CELAL-ZADE MUSTAFA VE SELİM-NAMESt Doç. Dr. Ahmet UGUR Koca l\işancı diye ...

19 Pages·2012·0.73 MB·German

CELAL-ZADE MUSTAFA VE SELİM-NAMESt
Doç. Dr. Ahmet UGUR
Koca l\işancı diye bilinmektedir. Yazar Selim devrind~ ya~ayan ve
o devri iyi bilen bir kimsedir. Verdiği bilgiler, birinci el bir kaynak sayı-
lan. Vezir Piri Paşadandır Eser Kanuni devrinde yazılmıştır ve yazar
i.
eserini yazd.ığı ~aman 70 yaşlarının içinde hulunmakta idi. .
Eserinde basit fakat, ağırbaşlı bi'r üslup kullanınıştır. Eserinc
"C
Measir-i Selim Ha~i ismini vermiştir. Divanda Reisül' ~KüttaL Ni-
şancı olarak çalışan yazar, bunu bir imtiyazaddet~iş ve diğer yaza'r-
ların bilmediği malumatı alarak eserine aktarmıştır. Ve pck tabii olarak-
ta eseri, bu çeşit eserler ara.,ında, özel ve mühim hir yer almıştır.
Yazar davranışıyle, tam bir Selim taraftarıdır. IDaima Onu her yap-
tığı işte haklı göstermeye çaılşmaktadır. Mesela, Selim, asla babası Sul-
tan Bayezid'e karşı gelip ba~ ~aldırmamıştır. O sadece, b~basını bir
çıkmaz yola sevketm'eye çalışan, hencil vezirlel.'in, devlete açacakları
zararlara, karşı çıkmıştıı:. Onlarm politikalarına karşı gelmiştir. Baba-
sından taht almak için esas çarpı~an, kardeşi Sultan Ahmet idi, vezirler
ona alet oluyorlardı.
Hacim bakımından da bu eser. diğer Selim-Nilmelerden geniştir.
Selimin doğumuyla işehaşlar ve hiç hir olayı atlamadan, Onun öıümüy-
le bitirir. Ya2ar sadece bil.'olayda, kaynağını Kemal Pa~a.Zade, olarak
belirtir. (Selim'in doğumunda Kapuya gelen ihtiyar olayı) Fakat. olay-
ların genel snalaması ve anlatımdaki çok yakın benzerlik, bu iki yazarı
.birbirine çok yaklaştırır. Buna göre,' şu söylene bilir ki. ~işancının.
Kemal Paşa-Zadeden Kaynak yönünden, helki de stil yiinünden, yarar-
landığı açıktır.
Ayrıca malumat ve döküman bakımından, yazarııı kullandıkları
ile Feridun Beyin Münşeut-ı Selatın de kul~aIll.lıkları da birbirine çok
1:Yazarııı hayatı ve diğer eserleri için, M.T. Gökbilgin, LA. III, 61-63;1.H. Uzunçar~IIı,
Delieteıı, No, 87(1'lS8);ş,Tekindağ, Tarih Ens. Dergisi,I (1970);Ayrıca bu eser,Dr. CeliaKers-
lake tarafından Doktora tezi olarak yapılmıştır. (University of Oxford, 1975).
403 AHMET UdUR
henzemektedir. Bu Ja Onun devlet dairesinde hulunJuğundan, devletin
arşivini hir kaynak olarak kullanması iddialarının doğru olduğunu gös-
terir hir ddildir •.
Eser, 33 varaklık hir girişten sonra, 188 varaklı.15:,tarih ve 273 va-
raklık (221-494) nasihat verici hikayelerden iharettir2•
Celal-Zade Mustafa ve SelimoNarnesi
I;Jamdi ki, talihan-ı eevahir-i dürer-i ',irfan
~a'r-ı hil,ı.iir-ı eidd-ü-ictihiide gavş ile sal,ıil-i heyin
vc keniir-ı 'iyiina getürill, tal.ırir; ve senii'j ki, mün-
şiyan-ı keliim-ı i'caz-iiyin ve mühdi'iin-ı bedii'i '-şi-
nas-u-mevahib -cehinşa!).ii 'if-ü -evrii~,a nalı:ş-u-tezyin
içün taşdir-ü-taşvir itmişler envii'ına nihayet; ve
eşniifına l,ıadd-ü-giiyetyo~ cümlesi !).azret-i Ma'büd-ı
hi-zeviil vc Ma~ımüd-u-Mcscüd-ı l~-yeziilüii cenahına
niliar olsun ki, me\'iihib-i 'aliyesi hiiriinı riyliZ-1tıavii-
pr-ı 'ibiida siiri-vü-mapr, ve 'arayii-yı seniyesi reşa-
1,a1tı ~ulüh-i a!).riir-u-iiziida fii'iz-ü-sii'irlerdür.Celle
;ikrühü ve 'amme i~sünülıü ve berrühü.
Zehi Pervcrdigar-ı şiini' ki, 1,laJı;ii'ilı:ehlinün
I,ı.ada'i~-i lı:ulühini serv-i hiila-yı imiin ile müzeyyen,
erhiih-ı daJı;a'i~uii riyiiz-ı eı;hiin-ı bii-hürhiinlarını
şaJı;.ii'i~-1ma'arif-ü-i~iin ile seriiser tiize gülziir-u-gül.
şen itmişdür.. Ta'cilii şıinühü ve behere bür!ıcinü!ıü.
ijiik-nişin-i zeviiy~-y) fa~r-u-iı.ltiyiica ve-ledey-
nci mezid1 sa'iideti ile nevid-i ümid id~, raciyiin.)
J:ıvan-ı rızii-vu-il.ılaş ve dii'iyiin-ı mii'ide-i fevz-ü-il].-
tışaşa le-'in şekertüm le-ezidenne.küm2 irşiidı ile keşf-i
Ipna' itmişJür. 'Amme nevıilii!ıü ve"aHame şcinü!ıü.
Ecriim-ı 'ulvıyiit-ı semavat) (28) Jı;.aniidil-izerrin-i
afitiih-ı tiihan-u-nücüm ilc ariiste eyJedi. 'Ataya-yı
cezilesine mazhar olan zevatuii şıfat-u-l.ıiilatı dey-
'cür-) ~ulemiit.ı Miitclan \.ıaliiş huluh, tarii'ilı:-u-sühül
r
ziver-i şafii ilc piraste -vii-] pür-giil ola.
2,Burada kullanılan yaı~a. The British Museum, Add. 7848,
Bu Tran9gripsiyon Sayın hneam, J.R. Walsh'Jn koleksiyonudur ve tarafımızdan tekrar
gözdengeçirilmiş vediğernushalarla ka~ılaştırılmıştır. Ayrıca bakımz, A.,Uğur "Şelim.nameler"
A.r. tıahiyat Fak. Dergi9i, C. XXII, C. (1978).
ı ~, 50/735
2 ~J 14/7
CELAL-ZADE MUSTAFA YE SELiM-NA-MESi
Vaşf.ı celal-ü-cemalinde mühüriziin-ı meydan-ı
faşii!).atün zehiinla~ı lal-ü-ehkem; nu'üt-ı !.lfat-u-
kemalinde zümre-i kaşifan-ı esrar-ı hüviyet mebhüt-u-
zar ve ~udretleri mestür-u-mühhem. Egerçi sahı~an-ı
'arşa-ı ma'rifet ta'rif-i celiilinde ayiit-ı heyyinat ile
şal,ı.ii'if-ievralp pür-na~-n-tezyin idüh, haşa'ir-i aşl,ıa-
h-ı en:ı:örı eşi'a-ı envar-ı 'a:ı:amet-ü-ilj;hali ilc tenvir
itmişler; emma ol silsileye nihayet, ve ranı!a-ı hey-
an-u-'iyiina gayet olmaz.
La cercm, kelam-ı fevii'id-cnciiın-u-sa'iidet-il}"
. titam-ı men aQabbe şey'en ekilere '[,ikrelıümücibince:
İlahumdur ~oman ~ikrini dilden
Vücüdüm itdi iciid iih-u-kilden
Beni tev!).idi ra~ına düşürdi
Başa tevfil,: e!falin üşürdi
~anıu ~erı:at-ı 'alemdür şühüdı
Şehiidet eylerem hirdür vücüdi
Na:ı:ir olmaz ana yolı:dur şeriki
}Iul,ıa~lı:alj;dur ,bu söz olmaz bir iki
Cihanun tıiililı:ıdur ~üt.ı püki
Yaratdı .:\dem itdi cirm IJiiki
(2b) Anı 'irfan yolına salik itdi
Ma'arifcevherine miilik itdi
Lisiinum l.ıamdine güyii idübdür
Dil.) mecnünanı Leyla idübdür
Mübiirek namı halvetde celisüm
Hümayün ~ikı:idür dii'im enisüm
Dilcr dergiihına dil 'arz-ı I,ıiicnt
tde göz daşı ilc bir münaciit
Ümid oldur ki 'afv ide günahın
~abül ide keremden iih-u-vahın
if
~amu din ehline ral,ımetler ide
Günehkiir ümmete şeflj;atler ide
Münaeat be~Dergiih-ı Mücihu'd-Da'viit
ve ~aqi 'l-ij:iicat, eelle ;ikrühü
-'
i
410 AHMET UGUR
Ey Al.ıau-i kerim-i ;,;ü'I-ccliiI vey' Şamf'd-i
viieibü't-ta'~im-ü-pür-kemiiI;ey nüfıis-ı ehriirı allii-
m-u- ma'aşiden ta~dis iden ~uddüs, vey' ~ulüb-i
a1)yiirı ediini-vii~a~aşiye iltifiitdan tarhir iden Ta-
- hir-i şe~at-me'nüs; ey rızii-vu-~abiilüii devleti mar-
lüb-ı tiilibiin-ı dergiih, vey li~ii-yı eemiil-i eemilüii
sa'iideti inal.ıbüb-ı bidiiriin-ı sel.ıergiih; ey ii~iir-ı l.ıik-
metüii derk-ü-müşiihedesine scm'-ü-başar iki dereee.i
vesi'a, vey enviir-ı Jı;:udretüii ziyasına şcms-ü-!ı;amer
iki rüşen raH'a; ey ~ulub-i erhiib-ı şev~ şümüs~ı
efzalüii ile münevver, ve'y meşiimm-ı erviil.ı-ı aş~ıab-ı
~ev~ şemii'iın-i ınenihim-i neviil-i bii-kemiilüii ilc
ıııu'agar; ey şad heziir deryii-yı (33) 'ilm-ü- ma'rifetü ii
girdabınun şin'iigerleri ~ararat:ı bil.ıar-ı zabtıiir-ı 'Vi-
şalüiide gari\.-, vey ı hezaı:an hezaı: fezii-yı 'iş~-u-mu.
1.labhetüii biidiye-peymaları envar-ı cemal-j efzal~ii
Iem'ası-yle l.lariJı:;ey 1:Iayy-ü-diinii, vey ~ayyüm-u-
tüvana; ey şan-ı ma'ali-niş.an-ı a'riifı enva'-ı Iurf-u-
kerem birle me~kür. vey 'ulüv"ı meratih-i elriifı eş-
niif-ı ala-vıı-himem hirle meşkür-u-meşhür; ey eüd:."
ıı-iJ:ısiinı hendeler I.ıaı.-~ında hi-endaze, vey rıya z-ı
i
rii~ı-ıı-.revan-ı müştiil~an nesim-i ra~ım-i' ean-perver-
ü-rü!:ı-güsterüii jle ser-scbz-ü -taze; ey ekviina kiif-u-
n.ün-ı kün fi~-yekün ilc mükevvin,. vey nuJı;üş-1günii-
i
'gün-ı bü~alemün ile elvan-ı kii'inatı mülevvin; evc-j
felekdc mevc-i 'acii'jh-ii~iir-ı I.ıikmetiiii, fevc-i melek-
de güft-ü-güy-ı ~udretüii; şeh-ü-riiz ma;ı;har-ı 'ara-
yii-yı nür-ıı-;ı;ulmetüii, şita-vıı-hahiir niimıin'e-i es-
rar-ı heybetüii; cebin-i cebbaraııda dag-ı 'a~amet-ü-
il.ıtişamuii, rı~ah-ı eebiihire ve a'na\.--ı ekasirede
I.ıal~a-ı dam:ı inti~iimuii; easiis-ı sami'ada eüst-ü-
cüy-ı I;ıaher-j peygiimu ii,:l;ıa1ib-j niirı\.-ada güft-ü-
güy-ı nam-ı iiriim-encamuii; ey Mevcüd-ı hi-'illet, vey
Ma'büd-ı hi-alet; ey ljiili-ı.--ınar-u-mir, vey Razl.J.<;-ı
mar-u-mıir; ey sümüv-j sermediyetde .il.ıii1at-ı başar-
dan muı.-addes-ü-'ali, veyl 'ıılüv~i şamediyetde id-
rak-i 'u-ı.-ül-ı beşerden münezzeh-ü-müte'iili. Ta~ad-
dese alıi'ühü ve tetaba'a na'mıi.'ü1ıü.
CELAL-ZADE MUSTAFA VE SELiM-NAMESI 41I
\
Ümidüm var cenahııiidan ilahi
~i sensinpiidişchler piidişahı
Niyiizum olan dergahunda ma~bül
Günehkilram ~apuiida bende vü ~ul
Günehle ben siyah itdüm cemali
Keremle sen beyaz İtdün sa~alı
Hidayet IpI şıra~-ı müsta~imi
Yabiina atma hu can-ı sa~dmi
Dcm-i iiIJİrde hem-riih eyle iman
Dil-i naliin bula iiteşden aman
1
(3b) Dirig itme csirge lu!f-u-püki
Cehennemden baliiş it ~erre biiki
.Ral.ıima ra~metüne var delilüm
Dmar çün ra~meti can-ı 'alilüm
Ne deiilü ço~ ise .cürm-ü-günahum
Hele eksük degüldür her gün ahum
Mu~anerdüı: lIünüba i'tirafum
İgcn ço~dur ma~aliit-I güzafum
Hahi, liiiliihe ilia'lliih, Mu~ıammedün resülü'liiih
keliim-ı hehcet-cnciimı cenabunda hezaran heziir sa'-
adetleri !şamil oldugı, meşhür kitabıarda me?ikür-u-
mes~ürdur, Enva'-ı günüh-ü-?oulemat ile rü-siyah
olan bendelerün, a~iir-ı !:ıayatıarı tebah, merg-ü-mevte
şu'ür-Il-intibahları deminde, yedi bela-yı şa'b-u-
I'
ba~arniike mübtelalarduı',
Biri zaman-ı in~ı!a'-ı silsile-i nefes, ki murgoı
rüi.ıa va~t-i balas-ı bend-i Jı;.af~sdür,'acaha ol dem-i
I.ıayret-şiyem imanla mı mürür ider, ya küfran ile
mi? İlahi, ol i.ıin-idehşet (4a)-ayinede, Iiiila/w illa'liiih,
/Mu~ammedün resülü'llalı sa'adeti-yle cümle-i üm-
met-i Mu~amme.di (şalla'lliihü 'aleyhi ve sellem) müs-
tes'ad eyle,
Biri dal]i ga!aı:-ı ~abrdür ki, ol menzil-i ri-
yaz-ı cennetden türbe-i nürani midür, ya guferat-ı
nirandan gufre-i tarik.ü-~ulmani midür? İlahi, ol
412 AHMET UGUR
hiicı:e-i Iıaki ziya-yı çeı:a-ı piik-i Iii iliihe illa'llrjh,
Muhammedün resülii'llüh ile nürani );;.ıl.Fe-revlıün
ve reyhiinün ve cennetün na'imün3 fehvası-yle, gülzar-ı
ciniindan olmagı erzani eyle.
Bir iJ.arar-ı başyet-pe~ir daJı.i Münker-ü-Nekiı:
su'iilidür ki, melekeyn-i sa'ileyn' biri lurf ve biı:i ikaba
ma'ileyndürürler. Acaba su'iilleı:İne cevabda barii veya
şaviib mı ola? ılahi, ol saat-i pür-ıztırabda, lü ilühe
illü'llüh, MuJ.ıammedün resülü'llü/ı maJı;.aliniyüsebbitii'-
llühü'lle(#ne ümenii bi.'l-1;mvli's-şübit4 fehviisına mu-
~iibıJı;.olmagı müyesser Jı;.ıl.
Bir l)a!ar dal)i zemzeıne-i ba' ~dür. elimle-i
mal)lüJı;.at 'arşa-ı 'araşiitda ictima'-u-ittişal demin-
dez aya ruy.} 'ibiid anda beyaz veya sevad mı ola?
İlahi, ol l;ıiilet-i pür-dehşetde, lü ilühe illü'llüh, Mu.
/.ıammedün resülü'llüh keliimı ile mühtedi ve yü'ibüdi
Iii i]avfiin 'aleykümü'l-yevmS nidiisı-yle mu},].a!ab
olanlardan eyIe.
Bir Jı.alar datıi hengam-ı ı.ıesab-ı mücibctü'I-'a
~iibdur. Defter-i mul.ıasebede mektüb olan !:ıasenat-ı
mcrgiibe mi veya seyyi'at-ı ma'yiibe midür? hahi,
ol zaman-ı inlpliibda, lü ilühe illü'llüh, Mul.ıammed re
sülü'ııah keliimınlın I.ıürıneti içün (4b)fe-sevfe yu/.ıasebü
I;ıesübenyesiren6 deminde, keliim-ı sa'adet-encam'lın
muJı;.taziisınca sühület.ü-yüsr il;ısiin Jı;.ıl:
Bir barar daJı.ian-ı mizan-u-tcrazüdur ki, vezn.i
a'ıniil giran-u-~aJı;.il mi, veya I)afif-ii-Jı;.alil midür?
İliihi, ol dem-i mehiibet-şiyemde Iii ilühe illü'llah,
I,
Mul;ıammedün resülü'llüh maJı;.iilinün ı~aı~Jı;.-'aı?-ameti
içün, fe-emmii men I!a~ület mevüzinühü7 sa'adeti ile
müstes'ad olun zümreden Jı;.ıl.
Bir g.u!ar-ı'a?-im da1Ji menzil-ü-mckan-ü-iişi-
yiin şal.ırii-yı fiı:devs-ü-ciniin-ı bi-na?-ir mi, veya
, ıs:,
56/89
• ıs:,
14 j2i
, ıs:,
43/68
• ıs:,
84/8
ıs:, ıoı /5
7
CELAL-ZADE MUSTAFA VE SELİM-NAMESİ 413
vadi-yi şa~avet-mebadi-yi ca).ıim-ü-sa'ir midür? ıla-
hi, kelime-i ~ayyibe-i Iii iliihe illa'llüh, Mutıammedün
resülü'llüh ~ürmcti J:ıa~ıp-çün, meemii'-ı ümmet-i
ba-hidayet-i al.ımediye, kaffe-i a~vam-ı sa'iidet-en-
~am-ı n;ıul;ı.ammediyeyi, ol demIerde şümme nünecci'l-
le~ine'tta(,;av8 zümresinden ser-efraz eyIe. Şırat-( şu'ü-
bet-ı~raduİi üzre ber\ı:-ı bapf gibi müriir-u-eevaz
'inayet [-ü-] müyesser eyle. Cümlemüzi şaJ:ıra-yı
bihişt-i eavidana geçürüp kamran ~ıı.
i
Hikayet: İlahi, bir derviş-i dil-tiş, fena-pe ~ir
köhne came-i J:ıa~irile, bir padişah-ı' ~i-tev~ir mecli-
• •
sine varur. OLşah, detvişüfi eski camesine nigiih idüb,
kendüyc ya~m geldügine 'ar ider, yüzin döndürür.
Şiih nedimlerinden birisi derviş e 'itab ile bi~a~ idüb,
"Ey hi-edeb küstab-u-şiib; hunun gibi köhne came
ile padişiih mecli~ine gelmek denii'ct-ü (sa) 'ayh-.u-
meı;ellet idügini hilmedün mi? Niçün edehsüzlük
eyledün?" diyücek, derviş cevah virür ki, "Came-i
köhne-vü-çirkin ilc dervişler padişah na?-aruıa gelmek
'ayb degüldiir; zira ki d~rvişlükdür. Aşıl '~yh-ı kÜlli,
derviş ol eski eame ile padişah meclisinden abir ~aşe
ra çı~ma~dl1r," diyiieek, ol şah gayet ?-arif-ü-'ii~ıl-u-
kamiL, keliim-ı J:Ia~~a ~alih-ü-ma'il imiş, fi 'Hıal
dervişc bil'at-i fabir ile il.ısan-ı vafir ider.
İlahi, ol derviş-i I.ıazin camc-i çitkin ile padi-
şah-ı mecazi meclisine gelüb, ma'~ül kelam ile şahiine
cameye ,malik oldı. Bende-i fa~ir [ve] çaker-i J:ıa~iı;.
altmış yıldan tecaviiz eyledi. Came-i a'malüm şiiride
köhne palas, lihas-ı ef'.alüm deride-vü-şe'amet-isti-
nasdur ki, girillanı envii'-ı ma'aşi-vü-?;illat-u-gi:nah
ile çak-çak, cümle-i ceviinih-ü-e~rafı şuniif-ı seyyi'at-ı
ol
lii-yuJ:ışa ile alüde "cdiimanı pür-biikdür. came-i
çitkinden gayrı libiisum, hina-yı vüeüd-i ma'şıyet-
alüduma' vücühat-ı ma'aşiden özge esasum yo~.
Zarüridür ki, eenabuna ol came-i köhne ile pii-herehne
varsam gerek. Sen padişah-ı kerim-ü-raJ:ıim, tlu-
da-yı la-ye~al ve Bi-zeval.i 'a?-imsin. Ümiddür, eski
came-i a'malümi' ı'ıil'at-i behiye-i il.ısanuiia tehdil
• !.C.19f72
414 AHMET UGUR
idüh, lutf-u-cüdun teşrifatı ilc ra~mctün l)il'atlcrini
Ij;.amet-ima'şıyet-ayetümc giydürüb (Sb), beni mes-
rüu-şad-u-fcra~nak eyleyesin.
i
İlahi, deryada lutf-H-i~sanufi irişüb haran~ı
Nisan ile şadef agzına Ij;.üteyledügün bir Ij;.atreye
emr-i 1).aşşuii müte'allilj;. olmagia dane-i dürr-i Be-
min olur. Aşlab-ı ?;ükürdan erl,ıam-ı inaBa düşürdü-
gufi .Jı;.atarat-ı ~alj;.aret-ayata Ij;.udret-ü-iriidetüii iriş-
megle ol .Jı;.atl'ebir cemal-i rneyzün Yeçehrt~-igülgün,
ayine-i 'alem-nüma-yı nazenin' ve mir'at-ı' dil-gü-
şa-yı şafii-ayin olur. Görenler di!ler, "tebüreke'llahü
a/.ı.senü'I-1}alilcin." ,Derün-ı aşdafda me'mürun olan
dürr-i 'meknün gibi bu bende-i 'a şi-yi şal,ıibü'l-ma'aşi
Ij;.albinde Ij;.atre-i imanı eyledüfi; dürroj yetim oldı.
J>:.adr-i giran-bahası ilc, ümiddür, ?;i-cah-u-magfü-
ruii olam. Ve bir Ij;.atreIpın-ı pa-mal iken cüd [-u-]
i~sanufi eHali ile mevcüd oldum. Mezid-i 'inayat-ı
bi-payanun ve tamam-ı ii)sanat-I bi-~add-ü-ol'anuii
1
~ikrine zeban-ı bahirü'l-bürhan il,ısan eyledüii. Me-
calis-i üns-şi' arumda şeb-ü-tüZ lutf-u-il,~sanufiyadı-yle
ev.Jı;.at-11).uceste-ayatum pirüzdur. Eş-şükrü Iillahi
ta'alii. Mercüdur, mezid-i eltiifuii ile ziimrc-i şakirin-
den ma~s~b olam.
İlahi ve 'alemlerün Piidişahı, 'ibad-ı re'fet-
mu'taduiidan herkes üç ~abs ile mevşüflardur. Biri
~abs-i şikem-i mader, ki anda her biri kcmal-i re'fet-
ü-'inayetüiie ma~har olub• .Jı;.atre-iab-i na-pak, lier-
re-i ~alj;.ir-ihak iken,taşvir-i ~ikmet-te' ~irüii(68) ilc
ile mükemmelü'l-endam muşavvcr-i ~üsn-encam olur-
lar. Bir me~abede cemal-i 'a~im ilc, ki anlar ~a~I~nda .
kelam-ı Ij;.adimüiidelc-.Jı;.ad[ıalalc-nii 'l-insiine ji-a/.ı.seni.
ıalcvimin9 buyurduii. Bir i)absleri, ki kehvare-i ta~-
yi~-kenaredür ki, bend-i dest-ü-payla mağliiller, ge-
zend-i bi~'alj;.l-u-hiişile ma'liiller iken, şir-i glda-te'Bir-i
m,ader ile mugtenimler, pür-I,ı.uziirlar, piS'ter-i isti-
rlU,ı.atdel)vab-ı nevm ile pür-süriir oldılar. Bir I,ıabs-
leri datıi .Jı;.abr-ü-giirdurki; bir şınfı biirşid-i tabdar-ı
'inayetüiile ~ücerii.t-I ravza-ı rı~vaııuiidan bi" I,ıüe-
• If., 9S/4
CELAL-ZADE MUSTAFA VE SELİM-NAMESİ 415
re-ı riişen, ,şııııf-ı abarı I:ı.uferat-ı nırau-ı ateş-
'unvanufidan, bir l;ıufre-i 'a~ab-u-mil;ı.endür. Ne'üzü
bi'-lliihi ta'iilii. 'İbiid.ı mü'minini ol deva'ir-i 'a~iih-
me'a~irdeıi diir, 'uı.;at-ı müslimini 'ı~ah.ı elimüiiden
mu'af-u-mestiir eyle; Ravza-ı w;lvanuiidan olan ~ubü-
rı, ı:;al;ıibü'l-I:ı.abli'I-metin itdügüfi Resül.i eminüii üm-
mct-i pür-hidiiyetinden Iii iliihe'illii'llah, Mul;ıammedün
resülü'lliih ilc zebiinları pür-ta'am.u-sükkerin olan \
za'iflere mabşiiş eyle. Eknaf-ı 'inayetünde elemden
ma!:ıfüz-u-maşiin olsunlar.
İlahi, 'iı.;yiin-u.tugyiinum ke~retinden gari~.ı
ba!.ır.i !.ıieiib oluh, ümid-ü-reeii ~apuları ~ufl-i ye's
ile mu~affeI-ü-mesdiid olmadan iJ:ı.tiyatiderem. Mif-
taJ:ı.-ıral;ımet-ü-re'fetüfi her bab-ı müşkile fettaJ:ı.-u-
keşşaf idügi meşkiik degüI. İlahi, bu mu~arrerdür,
muti'-ü-'aşi ve dani-vü-~aşi, cümlesi gar~-ı derya-yı
'iitıfetündür; eya Gafirü?;-?;üniib, veya Siitirü'l (6bFu
yiib, ol kiIid-i ye's ile me'yiis olma~ il;ıtimali olan
~apulara eItaf-u-'inayiitufi miftal;ıları ilc güşad vir,
meftiil,l olsun. Müerim-ü- 'aşilerüfi ~ulüh-i küriib-
maşJ:ı.ühları tolu şükr.ü-fütiil:ı. olsun.
Jjudaya lutfuii' olsun destgirüm
Ki sensin padişah-ı bi-na~irüm .
i
Yaratmışduii bizi ~alü belii'da
Günah ile bu' dem ~a.ldu~ belada
O demler ki bilinmezdi nişii.num
Senüii 'ilmünde ma'liim şanum
Yo~ iken ean-u-tende ibtışaşum
Var idi lutfun ile üus-i başum
.'Adem mülkinde' ma'düm olmış idüm
Yal);uh heer ateşi müm olmış idüm
Mu.\ı:addermiş !:ıayatum ta ezelde
TaIJallüf olmaz emrüm lem-yezel~e
SenüMür ey ijudii ço~ şükr-ü-minnet
Fa~iri itmedüii gayra limmet
MuJ:ı.ammed ümmetinden itdüfi aJı.ir
~ehi lutf u zehi iJ.ısiin-ızabir
416 AHMET UGUR
~amu lutJ u ~amu il,ısan scnüiidür
Tcnüm rİıabl.ü~un oldı ciin senüiidür
Bunuii şükri-yle güya '.lp! zebiinı
Geçillsünl şükr ile dii'im zamanı
Vücüdüm maJ:ız-ı lutfuüdur RaJ:ıima
Keremler eyle erzani Kerima
E~erdür lııtf-u-cüduiidaıı "ücüdüm
Beni dür itdi ~apııiidan I,ıusüdum 7'
Günah altında mal)cübam J:ıa~irem
Zünüb ile şermsaram fa~irem
Bina-yı lU,tfııiilya~ma eal?ime
'Az;iibıın iiteşıne itme him,e
'Az;iibalutf-u-ra~müii scb~at itdi
Ijata ehli,ne şanuii ~ef~a:t itdi .
~ Senüii dergiihuüadıır ilticiimuz
~arin olsun ~abüle her reciimuz
l:Iikayet: İlahi, e"liyii-yı kiramundan I:Iasan
Başri - 'aleyhi 'r-ra/.ınıet - bir eeniize 'a~abınea güris-
tiina varub, meyyiti IJakedefnden şonra güristiin için-
de bir mal;ıaIle otıırub murii~abedc iken, meger ol
r
zamanda Ferezda~ dimegle mcşhür ve] fıs~-ıı-füeiir
i
ile mez;kür kimesne var imiş, ıra~dan İmam-ı hümiima
na:ı;ar idüb, anun ef'iil-i I,ıamidesin bilii~di, kendi,iniiii
ma'iişi-vü-fcsadını yiididiib giryiin-u-na!an öldı. İmam
J:ı;ilet-imura~abeden ~al~ub yola girdi. Ferezdalp gör-
di, ziir-u-zar gözyaşını döker. l:Iiilinişorub, "niçün ağ-
la'rsın," didiler. Eyitdiı, "Ey İmam-ı hümam, kendii
l)iil-iperişanuma ağlaram. Ademler sizena?-ar iderler,
ne Jı.üb-u-ziba şalil,ı-ü-fii'i~ kimsedür diyü medJ:ıler
~?niilariderler. Ben kemine 'iişimüz;nihe İı.igahiderler,
ne faeir-üpür-günah diyü ~emm-ü-taı)~ir iderler, Eger
rüz-ı ~ıyamctdc l:Ia~ ta'ala daIJi~uIları ilebiLvcclıle
mu'amele iderse, l)aIüm müşkiIdür. Ana giryan-u-sü-
z~nam," diyüeekı, İmam eyitdi, "Yii hiç hiı: 'ame-
Iiiii(7b) var mıduı: ki andan necat ümidı eyleyesin?"
Eyitdi, "Ey İmamü'l-müslimin, üç nesneden ümid-
Viaram: biri İsliim içinde şeyb-ii~pir oldum; biri daIJi