ÇĠN-ABD KUR SAVAġI VE TÜRKĠYE'YE ETKĠLERĠ

119 Pages·2016·1.61 MB·Turkish

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ
SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
ĠKTĠSAT ANABĠLĠM DALI
2016-YL-039

ÇĠN-ABD KUR SAVAġI VE TÜRKĠYE’YE
ETKĠLERĠ

HAZIRLAYAN
Cemaleddin GEREDE

TEZ DANIġMANI
Doç. Dr. Ġsmet GÖÇER

AYDIN-2016

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ
SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE
AYDIN
İktisat Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans programı öğrencisi Cemaleddin
GEREDE tarafından hazırlanan “Çin-Abd Kur Savaşı ve Türkiye‟ye Etkileri”
başlıklı tez, 27.06.2016 tarihinde yapılan savunma sonucunda aşağıda isimleri
bulunan jüri üyelerince kabul edilmiştir.

Ünvanı, Adı Soyadı: Kurumu: İmzası:
Başkan: Prof. Dr. Etem KARAKAYA ADÜ Nazilli İİBF ………
Üye: Doç. Dr. İsmet Göçer ADÜ Aydın İktisat F. ………
Üye: Doç. Dr. Ahmet Nazif ÇATIK Ege Ü. İİBF ...…….

Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu Yüksek Lisans Tezi, Enstitü
Yönetim Kurulunun …………. Sayılı kararıyla …………….. onaylanmıştır.

Prof. Dr. Recep TEKELİ
Enstitü Müdürü

iii

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ
SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE
AYDIN
Bu tezde sunulan tüm bilgi ve sonuçların, bilimsel yöntemlerle yürütülen
gerçek deney ve gözlemler çerçevesinde tarafımdan elde edildiğini, çalışmada
bana ait olmayan tüm veri, düşünce, sonuç ve bilgilerle bilimsel etik kuralların
gereği olarak eksiksiz şekilde uygun atıf yaptığımı ve kaynak göstererek
belirttiğimi beyan ederim.

…./…/2016
Cemaleddin GEREDE

v

ÖZET
ÇĠN-ABD KUR SAVAġI VE TÜRKĠYE’YE ETKĠLERĠ
Cemaleddin GEREDE
Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı
Tez Danışmanı: Doç. Dr. İsmet GÖÇER
2016, 93 sayfa
Uluslararası ticaretin ülkenin iç piyasasında yarattığı refah, dünyanın pek
çok ülkesini dış ticarete yöneltmiştir. Özellikle savaş ve kriz gibi istikrarsız ve zor
dönemlerde ülkeler dış ticaretten edindikleri refahı kaybetmemek adına kurlara
müdahale etmiş ve rekabetçi devalüasyonlarla kur savaşlarını sürdürmüştür. Ulusal
paralarının değerini düşürerek ihracatlarını artıran ülkeler, ülke içinde istihdam ve
üretim yaratırken, partner ülkelerin dış ticaretini negatif yönde etkilemiştir. İkinci
dünya savaşından sonra kur savaşları küresel anlaşmalarla azaltılmış ve
1980‟lerden itibaren dünya genelinde kura müdahale etmeyen politikalar
benimsenmiştir. Ancak dünyanın en büyük ekonomilerden Çin, zaman zaman
çeşitli amaçlarla kura müdahale etmekte ve kur savaşı kavramını tekrar gündeme
getirmektedir.
Bu çalışmada Çin‟in ABD ve Türkiye ile gerçekleştirdiği karşılıklı
ihracatın, döviz kuru ve partner ülke sanayi üretim endeksi ile arasındaki ilişki
Çin-ABD ve Çin-Türkiye arasındaki kurulan toplam 4 modelle, 1999M1-
2015M12 dönemi için analiz edilmiştir. Çalışmada serilerin durağanlığı ADF, PP,
KPSS ve Kapetanios birim kök testleriyle analiz edilmiş ve serilerin farkları
alındığında durağan, yani I(1) olduğu görülmüştür. Seriler arasındaki nedensellik
ilişkileri Granger ve Toda-Yamamoto nedensellik testleriyle incelenmiş ve her bir
modelin kendi içinde nedensellik taşıdığı tespit edilmiştir. Modellerdeki
eşbütünleşme ilişkileri; yapısal kırılmalara izin veren Maki testiyle kontrol edilmiş
ve her bir modeldeki değişkenlerin eşbütünleşik olduğu bulunmuştur. Uzun ve kısa
dönem analizleri DOLS yöntemleriyle gerçekleştirilmiş ve uzun dönem katsayıları
tespit edilmiştir. Ayrıca modellerin kısa dönem hata düzeltme mekanizmalarının
çalıştığı görülmüştür.
ANAHTAR SÖZCÜKLER: Kur Savaşı, Rekabetçi Devalüasyon, Döviz Kuru,
İhracat.
vii

ABSTRACT
CURRENCY WARS: CHINA AND THE USA AND ITS IMPACT ON
TURKEY
Cemaleddin GEREDE Msc. Thesis, at Economics
Supervisor: Assoc. Prof. Dr. İsmet GÖÇER
Domestic wealth created by international trade has directed many countries
to foreign trade. Especially in instable and tough periods like war and crisis,
countries make interventions on exchange rate in order not to lose the wealth of
foreign trade and keep currency wars by means of competitive devaluations. While
creating domestic employment and production by depreciating national currency,
countries increase their exports and affect their partners‟ foreign trade in a
negative way. After World War II, currency wars eliminated gradually by global
agreements and exchange rates left to float freely around the world since the
beginning of 1980s. However, China, one of the biggest economies of the world,
intervenes time to time in exchange rates for diverse reasons and revives the
concept of currency wars.
In this study, effects of exchange rate and Industrial Production Index of
partner country on bilateral export of China-the USA and China-Turkey are
investigated for 1999M1-2015M12 period by a total of four models, two for
China-the USA and two for China Turkey. Stationarity of the series is analyzed by
ADF, PP, KPSS and Kapetanios unit root tests and it is seen that the series are
stationary when their first difference is taken, that is, they are I(1). Causality
relationships within series was investigated by Granger and Toda-Yamamoto
causality tests and it is determined that each model have causality relationship
within itself. Cointegration relationship of the series within each model is
researched by Maki test allowing structural breaks and it is found that variables of
each model are cointegrated. Long and short term analyses were completed with
DOLS method and long term coefficients were obtained. Moreover, it is seen that
short term error correction mechanism of the models are operating.

KEY WORDS: Currency War, Competitive Devaluation, Exchange Rate, Export.

ix