Camille Paglia – Cinsel Kimlikler

733 Pages·1610·18.12 MB·Turkish

\ CİNSEL
İÇİMLİKLER
N efertiti'den
Emily D ic k in so n a
Sanat ve ç ö k ü ş
C
a m il l e
P
a g l ia
--------------- CİNSEL KİMLİKLER -----------------
Nefertiti’den Emily Dickinson’a Sanat ve Çöküş
Camille Paglia (2 Nisan 1947-); Philadelphia Beşeri Bilimler
ve Medya Çalışmaları Üniversitesi’nde Profesör.
1968 yılında Binghamton New York Üniversitesi’nde lisans
eğitimini, 1971-1974 yıllan arasında Yale Üniversitesi’nde dok­
torasını tamamladı.
Beşeri Bilimler ve medya çalışmaları alanında araştırmalar ya­
pan ve kültür eleştirmeni olarak da çalışmalarda bulunan Prof.
Paglia, daha çok edebiyat, genel ve özel etkileriyle popüler kül­
tür evreni, feminizm, politika, inançlar konusundaki fikirleriy­
le tanınır. Genel kabul gören feminizmin ve feminist pratiklerin
aykırı bulduğu bir feministtir.
Magazin röportaj editörlüğü de yapmaktadır ve ayrıca, 1995 yı­
lından beri Salon.com’da yazılar yazmaktadır. ABD ve çeşitli
ülkelerde dersler vermekte, televizyon ve radyo programlarına
katılmaktadır.
Elinizde bulunan kitap dışındaki önemli çalışmalarından bazıla­
rı şunlardır: Cinsellik, Sanat ve Amerikan Kültürü (Sex, Art,
and American Culture-Vintage Books, 1992); Vamplar ve
Orospular: Yeni Denemeler (Vamps & Tramps: New Essays-
Vintage Books, 1994); ve The Birds-Kuşlar, 1998 yılında bir
Alfred Hitchcock çalışması olarak İngiliz Film Enstitüsü tara­
fından Klasik Filmler Serisi içinde yayınlandı. Çalışmaları çe­
şitli dillere çevrildi. Şiirleri, Pantheon Books tarafından yayın­
lanmıştır. Sanat, edebiyat, popüler kültür, feminizm ve politika
alanlarında sayısız makalesi vardır.
O
epos
EPOS YAYINLARI- 21
inceleme
Camille Paglia
CİNSEL KİMLİKLER
Nefertiti’den Emily Dickinson’a
Sanat ve Çöküş
İngilizceden Çevirenler
Anahid Hazaryan, Fikriye Demirci
Yayıma Hazırlayan:
Bâki Alemdar, Anıl Kaya
Kitabın Orijinal Adı:
SEXUAL PERSONAE
Art and Decadence from Nefertiti to Emily Dickinson
© Yale University Press
Yale Nota Bene serisi içinde 2001 yılında yapılan I. Baskıdan çevrilmiştir
© Epos Yayınlan, 2004
Düzelti:
Cem Kaan Gürbüz, Anıl Kaya
Kapak Tasarımı ve Uygulama:
Epos - Cem Kaan Gürbüz
Dizgi ve Baskı Öncesi Hazırlık:
Epos
Baskı ve Cilt:
Sözkesen Matbaası (0.312) 395 21 10, Ankara
İvedik OSB 1518. Sk. Mat-Sit İş Merkezi No: 2/40
Yenimahalle, Ankara
İkinci Basım, Şubat 2014
ISBN: 978-975-6790-17-5
Sertifika No: 16468
EPOS YAYINLARI
GMK Bulvarı 60/20 (06570) Maltepe. ANKARA
Tel .Fax: [phone]
[email protected]
eposyayinlari .com
c amille paglia
CİNSEL KİMLİKLER
Nefertiti’den Emily Dickinson’a
Sanat ve Çöküş
İngilizceden Çevirenler
Anahid Hazaryan
Fikriye Demirci
(a
epos
büyük annelerim
ve
teyzeme
Vinvenza Colapietro
Alfonsina Paglia
Lenora Antonelli
içindekiler
Resim Listesi / 7
Önsöz 19
Teşekkür 111
1. Cinsellik ve Şiddet, ya da Doğa ve Sanat............................... 13
2. Batılı Gözün Doğuşu ...................................................................53
3. Apollon ve Dionysos ...................................................................85
4. Pagan Güzellik............................................................................113
5. Rönesans’ta Biçim: İtalyan Sanatı ...........................................155
6. Spenser ve Apollon: The Faerie Queene ............................. 185
7. Shakespeare ve Dionysos: Size Nasıl Geliyorsa ile
Antorıius ve Kleopatra....................................209
8. Ulu Ana’nın Geri Dönüşü: Sade’a Karşı Rousseau ...........247
9. Amazonlar, Analar, Hayaletler: Goethe’den Gotik’e ...........266
10. Kısıtlanan ve Kısıtlarından Sıyrılan Cinsiyet: Blake ...........290
11. Doğa Anayla Evlilik: Wordsworth ...........................................322
12. Lezbiyen Vampir Olarak Daemon: Coleridge.......................339
13. Hız ve Mekân: Byron .................................................................371
14. Işık ve Isı: Shelley ve Keats ......................................................390
15. Cinsellik ve Güzellik Kültleri: Balzac......................................415
16. Cinsellik ve Güzellik Kültleri: Gautier,
Baudelaire ve Huysmans..................................434
17. Romantik Gölgeler: Emily Bronte ...........................................465
18. Romantik Gölgeler: Swinburne ve Pater..................................487
19. Daemonikleşen Apollon: Dekadan Sanat ...............................517
20. Yıkıcı Olarak Güzel Oğlan:
Wilde’in Dorian Gray’in Portresi.......................i...........541
21. İngiliz Çift Cinsiyetlisi:
Wilde’in The Importance of Being Earnest' ı ..................560
22. Amerikan Dekadanlar: Poe, Hawthorne, Melville ................602
23. Amerikan Dekadanlar: Emerson, Whitman, James .............629
24. Amherstlü Madame de Sade: Emily Dickinson ....................655
Notlar............................................................................................710
Resim Listesi
1. Perseus, Medusa'nın başını keserken, Selinus'taki tapınaktan, Sicilya, MÖ
yaklaşık 550-540./ s. 62
2. Willendorf Venüs’ü, MÖ yaklaşık 30.000. / s. 69
3. Kefren, Giza Piramitleri’nden, MÖ yaklaşık 2500. / s. 72
4. Amon, Nib-Amun ve karısı Huy’un ve Ambar yöneticisinin dikili taşı, 18.
Sülale. / s. 76
5. Tek altın küpeli Tanrıça Kedi, Geç Sülale. / s. 75
6. Nefertiti (kopya). / s. 80
7. Nefertiti, MÖ yaklaşık 1350. / s. 81
8. Apollon ve Centaurs ile Lapithlerin Çarpışması (Ayrıntı), Olympia’daki Ze­
us Tapmağı’nın batı alınlığından, MÖ 465—457. / s. 88
9. Efesli Artemis. HelenistikTasanmlı Roma Heykeli. / s. 89
10. Athena Parthenos. Varvekion Heykeli, MÖ yaklaşık 447-439. / s. 94
11. Dionysos ve Maenadlar. Ressam Kleophrades tarafından yapılmış, Altika
kırmızı desenli amfora, MÖ yaklaşık 500. / s. 102
12. New York Kouros, MÖ yaklaşık 600. / s. 124
13. Kritios Oğlanı, MÖ yaklaşık 480. / s. 125
14. Bizanslı Azizler, 1138-1148. / s. 127
15. Sandro Botticelli, St. Sebastian, 1474. / s. 128
16. Benevento Oğlan. Herculaneum’da bulunmuş MÖ 5. yüzyıla ait bir Yunan
çalışmasının, MÖ I. Yüzyıldan, Augustus Dönemi’nden kalma Roma Kop­
yası ile Olympia’da galibe takılmış yabanî zeytin dalından arta kalanlar.
Kont Tyskiewicz tarafından 1860’larda Napolili bir satıcıdan alındı. / s. 132
17. Antinous. Yunan Stilinde Hadrianus Dönemi Roma Heykeli, MS 2. Yüzyıl,
/s. 133
18. Benvenuto Cellini, Perseus Medusa’nın Başıyla, MÖ yaklaşık 1550. / s.
160
19. Donatello, Davut, yaklaşık 1430-32. / s. 161
20. Sandro Botticelli, Venüs’ün Doğuşu, 1485. / s. 164
21. Sandro Botticelli, Primavera, 1478. / s. 166
22. Leonardo da Vinci, Mona Lisa, 1503. / s. 168
23. Leonardo da Vinci, Azize Anne ile Bâkire ve Çocuk, 1508-10. / s. 170
24. Michelangelo, Kymeli Sibyl, 1508-12. / s. 174
25. Michelangelo, Gece, 1525-31./s. 175
26. Michelangelo, Giuliano de’Medici, 1531-34. / s. 178
27. Michelangelo, Can Çekişen Köle, 1513-16. / s. 180
28. Savaşa Hazır Homogeneous, Almanya, 1580. Anton Peffenhauser, Augs­
burg. / s. 188
29. Yunan Tolgası. Korint Tipi, MÖ yedinci yüzyıl sonu, altıncı yüzyıl başı. / s.
189
30. Sandro Botticelli, Venüs ve Mars, 1485-86. / s. 302
31. William Blake, Tanrı Âdem'i Yaratıyor, 1795. / s. 204
32. William Blake, Infant Joy, Masumiyet ve Deneyim Şarkılarından, 1794. / s.
296
33. Jean-Auguste-Dominiqııe, The Turkish Hamamı, 1862. / s. 299
34. Thomas Phillips, Lord Byron, 1814. / s. 384
35. Elvis Presley Speedway filminde, 1968. / s. 385
36. Eugène Delacroix, Sardanapalus’un Ölümü. 1826. / s. 424
37. Dante Gabriel Rossetti, Lady Lilith, 1868. Âdem’in uğursuz kabul edilen
ilk karısı. Kibri yansıtan büyülü yüksükotundan oluşan çiçekler. Yılın farklı
zamanlarında açarlar. Bu yüzden de doğanın kraliçesi kabul edilen mitolo­
jik kadını simgelerler. / s. 520
38. Dante Gabriel Rossetti, Astarte Syriaca, 1877. / s. 521
39. Dante Gabriel Rossetti, The Bower Meadow, 1872. / s. 522
40. Sir Edward Bume-Jones, The Briar Wood, 1870-90. / s. 526
41. Sir Edward Bume-Jones, The Doom Fulfilled, 1885. / s. 527
42. Gustave Moreau, Scaea Kapısındaki Helen, yaklaşık 1880. / s. 528
43. Gustave Moreau, Jupiter and Semele, 1869. / s. 529
44. Franz von Stuck, Sin, 1893. / s. 530
45. Aubrey Beardsley, Lima’nın St. Rose’nun Yükselişi. / s. 538
46. Aubrey Beardsley, The Yellow Book’daki oto-portresi, C.3. / s. 539
47. Aubrey Beardsley, The Climax (Şahika) Salomé’den, 1894. / s. 594
ÖNSÖZ
Cinsel Personalar* I. Dünya Savaşı öncesi döneminden bu yana dar ka­
falı inançlardan ilham alanların aksine. Batı kültürünün bütünlüğü ve ke­
sintisizliğini ispatlama çabasındadır. Bu kitap, kutsal kitaptaki kurallarla
belirlenen batı geleneğini kabul etmekte ve kültürün anlamsız parçalara
ayrılarak çöktüğünü ifade eden modemist fikri reddetmektedir. Musevi-
Hıristiyanlığın sanatta, erotizmde, astrolojide ve pop kültürde gelişmeye
devam eden paganizmi hiçbir zaman ortadan kaldıramadığını göstermeye
çalışıyorum.
Cinsel Personalar'm ilk cildi** antikiteyi, Rönesansı ve geç on seki­
zinci yüzyıldan 1900’e kadar Romantizmi incelemektedir. On dokuzuncu
yüzyıl boyunca Romantizmin Dekadansa dolaysız geçişini, aralarında
Emily Dickinson’ın da olduğu önemli yazarlardan örneklerle gösteriyo­
rum. İkinci cilt, filmlerin, televizyonun, sporun ve Rock müziğin klasik
antikitedeki bütün pagan temaları ne kadar cisimleştirdiğini gösterecektir.
Disiplinler kitap boyunca ortaya koyduğum yaklaşım aracılığıyla birleşti­
rilmeye çalışılmaktadır: Edebiyat, sanat tarihi, psikoloji ve din.
Sanat nedir? Sanatçı neden ve nasıl yaratır? Pek çok akademik çalış­
ma, sanatta ahlâkî yokluğu, saldırganlığı, sadizmi, röntgenciliği ve por­
nografiyi görmezden gelmiş ya da parlatmıştır. Sanatçı ve sanat eseri ara­
sındaki alanı Cambridge Antropoloji Okulu’ndan esinlendiğim metafor-
larla dolduruyorum. Bu çalışmayla Frazer ile Freud’u birleştirmeyi amaç­
lıyorum.
Kitap altbaşlığındaki “Decadence" kapak ve içkapakta “Çöküş” ama içsayfalarda
“dekadans" olarak kullanılıp muhafaza edilmiştir. Kitabın başlığındaki ‘Personae’ kimlik
olarak çevrildi. Ancak ‘Personae’yi kitap boyunca aynen kullanıldı. Latincepersona söz­
cüğü ilk olarak “tiyatro maskesi” anlamında kullanılır, Yunanca karşılığı olan prosöpon
sözcüğü de ilkin “yüz”, “çehre”, başkasının bakışına sunulan&T. daha sonra “maske” an­
lamında kullanılır. Sonra elbette ki (tiyatroda) kişilik, oynadığı rol ve bu rolü oynayan
oyuncu anlamlan gelecektir. Bu sözcükler maskenin ardından konuşan kişi anlamını çok
daha sonra edinecektir. Doğal sürecindeki bu anlamsal evrimde, bizim gözlerimizle gör­
düğümüz hiçbir zaman “o kişii” değil, ama her zaman, başkasının bakışına sunulan, her­
kesin az ya da çok bilinçli olarak oluşturulan bir maske, çoğu zaman gizemini muhafaza
eden bir yüzdür. - yu.
Elinizde bulunan kitap, orijinalinde olduğu gibi sözü edilen her iki cildi de kapsamak­
tadır. - y.n.