Michel Foucault Büyük Yabancı DİL, DELİLİK VE EDEBİYAT ÜSTÜNE KONUŞMALAR metis Michel Foucault Büyük Yabancı Dil, Delilik ve Edebiyat Üstüne Konuşmalar Michel Foucault 1926, Poitiers doğumlu Fransız düşünür. 1946'da Ecole normale superieure’e (ENS) girdi, felsefe ve psikoloji öğrenimi gördü. 1950'de Fransız Komünist Partisi’ ne katıldıysa da iki yıl sonra ayrıldı. ENS ve Lille Üniversitesi' nin psikoloji bölümlerinde belletmen ve asistan olarak çalıştı. Saint-Anne Hastanesi’nde Jacques Lacan'ın ilk seminerlerini izledi. Uppsala, Varşova ve Hamburg’daki Fransız kültür mer kezlerinde yönetici olarak çalıştıktan sonra 1960'ta Delili ğin Tarihi'n yayımlayıp Clermont-Ferrand Üniversitesine öğretim görevlisi olarak atandı. Edebiyat üzerine yoğun bir düşünme ve araştırma dönemine girdi. 1966'daçok ses ge tirecek Kelimeler ve Şeyler'] yayımladı ve birkaç yıllığına Tu nus'a yerleşti. 1970'te Fransa'nın en saygın eğitim ve araş tırma kurumlarından College de France'a "Düşünce Tarihi" profesörü olarak atandı. 68 olaylarının ardından hapishane ler konusunda siyasi bir mücadeleye girdi, bu arada Hapis hanenin Doğuşu'nu yayımladı. Sartre ve Clavel'le birlikte Li beration gazetesinin kurulmasına önayak oldu. 70'li ve 80'li yıllarda siyasi mücadelelere aktif olarak katıldı. Bu dönemde düşüncesini iktidar, disiplin ve denetim gibi konulara yoğun laştırdı. 25 Mayıs 1984'te hayatını kaybetti. Metis Yayınları daha önce yazarın Cüzel Tehlike (2013) adlı söyleşi kitabını yayımlamıştır. Metis Yayınları ipek Sokak 5, 34433 Beyoğlu, İstanbul e-posta: [email protected] www.metiskitap.com Yayınevi Sertifika No: 10726 Büyük Yabancı Dil, Delilik ve Edebiyat Üstüne Konuşmalar Michel Foucault Fransızca Basımı: La grande etrangere  propos de litterature âditions de l'EHESS © âditions de l’EHESS, 2013 © Metis Yayınları, 2013 Çeviri Eser © Savaş Kılıç ilk Basım: Ekim 2015 Yayıma Hazırlayan: Müge Gürsoy Sökmen Kapak Fotoğrafı: Agnes Richter’in iğneyle kelimeler işlediği ceketi. 1890’larda Avusturya'da rızası dışında akıl hastanesine kapatılan Richter'e şizofreni teşhisi konmuş, 1914'te ölene dek orada kalmıştır. Kapak Tasarımı: Emine Bora Dizgi ve Baskı Öncesi Hazırlık: Metis Yayıncılık Ltd. Baskı ve Cilt: Yaylacık Matbaacılık Ltd. Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197 Topkapı, İstanbul Matbaa Sertifika No: 11931 ISBN-13: 978-605-316-010-6 Michel Foucault Büyük Yabancı DİL, DELİLİK VE EDEBİYAT ÜSTÜNE KONUŞMALAR Hazırlayanlar: Philippe Artieres Jean-François Bert Mathieu Potte-Bonneville veJudith Revel Çeviren: Savaş Kılıç metis Hazırlayanlar Foucault ailesine, Daniel Defert, Bertrand Richard ve IMEC’e teşekkür eder. İçindekiler Sunu Philippe Artieres, Jean-François Bert, Mathieu Potte-Bonneville ve Judith Revel Uyarı 19 Dil ve Delilik Hazırlayanların Notu 23 Delilerin Sessizliği 25 Delirmiş Dil 43 Edebiyat ve Dil Hazırlayanların Notu 59 Birinci Oturum 61 İkinci Oturum 81 Sade Üzerine Konferanslar Hazırlayanların N otu 109 Birinci Oturum 111 İkinci Oturum 127 Michel Foucault’nun Edebiyatla İlgili Çalışmaları 15 5 Michel Foucault (1926-84) Biyografik Köşe Taşlan 158 Sunu “‘EDEBİYAT’ denen şeyi vaktiyle çok okudum. Epey bir kısmını ye tersizliğimden bir kenara bıraktım, çünkü okumak için gereken doğru koda sahip olmadığıma şüphe yoktu. Şu anda [1975] Au- dessous du volcan (Yanardağın Altında), Sirte Kıyısı gibi kitaplar çıkıyor. Çok sevdiğim yazarlardan biri Jean Demelier; Le reve de Job (Eyüb’ün Rüyası) beni çok etkilemişti. Tony Duvert’in kitap ları da öyle. Aslında benim kuşağımdan kişiler için büyük edebi yat Amerikan edebiyatıydı, Faulkner’dı. Bana öyle geliyor ki çağ daş edebiyata ancak kaynağına inemediğiniz bir yabancı edebiyat aracılığıyla ulaşmak edebiyatla aranıza bir tür mesafe koyuyor. Edebiyat, ‘büyük yabancı’dır.”1 Jacques Almira’nın2 Le voyage â Naucratis (Naucratis’e Yol culuk) adlı kitabı hakkındaki 1975 tarihli bu söyleşide (kitap önce elyazısı müsvedde halinde filozofa postayla gönderilmiştir), Fou cault nadiren yaptığı bir işe girişerek, edebiyat kitaplığını betimli yor. Bu kısa listenin ne kadar karışık olduğu görülüyor. Okuma 1. “La Fete de l’ecriture. Entretien avec J. Almira et J. Le Marchand”, Le Quo- tidien de Paris, no. 328, 25 Nisan 1975, s. 13. Dits et ecrits, Daniel Defert, Fran- çois Ewald ve Jean Lagrange (haz.), Paris: Gallimard, 1995, c. 2, metin no. 154; Türkçesi: Seçme Yazılar 1-6, çev. Işık Ergüden, Osman Akınhay, Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı, 2000-2006. 2. Felsefe ve klasik edebiyat mezunu yazar. Birçok roman ve öyküsü vardır; 1975’te Le voyage â Naucratis (Gallimard) ile Medicis ödülünü aldı.