlı Ana ve Çocuk Sağlığı Mcrkezi'nde psikolog olarak görev yapıt. 1983 yılında Uludağ Üniversitesi Eği tim Fakûltesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1986 ytbnda Klinik Psi koloji alanında doktorasını tamamladı. 1994 yılında doçent unvanı aldı. Alanında yur tiçi ve yurtdışı çalışmalan olan Çelen, halen Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesidir. Çelcn’in Eserleri: • Çocuk ve Ergen Gelişimi (Mary J. Gander - Ffarry W. Gardiner'den çeviri, Prof. Dr. Ali Dönmez ve Prof. Dr. Bekir Onur ile birlikte, İmge Kitabevi Yayınları, 1993, 1995.1998.2001.2004) ■ Öğrenme Psikolojisi (imge Kitabevi Yayınlan, 1999) Mary J. Gander - Harry W. Gardiner Çocuk ve Ergen Gelişimi Yayıma Hazırlayan Prof. Dr. Bekir Onur Çevirenler Prof. Dr. Ali Dönmez - Prof. Dr. Nermin Çelen Prof. Dr. Bekir Onur 5. Baskı İMGE kiıabevi imge Kltabevi Yayınlan Genel Yayın Yönelmeni Şebnem Çiler Tabakçı ISBN 975-533-068-2 Üzgün Adı Child and Adolcscent Dcvclopment © Mary J. Gandcr - Harry W. Gardiner, 2004 © İmge Kltabevi Yayınları, 1993 Tüm haklan saklıdır. Yayıncı izni olmadan, kısmen de olsa fotokopi, film vb. elektronik ve mekanik yöntemlerle çogaltılamaz. 1. Baskı: 1993 2. Baskı: 1995 3. Baskı: 1998 4. Baskı: Ocak 2001 5. Baskı: Eylül 2004 Kapak Muıat Ûzfeoyuncu Sayfa Düzeni Yalçın Alcs Kapak Resmi Charles Hunt, La Pnriie de Cartes (Aynım; Baskı ve Cilı Pelin O/sel (312) 418 70 93/94 İmge Kilabevi Yayıncılık Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Konur Sok. No: 3 Kızılay 06650 Ankara Tel: (312) 419 46 10 - 419 46 11 • Faks: (312) 425 29 87 İnternet: www.imge.com.tr • E-Posta: [email protected] İmge Dagtlım Ankara İstanbul Konur Sokak No: 43/A Kızılay Mühürdar Cad. No: 80 Kadıköy Tel: (312) 417 50 95/96 - 418 28 65 Tel: (216) 348 60 58 Faks: (312) 425 65 32 Faks: (216) 418 26 10 E-Posta: [email protected] E-Posta: [email protected] İçindekiler e Sunuş........................ i.......................................... ÖnSÖZ......................................................... birinci kesim gelişimin temelleri birinci bölüm giriş......................................................................................... TARİHSEL AÇIDAN ÇOCUKLUK................................. Ortaçağda Çocuk Görüşü............................................ Çocukluk Kavramı Ortaya Çıkıyor........................ Bir Çocukluk Dünyası Yaratılıyor........................... ÇOCUK GELIŞ1MİNIN BtLİMSEL İNCELENMESİ Deneysel ve Psikanalitik Psikoloji., Gelişimsel Bakış Açısının Ortaya Çıkışı . Çocuk Gelişiminde Araştırmanın Kullanılması ÖZET........................;............................................ İKİNCİ BÖLÜM BAŞLANGIÇLAR............ insanin döllenmesi . 6 Çocuk ve Ergen Gelişimi GENETİK MtRAS......................................................................................................46 Kromozom Nedir?.............................................................................................46 Gizilgûç Olarak Genetik Miras....................................................................47 Baskın ve Çekinik Genler................................................................................48 Cinsiydin Genetik Belirlenmesi..................................................................48 Cinsiyete Bağlı Özellikler............................................................... 50 Genetik Çeşitlilik...............................................................................................52 ZEKÂ GELİŞİMİNDE GENETİK ETKİLER....................................................52 insanlarda İkiz Araştırmaları........................................................................54 Dinamik Etkileşim Görüşü............................................................................55 KİŞİLİK GELİŞİMİNDE GENETİK ETKİLER.................................................56 Anormal Kişilik Özelliklerinin Kalıtsallığt...............................................57 Davranışsal Genetik ,.............................................................................58 GENETİK ANORMALLİKLER.............................................................................59 Kromozom Anormallikleri.............................................................................60 Anormal Genler...................................................................................................62 Genetik Rehberlik..............................................................................................63 ANA BABA OLMA KARARI...................................................................................65 Çocuk Sahibi Olma Nedenleri..................... 65 Birleşik Devletler'de Doğurganlık Eğilimi..................... 67 Ana Baba Olmayı Öğrenme............................................................................68 Kaç Tane ve Ne Kadar Arayla ............................... ..69 ÖZET...........................;............................................................................ 72 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DOĞUM ÖNCESİ GELİŞİM.................................................................................75 DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM.................................................... 76 İlk Üç Ay................................................................................................................76 İkinci Üç Ay.............................................. 82 Üçüncü Üç Ay.....................................................................................................83 ÇEVRESEL ETKİLER...............................................................................................85 Kritik Dönemler..................................................................................................85 Doğum Öncesi Etkiler: tlaçlar ve Kimyasal Maddeler.........................87 Diğer Doğum Öncesi Etkiler.............................:...........................................94 Çevresel Etkilerle İlgili Son Bir Not..........................................................100 ÖZET.................................................................................... 101 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DOĞUM......................... 103 DOĞUM SÜRECİ........................................................................................'............104 Doğum Komplikasyonları.............................................................................106 Apgar.....................................................................................................................110 DOĞUM SÜRECİNE TARİHSEL VE PSİKOLOJİK BAKIŞ ,.....................................................................................111 Amerika'daki Durum.......................................................................................111 Doğal Çocuk Doğurma Eğilimi...................................................................113 Doğum Sırasında Kullanılan İlaçların Etkisi........................................ 114 Doğumun Psikolojisine İlişkin Diğer Eğilimler...................................115 Ûzürlû Bir Çocuğun Doğumu........................,...........................................120 ÛZET...........................................................................,...............................................121 İKİNCİ KESİM BEBEKLİKTE GELİŞİM BEŞİNCİ BÖLÜM ALGİ VE HAREKET GELİŞİMİ..........................................................................127 YENİDOGANIN BETİMLENMESİ..................... 127 Bedensel Görünüm...................................... 128 Durumlar ..................................................................................................130 Küçük Bebekler Arasındaki Bireysel Farklılıklar.................................132 HAREKET KONTROLÜ VE YETEN EĞ l GELİŞİMİ .................................134 Yenidoğanın Refleksleri................................................................................134 Beynin Rolü........................................... 136 Harekei Gelişiminin Temeli Olarak Refleksler....................................138 Olgunlaşma ve Uygulama.............................................................................139 Harekcı Gelişimi İçin Bir Bilgi-Işlem Modeli........................................142 Hareket Gelişiminin Sırası...........................................................................146 Gelişimin Normatif ve Sırasal Ölçekleri...................................................148 İLK ALGI YETENEĞİ VE GELİŞİMİ...................... 151 Koku ve Tat Algısı............................................................................................152 İşitme Yeteneği..................................................................................................153 Koşullanma ve Alışkanlık Araştırması.....................................................154 Görme Yeteneği ........................................................................................156 Görme Yeteneği Nasıl Gelişir?....................................................................159 8 Çocult vt Ergen Gelişimi ÖZET............................................................................................................................162 ALTINCI BÖLÜM BİLİŞSEL GELİŞİM VE DİL GELİŞİMİ İLK BİLİŞSEL GELİŞİM.........................................................................................166 Algısal Tercihler................................................................................................166 Kavram Gelişimi...............................................................................................170 Düşünmenin ve Akıl Yürütmenin Temelleri..........................•...............177 Bebeklerde Öğrenme.......................................................................................184 İLK DİL GELİŞİMİ..................................................................................................185 Gelişimsel Psikolengüistik...........................................................................186 Dil Gelişiminde Üretme Görüşü................................................................194 Dil Gelişiminde Öğrenme Kuramı............................................................199 DİL VE BİLİŞ.............................................................................................................207 Sapir-Whorf Varsayımı...................................................................................207 Dilin Kazanılmasına İlişkin Bilişsel Varsayım.......................................208 ÖZET......................................................................................................................:...210 YEDİNCİ BÖLÜM İLK TOPLUMSAL GELİŞİM........................................................ 213 BAĞLANMA SÜRECİ......................... 214 Başarılı Bağlanmaya Katkıda Bulunan Etkenler...................................214 Bağlanma Sorunlarına Katkıda Bulunabilen Etkenler........................225 Gelişim Sorunlarını Aşma Çabaları...........................................................233 BAŞARILI BAĞLANMANIN SONRAKİ GELİŞİME ETKİLERİ..................................................... 236 Uzun Sürekli Etkilerin Kanıdan................................................................236 Erikson'un Kuramı....................................................... 238 ÖZET............................................................................................................................241 ÜÇÜNCÜ KESİM İLK ÇOCUKLUKTA GELİŞİM SEKİZİNCİ BÖLÜM OKUL ÖNCESİ ÇOCUK: BİLİŞSEL GELİŞİM.............................................247 İLK ÇOCUKLUK NEDİR?...................................................................................248 İçindekiler ^ İLK ÇOCUKLUKTA GELİŞİM GÖREVLERİ................................................249 DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ........................................................................ 250 Duyu-Hareket İşleyişinden İşlem Öncesi İşleyişe Geçiş.................254 İşlem Öncesi Düşüncenin Özellikleri.....................................................257 Sayılarla Uğraşma Yeteneği........................................................................261 ÇOCUKLARDA KAVRAMLAR VE KAVRAM GELİŞİMİ.....................264 Yapaycılık ve Canlandırmacılık.................................................................265 İlişkiler...............................................................................................................267 Kavramlar Nasıl Gelişir?.............................................................................268 Kalıp Yargılar .......................................................................................269 İLK ÇOCUKLUKTA BİLİŞSEL GELİŞİMİ KOLAYLAŞTIRMA 271 Piageıci Programlar.......................................................................................271 Bilişsel Gelişimi Etkileme............................................................................273 Oyun ve Oyuncaklar.....................................................................................278 Televizyon ve Biliş..........................................................................................281 AHLAK GELİŞİMİ.................................................................................................283 Bilişsel Gelişim Kuramları...........................................................................283 DİL BECERİLERİ..................................................................................................291 ÖZET..........................................................................................................................292 DOKUZUNCU BÖLÜM OKUL ÖNCESİ ÇOCUK: KİŞİLİK GELIŞ1MI VE TOPLUMSAL DAVRANIŞ..................................................................................295 YENİ GELİŞİM GÖREVLERİ............................................................................296 TOPLUMSAL GELİŞİM.......................................................................................296 Toplumsallaşma Süreci...............................................................................297 Aile ve Ana Baba Etkileri.............................................................................298 Disiplin ve Etkileri........................................................................................300 Boşanma ve Çocuklar...................................................................................309 Kardeşlerin Etkisi...........................................................................................311 Yaşıt İlişkileri..................................................................................................314 Oyun Dünyası.................................................................................................315 KİŞİLİK GELİŞİMİ...............................................................................................319 Erikson'un Kuramı........................................................................................319 Cinsiyet Rolü Gelişimi................................................................................321 HEYECAN GELİŞİMİ 324 Çocuklar Heyecanlan Nasıl Kazanırlar?.................................................325 Bazı Özgül Heyecanlar................................................................................326
Description:The list of books you might like
