çevre ve ahlak misyonerliği PDF
Preview çevre ve ahlak misyonerliği
ÇEVRE VE AHLAK SEMPOZYUMU Editör : Prof. Dr. M. Doğan KARACOŞKUN Editör Yardımcıları : Arş. Gör. M. Raşit AKPINAR Arş. Gör. Mehmet AKSÜRMELİ Arş. Gör. Halil İbrahim KARAARSLAN Onur Kurulu : Prof. Dr. Yavuz COŞKUN Prof. Dr. Tamer YILMAZ Prof. Dr. Türkay DERELİ M. Rıdvan FADILOĞLU Süleyman YORULMAZ Bilim Kurulu : Prof. Dr. Ali AKPINAR Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ Prof. Dr. M. Zeki AYDIN Prof. Dr. Cahit BAĞCI Prof. Dr. Yılmaz CAN Prof. Dr. M. Doğan KARACOŞKUN Prof. Dr. Ali KÖSE Prof. Dr. İbrahim ÖZDEMİR Prof.Dr. Bilal SAMBUR Prof.Dr. Mahfuz SÖYLEMEZ Prof. Dr. Zekai ŞEN Prof. Dr. Veysel UYSAL Prof. Dr. Cafer Sadık YARAN Yrd. Doç. Dr. Necip Fazıl YILMAZ Düzenleme Kurulu : Prof. Dr. Mustafa Doğan KARACOŞKUN (Başkan) Doç. Dr. İsmail KIVRIM Yrd. Doç. Dr. Ayşe EROĞLU Arş. Gör. M. Raşit AKPINAR Arş. Gör. Yunus EROĞLU Hasan ŞENGÜN ISBN : 978-605-64761-0-5 Gaziantep Üniversitesi Basımevi Kapak: GAÜN Basımevi 1. Baskı, Gaziantep, Mayıs 2014 cas2013.gantep.edu.tr ÇEVRE VE AHLAK SEMPOZYUM BİLDİRİ METİNLERİ GAZİANTEP, 2014 Çevre ve Ahlak Sempozyumu | 5 ÖNSÖZ Sanayileşme devrimi tüm insanlığın gözlerini kamaştırmış ve heyecan uyandırmıştır. Eski dinsel mutluluk tezlerinin artık iflas ettiği düşünülerek, yeni bir mutluluk tezi geliştirilmiştir. Bu teze göre, var olan ahlaki ve dini değerlerin geçerliliği kalmamış, artık insan mutluluk tezini kendi eliyle yazacak hale gelmiştir. Bu durumda tüm bir evrene, doğaya istediği gibi hükmedebilen, bilim ve teknolojinin yeni buluşları ile gözleri kamaşan insanoğlunu tutabilecek olan nedir? Cennet artık yeryüzündedir ve her geçen gün insan eliyle geliştirilmektedir. Öyle ki, insanın çevresine istediği gibi hükmedip, istediği tahribatı yapmasında bundan sonra hiçbir sakınca kalmamıştır. Çünkü yeni mutluluk tezinin mimarı da, muhatabı da insandır. Bu heyecan verici süreç, bir gün sorunsuz bir hayat ve sınırsız bir mutlulukla sonuçlanacaktır. Bu inançla ilerleyen sözkonusu sürecin sonunda ortaya çıkan şey, ne yazık ki tam bir hayal kırıklığı olmuştur. Belki teknoloji sayesinde günlük hayat daha da kolaylaşmış, ama tam hiçbir engel olmaksızın mutlu olunacağı düşünülürken, başka sorunlar ortaya çıkıvermiştir. Köhnemiş, demode olmuş olduğu düşünülen eski değerler terk edilip yerine zorunlu olarak yeni değerler ve değer anlayışları inşa edilmek istenmiş ama bu yeni değerler, yeni engellere kapılar aralamıştır. İnsanın uyuyan hırsını, tamahını harekete geçirerek iştahını kabartmış, onu sonucu ne olursa olsun daha fazlasına sahip olmaya, daha fazla tüketmeye sevk etmiştir. İşte bu yeni anlayışın doğurduğu pek çok hayati sorundan söz edilebilir. Bunlar arasında çevre ile ilişkiler önemli bir yer işgal etmektedir. Kendini ihtiraslarına adamış insanın, çevreye de ancak “sahip olma” güdüsüyle bakacağı aşikârdır. Sahip olma güdüsü ise, insani, dini ve ahlaki değerlerde yeri olmayan, insanı ve 6 | Çevre ve Ahlak Sempozyumu toplumu içten içe çürüterek psikolojik bir ölüme götüren vahşi ve insaf sınırı olmayan bir duygudur. İşte bu nedenle, çevre de bu süreçte tahrip edilmiş, ekolojik denge bozulmaya başlamış ve insanların bilim ve teknoloji ile elde ettikleri kazanımlara rağmen, hayatın kolaylaşacağı ve daha mutlu, daha huzurlu ve bunların önündeki engelleri yok edici bir hayat beklentileri sonuçsuz kalmıştır. Çevreye dönük tahribat ve bunun sonucu ortaya çıkan kirlilik, başta insan olmak üzere tüm canlıların hayatını tehdit eder hale gelmiştir. Kirlilik denilince, sadece fiziksel anlamdaki bir çevre kirliliği değil, elbette bu duruma yol açan düşünce, anlayış ve ahlak kirliliklerini de göz ardı etmemek gerekir. Ahlakın aşındığı, yozlaştığı ve kirlendiği, insanı ve diğer canlıları sevgi merkezli değil, sahip olmak ve hükmetmek merkezli gören bir anlayışın egemen olmaya başladığı bir süreçte fiziksel çevrenin temiz kalabilmesi, hangi motivasyon, irade ve anlayışla mümkün olabilecektir? Bencil, müsrif, sorumsuz, duyarsız bir birey ve toplum, hiçbir inanç, ideal ve duygu ile çevreye karşı sorumlu olma anlayışına ulaşamaz. Bu bağlamda ne yazık ki nefsinin arzularını sınırsızca gerçekleştirmek isteyen, ne şekilde olursa olsun tüketim hırsına mağlup olmuş, günü kurtarma anlayışı ile sadece kendini merkeze alan, empati, özveri ve diğergâmlık duygularından yoksunlaşmış olan bizleri çevre konusunda duyarlı olmaya götürecek motivasyon ve inanç kaynaklarımız maalesef unutulmuş gözükmektedir. Dolayısıyla özü itibarıyla durum, “ben”in “ben olmayan” a karşı tutumu ve bu tutumu doğuran söz konusu yozlaşma süreci ile ilgilidir İşte bu sürece dur diyebilmek, günümüzün en erdemli ve takdire şayan davranışları arasındadır. Kendimizi, ailemizi, toplumumuzu ve tüm insanlığı sevgiyle ve merhametle yeniden buluşturabilmek için, bir içsel radikal dönüşüme ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Ahlakı, kişiliğimizin bir parçası yapmadıkça, çevre bilinci ve davranış değişiklikleri oluşturmamız güç gözükmektedir. Çünkü her davranışın gerisinde bazı güdüler, ihtiyaç ve arzular yatar. Bunları değiştirmedikçe, güçlü bir irade oluşmayacak ve çevre konusundaki hobi diyebileceğimiz davranış değişiklikleri ancak görüntüyü kurtarmadan ibaret olacaktır. Sonuçta insanı diğer canlıları ve tüm doğayı âhenk içinde yaradan yüce Yaratıcının evrene koyduğu o müthiş düzeni kendi elimizle bozduğumuz gibi, yeniden, yeni bir motivasyon ve irade ile sağlamaya çalışmaktan başka çaremiz yoktur. Bunu yapmak, en çok da insanı sağlıklı ve mutlu edecektir. Bu bağlamda 4-5 Ekim tarihlerinde Gaziantep’de gerçekleştirilen “Çevre ve Ahlak” isimli sempozyumun metinlerinden oluşan elinizdeki kitap, öncelikle yukarıda sözü edilen kaygıları taşıyan özünde insanı ve toplumu mutlu ve sağlıklı bir şeklide var etme ve yaşatma arzusunun bir sonucudur. Hem bilim dünyasına, Çevre ve Ahlak Sempozyumu | 7 hem de ülkemize ve tüm insanlığa bu konuda bir katkı sunabilirsek ne mutlu bizlere diyebileceğiz. Sempozyumun düzenlenmesi ve bu kitabın yayınlanması sürecinde en büyük desteği gördüğümüz ve motivasyonumuzu arttıran kıymetli rektörümüz Sayın Prof. Dr. Yavuz COŞKUN hocamıza ve hocamızın şahsında Gaziantep Üniversitemizin değerli yönetici ve çalışanlarına ayrı ayrı teşekkür ediyorum. ÇEKÜD yönetim kurulu başkanı sayın Süleyman YORULMAZ Bey’in şahsında ÇEKÜD Demeği yetkililerine, Sayın rektör Prof. Dr. Tamer YILMAZ Bey’in şahsında Haşan Kalyoncu Üniversitesi’ne, Sayın başkan Rıdvan FADILOGLU Bey’in şahsında Şehitkamil Belediye Başkanlığı’na ve maddi ve manevi destekleriyle bu işi sahiplenen değerli işadamı Kusva Geri Dönüşüm ve Asil Halı yönetim kurulu başkanı İrfan KILIÇ Bey’e teşekkür ediyom. Sürecin başından beri elimiz kolumuz gibi ne zaman başımız sıkışsa bize destek olan sayın rektör yardımcımız Prof. Dr. Türkay DERELİ hocama ve İlahiyat Fakültesi dekanımız sayın Prof. Dr. Ali AKPINAR’a, ve ayrıca üniversitemiz genel sekreteri Ercan EROĞLU Bey’in şahsında emekleriyle sempozyuma katkı sağlayan tüm idari personelimize katkılarından dolayı teşekkür etmek benim içi kaçınılmaz bir görevin ifası anlamına gelir. Ayrıca bizi kırmayarak açılış konferansı vermek üzere buraya kadar teşrif buyuran Adıyaman Üniversitesi Rektörü sayın Prof. Dr. Talha GÖNÜLLÜ hocamıza da çok teşekkür ediyorum. Hiç şüphesiz sempozyumun hazırlaması için ciddi emek veren kıymetli sempozyum düzenleme kurulu üyeleri Yrd. Doç. Dr. Ayşe Eroğlu, Yrd. Doç. Dr. İsmail KIVRIM, Arş. Gör. M. Raşit AKPINAR, Arş. Gör. Yunus Eroğlu ve Haşan Şengün hocamıza ve İlahiyat Fakültesi hocalarımızdan bize önemli katkılar sağlayan okutman Adil ÖZTEKİN Bey’e de teşekkür ediyorum. Sempozyumun kitap haline gelmesi için yardımcı olan araştırma görevlilerimiz Mehmet AKSÜRMELİ ve Halil İbrahim KARAARSLAN’a da teşekkür etmeliyim. Sempozyum kitabımızın bilim dünyası ve ülkemiz için verimli, faydalı ve güzel işlere ve çalışmalara katkı sağlamasını dilerken, her çalışmada olabilecek eksikliklerimiz için hoşgörünüze sığınır saygılar sunarım. Prof. Dr. M. Doğan KARACOŞKUN Gaziantep, 2014 8 | Çevre ve Ahlak Sempozyumu İÇİNDEKİLER 5 ÖNSÖZ 8 İÇİNDEKİLER AÇILIŞ SUNUMLARI 13 Prof. Dr. M. Yavuz COŞKUN 17 Prof. Dr. Tamer YILMAZ 21 M. Rıdvan FADILOĞLU 25 Süleyman YORULMAZ 29 Çevre ve Ahlak Misyonerliği Prof. Dr. Mustafa Talha GÖNÜLLÜ I. BÖLÜM HZ. PEYGAMBER VE ÇEVRE – AHLAK İLİŞKİSİ 35 Çevre Dostu Bir Elçi: Hz. Muhammed Yrd. Doç. Dr. Hüseyin AKYÜZ 63 Hz. Peygamber ve Çevre Bilinci Doç. Dr. Fatih ERKOÇOĞLU 79 Hz. Peygamber’in Evrensel Mesajlarındaki Çevre Bilincine Güncel Bir Bakış Prof. Dr. Talat SAKALLI 91 Çevrenin Korunması Hususunda Hz. Peygamber’in Sit Alanı Uygulamaları Prof. Dr. Mehmet EREN II. BÖLÜM DİNİN TEMEL KAYNAKLARI VE HUKUK BAĞLAMINDA ÇEVRE-AHLAK İLİŞKİSİ 115 İslam Hukukunun Çevre Koruma Algısı Üzerine Yrd. Doç. Dr. Veysel NARGÜL 131 Çevreyi Korumaya Esas Teşkil Edecek İslam Hukuku Kaideleri Yrd. Doç. Dr. Savaş KOCABAŞ 153 Çevre Hukukla Değil Ahlakla Korunur Doğan KARAOĞLAN Çevre ve Ahlak Sempozyumu | 9 III. BÖLÜM MÜSLÜMAN TOPLUM ALGISI VE ÇEVRE BİLİNCİ 161 Güzel Ahlak İlkesi ve Zıtları Prof. Dr. İsa YÜCEER 187 İslam’ın Kulluk Bilinci ve Ekolojik Krize Yönelik Sosyolojik Bir Yaklaşım Yrd. Doç. Dr. İbrahim KESKİN 201 Kur’ân, Sünnet ve Medeniyetimizde Ağaç Prof. Dr. Davut AYDÜZ 221 Sosyal Ağların Fıkhî Boyutu Arş. Gör. M. Raşit AKPINAR IV. BÖLÜM KÜRESEL ETKİLEŞİMLER BAĞLAMINDA MÜSLÜMANLAR VE ÇEVRE BİLİNCİ 239 İnanan İnsanda Küresel Çevre Sorumluluğunun Teolojik Nedenleri Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÜNVERDİ 261 Çevrede Büyük Paradigma Değişikliği: Teo-Antropo- Ekosentrik Yaklaşım Prof. Dr. Bilal SAMBUR 269 Tüketim Kültürü ve Çevre Bilinci Yrd. Doç. Dr. Vehbi ÜNAL 285 İsraf, Tüketim Çılgınlığı ve Çevre Kirliliği Prof. Dr. Hüsamettin ERDEM V. BÖLÜM KÜLTÜR SANAT VE EDEBİYAT ANLAYIŞIMIZDA ÇEVRE - AHLAK İLİŞKİSİ 305 Edebiyatımızda Çevre Konusunun Dile Getirilişi ve Bunun Çevre Bilincimize Etkisi İsmail BİNGÖL 335 Leylâ vü Mecnûn Mesnevîlerinde Toplumsal Normlar: Çevre ve Ahlâk Yrd. Doç. Dr. Nazire ERBAY 345 Evliya Çelebi Seyahatnâmesine Göre İstanbul ve Bursa’daki Bahçe ve Meralar Okutman Sühendan ARIKAN 10 | Çevre ve Ahlak Sempozyumu 361 Şemseddin Sivasî’ye Göre İslam Şehrinin Ahlak Çarşısı Prof. Dr. Alim YILDIZ VI. BÖLÜM SUFİ GELENEĞİMİZ VE ÇEVRE BİLİNCİ 369 Tasavvuf ve Ekoloji Prof. Dr. Kadir ÖZKÖSE 381 Sûfî Düşünceye Göre Çevre Bilincinin Ontolojik Temelleri Yrd. Doç. Dr. Sema ÖZDEMİR 389 Mevlana ve Ekoloji Doç. Dr. Musa Kazım ARICAN 397 İnsan Ahlakı Bağlamında Mesnevî’de Balık Metaforunun Tasavvufî Yorumu Arş. Gör. Büşra ÇAKMAKTAŞ VII. BÖLÜM TARİHSEL SÜREÇ ÇERÇEVESİNDE ÇEVRE VE AHLAK BİLİNCİ 417 Çevre Dinamiklerinden Toprak ve Dinlerde Toprak Algısı Doç. Dr. Münir YILDIRIM 425 Zeugma Kenti’nde Su ve Ekolojik Dengeye Etkisi Yrd. Doç. Dr. Ayşe EROĞLU 435 M.Ö. II. Bin Başlarından İtibaren Anadolu’ya Gelerek Ticaret Yapan Asurlu Tüccarların Ticaret Ahlakı ve Çevre Bilinci Seher KEÇE TÜRKER VIII. BÖLÜM İNSAN-DOĞA İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA ÇEVRE VE AHLAK BİLİNCİ 453 Mühendislikte Çevre ve Ahlak Kavramı Prof. Dr. Mustafa Yılmaz KILINÇ 459 Kentlerdeki Bitkilendirmelerin Kültürel Açıdan Değerlendirilmesi Doç. Dr. Mustafa YILMAZ 469 Kahramanmaraş-Adana Otoyolu Çevresindeki Karayosunlarında Ağır Metal Analizleri Yrd. Doç. Dr. Bahadır KOZ
Description:The list of books you might like
